Magnum
vl'im habet
lêcef-
fus Sc fo-
litudo.
Dominus
per aduer-*
fa. piorum
. conftantiâ
. Sc animi
Non tutü
eft (cm per
à malis,
dimus.li '
berationc
rrgere.
C
tes tenta-
, tiones plu
rimum .
, nondiu-
turnae.
Crefcebat
Chrifto
exiftimacio
cum
tempore
apud populum.
confellionem I quin contra potius vniuerfam didtorum
illorumfedern,vtverusDeus opere confirmat. Quando-
qiiidesgros, fanitatis caulavndicunq; ad illü delacos,ma
iori potellate & virtue fanat & faluat,quam ancea vnqua.
Qushadtenusexpbfica funr,ea folitudinem & ^fecefsu
rem apprime vtilem,eisq> qui familiaricer cum Deo coll©-
qqi volunt,oppid6 neceilariam oftendunt: Quietis nam-
qiic & tranquilliracis mater efttecellus& tolicudo: liquidem
vna hsc ab omni cumultu & ftrepitu liberos nos red-
dir. Oftendunt ad hare, Chriftianum hominem omnia in-
commoda,quscunque tandem Dei permilfu eiienerinr.
aequo fortique animo perferre debere: nam ChriftusDo-
minus dilcipulos hoc loco , quo parientiam illorum probet,
öd conftantiätü exerceat, ad cempus delcrit,tcmpcfta-
teque in medio mari coorca, rota pene node cum fludib.
ludari permircitjocc^catum illorum cor,v tMarcus loquitur,
ea re expergcfaceie,maiusque fui deliderium,atq;diu-
curniorem miraculi memoriam, eorundem pedodbus
imprimere Volens.
Per hoc tandem, quodlaborantibus non ftatimadfim,
difcipulos,& nos per illos,docere voluit.ne a malis,in quae
fortan incidimus.liberanonem e veftigio petamus, verum
vndecunque illara ford infradoq; pedore perferamus, a-
nnno pertradlantesdura&alperaitalspe lecedere&cö-
quieicere,Vt alia nonnunquam diihciliorafuccedant > vel
timui etiam accedam. Argument© lint nobi$Apoftoli,qui
ante propter mans proccliam percerrefadi propter pere-
gunum lpedtaculum, quod le mopinate in illorum oculos
intulit,grauilIimedenubcöfternantur,&perteirefiüc.Ne-
queenunioia tcmpellas eorum animos turbabat,verum
phanialma quoque iniperatum, quod tele videre exitti-
mabant. Quodque maionadmnationedignum videtur,
quo metus hie crcleat, Dominus neque nodis tenebras
adcutit, neque llatim quoque feipfum prodit, fed poll
certum demum tempons interuallum. Cur itafecit ? vt
hincedodi,in rebus aducrlisanimum non facile delpon-
deamus, prslertim culm vehementiores tentationes diu-
curnx eile plerumque non loleant. Fatendum ell tarnen,
quo maiora lucra obueniant, Deum iuftorum certami-
nainterdumextendere , eosdemque priusquam ex vita:
huius paladlraexccdant, diu raultumque nonnunquam
exercere.
Cutncfe egreßi effent de nauu Per hxc Euangelifta oftendit,
Chiiltum Dominum plulculo tempore iilhic diuer latum
eile: Nam cum lociillius viri eum adelle cognouillent, v-
niuerlam mox regioncm illam percurrunc, omnesqj male
habentes,in grabatis ad eum deierunt.Neqjenim eo nunc
modo, quo anteadeumaccedunt , neq; curationis cauia
ad domain trahunc,neq} rurliim vt manu tangat, autver-
boimperct,petunt: Veiüm animo multb nunc celfiori&
iapiencion, hdeq;longeperfediorilanitatisbeneficiuab
eo contendynt,qua dudü ante.Ipfa.n.Haemorroifia quid-
dam lublimius , qua vulgus alio qui colucuerat de eo tenure,&
ioqulomneslainaocuerat. Quiniplequoq;tern-
porisdecuriusconceptam deeoopinionem & fidemad-
conon difloiuebat,vtmaiorem quoq*,inmodum fubindc
augerer, vegetioremq; & validiorem efiiceret.Neque mi-
rum erat tempore lenlim labente famaque propter admi-
randa,.quaefaciebac,gliicente, maiorem quotidieexiHi-
raationem de illo apud homines inualuille.
CAPVT VII.
ETconueniunt odeum Pharifai, & quidam deScnbis, Culm
Euangehllaacculationem,quamScribae& Pharilaei a-
pud ChriftumSeruatorem contradifcipulosilliusinllitu-
erunt, explicarc del i beratum habere t-, narrationi huic eo-
modeinterlerit, cuiusmodileniorum traditiones extite-
rint.-atque turn demum quid in Apollolis calumniatifue-
rantjcxpomc. ,
Cum viilijfentquosdam ex difitpulis, communibusmanib. man-
ducare. NonelthoCeolenfuaecipiendum, qualidilcipuli
manus nullo modolauerinr; non ita enim le res habet,verum
quia a Domino edo&ieranc,vtea,qua: ad explendam
communem corporis neceflitaremfaciunr,pro rerum vfu,
lociq;& temporiscommodirate adminiftrarent; loliatiré
virtutum Audio ex animo in cumberenc: quo tempore ci-
busfumenduserar,dereceptisapud Pharilârds lauationi-
bus non magn opere cuvabant. Hoc autem cum Scribe &
Pharilæianimaduertilïent.illosveluti vfitatarum traditi-
onum transgreflores apud Chriftum acculabant. Quid
autem ad eam:incufationem Dominus ?
Relinquentesmandatum Dei, tenetistraditionesbominum.
Quahdoquidctn Pharifxi Chrifti dil'cipulis infulrabanr,
non canquamlegistransgrefloribus, fed ranquam patcr-
næ traditionis pixuaricatoribus : Pjroprerea Dominus
duriùs repiehendic illos, vt qui fub pietatis fchemate infi-
gnemabfurdiratem coinpleélerehtur. A llege hue autem
Prophctæ Efàiæ oraculum, quali dudum iam ante de illis
pronunciatum:
Quem ad modum enim illi,inquic, de quibus iilhic lèr-
moeft, Deumfummistantum labiis colebant ( corde e-
nim longe ab eo aberanr ) adeoque h u flra,nulloque pror-
fus fru61u reuerentia: cultum illi deferebant : Rurfum vt
illi ipli hominumdodlrinas maiorumque placita alliduó
vrgebant & inculcabant,eademq, diumis præceptis Sc 1er
gibus potioraducebant : ira vos quoque in Dei legem a-
percè præuaricantes, externum tantùm hominem excoli-
tis, internum autem horridum planeque incultum relin-
quitis. Et cum tales litis,nudamque tantùm pietatis fpe-
ciemprævobisferatisadhuccosrepréhcndere , & in ius
vocare non veremini, qui vecitatem &pietatem ex animo
conlèâantur.
Vt eos igiturfeniorum traditionibus perperaminni-
xos,ranquam qui veram religionem & pietatem floccifa-
ciant ,graui reprehehlione dignos die planum faciat, iniu-
ftitiam & iniquitatem , quam propter maiorum traditio-
nem in parentes comnmtébanr,ob oculos collocat: Scri-
pturam diuinam traditioni illorum non fcriptxex aduer-
lo opponens.
Honota patrem &matrem tuam. Qui maledixeritpatri velma-
tri,mmmoriatur.E duobus legis præceptisparentum honorem
lècundum Dei voluntatem vrget. Altero quidem
mandante,vcid fiat i Altero verbpcenammortis irrogan-
te,fi oppofitum fiat, adeoque præcepti huius obieruatio-
nem,ad falutem apprimè neccfladam oftendif. Iam cum
calis tantaque legis com minatio contra legis præuaricato-
respromulgataexret,vos,inquitChriftusDominus teme-
iè pernicioloque exemplo Dodlorum veftrorum traditiones
fecuti,diuinum mandatum foedcpræuaricamini. Ere-
nim fi quis ob dehoneftatos parentes,munus,hoceft,illud
Deo in facrificium Iele oblaturum promilèrit, quod patri
alioqui debebat,vos id iuftum prounciatis. Vos',inquam,
rem,qua filij parentesalere Sc honorare om ni iure obliga-
bantur.Deooffecrelicituni alferitis. Id quod aliud nihil
eft,quàm manifeftariadiuinæ legis propter veftram tradi-
tionem euerfio & abrogatio«
Enimuerocùm nefarium iuuenum aufum infignemq;
remeritatem,&inparentesimpietatem increpare debuii-
lctis,necnoneiusmodifacnhcmm ranquam horrendam
quandam abominationé repudiare (neq; .n. Deus eo honore
aut munere deleâatur , quod in parentum iniuriam
6c calamitarë redüdat) adeo illud nô facitis, vc vitro quoque
inftigetiSjtatâmq-, iniuftitiam palàm iurtificetis. Chn-
ftus proin de in crepationem illam, qua Deus eos per Pr o-
phetam increpabat,qui Elaiælstate in viuis erant, nunc in
Sctibas&Pharifæos quoq} conueniredemonftratjVtqui
eadem mode» (èntian t,& iaciant quae illi olim.
Nihileü extra hominemjntroiens in eum, quodpoßittum coin-
quinare. Hinclex lècundum lpiritum leiam paulatim prüdere
incipir. Neq} enim hæc,vt Molàica, circa corporales
expiationes,ciborumq}differentias verfatur, fed circa vir-
tutemIpintus- Ne mirerisautem, fi veteri lege corporum
inquinamentadijudicanre&aduerlante,Chnftushocl©-
co Contra dpcere videàtur; (loquitur enim perinde,atque
fi nulla prorfus corporalis immunditia in hominem ca-
dere quear : ) fiquidem lex vetusad externum tantùmho-
minem Ipeâabat : Chriftus autem ad internam mentis a-
cicmconijciebat, vcluti tempore illo iaraprxfente , quo
crux illis reb. typicis 6c corporalib. finem impofituraeiar.
.___ __ _ ■ _ ' , _ Quo gj
Pharifxi
& Sciib
piecacis
(peeiera
pra: fc le*
rebaut.
Dent. s.
G
Infignis
dxorum
impictas
& iniqui-
las in parentes.
Deus nod
tpcipit nut
H
in iniuriam
paten-
Chriftus
magisad
intctnuffli
juàmao
rxScrnu®
homme®
j(pe<ftaban
Qubnimirum Chrifti fidcles vitam pofthacita inftituant,
quafi corporedepofito in'merum fpiritum tranfirent. Ve-
cumitaque ilium inrernumquc hominem,nullum corpo-
reum inquinamenturn pollucre,aut lædere poteft: At ea
tantùm mala 6c vitia, Chrifto Dodtore, hominem contaminant,
quæ ex corde procedunt.^'
Si quis habetauresaUdiendi>audiat. Addit porrb : Qui habet
aures audiendi,audiat. Interim quænam fint mala ilia,quae de
corde exeunt, id planis verbis non explicat.
Et cum introijjfet in domum à turba.Cum A poftoli animad-
uerterentjdodtrinam illamaliquid profundius infinuare,
pofteaquam Dominusd turba (èiunâus , intrauit in do
mum,interrogauerunt eum de parabola ilia; Parabolam
autem fetmonem fubobfeurum nominant. Ille autem dixit
eis:
Sic & vos imprudentes eftis ? non intelligitis, quiaomne extrin-
fecus introiens in hominem, non poteft eum coinquinare ? Quod
dicit,etusmodi eft : nihil extra hominem éxiftens,honiiné
contaminât,fed lolamalitia,quæ eft intra hominem,cæte
raque quç cogitationem cum ilia habenr,ea funt quæ pol-
luunt hominem.
Et indefurgenSiabijt in fines Tyri & Sjdonis. Cum Dominus
inde ad Cananæorum locale tranftuliftet, (illic.n.extabat
Tyrus&Sydon ) mulierquædârcgionisilliusincola, quæ
filiâ habebat crudelifllmc à dçmonio vexatam,Dominum
ad loca ilia veniflè edodta, ftatimfe ad ilium contulit, tills
fanitatem enixèefflagitans, valideque damans.
Et quidnam ilia clamabat,inquis ? Illud vtique, quod
Matthsus narrat, ne mpe iMifereremei Domine,,filiDauid,6c c.
Atlefusverb , quodmulierisfidem exploratam haberet,
quodque illam paganam 6c alienigenam ( vtpote ex Phce
njciaoriundam) elle non ignoraret, petits tàniracis beneficium
diftuiir : Partim quidem,quo Iudæisperhæcoften-
dat, non pari te facilitate ipfis, &exterishominibus làni-
tatem præftare : partim etiâ, v t mnliens huius fides omnibus
manifefta euadat. Quo hac quoque rationé, compa-
ratione quadam fa<5ta,Iudæorum perfidia& duritia magis
in apertum veniat.
Qui dixit till :fine prim faturarifilios. Quædicit, hucten-
dunt : needum præfto eft tempus, vtgratia 6c beneficentia
mea inter gentes 6c alienigenas diffundatur: fiquidem Itad
vejperam, &famem patientut vt canes & circuibuht ciuitatem.
Sed neque Canapæa quoque canis appellationem gra-
uitcrtulit : verùfn intaliordiUcconftituta, beneficium
quæfiuit, opulentæq}illiusgrati*,quaIftaelitæpotieban-
tui, pattern aliquam împetrare ftuduit. Queinadmodum
canes quoq} micarum, quæ de puerorum ntanibus in ter- >
ramteruntur,participes euadere folent.
DimitteHlam^quia clamatpoft «w». Dominus Cananææa-
nimum,&in fe ftudium, cundationealiquali patefadum
ni certb cognofcens,apoftolorum ihterceflionem ad tem-
pus negligit. Intérim necuramilliuspenitusabiecifte vi-
deatur, patitur illam accedere »patitur adorare, paciturfi-
iiæ fanitatem iterumitêxumque efflagitare } locumque&
trapus,vt omnia hæc fiant, opportunum indulgeti
Vtique Domine:ÿam & catelli.Ôcc. Admirabilis hæcmu-
lier,duro refponio i Chrifto acCeptô, tantùm abeft, vt æ-
grè mdignabuudèq} id ferat,vt voces nô mufia tantü fidej
lèd magna quoq}feueretia &fapientiaplenas depromat.
Nam quodà Domino inter canes cenlèn patienter ferc,id
tummæ vtiq} rèuctentiæ &pieratisargumentum-erat. At
verbminimam virtutisilliuspartem (hot enimmicænomine
lignjficatur) ad præftandam integram filiæ lanitatem
làt eflè certb arbitrari,id excellencis fidei opus erat. Demü
exillato probo,familiariscuiusdam ncce/fitudinis occa-
fionem arripere,edereqqerelponfum vfque adeo admira-
bilc,ideximiæprudentiæ admïrandæque tapientiæ indicium
erat. Ecquidenim ait ilia ?
Vtique Domine,nam &cateüi. Quafi dicat : magni benefi-
cü loco duco, vèl in canum ordme haberi, dummodo abs
te,vcluti aliéna non excludar, lèd de menlà Dominica ei-
buui capiam, fi non panem,certè micas temerède menla
cadences. Tantæenim dominicæ meniæfunt opes, vt.ab-
undè mihi fat fit,fi iuftorum tuorum micis h ui iiceat.
Et ait lUt -.propter hune fermonem,6cc. Tança ahimihumili-
cate & fideaiienigenæ muliens perfpeda, Don.inus dixit
ad iliam.-Prcprtr huncfermonemvade,exijt(Umoniumàfiliatua.
Matchæuslanacioms caulam fidei, Marcus fermonis vir-
t uti allcribi t , lèd in idem redit :efticaX enim férus o ex efti-
cacifide prodiban
Et apprehendens eum à turbafeotfutü. Dominas hofterlefus
Chriltus non i ta ad fiiam dignitatem ipeâare videtur, fic-
CUr
diltuleriti
Onatïxa
mgtmi fi.
dc,lapieb<
i tic <t pau-
I cntiâ br-
F
raelbonuin oblatum nedum plenè repudiauit. Venitpro- ut ad noftram falutem .* neque àdeo curare, vt magn um a-
inde Dominus ad Cananæos,nontanquamaddomefti- liquod lonct,atq} vtillud depromat, quo nos ad lepertraces,
fed tan quam ad eos,quib. cum patribus,ad quos pro- t here queat. Quam obrem fublimibus illius didis fa disque
milîïofa&afuerat,nihil commune erat. Et quia res ita ha- pcrmultapaffimtcnuia& humilia interferuntur. Quans-
bcbat.Tyiijs &Sydonijsaduentumfuum nonindicauit, j obremfurdum&mutum,quemobtulerant, (èorfiunacted
quantum commode fieri potuit,celauit. Fecit hocau- cipit,quantumqueres finit,à turba leiungit : turn ne ad otem,
ne ante tempus ad gentes migrare viderctur: Turn
quo Iudsos propter beneficia,qüx in illos conferebar,vir-
tutesque quas inter iplos exercebat, ad fidem prouocaret.
Conuerfionem autem ad gentes in tempus, quod crucem
ftécationem diuinafignaperficerc videatur, turn maxime,
quo nos hocfa&o admoneat, vei animi candorem, lauda-
tamqueab omni faftu vacuitatetts ftudiosè temper conie-
âemur.- Maioris enim facit ill os , qui animi modeftiam
&pa(Iionem,abfolutamq)Ifraelitarumabicâionemcon- nsorumque grauitatem impigrè cohfcètantur, quàm qui
lèquebatur, reijcereplacuit. vir tûtes 6c figna operantùr.
Nihilominusnon pocuit pet omnia latere, fed rieq; ta- Mißt digit osfuos in auriculas eltis. Infère digitös in auresetioni,
qub confen tancum erat, veijs qui fide Ifraelitis mul- ius,cum lolo verbo miraculum patrare volueric : quo cords
partibus præftabant,nullo prorlusiuaicio aut beneficio pus,mod© qdiVerbis exprimi nequic, ipfi vnitum, anima-
fefe manifeftaret; nsaximè verb propterApoftolos,quos ex que intelligent 6c rationall infbrmatum diuinæ virtutis
hoc certam conieôturam facere oportuit, faluds o- , vim 6c energiam obtinere Corhmonftreti
Ilium gentibus quoque’patefadumeftè. Etexpuenstctigttlinguameius. Eiusmodiquiddam, vtloan-
Smeprrn futur an fit tos. Hod lermone Dominus apud Ca- | nesexponit,inhomine à natiuitatecæco obfematumeft
nanæara non vtitur, quafftûrtus illius tanta non merit, vt ! quoq}. Etenim cum per Adami præuaricationé, multa in-
vtrisque,Iud«is,inquam,gentibus, benignèfacere nequi- commoda multæq} peftes, 6c membrorü ægritudineshu-
uerit.( Etat enim illafatis,quæ omnibus ope indigëntibus ! manæ nature acciderint.'f Quæ quidem corôods cônso-
Chtiftus
Uoinous
Ipcdtabat
G
Isommum
làiucem,
quàm tua
gloriam &
cxiltuna-
donem.
adminicularetur.j Sed quod Iudasi 6c Pagani velutiafe
mutub maxime diffidemes, nullam omnino inter fe com-
municationem haberent.Deus namq; ita lefe gerere vide-
batur,quafi hos folos fimplicitèr elegiflèt,illos contra fim-
pliciter repudiaftè t.Imo verb donee manus tande in Chriftum
Dominum iniecerunt, priftinam in lndatos beneuo-
lentiam conftanter retinuit: Nequegratiam fuam ad vl-
losferè exteros tranftulit. . Cuius quidem rei Iudaei non i-
gnari Paganos omnes canumnomine defignabant. Quod
lane canis nomen in ipfos etiam Ilraelitas, turn demum
quadrare coepit, quando ccelcftis efex alimonia orba-
tusfuiti Nocum eft enim illud Plalmiftas: Conuertentui
da 6c vitia, pre'ter alia, oftend tint, in quantam mileriam 6c
infirmitatc eadem ilia m'ottalium natura per peccatu prolap
fa fit) Chriftus Dominus in mundu hunc ingfeOus,na-
turam illam Islam 6c quaflatam admirabih modofibiad-
iunxit, perq} adiundlam, ac quafi de integro in feiplo re-
formatam,partium iibi confubftancialium segritudincs 6c
morbos curaui t,& in integrum reftituic.-Ob hoc ergo digi-
tis in iilas interns, muti 6c liirdi aures aperuic, fandique fa-
cultatem per tkliuam linguae imperciuit.-
Etfußntieris in coelum}ingemutt. Cteiü relpicit,partim qui-
dem ca.qiueftciebar, ad Caileftem patrem *tanqua ad pri-
mariu auctoi e reiere ns, partim verb humans nature cau-
. lam
MagiS pro
bantur
Deo hu-
miles,
quàm fi-
gnorü pi*1
jt rar ores.
Cur Dominus
di-'
H
;icum ic
lcruerit in
aures mu-
Humarta
natuia pet
peccacum
vehementer
qualla-
& vdl-
ncrata.