firt.Schy.
tianui.
S. Serapion
mus minores quidem pactes vitij minora damna patere,
ra aio res vero m agn a. Qui enim in graui orib us labi tur,
grauioïibus poenis punituf>& quiamaioredeceptuseft,
maius fuppltcium fudiner. Ponderantur enim rallaciæ,
ponderantur etiam peccata,& qui ponderatur,pro graui-
tate ponderis fuppliciüm reportât, neque quicquam qui
iudiçat, npn pohderatum relïnquit. Quin etiam vniufi-
cuiufquc,quifefeHir,falla'ciam&facilicatemeius,quide-
ceptus eft, demenfus pcenam decernit : quocirca ftudeh-
dumeftjVtne minima quidem fallacia cap i a mur, fi quid c
minima fallacia inftar feintilke,nada materiam, aflènfio-
nem animç,inccdium magnæ flammæ efficit: multi enim.
principio ex paruo errore cepto, inpelagus erroris dila-
pfi,&eftufifunr.
j perantiamindueruntjVtdGiTiusliantaudloris&conclâue
Domini j Vtpater& filiüsad éaveniant, & in eis habitare
velint,qUomodo non eft abliitdû,§cridiculü quodaiunr.
Idcirco curandum eftjVt ne minimo quidem trrore labi
contingat,pulcherrimo animæpropugnàculo ædifièa-
to,nè maiore capiamur. Qui enim in paruis Iabituterro-
re.labe t ur aliquando in maióribus,&qui n on e ft fedudius
à paruisièritita cöntramaiora munitus,&r tutus,yt ei refi-
ftinon poflît.QujàîgiturjS multi lupi pelles ouium indu-
ti., gregem inuadere n t,n on filerèt paftof ,fed gladium vi-
braretjVt inruto gtegëm collöcaret,nu4ans,&patefaciës
conatum feraram i >Ecce muld funt,qui exierunti,S<: hic,
atqucillic errant, pro pellibüs ouium nomen Ghrifti indu
ti, qui fe quidem dicunt^quodnon funt, qubd autem
funt,dici. noluht,fediuam improbitatefn amiélulnöminis,
tçgunt, qui commune quidem habënt nomen , ftüdent
yëró,vtnometi Chriftifunditus (feieant*, qtfi ;dötr aieiu m
militant,& lefum inupcant.Hsèc eft difficillima omnium
improbitas, nomine Chrifti appellari, & Ghfiftum op-
pugnare. Etenim quia non pötuit peruerfitasÿofttra Deu •
belium gerere,vta eft Upmine,vtv(unóminisopinionem
imprudentibus iniiciïft, vt quaifGhriftifamiliaris Kic,&
iliic.vc .libèt;, eos,qui in Saluatorem crediderunt, perdat. ;
Sic^alentinusexmit,fic Mardon, ficSitianus. À'iiun-de
yero etiam Phanius. Poftremaabortio improbitatis.qüæ
omnesafioraitnprobitateS extenuauitj&maioreimprp-
bitate aliörum improbitates in fe cundi spo fuit, furor Ma-
nichæieft : &inProphetisfcriptum eft, proptérnimiam
lEÇech. iis. negligentiam Hierufalem,i«^</ïtón* eïï ex te So donia.Mul tç :
quidem paulo ante opiniones abfurdæ,& faltæ extiterüt,
quæcum magnitudine pràuæ opinionis Manichæorum
comparât*, moderat®fûnt,düm fint alioqui inpélagus
inundantis prauitatis demerfæ.
Etytnonleuiterabfurdarefellei'e aggre di amui')& nb-
minibus eorum tantum vfi videamur fine conclufione argument^
quæeft , ad eorum accufationes accedere,
age, conferamusnôsadrâtionem demonftràUtem Vf
illorumerrores foluamus, & veritatetn inmedium pro-
ducamuis. Eftigitur vitiumexpers fubftantiàe, 8c non pér
fe exiftens, adio potius,quam eflèntia, flue fubftantia Sc
a â io , exeledione proficifeens£onim,in qùibus eledio
ægrotat atqUeadio,quæa€cidit quidem,fadlje vero ab iis
qui ægtotauerunt,abfecdit. Srn veroaccidiflet quidem»
fed non abfcedercr,dici poflèr,non eflè quidem perte vît
num neque poflètamett fub ftantiam elle vnquam ablq;.
vitio. Quod fi accidit eledio,facile autem feparatür,vt
xurfus quod vitio fiibiédum erat,purum reddatür,heque
yitij ligna,acveftigia habeàt,etit Vitium heque perte nihil
neque aliquid quod per fe eflè queàt ,neq; quod témper
tit,led potius deletur , &dum deletur, cohuinciturnon,
poflè per feeflè,& quandoque no fuiflè,quin potiüs pau-
îo ante ex eledtibrtis mualetudine prodiiffè» Quod autc
non reperiatür anima fecundum fubftandam mala tic na-
turafada , neque corpusper fe,fubftantia malum, teftan-
tur rationes &a<^ones : Etenim fi remperantia vittus eft,
corpus^erofubftantîa malum, non pofletreperiri corpus
temperans,ne corpus, quod fubftantiaturpc&vitioltim
eft,cqrpüs virtutis efficiatur. Gum enimçorpus fer empe-
rat,corpus virtutis fa<ftü eft, & corpüs Virtutis eft,&qu?â
corpus^virtdtis eft jpoteft effè téplum. Si enim omne corpus
libidini deditum eftèt,& non poflet reperiri in corpO-
ribustemperantia,potùiftèmUSattribirerefubftanti^cor-
poçttm,tùbftahtiale malum; Sirt’veroytqüe’eo' proceflè*-
runtcqrpora.óctantopeEelron.bratg'ritut^ctaütaintem-
EccèenlnvPaulus alicubi ait:«*» nefçftii ,-quod coippravé-
fifa tempiumfuntSpiritusfancti.Deus autem per Prophetam
promirtitjinqdiens:^habitabo ineè,&mambuldboi&eroipjo^
rum Deus. Hxc fëriptura & mente füadet,&,corpôtibu&
atteftatur,& fubftantiale malum expellit : Studiumyérb -
adionis rem etEcif, cum enim idoneàm vitàm & aptanr
reddir,ïunc talisfabricaincorporibusrcdditur,vt poflint
cor,poraSpirituifaridodeteruire,deferuiieitemratibni,
Qüomodo igitur p oteft li rlgua cogiràtis fn feruire î Si e-
njm lingua malaêft, mens autem bôha, quorhodo poteft
fociètatem cum eogitatis'habereinotiones in lucem inter
prétationeprofçrens ? Sicut enim ex libidine nô gignitur
temperaritia, fie fieri nbn poteft , vt ex malo feeundü tÉbi
ftantiam aliquid honeftuinproticifcatur.Cum igitùr fin-
gulamembiaconfideraUeris.auditüjafpedumjlinguam,
aliâ membrà, & videris fadaèftè inftrümenta præceptb-,
rüm,quædidiamus, tunc corpus quidem kudabisjôcnô
vituperabis, videbitqj fad a euë^æç eflèpura,ac mùnda,
execraberisautem fraîidülen tüm veritatis inirnicum.
Quod tî quæ partes corporis temper eflènt tempérantes,
nunquam in pigritia, aliæ vefb temper pigrantes,nulè;
Iàm partem tempërantiæ ampledéntes,dici poftèt,diui-
tiohemèflè in corporibüsi&parfës quafdam fie nàtura fil-.
das eftç,quatdam verb » «cfn iioc ratio ébruin
itilirmambnënimiam detotiscorporibuseorumdilpu-
tatipéftètfitali hypothefi vterentür; Sed facileTurfiisfic
irdàrguuntürî Qudmbdb enim poilu n r corporirm eiufdé
fubftannædu® çon tr ariaîn at u ræ ab eadëm fubftantia ftib
fifterëîçàdemque fubftantia in naturas duas diuidiîvt h^c
pats fit feriipet mala,altéra vero'fë ni per bona, & vt i’e reci-1
père non poftxnt, tècum pugnent,à fe intej;eanr} in vfliat-
queexercitatiobete interimant, cum alioqui fubftantia
nunquam fecum'pugtiêtjfequetolla^fitaliainquiranturi
lrurfusipforurh^uifftionegatoria,&fatuaapparebit.
Sinvero nonficluntcorpora, nécalia quidem femper
tuntin yirtute temperanti* j alia yero temper inpigritia,
fèdmetüsëftdetemperahtibusmequandopropternegli^
.gentîam témperare pigréntur : Mukaenim iam corpora
ob vktütem temperantiæ clara,capta fimt,&ea æftus libi-
[ dinis abforbuit: fed rudiis fpes eft de impudicisj&libidi^
nofis corporibus.-fiquidé multaiam quçifi pigritia& ignai
ùia fuerunt, tantos progreflus in continentia feceruht,vt
neque figna veterisi ncôntinentiacreiineant : & ab omni
ruga, & macula vetere propter reditum ad meliorem vi-
tam liberatà tînt. Gum igitüi aitEuangëlium,quod publi-
cani & meretrices praecedunt vos in regnum coèlorüm,&
cu'mPaulus: fide Rhaab meretrix non periit cum incre-
duliSjÇuius fubftantiae yel naturæerant corpora ? fi enim
bonae,quqmodo fiierunt pigra,fi malç quomodo tempe-r
rata? fi verb à pigritia ad temperantiam translata funt,&.
aliquando quidem fuerunt pigra, quandoque vero tem^
përata , & potuerun tpigrari,^ potuerunt tem perare,id
ëft,quod ceftantur mutationes.Sbluta eft natura.Oftenfà
eft eled;ib,& non eft corpus /übftantiamaium , quin potius
ëledionidefefuiens.& minifter éledionis,& non na--
turæ,idque futurum,quodeledio dederir, vefit» ,
Gumenimmeny difciplinistufeepris, amorçdifeipli"
narum iteneri cçepit, tune corpusà motibus,quf illitiunt,
de prouocanr,lolutum &expeditum,tranquillitatem ma-
gni facic,& qui n adionibus defer uiat,non répugnât.cum
vero defidia, & molliciesanimum illicit,& tanquam dif-
folutio, & rn'ol itia mentis exiftitjtuncperturbatio corpo-
ria4feribitut,& nihil alitid inter vtrfiq,-intermedium cèf'-
nitfir î êftque verumquod feriptum eft, ecce pofui coram te
mortem,&vüam)eïige,qMdviSy vt quod iuftum eftiquielë-
geritad vtendum,de eoratio iniudicioab eo repofeaturj;
& hotteoadus ad aliquid,exçufet vim & neceftitatçmin
eo,quod egfe,neque lie natus,extra querelam& cüfpâ fit,
quianaturærepugnaré nonpoÉuit.Cumqjvttûqjinpo-
téftate hajbeat, .& ad eligendu mDoniinus fit,iudicij pro-
•prij rationèm rbddat, & fe dcfèndatVq, enim elegir.vblens
elegit.Idçireode‘vbluntârioiudièiumfubit,qiiivoluntaicontra
<~Mamch&os.
Sflr.j.
te fuafe ad adionem rerum applicauit.Sihgpcnô ira tunr,
fruftratàndi coronabuntur , fruftramali ctuciabuntur,
fi adionis caufa non adfcribituf fâcientibus,
Qgid igitur Manichæos mouitadinferendum corpo-
ribus açcutàtiones^& vituperationesiquos tuin quse ferî-
pta fuiîtjtum quae à prifeis d id a , abundeaccutànt. tèm-
perantiaenim,qu® in adione potîta eft,tcfl:imonium tri-
buit corpori tempetanti.Scriptura autem,quç c lam at:^
hibitecorporayefirdbofliam vwentcm,Deopïa(cntem j! fatis argumentum
concludit.non enim Deus,quod non eft fuüi
approbat,&leditur,neque quod ab alio fi&um&fi-
mulatum eft, rèqmriç | ne quiahosde violenciaaccufat,
ipfe viofenrusexiftat, & ne qum defiideret, quafiipfefa-
ccre non poflit. Si enim vult, id quod honoratüm eft, vt
corpora fint in virtute témpetâ ntiæ, quoniodo non feciti
quod volçbat ?Sin vero fecit qùidem no ipfe,fed fie tunt
natura fada, vteflcntmala, quomodo naturani commu-
tauit,vtnon ampliuà haberentnaturaiti propriam,necef-
fent mala,fed eflènt honefta îSiauterri poteft natura ver-
ti,ac mütari,quomodo eft natura, quæ variacur? quod e-
nim variationes , &c mutationes capit, nondum finibus,
rerminifquenaturæ continetur,mutâturautem corpus,&
variatur,& quod fuit in pigritia&ignauia » temperat, 8c
clamant prçceptàmon fornicaberis,clamantirion adulte-
rabis,& præcipiendo tollût taculcacem faciendi, & quod
perfici poterat,hortando cohibent, &adiungendo ratio-
nemadiudicium , vtmens in virtutem propcnfa, corpus
etiam ad virtutem atcmhat.
Sane quidem corpora Sandorum tantum in virtute
progirefla tunr, vt honorata fuerint,& non fad a vacua ab
operatione,& vi diuina. Mortuum iacebat corpus Elitæi,
8c cum iaceret mortuum, fufcitauitmortuum : expülit
mortem, liberauitabobitu, reuocauit ad viuos vitade-
fundum,exci tauit à mortuis, corpus àDeo fadum. Quod
fi Manichæi contra hocfurentes,etiam feripturam accu-
fant, ne que legem honorant, deterreateosfimilecxem-
plum,faciat vmbraPctri, vtipfospudcat.'vmbraenim e-
rat corporis,quæ cum corpora ægrorum inumbrabat, eorum
morbos depcllebat.
Cum talés ergo tint noftrÉ ratfones demonftratiuæ, 8c
talis fit adio item demonftràtiua, quomodo non tint ab-
furdi,qui quæ aptari,& colligari non poflunt,verbis aptà-
re & colligate ftudent:aiünt enim Manichæi, GorpusSâ-
tanæ geftauim us.an ima yeroDci eft.ac corpus quidem fie
natura fadum eft, malum ex malo, anima vero natura fa-
d a eft bona,ex bono originem trahèns. Sun t igitur dub
ptincipia, & duæfubftantiæ, 8c duo principia funt caufæ,
altera quidem corporis mali,altéra vero animç b o næ.Bo-
na igitur eft anima,&corpus malum,&quomodo cocpus
quidem temperans eft,anima verb tæpe pigra?quomodp
vtrumqj bon manet in ordme tuoîfed côtra potius quod
erat diaboli,fitDei,& q, Dei,diabolij&diflbluta eft vulga
ta|inimicitia,&fada amicitiâ,&foedus,Deo animadimit-
tentCjVt infèruiat diabploj&eontra'diabolo corpus vt in-
tèruiat Deo.Infetuitenim Dec,cum eft temperans. Hoc.
autem Dei e ft, fiçut tur fus ihferuit anima diabolo, cum
non creditj&loquitur blafphema;
Qupmodoigiturnonmerifqmquèatprufieritibustii
lum 8c cachinnos, tam abfurdüm 8c ridiculum ipforum
dogma,quod introducere ftuduerunt ? Quod autem ea
vis animorum,quæpofita eft in ratiouëfcgptaeft vitio in-
temperantiæ,potuit autemrurfus,&poteft intemperan-
tiam illam,qua tenebatut deferere, fatis probatilia de fi-
lio adolefcentiore apudpàtrem ignauia.reliquitpàtrenl,
profedus eft ad v b lü p t a t c s commoratus eft in luxuria,
tandem rediit adfe,reuertituf ad patreih, dimittit turpi-
tudineru.Procedit fupplex ad preçeSjCÔtèquitur veniam,
præcepta enim magni precij, quæ dtdicit,obiç.eit>quibus
netum,quem peccatum parit, deleuit, 8c celebritatem lç-
tam rationi cortfentaneam,&diuinam pro fletu reddidit.
hîetcio an Apoftolüm crirainahtür,& in Àjpoftolis nu^
merant propter noua; Si noualaudant, quidaiuhtde eor
propter veteraîNon enim priora cum pofteîiorihus con-
ueniunt. Lupus erat Paulus,&: repertuseft paftor, madà-
bat,& hodie feutum, & tàhquam ptopugnator fanguiné
gregis hindere voluit , ad exrrfemum periculste ôbircit,
& fanguinem fuum profundere ftuduit, non enim recens
narus,becum dolore partus ex vtero editüs,vfque ad rem-
pus fepulttiræ in eodèm ftatu perfeuerauir, fed potius va-
riismutationibusac conuerfionibus vfuseft. Fauftum
quidem finemnaduSjVitæ vero inftitutione fuperiori cô-
traria vfus,non erubefeit,neque tacet vetera.Laudem vi-
tænouæputaüit eflè, quod ex tanta peruërfitare egteflus,
ad tantum culmen virtutis reuerfus eft,&clamar:proptèr
hoc Chriftus venir inmundum, vt peccatoresfaluosfacer et,quorum
primus egofum. Sed ideo mifericordiam confecutus fum, vt
inmeprimooßenderet Ghrifiuslefusomnem patientiam adinfor-
mationem Worum,qui credituri funt illi in vitam aternam.
Gum autem chorum Apoftolorum co n r emplabi m ur,
intelligemusexpeccatoribusj&profanishominibusfuif-
fe cblledum,qùi multaolim peccauerant, & npn funt
amplius errore lapfi: in qùibus duo fuîerunt.lapfos fiiiflè,
& non iam lajpfosefle. Quod fi mala natura præditi fù if
fent,femper peccaflènt,rurfus »fi bona natura,nunquam
peccaflènt, fi vero in multis lapfi , 8c cum multa pcccata
commififlent.co eüaferunt,vt non peccarenü,&ad vitam
ab erroribus libcram deucnetunt,coriftat naruram aniiriç
liberi arbitrij ac voluntatis eflè, hob ad aliquid natuca fa-
dsm,fedeledione mutationes capere, quocunque vult,
tè vertçre&redire,quo reditum eligit,& interdumficde-
gere,interdumfic, vt vulr, faciens volun ta tem fuàm nor-
mam ^arum remm, norma enim adionis eft voluntas
facientis. Si autem quæ oderan t, dilexeruhr,& quædile-
xerant,oderunt,& non fuit fententia fixa inodio, fed inftar
voluctis'leuiter fe transfert , quo dêfiderat,vbi eft natura?
oportètenimnàturam quæfemperqdirjfempcr o-
dio habere,quod odit, & quæ femper amat, fern per araa-
re quod amauit, 8ç non iàm amare, quæ odio habuit,ne-
que quæamauit, odiohaberè. vbiautem fententiæmu-
tantur,&rot mutàtibhescapiunt amicitiæ, quod aliüd res
eft,quam çertamen? . •
Habebaturaliqando lefus odio à Paulo, &maghope-
re amatuseft ab eo, qui oderat, amabatur latrocinium à
latrone, & odio erat virtus,&tancam mutationem mens
cepitjVt quod valde oderar.m^gnopere amarct.hoc enim
proprium efteiusqui ftudio virtutis tenetur',amare quidé
quod odio profecutusfuerat,&odio haberejquod profe-
catus.ambre. Qmn imo adolefcèntes yoluptares adama-
runtj&honcfta odio habuetunt.Hodie cernimus eos efle
in feientia 8c cognitione, .idcirco necagnofçtmturiidcir-
cofecumcertauerunt,idcirço necimagineni veterem tu-
muht,at homines funt, & iidem tunt, non defieruht elfe
homineSimanehte alioqui fubftantia, nô m.anent mores.
Subftantiæ non fiint foluræ, mores fubjati iuntjvniutcu-
iufque ttibftahtiaexïftit hominis fubftantia, fed non iam
hominemàghbfco,eratlibidinotus,& fadus eft pudicüs.
Latroprat vitath benigni& benefici imitatus eft, non
Jguram perfonæ deleuit » permanent linearaentaafpe-
I dus,non abftuïitatpedum naturæ. .
'Gum hominé videOjagnofcoiqualfseftrçum Vefbmb-
res contemplor, admiror, non amplius agnofcojmorum
trâslatio admirationerh attulit.Subftantiæ quidc nô funt
mutatç,corpus enim in fiibftantia corporis petfeuerat,nô.
aiiud fadum4nec enim corpus in irieorporeUm translata .
eft,nec ànima aliaextiticfecunduth fiibftantiam. Quin.
potius inanentibusfubftantiis,non permanferunt ftudia;
QjUidigiturdicemùsffimahentibasfubftantiisnôpér-
manferunt ftudia4bpn infiint in fubftantia ftudia.Si enim
in fubfta'ntiaineflènt, fimul cum fubftantiis pfermanercti,
Ôciion mutafentur. Qjipdfi fubftantia: in natura fua per-
feueràueEunt, non auteiiiperfeuerauerunt ftudia,fed po-
tiusoculus, quid olim voluptate çapiebatur,temperan-
tiam pro claùftro habuit,lingua,quæ olim pi opta, &præ-
ceps rait,& çpnfilia præc^irrens, iamfrænorationis obcc-
perat, & confitetur, & quæ errore oatent, loquitur,corpus
vero paulbante erat iri metù,qufefcebar,erat contra-»
dii ,8c poftea temperate viuit:fëquituiv naturam oculi nô
ptfe appetitum,heque linguae nàturam petiilanciam,- neqÿ
cbrpbris naturam pigritiam, 8C ignauiarh. Quod fi oportet
in naturalibus perfiftere4& non h*c tacere, oculi crac
■ vidère*
ê