.... S " / j . Oftatt Afrt, MUeuit. Bfijctft, . y ■ '
C e r a ian T a F u dD a ST fi^m b o , & qai dare volukT « irE p ifc o p S inw c 6™ ir c o p o s fcfas non fuit,nee Komi ffi-
mii obftitit ncdaretik. Quidfi i am dicat Dens Donato: ter homines cfrevoluit.conftat, quodextulit cor luuin,«c
QmiritMtCotiJlMiri!Si imi>cmteto,qiurt*bmmcentt ac- Deusfibifuiflevidebatur. Nam cum & o rdinaries tui,
quommnonimaAatc.Parmen.anc, bene iioft.,&.b.tue-
£ ! Sub hac interrogation? qualis fumrus e ft! ; rintjnon ignoras, & qmd vela quo petmenor,& qualem
ouid de leuitate & ftirore laboiat.it tantis pauperibus im-sj J rogaucnnt vt redirenr A tecum venire potmjknt, & non
oedirci-Carcham.iiprinciparum fe tenuitte credidcrat ,«e-| didicimus.eum ealdem preces quas dedemnt, apud Aftlx
1 ...».....a , r.irw«ln«n>nsniii feeii: ; canosiiidicesallegat©Btjiaquibusinttalcrip?um e,it,I)^ rum iup e riiu ucia iwicu i i iu i i iu ----- » — - j- .; — V « , j. > 54s' • r ;l
Imperatorem, dam le Donâtus Taper Imperatorem ex- ; abEpifcopispartisDonati:Hie lam qmdrelpqniunluntm H-
rhlfitriam quafi hominum excelferat metas, vt fe ; vt P eu loimminwtidiuinomdicjo,qui in b o ckculo alio rnodoconfefli
lunt,non ie elle dp Ecelefia Chrilbî quuiben-.
ter profefli lune de parte fuilfe le Donati: cpm in Éuange-
lio Icriptfura eft.Chrifto dicente,^«* meconfejfusfuerit ma™
non hominem *ftimafet,non vetendo eü,qui poft Deum
ab hominibus timebacur.DeniqjeumpeiEzechielem increpatrpiritusranèkuSjdamadprindpemTyriiideftipim
. - - - i
cipetii Garthaainis, per Pcophetam his loquitur verbis : . bomtmbiis,confrteboreum corampatrê mgo. IftiDonaram con-
ïii, bomid^ïc.d«nlmprmciomTiriJm.dmtDomm«sDm, ■- feffi funt,non Chriftum. Etneparuafitiftaprobatio.qua
I „maexalutum'fher tam : 'ó dtxijli, ESof«m Dm. Tymm j ad iplius perfonam pertinent mamteftum ett, aecedit ad
B ! CarthaEinïmeilesprmioEfaiaspiobat.inquolegiturvi- ! illud teftimonium.qoofupra memorata ïncrepatio clau.
: flo („perTymm.Elfeqamw l'luUttmutsCarthagai.Ds- ! hca,(QoddixïtiüumDmiti>tiintaramritmm. Er-ira ta,-
Ikis'XyniniGarthaginemiplam eÖ'c etiam mundameli- i ftum elk-omnibus notiimeft.Habitabat in d on joD ek«
| '1 tcraproceftanlurAli litaliaciuitas quashocnominemm ! erat in cordetnaris. Vblque mate fectilum legimus,cum
i cupetur nihil inaliavideturfaaura,qn°dapud€artha- | efferipft non tantum in amore aliquorurii Chtiftianoru,
zzteb 28.' ginem conftat admilfum. Ucjtun (inquitDeus><tei/* j fedproptcrlcienriam mundanaruml.teramm,-erat etiam
^ l O ... _d- ■ i • - r __: I_____ 1 aivineie' iA oh.MâKCi/temTyri.DinnDeusadprincipetn ïy t i loquitur,non ovo litmli, Xr Hp IriPflFia
adueriustæcttlaremàliquem regemdiciteileloquéduni,
nècadmultosAdad vnumdioeeft,adponamm Epilcopiun.
Heque enim fas erst Prophcrtm Eïcchielera.qnem
proxiraenominaai,niliEpi&opoeumcomparare;quilibi
(vr dixininsjprincipatnm Carthaginis yindieabat.-qui ex-
altauit cor fiiiim.&ab hominibus libi (bperior yidebanir :
& fublè omnes etiâlociosbios habere yoluillèüde quo
Ç
Donati
fupcibia.
in corde maris', id eft^in amore fècuji.Sed & d e reientia
fuâ fapiens libi viliis eft.Sed banc fapientiarn eius euacua -
uit beus,dum dieit: N unquU fitpientiortuquatn Daniel î M erit
© & bene eins lapiétia humiiiaca eft, qua putauit le Daniele
elïè lapientiorem ,inrepudiandis muneribus régis,
dû accipere noïuit, quod ab Imperatore Chriftiano mil-
fumefle videbatur. vt vifus eft libi aut Daniel nouusy aut
rapientior Daniele : quia & jpfe Daniel aliquandp à Bab
Marcs.
E%t(k. u
rumoblationibusnunqnam elldignatusaccipere.In qua [ rafar regejcùmcogereturacciperemuneraAd elhannulü,
refflediataeftfides,&DeusChriftuseias,«c querelle mul- torquem&,CKcera,dixifl'elegitur, Doaar»a rerii>B>I ra -
torum,quibusinipfafocierate hanciniuriam faciebati vt Et.fapienter refpondit.&conuiriaregi non fecit, Sc qupd
fobsfccretonefcioquidageret, &pofteac*terisperfun- offcrebaturnondamnauirjfed diftulit i Nonquomodo
ókoriè mifceretur.Hocmodoexaltatum eftCoreiusivt fi- I DonatustquiSc conuitiaGonllauti,quantapotuit,dixit:
hi iam non homo,fed Deusfuiiïè videretur. Depique in ! Scquodabcopanperibus.miflnmfuerat.repndiamr. Sed
orepopuliraroeftappellatuaEpifcopns,feäDonatusCar- Daniel fanausfapiensinuentus?ftiVtmnneraobiarailla
rhaginisdicebatur.Etmerit©princepsTyri,ideft,Cartha^ dienonacciperct. Illud enimquodabeopetebatur.ad-
ParsDonaiii
ginis,appellari & increpari meruit, quia primusEpifcopo-
ram,quafi plus effet iple quam caeteri: & dum nihil huma-
niim voluit habere, exaltauit cor fuum,noficuthominis,
lèdficutcorDeiïdumàcaeteris hominib.aiiquid plusefl'e
eupiebat. Ad quem Deus fequitur dicens :DixiJlt ego futn
Dew.Ideo,quarouis non fitvfus hac voce, tamei\aut lecit
aut paflus eftrquod defedum huius voeisimpleret. Extu-
lit cor fuum,vt nullum hominemfibi comparandum ar-
bitrarctur: & de tumorementis fuae altior fibi vilus eft ef-
fc: quia quicquid eft lupra homines * iam quail Deus ,çftf
Deinde cum Epifco^i Deo debeant tam ular i, tan t u mfi bi
deEpifcopis exigic,vt eum non minori metu omnes vene-
rarentur, quàm Deunu Hoceft,quod fibi Deus vilùs eft j
Et cum per folum Deum loleant homines iurare, pall us
eft homines per fie ficiuiare,tanquam per Deum J n quo fi
vnufquifque hominum errauerat, iple prohibere debue-
rat?cumnoirprobibuit,Deus libi vilus eft.Deinde cû ante,
iplius fuperbiamcouines qui in Chrifto credidetant,Ghri-
ftiani vocatentur, aufus eft popiilum cum Deo diuidere :
vt qui ilium fecuti fiint,iaranonChriftianivocarentur,
fed Donatiftae: Sc fi quando ad eum aliqui ex aliqua Afii-
eana prouinda veniebant,no quaerebant illud, quod hu-
mana fe,roper exigit côfuecudode pluui)s,de pace,de pro-
uêntu anni aliquid interrogate . Sed illico ad fingulos
quofque venierttes haec eranc verba, Quid apudvos agmr de
partemea ? Quafi iam verè populum cum Deo diuileiac,vt
intrépide fiiam dieerèt parcem.Nam à temporibtrs eius,&
v (que in hodiernum ,fi quando de rebus£ccleliafticis in
iudieijs publicis aliqua celebrataeft adiiodnterrogati fin-
gulij fie'apudaaaiocutii'unc, vc. dicerenc, le départe elfe
Donatude Chrifto tacuerunc. Et quidde Glericis dicam,
cumlegantur pieces (quarü inprfino libro facimus mention
««) iamdudum ad Gonftàntinum miflae & fubferi-
ptæ,quaeEpifcoporum norriinacontinebantsficj^fic^ Ca-
pitone & Kafuao,Digno,&uteris Epifcopis partis Donati. Ec po-
ftul abant vtiquecontra £pilcopos,qui dum non étant in
hue in ccelo erat: & infipientisellcc >. huius rei quail mcr-
cedem accipere, quamnondumhabuitinpoteftate. Id-
circo munera oblata, ilia die ad tempus accipere noluit.
Deniqi cum ei Deusoftenderet quod regi fupradido indicaret
Baltalari retulit. Ec quod iamdudum repudiate
vifus eft, poftea libenter accepic. Merito increpat Deus
priUcipem TyriDonatum,ctim dieit; Nunquidtufapientior
quam Daniel? Sed b quam ionge eft prxiumptio Donati a
perfona Damelisl Quod enim Baltalar dabat,panieli da-
bat, non pauperibus: quodGonftans Ghriftianus imperator
tunc miferat,pauperibus tranunilerar, hon Donato,
Deni(\\ie&it,Sapientestenon docueruntfaptentiam fuam, quia j ,r
illud aSolomone dilcere noluilti,quod air, Abjcor.de panem J
in cordepauperü3&ipfepro te yegjli/r.Quiaetiam illud ab iplo
Daniele difeere noiuitquoadedicNabuchodonoibr; CÓ-
filium,quomodo latisfacerec qui oftenderat Deum. Et tu l
(inquit)audirexconfilmm meum^&placeatnkii Peccaia tua e-
leemofynis redime,&iniujlitiastuas in mtferationepauperu. Daniel
Regi peccatori Sc lacrilegö faciendas elecmoly.nas
fuadet: Donacus,quiincrcpari meruit, Conftantilmpera-
tori Chriftiano, ne milericors ellet, obftitit. Ideo increpa-
tur,quod eum lapient.es nondocueruntlapientiam luam.
Quicquid a Eegemill'umfueraCjperfedari paftus non eft.
V ndeconftac Donatum omnium malarum fontem fuiile
caularum. Quicquid itaque in vnitate facienda alperè po-
tuit geri,vides Frater Pacmeniane,cui debeac impucari. A
nobis cacholicis pecicum militem elfe dicitis., Si ita ell.
qiiare in prouincia Proconfulari cunc nullus armatum
militem vidi^veniebant Paulus & Macarius j qui jpaupe-
res vbiquedilpungerent,& ad vnuatem fingulos horta-
rencur.EccumBagaienfem cmiracem proxunarenc, tunc
alter Donatus(<icut fupra dixnnus) emldem ciuitacis Epi-
feopus,impedimentum vnitaci Sc obicem vemeaubus lupra
memoratis opponere cupiens,prxconespec vieinalor
ca& p e r omnes nundinas militGircumeemones, Ago-
nofticos nuncupans,ad prxditftum locum, corTcurr^rerrc,
parte Donati, in Ghrifti Gatholieahabitabanc. Et dum inuisauit:Ec eorum illo tempore concurfus eft liagitacus:
quorum
Circum-
Lellionu
tepeftss*
înlèpulta
fepultura
Liber Tertiut.
Bafilica à
Donatiftis
pucäca in
borreum.
b
quorum dementia paulo ante ab ipfis, Epifcopis irtipie vi- ,
debatur elfe fuccenfa. Nàm ciim huiufmbdi hominum |
géniis ante vnitatem ber loca fihgula vâgatehtu|:i cuni 1
Makîdo&Falîrjabipus mlariientibus fanctorum duces àp-
pellarentur: riullilicuit fecurum fefl'e in polTeflloiiib;ruis :
debicorum chirôgrapha âmiferanc viles t nulldS cte'ditbt
iiibtemporeekigendihàbuitlibertitèliîi’t'értëbahtür bfunes
Uteris eorum, qiii fe feftâbrüm ducek Fuifle iaâa- !
band Et fi in obfcmperàhdo eorum iuftibnib. tardaretur, j
âdiiblabatlubitbrhültitudbihlâha,&præcedente terro- i
re , creditbres periculis vallabantur.-'Et.quipEopra:ft.itis
fuis rogari meruerant, metumortishumiles impellebàh-
turin ^reces.Feftinabatvnulqnifqi débita etiam maxima i
perdere; Ec lucrum computabatur,euafilfeab eorum in -,
iurijs: Etiam itinera non poterat efle tutiflima. Qhot Domini
de vehiculis Fuis exculfi,ante màncipia fiia domiho-
rum locis fedencia,feruiliccr ducurreruiit^lllorum iudiciô.
& imperiointerdoniinos & l'eruos cbnditid mutabatur.
V ride ciini veftr«pâttisËpilcdpis tunc iriuidià fieret,T au-
rind tiirte Gomiti Fcripfifle dicuntur, huiuFmodi homines
cortigi in Ecclefia non pdlfe: matjdauetunt, vt a fiipradl-
«ftd Comice acciperentdlfcipliriam; T une Tailrinus ad
edruili literas, ire milifcemiuflit armatiim per nundinas,
vbi Gircumcellioniim furor vagari confueuerat: .In loco
Giftauenfi deeifi fubtplùrimijdetrücati Funt multi. Quorum
corpota Vfqj inhodiernurti iper dealbatas aras aut
inenfas poteriitit numërilrii Ex quorum numéro cü aliqui
inbafilicis.fepeliricdepillertts Clarius ptesbycer in loco
Subbiilenfi,aBEpifcdpofud cba6hiseft,vt infepultamfa-
ccret fepulrürâm jVndë prodiclim eft, mandatü fxiifle fieri
qiiod fatftuiri eft, quatldo nec fepuiturain ddmo Dei ek-
hiberi concellà eft,«drum pofteaconuaiuerat multitude.
Sic inuenit Ddnatus Bagaienfis-, vnde contra Macariuni
furiolam conduceretttirbâm.Ex ipfogënerefüeruntqul
fibiperculïbres fiib cüpiditate fall! martyrij ih Fuain per-
hieiem corlducebant: Inde etiam illi^ qui ek altorum mô-
tiiim cacdminibus viles animas proijcientes,fe précipites
dabânt.Eccë èx qüali numéro fibi Epifeopus alter Donates,
Cohortes eftecèrat. Hoc metu deterriti illi, qùiprbpë
thefauros ferirenti quos pauperib. érdgarcnt i inuenerunt
in tanta neceffitate conlilium, vt à Sylueftro Comité armatum
militem pbftulatent: non per quemalicuiVim fa-
cerent , fed vt vim, â Donatd lupra inemoratdEpiFcdpd
dilpolitam,proKiberent.Hacratione faiftum ëft^ vt miles
videretur armatus. Iam quicqUidfubfecutumeft,Videtei
fcüi debeàt ac polfic aferibi. Furebaât illi vocàtorum infi-
hitamilliapopulorum,pro quib. & ahndhatn 8c cotnpe-
tëntëm confiât Fuifte præpâratam : de balilica quafi publi-
ca fédérant hotreajexpedtantes vt venirent,in qilds furo-
rertifuilm eietcère potuillent : & facerènt quidqui dill is
demeiltia Fua dictalfet, nifi prélèntiàarmàtimilius obfti-
tiftèc.Hâcum ante vetituros milites,metatores,vt fieti lo-
let mitterentur contta Apoftoli præcepta cdmpëtenter
fufcepti non Funtiqui ait: XZuihonorem,honorent'. Cut veüigàl i
vectigal: Cuitribututii^ributum.Nemlmquicquam debueritisi
Quimiftifueraiit ;tùmeijuisluispr*occupati funt àB
ijà Quorum nominaflabelldiriüidié vërîtilafti. Ipfi.magi*
ftri Filetdnt iniuriéTure: &quidpati polïerit; iplî préroga-
tis iniütijs docueruni:. Reuerfi liintvexati milites ad nu*-
mtroS lu os, & qtiod duo vel très paili fuërant j vliiuerli
dolilèranr:GOmmotirurttdmïies:iratdS lnilites rëtinere
nee ebrum ptépofici valüerunf. Sic admiflumeft quod
muidiâm Vnitàti fadtam elïè memorâfti .Hæc & cçterage-
fta & filas dauFai habenti & quas dftendi petfdrlas obno-
xias.HocndsnecvidimuS quidem,'(ëd vobifeum àüdiui-
mus.Si audit us facit reds: terierftus Vos focios, quiafitiiili-
teràüdiuimus.Si àfadtd àuditlis iitiitiuriiSeft *qudd âlijs.j,
vobis prouoeandbusjfâdtum èft; fidbis non débet impur*
tariiQuerelam per ordinem deponitis fub |.eontiOi liib
V rfàtiosinidtiatOselTe quanlplurimos lu b Paulo SC Ma-
çario:aliqaosnëcatosà fequentib'usinefcid qitOS àd teiti-
pUseftbpro'fcriptds*QuidhocadnOsî quid ad Ecelefiàni
Gatholicàm perrin et ? Quid quid d b ieelftis, vos feciftis. À
Dëocommendâtaitlnoluiftis libëter ëxeipere ynicatëm,
charidrem æftimàntes hxreditatem fcliifmatis;quânlprç-
F
Ex od.io.
Deut.y
Numj.
Num.zj.
Ècclef.4.j.
cep ta prdpofiti làl datons. Arguiftis operario? vnitaris : i -
pïam' vnitatém improbate fi poteftis. Nam æftimo vos
nô ri égaré,Vnitâtem fummum bonum eftè. Qùid noftra,
diiales fuërint operarij, dummodo quod opèratüm eftj
bonum elfe conftetîNam & vinum à peccatQribüs opèra-
rijs& calcatur Sc premitur: Et ficinde Ded lacrificium of-
femir. Oleum quoqub à fordidis, & ndnnullis m ile vi-
uentibus Sc immürida loquëntiBiis conficitur. Et tameri
in faporè,mliimine ; ëtiam m fan cto C hrifmàtc limpl ici-
ter erogatur.Operarios vnitaris rrialos fuiife dicitis : Forte
cum voiuntâtéDëijbüiribriniiriqüaha placet étiam quod
ablpld potuit prohibeti. Nam qusedam mala male fiunt :
QüaedammâlabëhfeHunt. Malum malelatrofacit: malum
bçii'é iddex Facit,,duni viridicat quod latro beccauit.
Nain fiæc Dei vox eft,Non decides.EtipCius vox evc.Si inuen-
iusfueritbomo dormiens cummuliere baiente maritum, ocçidetïs
Vtrofque. In primp libro iregnoram vnus Deus , & dùæ di-
üifé voces. Deniquedum Phiriees nlius lacerdotis ddul-
terarii cuni adultéra in ucniretjeuauit cumgladio manu,
Sc inter ddas voces Dei diibiùs ftetit: Hinc ad ilium foiia-
bat,Nonoccidas: Inde fonabac, occidétis vtrofque. Si ferîrët;
peccaret:Sinonferiret,delinqueret. Elegit inelius pcccà-
tum,vtpercuteret. Et forte non defuèrant, qui Huius reî
vindicem quafi homiddam notare Voluilfent. Sed vt o-
ftenderet Dëus,aliqua mala bene fieri,locutiis eft,diccns,
Phineesmitigauit tram meant, Sc plaçait Deo hohiicidium,
ijuia vindicatum eft adultetidmi Quid fi & modo Deo
piacuit,quod paflos vos eflè dicitis,qui vnitatem cum fco-
to brbe terrirum, Sc tufti memôrijs Apoftolorum qüæ
Deo placita eft,habere hdlriiftis. Inuitus cdgor hoc loed
etiam illorum,quorum nolo,homintim facere mentione,
quoS vos inter martyres ponitisipërquos', tanquim per
vnicaiiltèligionëm,vtftræeommunionis hoinihes iurati
' Qubs quideih vellem filencio prætcrirë, fed ratio venta-
tisfefilerihohpàtitur.Et ex'ipfis nominib usconrra vnira-
tem intonfideratè latratiriiiidii,&: alpernarites ijliqui ac-
culandam aut fugiendam éftimaiit vnitatem, qüpd Mit-
ciilus Sc Dohatus dicanturoedfi Sc moftiii. QUafi pmtii-
noih vindidtam Deinullusmereatur ocCidi. Nenid ërat
lædehdüs aB dpetarijs ynitatis,fed net ab Epifeopis man-
data diiiina cdntëinni debuerafit: Quibus præcëptum èftj.
Quarepacemi&confequaris earit.Et itferam :Quam bonum &
quam iocundum habitarefrdtres in vnuni. Et itemcntPoeitces pa-
'cifici,quidipftfilijDei vocdbuntWr. ,Hdfc qui net libenter vole-
bane audire, nec deUotè Facere voliierutir, qliicquid po-
tueruritpad,fioccidirilalu eft,malifui ipli funt caula; Sed
àrguéndus( Vt dicitis) yob is videtütëlfe Macarius j ‘quod,
fine volüntàte Dei æftimatis eum hoc facere no pôcuillè^
Habetis huiuFmodi reos aritiqilos: Accü.làte primo Mpy-
. Fep,ipfiim legislators:Qifi cum de Sina monte defeende-
ret,prope necdüpropolicis tabulislegis,in qmb.fcripcuiri
erat,Ncw occides, cria milita homi mini y no momehto iu file
occidi.MacariumdifFerre pafililpef,Phineem filiü lacer- |
dotiS,que paulo ante mèinoràiii,in iuditiü proüocàre f fi
tamèri inucrieritis ptçtcrDeum jaiiqué iudicem.Na qtiod ^
acCnfatis ih petfdna ipfius; à Deolaudatü eft quod in zelo
Dei Faâûeft.Supprimitèinterim voçës quib.in Macariü
diktat inuidia.RecUcrite primo ad Hcliam Propheta, qui j
intinoCyfdn,ciittipàrèretvoluntati Dei,quadraginta 6c i-Reg. 18.
qiiadringentos Octidit.Sed forte dicitiS,illos merito occi-
fdsiiftosindigne: NunquâfequirarvindiëH,hifi èiiisan-
tecelferit caulks Vindicauit(vtdiximusjMpyfesj viiidica-
iiit Heliasi>vitiditauit.Phinecs,viridicauit Macarius. Si nihil
offeridetant qui occifi elfe dicuntur,tit Macarius rëus,
in eo quo d folus nobis nelcien tib us,& vobis prdudtatib.
fecit.Qüare nobis lit inuidia,cum aliéna iinr iaifta? Ec in
vobis eit caiiia,quia propter vos qui Fdfis Faiftis,quamqua
& rtilncfdtisclfe videamini; veriiflêdJcitùr.: non propter
rids;qüiintus habitamus,Sc nunquâdêfadice reCelfiinus;.
Sed quia fu pra memoracas perfonas per ordine diximus}
vidèamus quarè Moy feS tria miüia lid m inü iullit occidi :
quare Phinees duos,Ôi quàfè Elias quadringctos & quin-
quaginta: quare Macariusdtlosiquotu nomina quocidie
(vt lupra dixi)Hâbello inüidiæ ventilatis: Omnèsconfiât
ineos vindicalfe|;dqüib.iuflîddiuinacÔtemptaeft:Nam,
m m pfai.132.
M a tt h.s.
1 Pibliötb.Vet.Pdtr Tont A it