■ I & blafpbemia dimittetur bominibus,fptritusautem blafphemianon j ipinas peccatorum, animam aucem illuminantem.Hicetiâ
A 1 (Liftutmur. Et 3 f i quis dixerit verbum contra f ilium bomints dimit- nnncin vos venturuseft: & Ipinola quidem peccata veftra
Waf” ç-2 ; tetiir illt \fi t]iiis autem dixer'tt verbum cqntra Spjritumfinftum non kiblacu rus & cli (Tolu cû ids : preriofâm aucem ànimæ veftræ
mia f£M j dimittetiir tllinequeinprafeniinequemfitturo feculo. Eciterum; po(!eÛJohém illnftraturûs, &gi:atiam vobislârgitâçusiquae
irituiii no»; EtegorogaboPâtrem, & aliutn Parackmdabit vobis, (pïrittmve- etiam' Apoftolis donata eft. In Ipecieaurèm linguarum i- j
^mi'ttctur ; qucm munduscaptrenon poteft, quia apudvosmanebit & J gnearùm ledit (iiperillos,vrnouæcoronælpiiiral(?spcriih-
\loan 14.21$ in vobis tor.* Etirer unï; Has locuttufitm vobis apud vosmanens
Paradetus autem Spiritusfdnilus que mittet Pater in nomine meot
ille docebit vos omnia & reducet inmemoriam omnia quacum.uedi-
xi vobis. Et : Çum autetn venerit Paradetus qtiem egomttrani vobis
a Pâtre Spirit um veritatis qui a Pâtre pm edit,ille teßwotiiumper-
bibebit de me. Ec ,Siegonon abiero, Paradetus non veniet ad vos,&
cam venerit iUe .arguet mundum depeccato, & de iußttia, & de iit*
Sicm Et: adbucmultababeodicerevobis,fednonpoteftisportare
ioan 16. j. mo({0, qüahdo autem venerit itte Spiritus veritatis edtjfïret vobis 0-
mtiem ventatetn,non entm loquetur afeipfo : Et j fed quatunque aU-
dietjoquetur \& quaventurafunt » anntmdabït vobis. ille meglo-
rificabit, quia de meoàccipiet& ànnunctabilvobis.lpRtxs nunc v-
toan.io.zi nigeniricloqùia lego tibi,heVerbis humanis aitre g dhibcas.
H | j HuiusSpiiitusfanéUparticipationem larg^eftApoftoiis,
I vit fcriptùmcft:floc cm dixiffei, infùfflduit&diciteis, accipite
! Spiritümfanttüm,quorüremiferittspeccata Yemittentur eist&qito-
rü remuent U retenta erunt.Altct* hæc eft Fufftaciôjquâdoqui-
’ demiil^ prima obfcürata eft pèr voiuntaria peccata, Vt im-
pleatnr quod fcriptum eft : Afcendetfufflansinfactem tuam, li-
beranst'ede tribulations. Vnde âutem aicendct î vtrum ex inferno
? Sieenim narrabat Euangelium ; quod poft refurre-
diohent,turicdémuminfiifRauitincos : led dar quidem
nunc gr‘ariani,addït autém audarium aroplius,& ait ad eos:
paràtüs quidem ego ium dare fed nonhum id capere pote-
itis ; inierea&ceipitPgratiant qui poteftis , deinceps autem
iuicipietfsabandamiorem i, Vosfedete in imitate Hierufale,donee
indiiamini virtute ex alto. Nune accipite ex parte,tune ac-
cipietis peifedèmaille qui füfcepit,përfæpe habet id ex patte
: <jùî autem Vefteiiïdiiituf,vndiqueilIacircundatür.Non
m^tûaeté, inqùif, arma diàboli & iacula, haberis enim yir-
tutem SpiiitüsIaniSi.Memineritis autém eorum quæ modo
dida funt , quod fpiritusnon diuiditur, (êd gratia quæ
fitperillùm. Àfceriditigiturincéelum j &promiflîoneni
impleilit : di xTt enim ad ipfos : Et ego rogabopatrem t & aliutti
Pdradetum dabit vo^.$edebantexpeâ:antes adiientum Spiritus,
à cumejfettt completi dies Penthecoßes ,;hic iri ciuitate ifta
Hierufalem ( nöftra enim eft ifta gloriatio * & loquimiir
nori dehis beneficiis quæ apud alios fàéta f fed de his quae
apud nosexhibita funt, bprffs) Penthecoftes igituçcumef
fet, reßdebant ; & aduenitParacletus de ccplis , icuftpse&
& (àft^HficatorEcclefiæ.anirriaram gubetnatori& ftuâüa-;
tium'fcruatot * 'remuneratorceit»ntium,&viiicentium
coronàCor. Defceiidit autem vt & virture induat, & vt ba-
pdzetApoftolos j dïeitenimDommu$:Ÿosàüiembapti£a-
binnni in Spiritufantto,nonita nntltopoß. îsfon eft ifta gratia ex
parte, fed perfe&a virais.. Vt enim is qüi mergituK in aquas
& baptizatur, vndique ab aquiscircundatür,fic&illià Spi-,
ritu baptizati funt petfeété* Sedaqua^uidem exterius cir-
cundat ; SpiriEUsautem interioremanimamabluitincom-
prehcnfibiliter. Et quid miraris î Accipe exempJum eprpo-
reum ; paruum quidém&facile |vtile autem fimpliciorib.
Si ignis pet fetri lpiffitüdihem interius tranuenS/, totuna
iefficit ignemj& fr,igidum fitfctuèns,& nigruth fit lucidum.
$ i igniscùm fit corpus,in corpusfertiingtediens,fîcabfqoe
vïlo impedimeirltd(vt vides) ôperacur j quid miraris,fi Spi-
ritusfiinâusinàntmaeinteriofàingreditut ? Ne autem tan-
trégrati* defeendentis lareret râagnitudo , tanquam tuba
côeleftis fntonuit : Fad us eft, inquit,répentèfontis de coelo tanqua
aâueriientis Spiritus vebementis-, fignificando præfentiam illius
qui id cpnèedithôminibus vtvi.ràpiantregnûm coelorum,
v't &oculi vidèrent igneas linguas j & auresauditent fo-
nnm. Et feplettit Amnwn vbierantfedentes. Faéta eft recepta-
cufiim fpiritafis aquæ.illa domus : Difcipuli intus iêdebant,
& domus vniuerfarepletâ eft. Baptizati îgitur funt finè vl-
lo dcféâu,fèçundum ptomiflîonem : indutifiintin animé
& corpôte, diuinoindumencö, & (âlutaru Etapparuerutit
illis diftiertit<c lingua tanquam ignis, feditquefuprafingulosipJôrUm,
& repletifunt omnes Spiritufanâo. Ignèm non vrentemacci-
piebat,(edralutàtcm ignemii cpmburentem, delcntemque
Àpoftoii
Spiritu (an
âto bapti-
zati funt.
AH. 1.5.
ImmerGo;
baptilr
Sp: ritus
cjuomodo
pcnerre^’i
animam.
guasigneas imponautur capifi illorum. Gladip igneoanceà
proh'bebat ingteftiira paradifi : Ignea autem tirg'iafalina-
rem praéftitit gratiam. Etcûtperüntloquivarÿs Unguis, pmitfyi-
rituf dabat eloqui illif. Galilæus Petrus & Andi çasjVel Petfita,
vel Meda lingua lôquëbatut : Ioanhes & reliqui Apo-
ftoli, bmni liuguTloquebantur eis qui èx Gentibusétant,
îjlon eninf nunc incepit,huc externarum gentium mulcitu-
dovndiqi'corgcegarijlèdiamolim. Quis tantusinueniatui
doétor, qui ftatim doctierit quæ non didicerant\toc annis,
per Gramacicâm & per alias artes difeunt tantü Græcè bene
loqai, neqi tarnen omnes fimilitet loquuntut, led Rhetor
pulehrè,Grammaticus aliquando non pulchrè. Et qui
Grammacicam nouit,philofophica ignorât; Spiritus autem
(ànârus do cuit multäs linguas quas coto illi temporelupe-
riori ignoraban t.
Hæceft reuerà multa fàpientia, hæc veritas & potentia.
Qualis comparatio ignoràntiæ illius quæ fuit à multo tempore
, adtepentinamexternatumdiueriàrûfnqueHngua-
rumcqgnitionem. Fa6taeftcônfufiomulcituduiis audien
tium. Alia fanèconfufio ab illamalaquæ fuit in Baby lotie ;
nam illaconfufipnëiinguatum faéta eft diüifio voidnta-
tum quoniam iâpereillud fuit contra Deum ; hic autem re-
ftauratio & vnio fèntêtiarum, quoniam piumerat hoc ftu-
4m. Et fîcur périllos, câlus & deft <5tioà Deo, fiepef hosre-
dudtio ad Deumiper quæ fuie defeâio.peréadem reduâio.
Ynde miràbanturdiçentès $ Quomodonosaudiùithiu loquentes
illos îNihitadmirandumfi vos ignôtatis,cum & Nicodem9
ignorabat (piritus aduentum. Ad ilium enim diôtomerat :
Spiritusvbivuhjpirat&vocemeiusdudis , fed,neftif vndeveniat
autquo vadat; :E t cum àudiendo voeem illius neftiamus tarnen
vnde verdat aut quo vadat , (ubftantiam eius quo-
modo enarrauerinnis ? Alij autem irridentes dicebant, quia mu-
ftopleiii funtifthvera quidem diceutes, lèd irtidendo. Nouü
enim Vetèeratillud vinum , tioui Teftamenti gratia. Sed
nouumhocvinum , eft à (piritali vineaquæiam aniea per-
ßepein Prophetis fm&um ferebat, & iri nouo Teftamento
renomiaVc enfin (ènfibijis vinca lempef^manct eadem,iuc-
cêflli aucem temporum nouös adfèrt f uôtus, fie & Spiritus
iandus idem (èmper manens ficuti eft, qui (æpeiri Prophe-
lis operabatur, nuncnöuurö qùiddam & admiraridum de-
çlaruit. Èx'tenlâ fuit & in Patres gratia,/èd hic per excellent
fiami lilicenim participes rancum erant Spiritus (abêti;
hicautem peifeâeabiHo baptizati, feuimirieffifunt. Séd
Petrus habens 5piritum iànÂpm ,• & feiens quid hafceret ;
dicic : ÿfri iftaelitq^-quiIpeiemquidem pröfitemipi,pe-
IfciciSaurem qüæ Icripra fitnt ab èo ; Not: it a fait vpsexfti-
matisiftiebrijfünf, led fiCut fcriptùm eft : Inebnabmttapwgue-
dine domus tua , &tor fente voluptatis tua pot ah is eos. Inebriati
iuncfobiia ebrietate, quæ peccatum morrificat & cor vtui-
ficar.Ebriétate ömriinó cónttariailli corporéçehrietati.Illà
enim, Si cognitoruminducicobliùionem; hæc aucem,etiâ
ignotatorum noticiam dönat inéhriatifunt b'ibentes vinü
^iricetijS'virisillttis quæ.did» i%oftminfàtvôsduimp4lmites.
Si autem non confiditismihi , ex ip fo tempore intellige-
tisverümeiféqùoddicitur l ; É/î enim hora iertiadiet. Hora
ënirp têrtiâ crucifixus eft,vt Marcus dicit ; Tertia hora mißt
gtatiâm : non enim alia gratia illius,& âlia huius,(èd qui tüc
crucifixus eft & promifit, impleuitquod promïfit.C^ipd fi
teftirnpniüm quoqdehaberé vultis, audite quod eciam di-
éèum eft pcrloelem Prophetam : Er eritpôftêatdi£tt Ôomifiùs,
effundam de Spiritu meofuper omnem car new. Quod aute m di-
çiç, effundam : abundancem defignadpiritusdonationëf hâ
hic non ad ménfufàm,Deùs ddt Sptrttiim.vèus Pater enim amat
Filium,& omnia dédit in manum eius:deditilli potéftatem
etiamdônârègràtia,ypiritus âriêtîcuilefusvoluérit. Effundam
defpirituntèofuperomnetn carnem,&propbetabuntfiltj veftri
&filia. Ecdemde : Et fupèrferuos meos,&fèruas mets,in die bus
illis effundam de Spiritu meOt&prophèiabunt.Spimus fiméïus nô
eft accèprorperïbnaruri) ;nôn enim quærit ftatu? ampiitu-
Antio,,,
bylont.;
Gtn. îi.j;
Gi
Vinumij
Panes*
'teris Ta
ftaméDH
habuen
qiiiJéS
lituiiiliî
dtum:fw
Apôltol
excelle^
AS.iÀ
EbrictaT
fobiia,j
qusfc
fera'jlj i
| ra ciuciG
pus Cb»
IftùîSffli
]ri(um<j
p M ,
\ jM i
\iûthA ’•
(lolaî ;
ilfiili
Cateçhtfisdecima(eptima) De Spiritftfanffo,
din^in^danitP^p^obftatemjneqjdiuitcsefteL'ahtur^e- r fiirpiciensin coelùm, vidir glpriarnDei èé lefum ftantem
fèCe nase.tad ççelcftisgraciæ fiirceptioriém. Mul ta ti'uidem J 1 ippusin npmine Chri ftiXn ciuitate Samariç,eijcicbàt Spi’-
vobis hodie dixi, qu ib«s forte tant aures farigatæ funt,fed | ritgs im m qn t^m agn a voce clamâtes; Paialyticos Acdau-
ld n ^ plqraprætermifi , ac.opus eilet reu ci a de doctrina 1 dos cutauic, multamtjue Ciedentium in Chriftum adiun-
SpiricusÂrid:i,ô£ cercla & pluribus Garechefibiis.Ignqfça- xit mulritûdinem; Aduenientes deinde Petrus & Ioan nes,
tur autem nobis id v tin m que: ham cùm &feftum P.afeha- j per oratio nem & nia nimm impofitionem ,. Spiritus lanêti
ris iam inftehôc fernio nobis hodieprolixus erat; ïtaq^tùti ^otphiùhicat‘Oriem tradeb jnt, à qua folus Si iri prilriagtis j
tçftjmoniaquoteffent necdlatia., de noüdTeftamento iuftèexclüfttseft.. Âliasqitoqueidem PhilippusaB ahge-
in nrediuni produce:fe non licet-, défunt enim nobis mul- lo Domini vöcatus in itinerc propter ilium pientifiimum
ta ex adis Àpoftolormn , i n qui bus Spiritusiandi gratia, Eunuchum Æchiopem , & ab ipfoeciamSpirituadmoni-
in Petro Sc omnibus fimul Apóftolisopeiabatur. Défunt j tus,acceflît,& adiuhxit fe curruiillius , docuitque Æthio-I
muica&exCathol'iciSj&Pauli quacut)rdecimepiftolis,ex pem & bapti^auit.,atque;in <E'thiopiam vrque Chrifti piræ-l
qùibuspaucanuncftanquam ex magno prato (iores)colli- conem miCuX\Cütfcnptüm^(i:AEt)mpiaprauemet mantis eius
gere conabimur. In virtute enim Spiritus fandivoluntate ! Deo: Et raptus. à;^iritu,reliqiîis'ciuitatibusprçdicabac.Ep-
Patris & Filfj, ftaris Petrus cum vndecim.& eleuans vocem j dem Spiritufandq repictuserat Paulus, pofteiq.üam vp-
fuam, ( fecundùm illud exalta cum fouit u voeem tuant,qui E- ; catus eftà D om in o : Et teftiS nobisoccurrithorum ver-
iuingelïz,ailliernfikm) reti verborum,animas dicker tri um borum Ananias ille pius,in Daniafco dice ns àdillüm : Do-
milliumcèpit.Talis & inalijsfimul Apoftolis^raiiaabun- J minuslefusqift^yta^dv^tdebasapßmHibit ipfemifttme vtvi-
dabat, vt etiam exludæisipfis qüi C h r is t ,vm crucifixe- ; & repUaris Spiritufanâo. Q u od eriam ftatim efrauc
toc cEediderint ; & in no.mine Chrifti baptizati lint, i fecit i,-'ac pcu.lorum quidem Pauli cæcicatem conuertitin|
& perièuerarunc in dodrihâ Apoftolor um &6rarent. vifnm, ammæ aucem,figillum Spiritus impreirir,vafque il^
Iu'eadem quoque virtute, Pectus & Ioannes jngredientes lud eleôtum effcçfc, quod aperte illjus Domini qui appa- 1
Templura circa horam nonam oratioriis, & eum qui fuit ; ruir et, nomen fe rrer, & Perfecutorém in pratdicatprem
inporca Spcciofa claudum ab vtero marris , ab anhis qiia- , leruumque bonum m uraùit, qui ab Hierofolymis vfque |
dragintafic.exiftentem in nomine C h r i s t i curàrùnt | .v c|ad Ulyricum diffèminauicEuangelium , quiregiam qüo-
iniplpretur: quod didum eft ; tuncfdUabitclaudmvttceruus; ’ que Rpmam inftituebat, & in Hilpaniam vfque prompti-|
Spiritalis quoque dodrinæ iagen a, quinque millia ;cre- cudinem prædicationis extendit, Milleque intereafiifti-
dentium fîmulçeperunt ; Principes autem popiili ÔC lacer- : nuit labores & incommoda, fignaque & porteritaperegit,
dotumerrantes9redargûerunt; non per prop riant fapien-jde quo hæcfufticiant. In eadem Spiritus fandi virtute, &
tiam (fin e literis enim & ididtæerant ) fed per Spiritus; PrincepsApöftólorum,®niccelorumClauigerPetrusJ
efficaçiam. Scriptum eft enivc\:tunc Petrus plenus Spiritus fan- Lyddæ quæ nuncDiopolis vocacur,in C h r i s t i nomine
kó dixit ad ipfos : Ac tantopere per duodecim Apoftolos, ■ paralytiéumÆneam curauit.Ioppevero T abitham à mbr-
fimdiSpiritus in C redentibus virtus operabatur» vt vnum tuis ex5 itàuit;ybi etiam ip domo cum cftet, in extàfi viditl
eflè illis cor & anima vna videretur. Communiaerantillis ccelum apertura , & inde linteiim yéluti vas demitti ple-
omnia,& Potlèftores,pretiapoftèftipnumvçnditarum, Ii- riUmanimanribusdiuerforum generum & fpecierui'niau-j
bencerillis adferebant, ita vtegenus inter illos eftet nemo: _ diuitque voeem dice neemnihil efle h o m i n i i m m u n d urn,
Ananias veto & Zaphira velen tes mentiri Spiritui fan do , ita vt neminem deinceps communém aut immundum di-
dignampèrpeflifiintvindidarn. Permanus Apoftolorumfte- ceret hominem, etiamfiex Græçiseftet» idmàbifeftè didi-
bantftgna & prodigia multa in populo , ac tan ta circu mfiifa e- ci t , & à Gorneli p/equifitus, ab eodem rürfus Spiritu à-
rac Apoftolis fpintalisgracia/, vt qnamuis manfuetieftent, pertè audiuit : Eaeviriqtumitte, fedconfurgensvÀdecumil-
metùendiramen viderentur.Denique nemo aufiis eftillos fe, nihildifeernens,quia ego mifiiUos : vnde palam éft » quod èt-
prohibere^Ièdpopulus etiam magffificabat illos, & natio- j iam hi qui funt ex gentibus Credences, gratiæSpiritùs(anp
Hie;
plymis.
■tcplufs
Mat
WmsË
A ft. 9.
F
Sigiljum
fpiritus.
nésilliS aecèdëbanr. Et Fidelium tatri virorum quant mu-
lieriim numerus augebâtur > & ægror.ôrum cumledis &
grabatis plateæ plènæ erant vt prætereunte Petro | vel vm-
braaliquem exilhs actingerec. Congregabatur & ex viel
d i fiurit participes.Gùm autem Petrus veniflet Cçfareàm»
8i de Chrifto prædiCaret , Scriptüra dicit de Gprnelip &
ijsquiéum Ulo eraht i Adhitcloquente Pepo verb abac, cecidit
Spiritus fanciWfuperomnesmdientestüumfermonem, itavtbi qui
nis ciuicatibus multitiido in fimdam hanc ciuitatem lern- ! ex ürciincifrone cum I’etro veneran t mirarentttr, i&ftupefaäidife-
falem , adferentes ig ro to s & infirmos & aSpiritibus im- \rent,(jubd etiam in genlas doniim Spiritusfanüieffttfum eft. Aritio^
mundis obfeflos ; quiomries curabantur iri hat Spiritus I chiae vero S^ria: ciuitate clari liima , prsedicationi? Chrifti
fandivirtute. Tüvero duodecim ApoftQli,propterCbri- coöperatorbpnoriim Barnabas hinc ritilTuS» Wfbonusßt
ftipraidicationem , a Principibus facerdotum coniedi in ! plenus fide & Spiritu fan do » ntagnam Credehtiuut in
eu(lodiam;ab angelo ,-noduprteteropinionem ab ealunt Chriftümefletn facit, acq;Paulum, T har Io, A ncio chi a m •
ed u d i, & rurfttsextemplo äd tribunal corantillis addu-
d i, iritrepide redarguebahtillosin ltis quaecontra Chriftü
dicebanf, atque hoc addcbanc qubd Spiritum fandurn
dedit Deuscredentibus ipfi , &propttrea vapulatiibanc
gauderifes, neqtrc ceflabant docere dreuangeiizateChriftum
lefum. Neque vero in duodecim tantum Apoftolis
erat .eiufmpdigratia, veriimetiam inprimogenicisfilijs hums
aliquandb fterilis Ecclefiaj;in illis,inquam,fepteindia-
conis: Et ipfi enim redarguebant,8t feriptüm eft |pleniffi-
ritu fanäo & fapientia. Ex quibus praecipuuS’ Stephanus»
Martyrum fiimmus; vir plenus fide & Spiritu fattdp | ff||
ciebat figna & prodigia magna in populo » cercabarque
cumadueriarijs,nequepoteranc refiftere fäpientiae&Ipi-
rieuiqui peteum loquebatur. Calumnijs auccm oppref-
fus,&ad iudicium addudusftefpien.duirvti angel us; vt et-
iam hi qui ledebant m Gbncilio,viderent faeiem eiüstari-
quam faciem angeli. Quiaverblapientefrelporideret, &
durae eefuicis incircuncitique cordis & aüriüm Iudaeos re
dargueretjqui {emperSpirituilando reludantiir »curitla--'
pidaretur , vidlt ccelos apertos , Vidit öc Filium hominis
cooperarorem induxit. Quoniamautem turbxiammul-
t vt in ilia Ecclefia erant ab illis conuerfie, fadum eft, vt An-
tiac-hia: primumdifcipuliyocarentur Chriftiani, vt olim a
Domino prididum eft : tre4e>itibtisnomennoiitim ex Spiritu
fanttoimponendo. Diftitfa poftea 1 Domino | Antiochiae»
maiori gratia fpirituali, Prophet*fetiam erant illic&do-
doreSji liter qiios & Agahus: Sacfificantibus autem iUisDomino
& ieiunantibits» dtxit Spirim fan£tus, fegtegatemilnPaulum
&Barnabamin opus ad qyod'elegieos.» & impofttismanibus wife
fitnt d Spiritu functo.: Cerium eft auterii, Spiricum lpquen-
tera&mircerirem viuere,fubfiftere,& agere».vt anteadixi-
mus. Idem Spirirus fandpsitt vnitate Patri&8c Filij j (to-
uum teftamentuntin Ecclefii Catholica conftituens,libeT
rauit-hosagraiii iugolegis t de com munibus&im mundis
cibft ,di co ,fa bbatftque, & N^o uil u n ijs, atque cirCu it cifib-
rie, de afperfionibus»&facrificijs,qu£e ad tempus quidem
ftataymbramhabebanefururorumbonorum; Aduettien-
ce autem veritare, cohibicafunt meritb, nam propter earn
quje fuit Antiochije quaeftionem » qui dicebant necefla-
riura eftecircuncidi, ScJegemMoyfi feruare.,Paulo&:Bar-
Petrus
Princeps
Apoftolo-
rum,&cla
uigercceli.,
Chriftiani
Anciûchiç
priinum
vocati.
H
Aft.ij, .
ftantem addexteram Patris: Viditttonfiia virtute,(ed(vt nab a mi ftp Hieroiolymam, Apoftoliqui hi c erant Hiero
inquit Seripturadiuina j, cùnt êflet plenus Spiritu fando, I folymis , omnibus legalibus S: cypicjs rebus per Icripram
Appftoii /
co dectcro 1
äleW/u-
$