A B & :fi'auirteflWrnnmiJßnelkm
'iuohium AttnxrxoriHiinbtami&dictsA, lntra&nolt jhtri, ,
mmum ü ü m m ^ a m i f » « » | UA. R p W
I me, ^ e « i « 1» mtraUminiam cmtatit Anra, & p d ? tM..
*gEM> „ t Dominus,tuiegidjfordhbum H itnbeammngentm ddpdruttmM^"”
tmurtmeiusHiiroboamintiumm,&iomdm
Non eft jihquam, nquu.ii» ii tu in nac pertinaciahs J g p
detevricurarebust ftatim etenim Vt fuerat didum ab hömin?
Dei, vt fngieflaeft mulier dukätem ^fihus eortim
' mortuus efl; t eamen non cofifpexic Hierpboas quid ei
• Deus,propterea quod eum def cliquifleti & popmum £e- 8 oumpprirefeeiaetMiillec r e p » .Ä u ™ s , necttmmrex
B dnorie filij fui, quod & cetera ilium p'ollmt lubfequi * fed If! ia fua fenuit veyfucia. vfqucadeo etefiim ijnpos mentis
H & mJ B fadtus Hieroboas eX quo reccfleratab e o , qui re-
gnum tradidetatilli, vt cum dixilTet, Vade adDeihomi-
nemj&difeeanmorkuiuslic filiusnofter:& dtdicent per
Dei hpmineni, quod non folutn filiuseorura cllefin on-
tutus,fed & in cunctö eius regno imminerentpencula.
Ille tarnen,vc femel ftacuecac,diabölo lemiie maluit. Ad
homibemDei fcircitandiun mktit de futuris, & eum ad
, cuius honiincm midi^ d e fp uitfg fa c it in coutumeham
maieftatiseius vitulas , &liasadoranerecum fecitpopu^
lum.H*e egit,& tarnen non ilico eft extindus, led dium
' regno rupetfuit,&:mdicis, Si fuifletn hafieticus, ficut di-
dfacie ierr<£.Qu»ne dicantuL‘etiamdete,quxfo,ternet eri-
piasdnefando Arriandrum ccetu.'qu^rodisiChriftianusvt
ante eras ex Airi.anu, nec ndbis ^ndigiferis quod ad^pS
tuos & Hieroboje xquemus: fed mngisobleciO cofpicias
ha s.onines infttudfiPnes potiiis qua increpatiopes nun- ■/..
cu'pandasFofpiratistUK roe bono iagerei;c.Ccmpaiaris ,e- :
'fenimdnobisHierobpainoftristcmpoiibus.quiaTiccun-'
Iftos a Deo fueris:CQnatus vertere.rieutille populum Fue-,
rit cohatuslfrael facere dpoftatani ex Dei cpltbre* Nolo
adhiic hinetibi aliquid/f^ci promittasV Quod enim male
fis £iciens,& tamenfegries,cum videas &Hieroboam diu
regnallein fcelere fuo,led .& filium Salomonis totidem &
idololatriam gerentem in eodem defundlum fcclere. Ite g
eius filium Abiud dequo feriptuminueni^, Et abijtinpec- U
catispatris fui, qua feett iriconfpeftu eiut, & non etat cor eius conr''
ffummdmm^m^omimDitrfip'y-fieuterdt cor Dauidpdtris eius,
&tamen cum feruirent ido|isduerintdn regno &: mortui;
hnt in ea dignitate, & tradiderintfiliisruisauthoritatenl
^regrii.Ne itaque etiamin eo plaudas. QuPd enim pater
h veftervobistradideritregnum dices: 7 / . Nil! pater meus
benefecifTet)cohrcfre(padArriahos,noneiusfilij regna-
remus. Nolodicas,Ci hasreticus effera, nunquam tantum
iroperaremjnunquam mepermitteret Deus adhuc in re-v
gno eflq, quando videas vigintiquatuor annis. regnafle |
Bafiamfilium Achiaftiperllirael, de quo feriptum inue-
nifti in regnorum libro tertib, Etfecit maligtium coram Domino,&
cunt, Lucifer, Päncranus, & Hilärips ^ Dei impugrtarem
- religioneinjam inmeFüiftetVindi(ätom. Acapeadhuc
C quidiliuic c«^igeriCHieroböa^rfegf, & tainen quomor
do neefiex Ae r ta curädD eum , lcdfmagismluo perle-
f S t i e r a n s d e f e c e r i t f a c r i l e g i o , |
’».Kg. ii. Hitroboämdiemfeßuih irimnfeoüauoirt diefeßo qumio-
' 1 1 ’v decimo menftsfecundum diem fcfomiuda ,.&afcthdit in :jm fö
tämqu<d$citi»Mbel#tfw &/con-
. fiitmt in Bethelfuerdotes excelfbrum qüosfecit, &afcendit tnfixrarium
quod fecit quintodeemo die menfe oäauo in die feßo quern
i r i x j d f c o r £ ^ & ^ - ^ f ^ mJß u. frael>&afcenditinfa
crarium vt faaificaret ,@ctct homo Dei ex luda aduenitin verbo
3. Reg.1$. DomnimBethel^Hieroboamflabat fuper aranifuatn facrifica-
re,&prophetamUocauu.id atamin verbo Domiritdicens,Ofacra-
I ritim, facranion, haedteii Dominus, Ecceffitis mfeeiurin domo
Dauid.&loJtaserit nomen iß,&facrificabit inter facerdotesexcel-
' bit in ilia die p odigmm quod locum esl Dominus ? Ec(e facrariunt
i difriinipetur& eff andernpinguedo qua efi in eo, & facturheß vt
audißt verba hominisDei muocimtis in ararrt qua in Bethel eraty
&menfamanßhfußn4 dtf ^
ridafaftaefimantisregisqum exteridit in earn, &nonpotv,n u -
V D ducere eamadftj &}acrificiUTti rupturn e ß ^ ejtptnguedo
' ewsq faerdrio fecundum prodigium quod dixit homo Dei in verbo
Dprnink& rejpimditrex *& dixit homtni DeU RogafacieniDomm
bet tmfVt reuertatur mama mea ad me , & rogauithomo Dei fa-
. cim Domini,&reuerfaeß manus tegisadeum$&factaefi quem-
admodumprimum. linpieta cutn viderit h sc prodigia,qux
Fuerantore ho minis prolatä Dei r & brachiutrt impiunfi
porccduih ad Dei hominis necem repcte adduiT^ .faeFum
pro rtietuyilieo etiam per Dei cultoris pcecein fadtum in-
coiumei, nunquid idolalatriam quam-ipfe cpnfticuerat ,
diftipauitl Niunquid diem feftumqueih ipfe finxerat ex
corde fiio tandem coflite.medioJ.iniiiime. S'ed in eä. ppr^
tinacia prsfumptiohis fuse inueuitur motcis fiitcepifte >
5 dieiu.Noh ergo inu‘aiipot;eiiinus,ii, quod DeuS auertät
ate'5mhxrefiuia cen(uens moms dienUidapere, quan-
doquideua ctiaiji- lign is ac -pro dig*js PP upP^ nc^i n t p 110 res
- 5, ^ohiacriiegi tui re uucati ad To 1 uni D eu m cqleadu111 •
t citenim;de Hieroboam landta icriptura; firpej? hoc-non eß'
3- Reg' reuerfu'litefobu^s a malitiafua,fed reuerfus tfff&fexii ex parte
| Ipopulifdcerdoteiextelfbrmb. %ui enimvolebaalleuabatmanum
abijtin viam Hieroboamfilq Nabath ,&in peccatis eius, .
quemddmodumpeccauitinlfrael. Qui Bafia rex-debuerat^ti-
qiie metuere ne fuifletpercuflus vt Hieroboas,fi a-vijs re4
ccffifiet doriiini. Sed itaeftis,qui a Deo declinatisjvr cum
? vobis Fuerit libitum in iniiiriam Dei fufeipere offi ciu idp-*
• io la t r i* nonpofleti^hecillorumjquiiam ihdicati fuerint
terreri exemplo,conuetti adDeum.Scriptum eftetiamdp |
Iambre rege,Er/fiir maligtium in confpeftu Domihi,&maligne
fecit fuper omnes qui fuerUnt ante eum, & abijt in omnem viam
Hieroboamfilij Nabath in peccatis eius. ^.tamen hic qui dici-
tur fuper omnes peccalfe, qui anteillum fuerantrege|',
nohftatimvt dereliquit Deum extindlus eft, nec per ali-
- quam grauemvalerudinem eft vexatuSjVtgrauioripoena
fuiflecvilusintercmpcuSjqui grauius deferibitur deliquif-
fel Vides3tonftariti.tame.tfi continga't tibiihfumma felicitate
in hac temporaria verfari vita ^ raraen mag is te ti-
},Reg.ï6.
meredebere quod Dei referueris iudicio, Sc licet etiam hi
qui ftatim extihguuritur,quibus hicaliqua duiinitusirrp^
ganturposhatum j poft defeerifum femper torqueantur,
tamen tu fi infumrna viuens felicitate fueris hinc raptusj
aduertequaliterinte vindidfcafitproceiTura,quiintanto
inueniaris l'celere. Ne hinc itaqubi quidcunque tibi
aferipferis felicitatis,quod cum fis negatis filium Vnicutn
Deiiquodcifrheius faifiiliam perfequaris, tamen adhuq
i'piiitas tuus in corpore illb carnifice fit manens, quando
cbnfideres etiam filium Bafa annisrrigirita qiiihque Ship2
fuerit vt tu facrilegus regiiaile apud Iudsos; dequo leri-
ptum efle legifti, Abijtin vias Afdbpdtrisfui, &jiondeclindujt
abiliisyVtfaceretquod rettumehat iri conjpeftu Domini ifed 4 ex-
celfisnon abjlinuerutit, &fdorifibubantinexcelfis & incendebant.
Ecce etiam hicdefcribiturrex inpace dormjjfle. Cum i-
taquefiierit xxxv.annis idololatriam gerens,netibiafcri-
-bas adgloriam & dicaSjIdcirconpn ahqua vulneror pla—
gay idcircb no iam extindlus fum,fed adhuc viuo regnum
imperij ftomanipoffidehi, quia fim behc credens, quia
Arrij reita fit fides * quiaiecerimbeneremouere epilco-
pPs,& alios tales iqftiruerim quales concupiuerit Arrius.
Noliinquamjhinc tibiglotiaii,quodcumh^clis faciens',
I tame.fi fuperbias,quafido videasiftuinregem xxxv. annis
tenuille regrtum,in pace fuifte exemptfim’.' Si igitur po-
tuft illiSquia ita exe.raptt fint impune idololatri* crimen
:cedere,poterk&tibi, Conftanti. Conuerte te itaque ad
Dominunv, ne tahs innenians qualis.eft inuentus Achab
de qiioiaipcmuinueni o Et fecit Achab m align tim in conjpe-
.ffu DomHfi,<ejrmaligne eunti &
ndhfuitillifdtis vt ambuldrenn peccatisHieroboam,filij Nabath,
■ fed&accepitvxoremlez,abelfiliamBafan,&Hela,regts Sydonw-
6
i.Reg i6.
i.Reg16
\por>uU aceraoresexteuorumu. w -y ..r —t ; — r v •. ..
! fuairiJ& ikbatïacerdos m exceljis,&factum ejlhocverbm mpec- rumr&abqti&fi;fuiUit:Bda
Datum iaiimum üunUatn},& in imermm, r ^ . s m » ü i * u r t ^ a i 0 f i ë l l a a e ^ pn tM »Styuam
eiffeßt
& fecit Açhab lucum vt facer et exdcerWtimem vt exacerbaret
Deum, &animam fuam differderet,& maligmim fecit fuper omhei
regesifraelquifueritntante f«ra.Noli adhuc te finere efie
apud Acriano,s,led facxranfitum ad nos Chriftianos, qui-
bûs funtfta cundtæhærëfes vteft Baal. Sic vos hune nobis
eftis haeretici, vt iliis iliprum tempprum Dei cultóri-
bus fuerint illi , qui idolis immolabant. per han,c hæfé-
, fern tuam mihi crede , quod talis fis noftris ternporibus
qfialcs fuerit & Achab. Ne tibi kaque placeas quod non
ftatim tibi reddiderit Deus, quando vjdeas huic Achab,
& vxori eius Iezabel, quictiam prophetasoceiderintDo-.
mini, qui in tanto fcelere fuille iimeniantur verfati , vt ;
nullum'in terra Ifrael D effe hominem .confitqntem per-
mifèdnt deiiiorari, pepercitum fuerip dîutiflimè. Noli
hocinrueri, quod cum lis màlefaciens| fupefbias tamen
infçéleribiistuis, fedillud,obfecrote,videas,quod -nifi
ce cpnuertèris, vt illis fero licet reddita fiint mérita ppe-
rum fuorum,ita.& tfbipoflè repræfentari. Ne dixeris diu
hinciqregnofumjhincporensfum. Quodenim bonam
fidém teneam, quod faciam re6iè perlèqueiidq eos qui
ctedunt,quomödofèfe continet'illafides defcEipta apud
Niciam. Haec, inquam, ne dixeris, fed illa precor te,vi-
tleasl Quod euimadhucfis poft tanta funera.tuafuper-
bienSjVt autaudiensnos Dei facerdotes terate cônuertas
ad Deum , aut cette percipias digna fadtoriun tuOrum
tunc quandö dicere nPn, valcbis infeium te errallè. Hæc
ita.efte aduerte exemplo admonitus Âchab;& propheta-
rum Dominiinterfedloïisj&ômui.umdæmonunicultp-
ris. Hune tara fceleratum intellige ideo poft tanta fee-
lerafuilïein regno diu referuatum, vc tandem fe fi velit
conuçrteret, cui non folum non repræfentantur nialo-
rumfaâorumfuorum.merita, fedôcinanguftijs iuuatur
ad hoc fine dubio , vt p o{ric .conijcere nonfeperBaal &
reliquos dæmones quosethniciDeos nunçupant ,vindi-
catum,ted per Deum ïfràei j çuiusprophetani fècum vi-
derecloquentem acquefibideclàrantein quo nam modo
Deus fuiflet ïnimiebs Iiraelkarum ad nihilum. redaélur
rus. obfederat.enim ftliiis Ader rexSamariam, cum alijs
t'riginta-duôbus regibus, iaâitans a Deo tanquam mhil. fè
habere Ifraelicas, vtvnum fç hominem omnëm fiifilmu-
dinem Ifrâeliraruin* fuperaturfim * iïuhc àliehigëriam
fecit nihil ante ffra,el Deus,cui vicic Dèus^egi î nempe A-
chab, ei qui eum dereliquerat j qui Baali & omnibus dæ-
monijs fèruiré Iftael.fecerat. quia propterea auxiliatus
ëft nempè'vt ^federet quia fit Deus folqsifte, cuius erat
populos Ifrael,& non aliuspraeter ipfurh qui ei vicerat, vt
videret Achab quiafuiflet ïequum; tandem corriger« er-
roresfuos : mqxyt aïdificare aduerfarius ccepit qbfidio-
nem ad ciuitatem Ifraelkarum * Et ecce inquit fcriptura
facta prophètes viUts acceßit ad regem ifraet, & dixit, Hac dicit
Dominas,fiaudifiifonum magnutn ifium, Ecce ego hodie tradam
eum inmanus tuas ï &feies quoniamego fuin Dominus, dïxtt
rex,in quo} Srdix'ßPxopßtesylnpuerts prtneipumregmum. & '
dixitrex,Qm committeepugnam ? & dïxtt Prophètes, Tu. & in-
fra: <3cexieruntp«en decïuitateprincipUm regionum, & exerci-
tus quipoftiüos,& percußitvnufquifque quem iùuenit fecus fefér
fugeruni Syr 1,0" perfecutus eil ifrael. Qhomodo djeis, Con-
' ftariti, Si hon beneie\ukem Deo , ii iion rebfce credens
S fuiflèm ,h un quam regnum Romanorum inmeà yiqif-
fem poteftace collocatunf, fie diiifuiflèm viuehs in
regno •' quarido videas Achab rcgi ifrael moiegentilium
viuenti, .& populum Dei ficuti » u auertis , vertenti,^
Deo di&umab eo in quem dehnquehat j cuius prascepca
' ducebat pro nihilo: Tradoetlminmahus puas j, vt fejas
quoniam ego fum D.^us. Vt igicur ilium ççipuit:§rfilio
IaderisSyriæ regis,(îc ecfaui te ab omnibus perimere cu-
piencibuseripuk atque eripit:adhocytiqueyc polfisco-
gnofceue,quia ipfèfit Deus Batriateharüm ae maftyrurn:
ad hoc vt conijcere pollis non pró mefkis fidei tuæ aç vi-
tæ tibi viéïo.aam.tiibikam quando fis Achab in .pmn.ibus
régi fimilis, fed fie tibicontra mérita, tua exhibitam mife-
ricordiam ab eoquem exhi“
bita. Si enim dixeris propterea te vineete aduerlàrios
tuos,quia bene fis crede-nsipoc u it& A c hab d i xi lie idolo-v
tum cultorum & prophetariim fanétorum ititeremptor.
Ad hoc ergo te rèferoàtum kt errores corrigeras tuos,non
vides ilico vt ocupafti lcaliam i Ecclefiam eius tenta fli
vercerej dixifti Deutn patrem, noneflè vérum Deum pa-
trem,vnicum çius negans filium jaffimians non elle ilium
verum filium : àftrüxiftfetiam lànbtum paraeletUm lpiri-
tum fabricatum dTe ex nihilo, defeendere ex nihrlo^.; dé-
fendere tëntâfti quod vnieus D®i filiûs fuerit quando
non fuerit, Apoftolicam atque euaogelicam,traditionem
quop.bfuïflès tollere è medio operam totistuis dedifti v iribus,
epifeopos Deiiudieio prdihatps tfiaarnouéri fpçifti
âu6tôritate,hæreticoslc)ciSèorundemcohftituendo^du-
xifti,quipqflinc tuam prædiçare lïærefim : mânu milifari'
pUgnafti contra ecel.efiamiri Alexandria,quampltirinfos:
epilcóporum relegaftiin exilijs ^ in metânisfconiççifti in ‘
carcerem, certum etiam numemm intérfecifti ex omni-
blisDhipultoribüs. Cum haïe ëgeris,tamen diçisrNifi bene
eflèm fàciéns , & integiè eflèm credens, nunquam ad-
hue me Deus regnare permitteret, tailquam idcirco &
circa Achab ae c^erps;Coidololatras tùos fueriibeùs pa-
: tiens, quia fuerin t re<Stam. repe n tes viam : T u ergo quia
lit peeçatis cuis patiensprofiia infitigabili pietate ficuti
i fuêric & Açhab regi,arbkraris non te dehhquere, fed pf 0
meritis tuis tibi parci,quem Achab etiam in hoc imitaris î
1 Qùodçnim fis eos dihgens qui tibi mala fliadeauc , - eos
I verb perflensquitibifafuristuæ eau fa quæ funtj véradi-
I cant. Vre nim ad À chab q uad ri rige nri i l li p (è udopro p h e-
! tæ,quodpoflèhriUum bmniafelicia çonfequiloqueban-
j'turjContra verè Deidicebaj prôpHetaMichæas, quod efè;;
f Ientillum,çun6taconlècuturâmalay & ilie magis diligè-
! bat eos pfèudoprophetas quàm verum Domini Pröphe-
I tam,ita vt tu amas ephaêrericos tups Àtrianos ipforum di- j
-1 dtis obtempéras, nôs pivinés Domini lacerdotes execia-
’ ris.Primô omniüm,cur Dei filium verum Dei filium éon-
fitèamurîSeeundô cür non tibi adulemur, cur te in. péri-
I culo eflè aflèueramus, & dicamus nilî te côhùerterisJad
: Deum j qupdhsin cecern am poe nam venturusi & vt cre-
! d.ere poflîs'Dci femper pflio h’àbitos homines ab homi^ :
I nib us apoftaticis amatos , veros inimicÓs Dei religipnisj
j hoc eftdiabpli cültores. Açcipequqs amâiletit AchaBj&
: quem odiP hab^tic. Et dixit lofapbat rex luda dd rcgefn if-
1 raeflntenogatenunchodkDominum^&conuocaunrexlfrael 9-
â nines Phphetds?qùâfiquddringehm & dixitillü rex Achab,
I Si iboin Remma ad G#laatb uipugndm aut cejfabo? & dtxerunt,
(iAfcende,Et j.rßa:Et dixit lpfaphat ad regem iftaéf Non eil hic pro-.
A pheteSDomini, & interrogabimits Dominum, & dtxit Achab rex
lfraelad lofaphat regeln. Vhus eß ber quern iriterrogemus Domina,
fed ego odi ilium,quoniam non loquitur de me bona. Item poflea-
'quam dixiffet propheta Domini ad ilium Mïcheas ne afcevderetÿ
quoniamfiafçendiffet,non eßetreuerfum.Dixiirex ifrael a,d lofa-
phat regem Iuda,No nnedixt ad te quoniam ptopbetat mibibic non
bonafed magis mala ? Viaëbarifùr mala&éxcprdi ei quem
iam oblederatdiabolus, mala eaquæ à Dei dicebancur
lèruo * & illà-bona iudicàbaiitur qua;à lèruis dicebdntuE
diaboli. .Neé mirandum itaqué fijllosâudlebàt Achab,
quosvtaüdket facie bat diaboliis mancipia videlicet ma,
■8ch illosaudire ndllet quos Deus fuos efle feruos & ipla
tolerantie paffionum ^ ôc ipià conftantia adleuëratiônis
manifeftabac illis, plèudopropljetce ditari honoratiq; di-
mifli fufit à rège: Miclieas vèro ’Prôphecâ Domini reclfi-
ditur in càfcerem, Sç dicitur, Manducetpanem doloris;
d o n cc re de a m : & ta m en i ux ta léfui Deidiéfcum reuerfus
minimè^ëft. Ita & ipfe àgis, Conftanti, diligis ëos qui tra-
hunttemet feeum ad mórtêm peipécuam,qui ad oimiem
ifiteritüm cuamducûnt ànimarrî : Pdio habere dignaris
• contràëos,qui tefiiot omäntei Deifieriàmicum. Ne tibi
glorieris quod cum tancâ fis fàciens » tarnen reghi gloria
'ppllenSjhanc adhuc poflideas fragilem vkam,quaiidô &
Hiero'bpam filius Ioas,quod regnauerit in Ilràel quadra-
ginca&vnum annisihSamaria. .Narfanti'acraîliteræi&
. qu idem derelido DePferiifens idolis, & qujde m non ie-
cedensde Acfiab regis lfiael malitijs, atque HieÇobëam’
(acrifitijs.Mâlè,inquis,li feeiflemjiam më Deus a'tiióuili^
Içc.de.iegpd: qualî.nôfilius Àmaliæ propterea quodqpn
.receflèricefupëruacuisiimpletuslepra quidefiièrk,fed tarnen
quinquaginta diio annis regnauerit in Hierufalcm.
; 1* x -# ' ’ . V C Scd