.'•fFrondé,
B
f Coifym-
bo.
Figitür ergo manus fubter, fola verfusin cacumen *
Hoc mente maior, quo minor figura.
Noucratex humili ccelumcitius folere adiri:
Dciecic ora, fpirhum daturus.
Vt ceres orb is iter flexi rota peccucurrit anni, ^
» ° iemque eundcm Sol rçduxit ortus:
Euomit in iugulum Pauli Ner® feruidum furotem:
Iubetferiii Gentium magiftrum.
Ipfe priuslfibimet finem citodixerat fiuurum:
Ad Chriftum eundum eft, iam refoluor,inquit.
Nec moraprotrahitur,poenaedatur,immolaturenfe:
Non hoca vatem, non dies fefellic.
' Diuidicofiàduum Thÿ&ris, (àcérex vtraque ripa,
Inter fàcratàdum Huit (èpulchra. j
Dextra Petrum regio re<5fcis tenet aureis receptum,
Canens oliua, murmuransfluento.
Namque fupercilio faxi liquor ortus, excitauit
t Fonteni perennem chtifmatis fetacem,
N une pre%ofâruit per marmora, liibricatque diuum
Donee virenti flu&uet^colymbo.
Interior tumuli pars eft vbi,laplibus ion oris
Stagnum niuali voluitur profundo.
Omnicolor vitreas pi6tura fupernetingic vndas,
M u fcirelucen t, Sc virefeit a uru m.
Cy ancusqne latex venbram trahit iramirientisoftn,
Credas moueri flu&ibus lacunar.
Paftor oueis ali triple iliic geli di rigor e fontis
Videefitiriquasfluenta Chrifti.
Parte alia titulum Pauli via feruat Ofticnfis,
Quaftringitamniscelpitem finiftrum. 7
Regia pompa loci eft: Princeps bonus has facrauit arces,
Claufitque magnisambirum talentis.
Bra&eolas trabibus fubleuir, vt oninis aurulenta
Lux eftet ihtus, ceu iubar fub ottu.
Subdidis Sc Pariais fufuis laquearibus columnas,
Diftinguit illic quas quaternus ordo. •;<«,
Turn camuroshyalo infigni variecucurritarcus.* .V
Sic prata vernis floribus renidenr. '
Ecce duas fidei fummoPatre conference dotes,
Vrbi colendas quas dédit togatæ.
Adfpice, per bifidas plebs Romulafunditur plateas,
Lux in duobus feruec vna feftis.
Nos ad vtrunque tamen greflu properemus incitato,
Et his, & illis peifruamur hymnis.
Ibimus vltetius, qua fete via ponds Hadriani,
Læuam deinde ftuminis petemUs.
Tranftiberina prius foluit lacra peruigil faccrdos,
Mox hue recurrit, duplicatque vota.
Hxc didiciflè (at eft Romz tibinu&omum reuerfus,
Diem bifèftum fic colas,memento.
C Y P R I A N O C A R T H A G I N E N S I ,
H YMN V S XIII.
Monocolos. Verfiu eiufdem men fur a cuius fuit primus
Himni antecedents.
r ,-vu -vu — -rVU -v -v -u
P Vnica terra tulit.quo fplédeat omne qdquid vfquâ e ft:.
Indedomo Cyprianum,leddecus orois,& magiftrum.
Eft proprius patriz martyr fed a more, & ore nofter.
incubât in Libya languis, led vbique lingua pollet:
Sola fupeyeftes agit de côrpore, Ibia obire nefeit. ’
Dum genus eflè hominum Çhriftùs finer,& vigere mundu,
Dum liber vlluserit, dumferinia fiera btterarum:
Te legeeomnisamans Chriftum, tua Cypriane difeet.
1 Spiritus ille Dei, qui fluxerafauftor in prophetas,
Fontibus el oquij tëcoelicus a <ftus irrigauit.
O niuecandidius linguægenus, ô nouum faporem!
Vt liquor ambrofius, cor mitigat, imbuit palatum,
Sedcm anima: pénétrât, mentern fouet,& pererrat arcus:
. Sic Deus incedus (encit ur, Sc inditur medullis.
V nde bonum (ubit urn terris dederis Pacer reuela.
Deerat Apoftolicis lcripcis opulcntus exfecutor,
Eligi cur lo cuples facundia,quæ docere c or bem,
I QuæquevoluminibusPaulifamulatadiiputarenc,
! Quo mage cruda hominum præcordia perpolitanoftent
I Siue timdris opus, ièu myftica, vel profunda Chrifti.
Vnus erac iuuenum dodtiilîmus, ambus iinifhis, .
Fraude pudicitiam per^ingere.nil fecrum putare :
Sxpe fetiam magicnrncantamen inire per fepulchra,
Quo geniale tori iusibluqretzftuante nupta.
Luxuiiæ rabicm tantæ.cbhibet repente Chiiftus,
Difeutit ôc tenebras de pe&ore, pellit & furorem;
l(nplet ample fui, dar credere,dar pudere faób, ..
Iamqtie figura alia eft, quam qua fuie ons & niton's: |
Exuiturtenuivulcuscute,tranfitinfeuerum, , »
Defiua cælaties compefcicur ad breues capillos,
*Ipfe modeftaloqui,fpemquzrere,regtilam tenere,
.. f luftitiani bibete Ghriftu & penetrarc dogma noftrum.
His igitur meritis digniftïmus vfqut Epifeopalé
Proüehiçur folium doäor, capir Sc fedile fiimmum.
Valerianus opum Princèpserac, atque Gallienus,
Conftituereftmul peenam capitis Deum facenci. ■
Millia terrigenum fpurcilfimaiuiTerant facrari:
Contraanimos populi doélor Cyprianus incicabat,
Ne qu.is'abëgiegiæ virtutis honore difereparet,
Neu fidei pretium quis fiimere degener timeret:
Elle leuem cruciatum, fi modo conférât futura,
Qua: Deus ipfe viris interminafortibus fpopondit:
Merce doloris emi fpem lu minis, & diem, perennem: « £
* Omne malum volucri cum rempote tranfuolare curfim,
Ni l graue quod peragi finisfacit, & quietedonat:
Se foreprincipium pulchræ necis,& ducem cruoris,
Seque capuc gladio femmitcere^fangninëm dfcate:
Qui fociare animant Chrifto yelit,vi cornes icquatur.
His vbi corda virum Ghrifto calcfadla prxparaujr,
Duçiçurante aliós, Proconfule perfurentejvin^us.
Antra lacent Tyriæ Canliaginis,altius repofta, L
Gonlcia Taçrareæ caliginis,àbdicata Söli:
Claufusin bis fpecubusfanótus Cyprianus, & catena
Nexusvtranque nunura,nomen Patrisinuocat fijpremh
Omnipotens genitor Chrifti f Deus, & creator orbis,
Chrifti parens hominis,quem diligis, Sc vëtas perire: {
a Ille ego, vipereisquerinu bonus oblitumvenenis, g
~ Crinunibus varijstin<ftnm,miferatusabluifti,
lam quetuum fieri mandas, fio Cyprianus alter,
I Et©ouüsex veteri,neciam reus,aur nocens, vtantè, ■
y Si luteum facili charifmate pebtus expiafti.
' Vife libens tenebris ergaftula cæca-diifipatis: .
Eripe corporeo de carcere, vinculifque mundi
Hancanimam: liceatfufo tibi fenguine immolari,
Ne qua ferum réprimât clëmentia Iudicem.cyranni
Neu fciatinuidiamitefeere,gloriamRegare.
Da quoq: ne quis iners fit de grege,quem tuum regebam:
Ne cadat impatiens poenæ, titubetue qùis tuorum,
Incolumem vtnumerum reddam tibi,debitumq; foluam.
Vocibus his Dominum permouetat:infiuebat inde
Spiritus in populum Carthaginis.audtor acrioris
Ingenij, ftimulis vt peéfora fubditis calerenr
Ad decus egregium diferimine iânguinis pecendum,
j Non trepidare docens, nec cedere,nec dolore vinei,
! Laudis amore rapi, Chriftum làpere, Sc fidem tucri.
; Fama réfère, foneam campi in medio patere iuftàm,
i Calce vaporifera fummos prope margines referram,
Saxarecodta vom une igncm.niueufquepuluisfaider,
VrerctaiftapotcnSj&mortifer ex odqre flatus.
Appofitam memorantaramfouea ftetiftè fiimma,
I Lege fiib hac, falis aut micam, iecurautfuislitarent
I Chrifticolæ, aut mcdizfponteirruerentinimafoflàe.
j Profiluere alacres curfu rapido fimul trecenti,
1 Gurgitë puluéreo merfos liquor aridus vorauir,
f EræCipitemqueglobumfündotenusimplicauitimo.
Corpora c.mdor habet, candor vehit ad fuperna menteis,
I Candida Mafia dehinc dici meruit per omne fieclum.
i Læciorihtereaiam Tafeiusobdiem fuorum,
Siftitur indomici Proconfulis eminusfurori:
I Edere iufiiis erat quid viueret: vnicnltor,inqnit,
Seriio Ulutifefi myfteria confecraca Chrifti. v
Ille fub hæcfàtis eft iam criminis, ipfe con.fitetur
i
11 Viuctt
‘iuftuiï.
( jW
■ G
H'
■fexit)
Thafeiuslipfelôuisfülmenhegat. expedite ferrum :
Carnificis gladio poenam luat hoftis idoloru m.
Ille Deo méritas grates agit, &.canit triutnphans.
Fieuit obire virum mcefta Africa : quo docente,fa6la eft
Cultior,eloquio cuius fibidottagloriatur.
Mox tumulum la:rymans ftruxit, cineresqueeonfecrauit.
Define Here bonum tantum, tenet ille régna cqeli,
Nec minus inuolitat terris,née ab hoc recedit orbe :
Difièrit,eIoquitur,tra6lat,docet, inftrqir,prophetat.
Nec Lybiarpopulos tantum régir,exit vfquein ortum
Solis, Sc vfque obitUm. Gallos fouet, imbuit Britannos,
Præfidet Hefperiæ,'Chriftum ferityltimuslberis.
Denique dodor humi eft .idem quoque martyr in filpernis.
Inftruit heic h omi nes, illinc pia dona dar patroniis.
A G N E T I V I R G IN I R O M A N Æ ; , 1
H Y M N V S X IV. W"
. Motwcolos. Verfus Dattylic't acatalefti.
' ÛÈjÆ Vt. - • - . . '■
S G S i s fepulchrum eft Roihulea in dome,
JFortis puellar, martyris inelyex.
Con fpedtu in ipfo condita turriurn
Seruat la lu tem vlrgo Quiritium :
Nec non'& ipfos protegit aduënas,
Puro,ac fideli pebfcore mpplices.
Duplex corona eft przftita marryri,,
intaiftum air Omni crimine virginal,
Mortis deindeglofialiberae.
Aiunt iugifi vix hibilem ford,. **
Primis in aUnis forte puellulam
Ghrifto calentem, fortirer impijs '
Iuffisrenifam.quo minus idofis \
Addidla, fàcram deferéret fidem.
Tentata mulris nam prius arribus.
Nunc ore blandi Iudicis illice,
Nunc feuientis earnincis minis,
Stabat ferod roborepertinax,
Corpusque duris excruciaribus
Vitro offerebat, non renuens mori.
Turn trux tyrannus: fi facile eft,ait,
Poenam fubaiftis ferre doloribus,
Et vita vilis fpernitur : at pu dor
Cams dicatæ virginitatis eft.
Hanc in lupanar trudere publicum
Certumeft,adaranuii caput applicet,
Acde Mineruaiam veniam roget :
Quam virgo pergit temtiere virginem.
Omnis iu tient us irruar, Sc nouum
Ludibriorum màncipium perac.
Haud,inquit Agnes,immemor eft ita
Chriftus fuorum, perdat vc aureum
Nobis pudôrëtn,nos quoque déferaf.
Præfto eft pudids,nec parieur faerz
Integritatis munera pollui.
Ferrumimpiabistfanguine, fi volts:
N or inquinabis membra libidine.
Sic elocutam, publicities iubet
Fiexu in plateæ fifterevirginem.
Stantem refugit mcefta frequenda,
Auerfa vultus, ne petulantiùs,
Quifquamverendum confpictret locum. !
In tendit vnus forte procaci ter
Os in ptieilam,nec trépidât fâcram
Spedkare form am lumine lubrico.
En ales ignis fulminisin modum
Vibratur ardens,arque o$ulosferit :
Cæcus corufco lumine corruit,
Atque in plates puluere palpitar.
Tollunt fodales feminecemfolo,
Vetbisque deflent exfequialibus.
|bat triu|pphans virgoiDeum Patremj,
Chtifturhquc'facro carmineconcinensi >;
Quod fub profani labe periculi
Caftum lupanar,nec violabile
Éxperta vidtdxvirginitas foret.
Sunt quirogatâm rettulerint'preces
FUdifie Chrifto,redderet vtreo *
Luccm iacenti : turn iuueni halitutn
yitæinnbuatum vifibus integris.
Primum fed Agnes hunc habuit graduai
Coelcftisaulæ,mox alius datur.
Accenfus iram nam furor incitât
Hoftis cr uenti : vincor,ait geraens,
Iam ftringe ferrum miles,& exfere
Prxcepta fummi regia Ptindpis.
VtvidicAgnes ftare trucem virum Û
Mucrone nudo, lstior hæc ait:
Exfulto, tabs quodpotiùsvenit
Vefanus,atrox, tutbidus, atmiger :
Quàm fi venirèt languidus,ac tener,
Mollisque ephebus tindus aromate,
Qu i me pudoris funere perderet.
Hie hie amator iam. fateor placet :
lbo irraentis greflibus obuiam,
Nec demorabor vota calentia :
Ferrurn in papiJlas omne reCépero,
Pedusque ad imum vim gladij traham.
Sic nupta Chrifto tranfiliam poli
Omneis cenebras, aethete celfiof.
Æterne Redlor diuide ianuas
Coeli, ob fera tas terrigenis prius,
Acte fequënitem,Chrifte,animam voca,
Cùm virginâlem,tum Patris hoftiam.
5ic fata, Chriftum vertice cernuo
Supplex adorar, vulnusvt imminens
Cetuix fubiret prona paratiùs.
Aft file tantam (pem peragit manu :
Vno fiib idku nam caput amputat. f
Senfum do lo ris mors cita ptæùenic.
Exutus inde fpititus emfeat,
Liberquem auras exfil it. Angelî
Sepfefe euncemtramitecandido.
M.ratur orbem fub pedibus fitum,
Spcdlat tenebras ardua fubditas,
Ridetque Solis quod rota circuit,
Quod mundus omnis voluit,& implicaf,
Rerum quod atro turbine viuitur,
Quôdvana fæcli mobil iras rapi t :
Reges tyrannos, imperia,&gradus,
Pompasque honorum ftulta tiimentium :
Argent!, & auri vim f ab i da ifiti
Cundis petitam per varium nefas,
Splendore multo ftruda habi tacula,
Illufà pidtz veftis inania,
Iram, timorem,vota,pericula :
Nunc trifte longum,nunc breue gaudium,
Liuoris atrifumificas faces,
N igrefeit vnde fpes hominum,& decus,
Et quod malorum tetrius omnium eft,
Gentijitatis fordida riubila.
Hæc calcat Agnes,ac pedè pro te ri t,
Scans, & draconis calce premens caput :
Terrena mundi qui férus omnia
Spargit venenis,mergit & Inferis,
Nunc virginali perdomitus folo,
Criftas cerebri deprimit ignei,
Nec viâusaudet tollere verticem.
Cingit coronis incèreà Deus
Frontem duabus martyr» innubæ ;
I .Vnam f decemplexéditafexies
Mercesperenni lamine conficit: .
Cen tenus exftat frudlus in altera.
Ö virgo fehx,ô noua gloria,
Coelettisarcis nobilis incola,
In te nde noftris cólluuiöhibus
Vultumgemello cum diademate:
Cui poflè fbli Cumftiparcns dédit
Caftum vel ipfùm reddere fornicem. .
Purgabor oris propitiàbilis
fdecimpiç]