Matth. U.
' Ibidtm.
caufem propter quæ eft, funtergbali*du*, quarumalia noncalefacit,nttnhumedat,durti vtiqjdifeiplinâm iritêl-
quidempolitaineoqùod eft, oftendit quia ex diuinisferi- lexitnonfpeciem ciushabueric, cùm hæcdifciplinaaliquid
pturis & naturalibus inrelligentijs de eo.tradam,ex magni- fenfibile non fit vt operétur fecündùm èàm. Præbet enim
tudine & pulchricudine creaturarum élus, vt eft poffibilê operàtiones proprias e i, qui percipit earn. Cùm hæc diui-
contemplanteseum. Huic concordans etiam Apoftôlus fiofeientiarum, quoniam bonum fenfibile non eft,fediri-
fcribit,pcimijtus oportere credereaccedentemad Deum* Altera tciligibilis êffentia Défis eft,qui èftin bono duré parficipa-
verô qua quæritùr quid eft, cùm fit inappetibiiis creaturis, tur Dco non pcccat ,quandoipfe feientia mox agit vt ope-
in fola'trinicate conbftit, feiente parre quod eft filius, & fi- ; rationem habeat qüæintélledum verum bonitatishabue-
lio quod eft pater, cùm Euangelifta dicat faluatorem dixife rit. Hæc'ergo feripta funt fecundum continuam Cô’ngrueri-
fe: Nemo nouit, qui» eftfilms, nijî pater. Et quit eft pater ttojltr ni- riam,quorumreciprocationés,quicunquenouit fiénèagit.
fi filius. Adijciens: Et eut voluerit filius rcuelareî Coniidera NamfiomnisquiinDcôefi,cônfequenseft vtnonpêccet,
ne in præceps ruas.R.euelat enim de fe & de pâtre notitiam | omnis qui peccat,confequens erit vt inDed nô fit.HocquinicniiiniKannürcr
X/ ni 9m ri/'iionc nrimnm pft <ilr(>his quib us apparet,oftendens & palam feciens fernetipfiim r9 wrn nninc fllral rnnorilpnria €11!
cor di mentis,vt eu videntes contemplationé habeat patris.
Si veró permanfèrint contendentes atq;dicétes,hancicien-
tia Dei fecundum fubftantiam reuelare filium dignis, quæ
ipfc,& pater,& fàndus habet fpiritus, qui perfcrutatùretiam
profunda Dei,au d iant naturæ d iiferentiam. Igi t ur T ri-
nitatis feientia fubftancialis eft, creaturarum veró affedus
quidem, lufeipiens magis& mmus. Etimpoffibile eft ea-
demperuenireineis quæfubftantialiter: &ineis quæ per
affedumfiinr. Cùm enim bonus Deus fecundum fùbftan
tiam fit, qui v tique omnium caufe eft, hi qui fedi iunt boni
& fan d i, Dei participatione feint taies,ita vt multa fitdif-
ferentia boni Dei & bonæ creaturæ. llli namque non ex
aliquo iediubftantia tabs eft,ied neque fedura tâlis. Creaturæ
veró ex Dco & non ex le met ip fis iunt bonæ. Etcrea-
tura quidem bona eft,ille vero cùm bonus fit, bonos nos
fàcit. Hæc eadera dicenda fiunt & de fehdo de de omnibus
rebus,quibus Deus (ubftantialiter eft. Creaturæ vero participatione
Dei funt taies« His ita declaratis, etiam de feientia
fermofeciendusèft. Cùm Deus mens fit, intelledu
naturali & fùbftantiali nouit ea quæ nouit« Creaturæ veró
licet habeant vt fine mens,attamen & feientiam habent quç
eft fedura, d um mens eorum fit feda. Hæc difeipljnabili-
ter magis,non difciplina eft. Licet ergo filius leiens quis
eft pater, reUelet eum quibus voluerit,ita tarnen hoc palam
fecit,ficut illis nouit eflè poffibilê. Quapropter etiam de
pâtre reuelante filium fimt dicenda, & fi mira & pater fpe-
cie videtur elle quæ dida Iunt, breûi indicio anima duertat
à nobisinuenta. Dicimus feientiam efië, difciplinameffe,
&indifeiplinabilem habit um. Cui quidem damus maius
& minus. Non autem hoc quoque dif ciplinæ concedimus.
Non enfin alia quædam præter Ici en tiam exiftens,virtutem
intelligendi habet, Ipfe enim poflè feientia eft cùm mens
dilcipUnabilis^hoceft,cius qui difciplinæcapax elfealterum
habitum difciplinabilem habeat abfque fubftantiafua. Ex
his quilibetindicijs eruditus,quodam modo cognofcit differentia
m Icientiæ Dei, quam habet de lemetipfo Sc quam
aliquo modo percipere creaturæpoifunt. Omni» qui manet
ineopeccat. Omni» qui peccat non vidit tum,neccognouit eum, &c.
Sicut !S qui in yinutede difciplina manet non peccat nec
ignorât: ita confiftensin Chrifto, quæ iuftitia eft & fandti-
heatio, non delinquit. Quomodo enim qui cum iuftitia
eft iniuftitiam agere poteft ? aut cumfanâimonio pollutio-
nem habebit ? Quod cùm ica fit, omnis qui peccat la61 us
extraneus Chriftt,non habetparticipium, nec Icientiam e-
ius. Nam cùm dicit non vide,t eum, figmficat quód participium
non habet eius. Gui res coniequens eft,vr neque
identiam internam cius habere videatur : dum is qui in lfi-
perficieperceptionem Dei habet peccare polfit, qu^es e-
rant filij Heli lacerdptes. Sed de alij fimiliterlâcerdotes qui
cùm putabaucur feientiam Dei habere, peccabant & peccantes
efficaçi feientia priuabantur, imaginariam tantum-
modo Itien tiam habentes eius. Sieur enim qui pereeptio-
nem habet in lu perfide boni aget m àlè, cùm nullus malè
agens habeat difiip.linabilem ipçelledü bonj.Nàm finoflèt
veilitatèm boni,eihgeiet partis ipâtipnem eius vtper eius ef-
fedum vtilitatem ems acquirer« intelligcndo 6c agendo
quod bonum eft« Itaque qui feientiam habet Dei fàpienter
pàrticipaïuteo qui eft bonus, iuftus, fapdtus, &nihilagit
quod His rebus aduerfumcft,Qui autem fenfibilium rerum
feientiam habet, fôlummodôfiguram Ipeciei return fenfidem
prfinum eft,altera vero huius diéti congruentia eft
Quifqüis habet peccandi propofitum,habebit confèqùen-
fciam hon videndi nec cognofcCndi Dèürn. Cuius deiiuó
téciprocatiocumóppofitióegeneratur ita. Omnis qui nouit
& vidit eum jnon peccat. In hâc ergo continua congruentia
fignificatur éruditib trina. Primumcùm dicitur differentia.
videndi ad agnôfiendum, dicensita non pófte Icire
Deum qui difeiplinabile non hâbetintelleótö.fèdnec vide-
re eùm qui'eo expertus non eft. Super ilia vero etia hoc di-
cendum eft,qui cxopéribuseiûs fénfibilibiis'percipit, vidit
eum reuelante filio.Sed etiam quidiuinàm dodrinâ nouit,
feientiam eius habet. Quifacitpeccatum, ex Diabolo e^quia ab _
mtio Diaboluspeccat. inhoc apparuïtfilius Dei,Vtfoluat opera Dta-
boli. Quoniam præ cunélis Diabolus vcrfiis èftad peccan-
dum, ex eo nomen habet. Diabolus ergo græco vocàbulo
fedudtor lèu aceufàtor, vel derogatorfignificat; Et omnis
qui operaturpeccatum poteft tali appellari vocàbulo. Pof-
fibile enim hocqfiod aitab initio peccare diabolum etiam'
fie intelligi. Quiaomni hominefacientepeccatumdiabolus
per eum ab mitio, hàbens principatuiii in eo qui peccat
per fiibrhiffiones maUgnarum cogitationum, ficutin Iuda
faâumtum,èùmmififlètDiabolusincoreius,vt traderer
Dominum,initiurn in eo peccândi fuit. His congruü etiam
quæ de Ariania diéta nolcuntur. Cùm prius enim c5j»! effet
Diabolus cor éius.poftea peccaui t, ipfè contingens de prç-
cio prçdîj quod vendidërat occafione benefaciendi.Refpô^
dear aliquis id fioc loco dicens, quid efEceret Diabolus in
peccatûribus, cùm ipfi prius pcccauerint dantesei locum ï
Dicendu eft, idem eftè fecere pecatum quód peccare 4 cùm
datur Diabolo locu?. Dac enim ei locum concupifceotiay
quàm fragili cogitatione lubieôtüs poftquam fufeeperit
eum,aólualitc r peragi t peccatum.Hocenim fignificat quod
diôlum eft, qui fàcit peccatum. Bene liquidera didlum eft j
qui fecit, non ait qui fecit, cùm is poenitensfijerit poft pec-*
éata, iam non fit ex Diabolo. Sed illefirexeo qui operatur
ad peccatum. Sic enim etiam peccati feruus eft, qui fecit
peccatum, non etiam qui fecit: Omnisenim qui fecit peccatum
feruus eft peccati. Quaproprerincrepandi funt hæJ
retici, dicenteseos qui peccant naturàliter malos exdiabp-
loeilèj &fubftantialitêrcffe malum. Diabolus ennj» non
fiibftantialiter,fed voluntariæ operationisinfiicium eft.Po-
fita eft autem ôc caufà propter quam ex eo funt peccatores,
palam faciens non fiibftantiam eius fed opérât; onem. Peccare
namqs operatio eft,nullusautertrnaturaliter hoc ages«
Igitur peccare voluntariiim eft. Deftruitur autemfeientia
eiufinodi hôminû etiam ex his quæfequuntur. Ait eniiB'.In
hocapparuit filius Dei,'vt foluat opera Diaboli.Opera naqj.
Diaboli film, eà quæfatanæ voluntateperficiuntur. Qua-
proptcr etiam hæc fbluuntutdumfi effent fubftantialicer,
folui non poffent,& maxime cùm ipfi dfcaht mali naturam
ingenitam.Sed autem ingenita,& fine perditione eft. Dum
verb foluantur opera diaboli, igitur-voluntaria funt hæc,
nón vrique inuolunraria. Quod autem ait apparuifte filium
Dei per incarnatiOnem hoc feiftum effe dicendum eft<
quando in carne apparuk, & in ea manifeftarus eft. Omtui
quinatus eft ex Deo,peccatum non facit, quiafanftum eius ittdnet in
eo,&nonpot eft peccare,quàniam ex Dtonatuseft.Inhocmanifefian-
turfilij Dei, & filij Diaboli. Hæreticiquiper omnia fell untur
inomnibus,etiam per hu nc 1'ermonem volant derogatedi-
uinitati, di ventes natiuitaterh quæ ex mundi creatorefit
peccatticem effe, dum ea natiuitas quæ ex Deo nouireftabilium
percipit. Nec tame operatur fecundfi earn. Sentieos I ipenti non poffit hoc agere:& fiçut putant ipfi, veteris tçfta-
enimahquis ign'em,&àquæ percepfionep habensmó yrit,| men'ri verba cócludunr, vbi feriptu cÜ^Filiosgenui & exaltant,
ipfi vero meJpreuerunty ôc illucl ; Deum qui gémit te dereliquiJU.
Quib us infèrunt verbis diccntcs.Si qui nafeuntur ex opifi- 1
ce mundi,peccant.Hic vero dïcimt,omnis qui efiexDeo, peccatum
non faut. Cum filij difteteutes fint, quando alij quidem
peccant,alij vero nequaquam,neceffe erit etiam patres
eorum diuerfosefte. Hæc autem fapiunt indo<5te,eo quod
non intelligunt feripturæ vcrba.Non enim feriptum eft : o-
mnis qui natus eft ex Deo non peccabit, fed peccatum non
fecit,Cum vtiq; non faciat peccatum qui fecundum iuftitia
opcratur.Hic enim eft qui ex Deo natus eft, habens natiui-
tatem eius inquantum recir iuftiiiam, & ideo peccatum no
facit^quonia non poteft pçccjre qui videtur habere virtutë.
Ecilliid liquidera quos introducuut filios peccatores, cum
iuftitiamfecerentpeccarenon potuerunt. Tunc vtïqjlpec-
catum fecientes' cum reliquerunt genitorem, & Iprcuerunt
eumqui exaltauitillos. Hocetenimeis euenit quoniâ ccf-
lauerant iuftitiam operari. Quapropter contraria non funt
verba quæ poffierunt de diuerfitatenliorum : neque enim
demonftrant patres. Deniqj quia non poffit peccare qui ex
Deo natus eft,etiam caufem dixit.ldem quia femen eius in
eo manet quod diuinitus venit. . Hoc femen aut virtuseft
aut fpiritus filiorum adoptionis : & li propterea peccare ne-
quit,polfibilitas hæc naturalis non elbSed propter aliquam
caufem facilitas peccandi prohibita eft,hoc eft, propter Dei
femen. Dicentes autem quia cum contraria fimul non exi-
ftant,non poteft iniuftitiam facere qui iuftitiam habet, non
poflibilitatem (igniheamus nacuralem,fecundum quoddi-
cimus non polfe irradonabile animal difciplina aut aliquid
fimile polfiderc.His didlis fequitur, quod manifelti lunt fi-
lii Dei & filij diaboli.Si enim omnis qui fecit peccatum, ex
diabolo eft,& is qui ita agit manifeftatur quia filius Diaboli
eft:ficut Helymas magus cum effet pienus omnidolo & o-
mniiniquitate,agnitus eft filius effe Diaboli., Et quoniam
omnis qui natiis eft ex Deo , peccatum non fecit, cum habeat
iniemetipfo Dei femen.Qui ita nonpeccat, inuenitur
tern in vita fumus, haternam chamatem habentes in pedfol
re.Mortem & vitam in his,non ilia qusecommuniter dicu-J
tur,percipere dcbemus,quib. etiam itrationabiliaanimaliai
participants,fed vifti «ternam qu* ex fide feluaroris & vir-
tute generatur,&contrariäei morté fequentemmox pecca I
torum.C^uoniamquiinhacroorteeft,n6habetDeimemoriam,
quia nec refpexitintelligibilem \ucem.Non efl enim,in- P^ ' 1
qmi,inmorte,quimemorfittui:Etiicinm:lllumwa oculosmeos,
ne vnquam obdormiam in wow.Djfcedendö ab ea eft iam ,non
peccando nec obliuionc habendo Dei,vt tranfeamusad vi- j
taquaemorti videtur effe conttaria« Naquasdeducirnosad
chamatem fratrum,fequenda eft. Qut non diltgit,per manet in
morft.Quoniam qui diligitfratres fecundum Deum,ad vita
ex roortc cranfit-Qui non habet hanc charitatem,pcfmanet
in morte.Sicuterat mortua vidua quae in delitijs degebat',
licet communem haberet vita.Quienim fic viuit,neceffeno
abibit memoria Dei. H;s ita mamfeftatis fi quis non habet
figuram qiia charitatem dcfignatfratns.in moneeft, ficut è
diuerfb procul ab ca eft,qui virtuté habet fecundum quam
non reputat aliquis malum,nec proximo malumfecit.
C A R IV .
S Harifimi,nolite omni finritui credere,fedprobate jpiritus fi ex
Deo fimt. Quoniam multi pfeudoprophcc* prodie-
tunt in hoc fieculo.Qucmadmodu ante aduentü Chrifti cu
effent in ludaea Dei Prophets,multi exiftebant lingentes fe
habere pr®phetia,& opus crar examinabilidifcipiina.Quo-
niam quidä eorum dicentesrHsc dicit Dominus, Spiritum
,fan6lum & Dei verbum habebannEt quidam fpiritu mali-
gpo nioti erant,Prophets falfitatis. Sic & poft aduëntum
Chrifti ApoftolisinChriftoloquenrib. He Spiritum lan&ü
habécibus,qucm deditlefiis cumrefurrexiffec a mortuis, &
largiffimc miniftrauit,afTumptus in ccsfis, multifelfi Apo-
_ _ _ fiolia Diabolo funrprodmftijfingentè^uaUgelicafè habeaperte
filius efïè Dei.Ideo autem ego adieci, qui ita nó pee- re doófrina. Quapropter necefferiüeft iiludianóti fpintus
catine quisnos circumueniatdicens: Filios Deinosdicere donum,quodlpintuumdiferetio nuncupatur , vcdifcipli-
non peccantes.Paruulos enim peccatum nou fecièntes ,di- nam habeamusper quem probemus fpiritus,vt alij quidem
cenduni non eft filios Dei cfle. vEtatenamq^róhibcntur, credamus,alij refiftamus. Cö itaqj reddidiffet caufem quo-
non virtute peccjire, vt non aliud quiequarrfdicamus affe- niam oporceac probari fpiritus,& non omnib.credi, intulir
rentes non felubriter exponi de infantibus qui peccatum' dicens,mul60sfelfbs Prophetas in mundum prodijffe Et
faciunt;.Non enim idemeftpeccate,&peccatum non face- quidem pfeudopiophetarum pluraliteredixiffe , rion adre,
illud namque ætas prohibée, hoc autem virtusexpellic.
Omnis qui,non facit iujlttiam.non eft de.Deo, & qui non diligtt fra-
trem fuum.Quoniacn qui facit iuftitia^ex Deo natus eft,con-
fequens eft vt qui ita natus eft,diligatfrattes. Qui non habet
iuftitiam nou fâciédo cam,& ôdio habendofratrç fuu,
ex Deo natus non e ft, non aliquo modo nifi quia natus ex
eoponeft.Non enfin refpiciendi fùnt illi qui dicuntnó effe
i ftos ex Deo proptér terreriam riaturam. Quoniam hoc eft
\mdndatÜ,qupdaidifiisab initio,vt tâhgamusinütcem,nqfieuf Cain
qui ex maligno erat.érocçidtt.fratremfuum,qùia opera eius maligna
trant,frat/ts autem tujla. Quoniam mandatum abiiHtîo ha-
bemus vt inufeem dîligainus. Non oportet odifle featrem,
ne, jq,maligno fecun dum Cain elfe feperiaiïiur,qui featrem
oecidit (uum.Ifte namque peremit Abei Fratrem fuum.Quç
vero caufe fuerir occidcndi fratrem lîgnificauit : quia opera
eius,inqui t, mal 1 gn a et an c, fratris au rein iuftaCum enim re-
^ejü|fetl^ëi^fö^<;^ch)nunera,(hpërCairi autem & ot-
lationem eius non refpexit, ex hàc càufa perçu flus inuidia
Caïn , mprceth.ppèràtùs eft aduçrfiis' proprium fratrem.
.Quapropter liceç^ieatur ex maligno eflè propter opera tue
_mala,tarnen non naturalitereft in illo. Pief hunc fermônëm
oftendit,quia fit homicida Cain,dicens, eum peremiffe jp-
prium fratrem,.,( |slam & inïibro qui feprbgcriefis appeila-
tur,ita legitur,)quia Cain lapide auc, ligno pereufferit Abel,
vnde deputandum non e fl, perçufilone dici folummodo
fieri vulnus,fed abfolute omnem plagam quæ laceratiqnèm
fecit in .corpore. 'Nolitemirari frittes fi odit vos mundus.
Nos feimus quoniam ttanfiuimus dé morte ad vitam, quia
diligimus fratres- Non eft mirandum fi praüi homines qui
ndmuiantur mundùs,odiohabent èosqui fecundumGhri-
ftutnpie viuunt.Tuncenim magis effet mirabile fi diligerét
eps.Quapropter &: fi nos odit mundus,Iôannes inqilic, vç-
runtamé difeiplinabiliter nôüiiriusquqdrelihqiiétes mormiremur.
QuiveroetiamDçifpiritusitadcnominauic, cü
adiedione vniuerfeli dicèn$:OmüJpiritus qui confitetur lefum \jfr)frx*
Cbriftam.Necnon ôcilluà:Jpiritus ProphetarumProphetü fubie-
fti funt : confequens eft dicere, quod vnus & idem fpiritus
Dei,eft patri vnicus&filio, qui pluraliter nomïnatur,in di-
uerfis deferibitur,quieo participantur,quale eft fpiritusHc-
Iiæ,& fpiritus vniufcuiufq; fendor um ,ita v t tan ri fpititus effe
vidcantur quanti funt qui eo participantur. - Poffibile eft
enim & vnmfcuiufq; fieri dodoris difciplinam, fpititum e-
ius dici. Sic enim inrelligicut quod didum eft, vt non omni
feirituicredatur. Quatepus ea quæ pfeudpprophetarurn
funt aduerfemur,confentiamus eis quos per prpbationem
ex Deo effe cbgnouimus.Non eft iraq; mirandùm,fifalfiÀ- ^
poftoli hi qui transformaruurin nïipiftros Chrifti felfi Pro^
phetæ fun td id i, quando etiam ipfi Apoftoli frequenter in
teftamentonouoProphetænominahtur : ficutin Epiftola
ad C orin thios inuenitur,in qua legimus:& fpiritus Prophè-
tarumprophetis fiibdituseft,cumd,eApoftolisdiceret : &
in Apocaiypfi frequenter loan. Propheta no mi n a tur. Hitte
cognofcitur Jpiritus Dei : Omnis Jpiritus quiçonfitetur lefum Çhrtflu
in carne venijfe,e.x Deo efi:& omnis Jpiritus qut negat lefum,ex Dlô
non eft, f i i K e /? Antic hr iftm quern audiftis quia ventùm eft.Et mite
' infacylofjLCum dixiffet,qmni fpiritui nó effe credendü an-
tequamabaliquoprobatuseffenofeaturexDëojdedïtetiâ ...
fîgnü quod fi ab aliquo fpiritu défit, rile vtiqj erróris nó eft
Dei.Hocergoindiciü huiufmodi rci dicun t effeiQmnis,in-
quit,fpiritus qui cófitetur Domini vetbü. Qui cum effet in
forma Dcfiformâfiifcipiens ferui in carhe venit, ita Vt appa-
rerçt& patereturineapronobisfecuridumq, didum eft: t Lim
Manifejlatur incarne.Et illud iChnfio pajfo pro nobis in carne.Qui
ergóïta confitetur,ex Deo èft,dü difpcnfetib.në:Vere fedam
dodiinabiliter fateatur.Siquis verofpluit Iefüm & püriim
Deü verbum extra carné effe pr>tat,|c non vere hofhihe di- i
, y 4 ’ d t , • 1
i f i i