: ^Putoltf-
gendum-
informait■
ingens habebic &imm£nfa felicitas,pëtpetuaqiie aecipiet
beatitudo. Nobis igit ur feias magis aatam diuinicus po|e-
datcih^vt te dum damnare nos patas damnemus dumpu-
nire nos pofte pnefomis, te Cóndanriumlacrilegum pu-
niamus. S iquidem ille quem negas, darenobis épifeopis
fuisfuit dignatus auótoritatem, vtqaaeGunq; ligauerimus
in torris fint ligata Sr in cadis. Suftinemus propter Deum
temporalia mala,vt pofliinus confequi aeterna bona, fogH
mustemporalia , qusateveliitibonaofferunturnobis,
propterea quodilla bonatuaaeterna mala fubfequaiitür.
Idcirèo praefêntia qu * putas nóbis nóéibilia delegimus
fudinére,vc illudtis confeffio dumperfeueratin nobis > ae -
terna& immoftalia Confequi mereamurbona, ficut & tu
cum eis qui te metuentesvoluntati tuae muenifitur paruit
Ce,Sc mandata defeniifïepeiiquoniaquidéprsefèntia magis
bona fuerin t eligere dignati,& futura concern nere,im-
mortalia fis incafiu'us mala. Defiderabilia enim fuper aurumér
lapidempretiofum multumi&.dulciora fuper met&fauürn.Etenim
feruustuus cufioditea.In cujiodiendo illaretribut'to mult a. N o u i-,
mushtcvitamquammagnopereauferrelaboraseflèbreuiftimam.
Nouimus & bona idius vitae 8c mala efïc bréuia*
illius yero vitse ater riae bona qua confequi fiimus defide*
rantes,quod fempiterna lïntsnouimus eriim quodpro bonis
hisbieuibus.quibus tu deie&aris ac frueris, mala aster-
nafuccelfüra tibi,&nóbisGhriftianis quos defpicis,qüof-
qüè omnibus virtutibu% i^peri.j tui laniandó non defiftis,
quód lipt pro his malis breuibus bona sterna foccelïura.
Hac itafe habere legilti in cxxv,p&\mo,Magnificauitdomi-
ntufacerecumi%.Ecinfia¥ Quifeminantinlaehr/müjngautfto
metent.Euntesibantt&fiebant,miitentesfimina fua, yenienttsaH-
tem v ententin exult at tone portantes mdnipulosfitos.Et in cxxyi n.
Bead om nes qui dm ent dominum,qut ambulant in viis etus, tables
fructuum tuórum manducabis,beatuses>& benetibierit.Eritpro- i
fe&oin atèrnum bené ëis$qui non negaueruntDei filiunv
quilaboreianiftjecpnfeifio-nislus porientur rcontratibi,
iiin hac amentia qnaviuis nuncfemper cénfueris manen-
dum,érit maleperpctuo,üfa percipiens qu<£ nuncpereipfe:
Scarioth Judas: tune re vifuri nosfopplicem, & tarnen o-
mnislamènratio pcènitentiaetus futura ingfficax, quoriia
quidem hicaut acquiratur vitaperpetua aut mors. Hac
femper volüerècordenoftro, hac diebiis ac noófcibus co-
gitarefciretevöiumus,tuafiipplieiaperpetua, & pramia
ae meritaDeiièruorumsterna,quidneganti tibiperfecu-
torinoroinisfuicomminetur ad poenam , quid autem è
con trario confitencibus pplliceturadgloriafempiterham.
E P I S T O L A f l o r e n t i i a d
^ Luciferum epilébpitm.
Domino benignifiimo Lucïfero ,Elorendus. >
B Omine; tuo eodicem quidam domino: & Auguftö
óoftró obtulit, hunc ad fan&itatémtuara pérferri
mandauit,&cognofcere defiderat, fiidem codex a te de-
dinatus fit.Id ergo quod rn.fi de yeri ed, perfcribere debe-
bisj & eodicem remittere, vtpoflGt sterriitatiems denuo
offerrit
; Florentio magtfiro officïorum Lucifer Epifcopus.
O Odicis perlatorem quem memorat honorificentia
V_/tuanominemeoadiiiIeimperatoremameafuiiTéde-
ftinamm mediperitate , ipfum quoqüe eodicem vtés ad-
moneré dignatus,folliciteinlpeélum.atque Bonofoirire-
bus agen d perferendum traditum, $ hisrormanda fuit re-
ligiola prttdehtia tüa,fili chariffitnëjam ttije érn generofi-
tatisagnitum a me fine vlla cun&atipne defendere. Nos
etenlm propitio Deo contraeaqus in noftram parantur
neeem ftare l*to s, cum. cajifas, cur tali fcripierim mode
diicuteré ’coep.erit,inueniet. #
Domino dileftifiimo fratri Lucifero 'Upifcopo &con* p
ejm fefforiAtbanafm in domino falutem.
B Eo fauente corpore yalentes mifimus etiam nunq
ctiariffimum nofttum EutycHetem didconum,vt tua
quoque religiofa fanéiiras , qdod eft nobis optandum &
tipres nos efficere dignètur. Vobis nanqueconfèdbribüs
ac fèrüis Dei viuentibus , crédimus datum catholics Ec-
eld?«renoÜàri, SC.quod harretici confcindere tentàue- ‘
5 raô t, hoçdomittummoftrum Ieiùhi-ChriÂumper ypsad
? integrum redi t üere. Qp.anquam enim prscurfbres Anti-
ciuifti perpotentiam buius mündi omnia egerint # vtex-
tïrtguerentlucernam vericatis,Êàmé diuinitàs per yeftrarn
tprifeffîonëm dariorem éius luceiti-oftendic^y t^ neminem I
datere. poflit'eornm fallaçiàfAntehaë vëifimulate poterat, j
mine An çichri fti no mi n a ntu r . Quis erirm, non exe ere t ur J
quieorum communionèm tanquammacülam, ac virus v
■ anguiinoh fugïatîÔmnisvbique ecclefia luget,oranis ci-:
uità^gemit', fenes epifeopiin exiliö laborant, & hæretici
dillimulant,qui dumnegant Chriftum, publicanosfe e t
féccrunt fedentes in ecclefijs , & exigences vedigalia. Q
nouumgenushominum, & perfecutionis, quodadinue-
nic diabolus,vtipfis miniftris ad malefaciendum, & tanta
crudeîitace vtereturiSed eefi bæc tanta agun t,& iuperbias
& blafphcmias extenderunt, confelîro tarnen , & religio,
Sc fàpientia vedranön modicum,fed maximum (bktium,
&magna confolatioeft fraternitati.PcrUenit enimfidnos
feripfifle iandiiratem tuam Augudo Condanrio, & magis
magifquemiramur, qiiiain medio ranquam feorpionumr
habitans, animi tarnen libertäre vteris, vrvel monendo
veldocendo, vel emendando errantes ad lumen veritatfs
adducas. Rogo igitur, rogant mecum etiam omties cpfefe
fores,vc digperis nobis exemptum dedinare,y t non rarum
auditUjfed etiam ex Iirerispcripicere polGnt pmnes animç
tuævirtuteiÀ, fideique fiduciam& libertatem. Salutant
iànéfcitatem foam qui mecum funt. iàlutoomnés qui tecü
font.Diuinitas re incolumem,yegetum, memoremq; no-
dri femper tueatur domine dileftiffime ae vere hpmoDeL
I Hù accept is lireris^ucifermifit libros quos ad Couftuntium feri-
pferat,quos cum legiffet AihanaJiu$,hanctnfraepiftolam mißt.
Dominogloriofißifno ac mer'tto defiderantifiimo coeptfcopo
Lueifero, Athanafius in domino falutem,
BTfi credo peruenifle etiam ad fanditatem tuam de
perfecutiöne quam etiam nuncaduerfosfraternitaté,
fàccre conati lunc i%imici Chridi, qusrenres fanguinem
nodrum,pbflunt tarnen etiam chariffimi nodri reFerrete-
ïigioni tuæ; in tan tum enini rabié fiiam per milites exten-
dere aufi ifunr,yt non folû ciuifatis clericos effugarent, fed
etia m ad erctnitas exirerif ,& funedas fuas maniisaduerrus
ftgvd&TMs immittetenti Inde faefumed, vtetiamego me
longi«Ébducerem, neetiamqûi noslufceperunt, nego-
tian^WnlHem paeeretur.Cui étenim parcent Arrian i qui
necammisfuis pepercetunt?Qüando autem poflunt rece-
deredfuis nefandisaélibus dum permanent negando dominum
Chriftum vnicum hlium Dei ? Hscedradix eorü
prauitatisjhocfuo arenofo fundamento ædificant peruer-
fas fuas vias,ficut fcriptu inuenimus in terriodecimo pfal-
mo,Dixit infipiens in cordefuOynoneïlDeus. Etmox lequitur. pfaJ. ^
Corruptifunt, & abominabiles fafti funt in operibusfuis. Inde
IudæinegantesfiliumDeidignifueruntaudite, Vægens
peccatrix,populus plenusdeliâis,femenmalignû,filii fine
lege. Vndefine lege ? Quippe quiadereliqnidis dorninu.
Inde beatiffimus Paulus cum coepiffet non tatnte credere
in fiiium Dei, verucri a m p rsdi care dei tatem ipfiu s feri b e-
bat, In millo mihi mali confcius lum, ira iuxta vedra con-
feffionem etiam nos opramus cenehtes apodolicam fradi-
tionem yiûere iuxtadiuina: legis mädata sy c pofiim us vo-
bifeum inueniriin choroillo,in quo nunccxultâtpatriar-
chæ,prophets,apodoli, ac mar tyres. Licet igi tm Arrian a
infania cu m excranea potcntia,ita fe mouebac.vt »on lice-
ret nec fratfes quanruillrfauiebaclibere aerem vidcre »tarnen
iuxta orationcs ruas Deo fauente,& fi cum labore Se
peri culo videre potuifratré.qui folet tam neceflaria quam
epidolas ram fanétitatis tuse,quam aliorû dedinat e. Acce-
pimus iraq-, epiftolas & libros religiofidimæac lâpientilîî-
mæanimæ tuç,in quib.perlpeximus imagine apodolicam
• fidü- É '
fiduciampropheticam ,magiderium veritatis,doétrinam
v.eræfidéir} viam coeledem, martyrij gloriatn, criumphos
aduerfushærëfem Arrianam-,rraditionem integraih, pâtrü
nodrorum regulam reétam Ecclefîaftici ordinis.’ ôvere
Lucifer » qui iuxta nomen lumen veritacis ferens pofuidi
1 uper candelabrum, vt lu ceàto mnib us ! Qui s enim,exce-
ptis Arrian»,non peruidet ex tua dó wriöa veram-quidem
fidem,maculamautem Arrianorum valde fiéadmirabili-
teriVt edlümenatenebrisjitalèpara'di veritatemacallidi.-
tate,&hypocrifi hæreticorum defendidi catholicam ec-
clefiam,probadi nihil .elle » fed cancùm phancafiam Arria-
norumverba,do.aiidicalcand0seirefrendoresdiaboli-
cos.Quàm boha&iucundahôrramentatuaadmartyriû:,
quarndelideratiffimam odendidi mOrtemefiè pro Chri-
do filio D e i , qüâm futurifèculi-& vitæcceledis amorem
manifcdadi ? yidcriselfe verum templum Saluàtoris, qui
in tchabitanshæcipfeperteloquitur,ipfe qui tantam gra-
tiam præbuit fermonibus tuis, quippe qui ante cras apud
omnesamabih'sjuuctamcn tantusédamorafFedionistuæ
in animisomniumçollocatus, vt Hc.liam te temporibus
riodris nbminentî& nonmirum^SiéninrquiDeoplacere
videntur,filij Dei nominantur,tanto màgis particeps pro-
phetarum confefiorcm,& maxime teappellare digiiü ed.
JSrede mihi Lueifer>non tufolus hæe locutus es, fed Spirit-
tus S. tecum, vnde hæc tanta memorià feripturarum,vnde
fenfus&intelleétusearundem integer? vndetalisordp,
fermpnis compofitus ? vnde tança hôrcam.enra in viam
eoelèdem ? vnde fiducia contradiàbplum, &probationes
adùerfus hæretieps.m fi Spiritmfanótuscollocatus edetin
te. Gaude igitur in êo ce elle, iam peruidens in quo etiam
pnedecelTores.tni nunciünt martyres,hoeêd,in choro an-
gelorum ? Gaudemus etiam nos habentes & exemplum
yirtu tis,& patientiæ,ôc iiberratis> Nam de hi s quæfcripfi-
di de nomine meo, erubefeo aliqnid proferre, ne yidear
adulator,fed feio/& credo ipfiim Dominum,qui fanólo &
religiofoanimo tuo reuelauirpmftemnotitiam,reddituru
tibi etiam prohoc làborépræmium inregnocoelorü.Quia
ergo talis es,precatorem teefle pro nobis per oratioiieis ad ‘
Do mihu m p:etimus,vt iam in Ipjcere digneturj vt edmife-
ricors,ecclefiam catholicam,& eripiàt om nes famulos fu-
os de manib us perfecutorum , quo etiâ hi omnes,qui propter
metum temporalcm ceciderunt, leuare le tandem
poilint, Sc reuerri ad via luditiæ, à qua fedil&i vagantur,
nefeienres in qüaNfpuea fintmiferi. Specialiter autem ego
petp,fialiquidminusimediûumed, ignofeere digneris.
à tanto enirn fonte quod potuit imperuia,ea vix haurire
vaiuic. De fratribus autera nodrisfin minus potui videre,
eosde iterü'ignófcas pc to. Ed .m ipfa v eritas tedis,optalfe
me & defideralfe hocimpetrare tantumhabuülèdo-
lorem, quod non potui, nam neclachrymæ ceflauerunt
abocdlis,nec gemitus ab animo, quia ueefratres permit-
timus videre. Tefos edautem-Dpinilnus,quia nec paren-
.tes, qüös habeo, potui videre, ex quo perfequuntur nos. 1
Quid enim non raciunt Àrriani iitinera obferuant, curas
agunt de proficifeentibus& exeuntibuis dé ciuitate,naues
quaerunt,eremias gyrant,domosperturbant,concutiunt
fratres fihgulis negotijycpncinnantîfedDeo gracias dum
h sc agunt tan tó misgis Sc plus execrantur ab omnibus, &
cognofçuntur verè»vt dicïr fan(ditastuà,mancipia elïèAn-
tichridi.&ipfimiferidumin odiohàbcucun,duranc in ma-
lighitatefua.donec mortéaui fuiPharaonis &ipfidamné-
tur. Salutanrreligioneni tuamÿ qui mecum font, dignare
falutare qui cecum font. DiüinaDéfgratiâ incôlumem te
memorem nodri femper beatiim conlèruer, merico homo
Dei,famule Chridi, particeps Apoftolornm,foIatium fra-
temitatis,magiderveritatis, Sc inoninibus defidërantiflîm
m
Lpifiola liberij Papa ad Ço nftaniium Augtßumßuafequebatur,
extat tômo i. Coneiliorum. Item s ‘ Athanafiiadjolitarià vitàftu-
diofosjxtat inter ipfius opera, ideo msidas hi6omifimusi
SCHOLIA I OANN1S
T I L I I E P I S C O P I M E L D E N S I S
I N L V C I F E R r C A L A R I T .
O p VSÇVL Ai
ï» P Acts cdufd.f Propter ediéhim pacificatorium à Con
A daiitio, Arianp/promùlgatum prætextu pacis cü m
ftatfeCondantenatuminoreqùiGatholicuserat,vtpod-
eavïdebitur.
l ytiqucinfietta opera t u a .Ablatiüusedabfelutusmo
rëGræçqriim » quemvforpatproplurali, infpeôtis oppri-;
bus cuis i quo ïæpenumerô vtitur tam in rtpminatiuOj
-iquam accùlàtiuo çafibusi
5 Proclamatum-J Quod nos dicimus appëllantem.
Participium ed itérum ab aind.orëinfri repetitum, verqm
inaétiuayoce, his verbis : Siiudum eft iudicium audirife
proclamaniem»ided,appellancem de iudicisiniquafen-:
centia, quam videlicet peruersè aduerfus Àthanafium tu-
lerac Condantius. ;
4 Et interrogates Cain fumit fententianl.'] \£bi fomere fen-
tentiamdicit,pro cqndemnari.Sumitergolententiam.i.e
códemnatur à/Dominô,qui qutdé dat nobis forma iudica-
dijverü podeaquam aùdiuerimus» Sc diligéter percontaci
fuerimus. Quemadmodum anceadixit ferpenti.* Quia tu
fectfii hoc, maledi ftusab omnibus pecitdibus ter fa, Sect '
$ Saepilfimè variât perfonas & numéros;tàm in allega-
tione (cripturarum,quàm in contextu oràcionis, vc, Ego:
fum Dominus Deus veder,non nocebis proximo tuo. dé-
inde fobdit, Non fàcietis fhiquum in iumciô,&ç.
6 monodiesDixie» pro non odio profequéris, aut ha
bebis fratrem t uum.
7 Ad imocentisrogafii necem.f Vide ablmperatore defer-
ri Epifcppis iudicium fanguinolentum , &huiusfit men
tiototohoclibro.
8 Gens magna & duramulta."] Pro miijrum dura Scalpera,
foo more & Græcorum # qüi laspifiimè vtuncur hu-
iusmodiadiéâiuisprôadùerbijs» veladponenda virgula
ante, multa, vtlégatur,gens magna & dura , mulca&poi
rentior. - : v,
I p Nunquamprofeftb Moyfisvocmfuperhabuijfent.fliC.nvin-
! quam Moyfes næc verba illis addidilîet,nunquam fermo
I nemadillps profequutus fuidec. .
lo. Et inter te ejfepermitteret.]. Id ed, apudfte effe, in tua
[ pptedàte atqiie arbirrio penes ce. Dura edacrudisadmo
j dum loquucio, qua tarnen læpidimè vtitun
n Àdgerendumpopulum emî] i.e. ad regendum aeguber-
nandum populumeius. vbi gererejprojgubernare & rege-
re vfufpat: vèl forcé reponi debet regendum,quod iromü-
f tàtuni edlibrarij virip.
12 Cohareticum.J Sc ooapodaram, & in fimilibus vide
compolicionem è Græeo & L a t in o , quod libellum hune
vulgarilpquendtmodo conferiptum déclarât; •
ï3 Quem Dominus allegijfetf\ À llegif^r,dixit, pro elegif-
! fer,feu ypcallec, aurab eo allecfus fuiîlét. vbi dignofeitur
verorum Epifcoporûinditutiónis forma,& quod principi
non licet inftitacreantidices,& de manus impofitione.
14. ^ÿ t eximiampofiis cerneredperam tuatn.^fi.e. eximiaarq;
egregia faÛa tua Sc opera,ycantêiam diximus. ; ;
15. Cufiodire&fdcere.~]Pro oùdodi&fac,infinitiuùs pro
imperatiuo morëGræcorum, quorumloquutiones in ta-
libus prorfos feqaicur.
16 lnprimoregnorumlibro.flx.o.)\oslibrosvpcabantve-
ceres, & non regum,vt yîdère ed apud Tertullianum, Cy-
prianum,Augud.& aliois antiquos.
17 Etmoftificauit ipfe facetdotes Domini, f Id ed, m orti tra-
didir,morte mi^âauit & interfecir, quémadmodü'm iplè-
met podea explicat linea fequenti. Et occidit ilia die tre-
éeneps quinque viros.: .
I 18 Et Obeu ri«iw«?».3Huiusmodi propria nominavt hic
ànodris Bibliisfont ferè omnia'diuerlà, icaeciâin fequen-.
tibus non concordant,vt indSe facile videre fit longé aliafo
vulgaremtunçcemporisipfos'àoobishabuifîèverfiûnem,
quæ emendata poftea fuerit. ;
o . 4 ______ ip.GrMe