264.
Tittß ofirenfis
A • g
C'Jr Dominas
difci-
pulis ; poll'd
lefurteftio-^
né oftendat
manus Sc
pedes, &c.
I. C6r. U‘ [
Quo fenfu
féminin
dtcatur cor
pus animate,
8c ftnee-
xe fpiïhale.
Camalibus
illeçebiis .
»1U il lis am
pc^ës^^iauQmrovcftigiaiôchæcipfacontreû'tarciubeti -
dnàcertoexptoraïeq; hinccognofcant, îllud-iplum corpusjquodmbrtcmfiubiéra^
B ehriftu* , :
Dominus
tnultis mo
-dis fie argu-
menris, le
verè exufci
tatum b-
ftendit.
Cur Domi,
nus exufci;
"freétu di
Icipuloruc
-luçë infun
Idatfcnptu
c
Dominus
|&ionem
fuani: difei:
fenir., ?
refurrexifte. ; •
Nemo -proinde communem «amis relurre&ionem,
tanqoam vanam calumnictqr,neque turbetur, autcqrpomnide
raortalititte ad imraoiralitatcm tranhrum mficie-
rùr fi de huroano corpore feriptum audm : Semmmrçor-
piuanimale,jHrgttcorfwj^ir'mlc- Quemadmodurn id en“ ^
animaledicitïr.quodanimal., hocell, tarnaficoncupi-
feenri* obfecundarçitafpintaledludyocatur, quod Spjn-
rnsfandliiTOpulfuiad nutum obfcqoitur. A.tquipolt generalem
Bïonaliam omnium ex mottuis refurtcotionem,
nullusampliùscarnalibuS'illeccbris.aut voluptattbus o-
cuscrit ; Vcrùmomnis-Omuinocarnispeccatiq;ftimulus
Jam rum prorfus extinguetur, Sc eneruabitur. IUud iplum
nihilominus, quodfertur in terrain, exulcitatuminduet
immortalitatero. - J . . .
Locus hic autem admonere videtur, vtpaucis expen-
damus, per quot argumenta, modos, Ôcrationes Chriftus
Dominus difeipulis, fuamrefurre&ionem probant. ln -
- mo ereo per hoc verè fe refurrexifleoftendit.quod feiplum
.paLpandum, & fpedtandum, manufq;, & pedes faoscon-
tredandos fponte obtulit-; IWpare, (débet,& rdm. « « ” •
Viittcmtmumus, & (eiismtos. Mox verb per hoc,quod
efeamab Apoftolis petitam, in omnium confpeaucomedit:
etftnullaaliadecaufaiftudfecerit.quamvtlllum j
ipfilm à mörtuis refurreaiflè, omnibusplanum fieret, qui |
ante crucetn toro ceconomi* fu* rempore humano m û-1
« cum illis manducabat, & bibcbat.&verfabatur. Nec*
p.
t I T I BO S T R ENS I S
E P I S C O P I
t J S s / T R E S,
Vnà cum argumento libri quarti aduerfus
Manichæos,
T^unc primùm in lucent edit'u
Interprété
Francifco Turriano Socie*
tacis I e s v.
Editi ab ÿenrico Canifs
S. Hieronymus Càtalog.fGript.Ecclefiaftj
I t y s Boftrenus Epifcopus fub Iuliano&Ib-
aiatio Principîbus, fortes aduerlum Mani-
JhWos fcripfitïibros, 8c nohttullâalia. Mpri-
cüf autem fub Valente. Hdc S. Hierùnytnus. Scrtie:
cutiiim»....— v------ » --------P H I , -, . -~~^pfitetiamèômmtPtar'miniuangtîiiïinS.Lua,qni
que enim poft rçfurre&ionem comedebat, quaficaroil- i exßantin Bauarten Bibliotheca. Latinèvert'tt&publicautt
Yms aliqüo adhuc alimento indiguilTet-. Poftremo au -. TheodomFeltanusSociet.Us v Tbeologm. Plura de Tito Baronitu
temper hoc, quodmentem illorumilluftrauit; quolcn- TomûiV.Annahum,annoChrißi3 1 5 4 . é-anno3 6 3 1 4 1 .
pturas, quæ de ilio diflerebant, intelligerentj inter cat- rritheto.de fcriptÆfdef. Titus Epifcopus Boftrenus, virin
tera,oportere, vtea omniâ, quae àprophetis de ipfo praedi-1 j i uinis feripturis erqditiffimus, & in fecularibus litecis e-
^tafuerant,imploreritur ; poenitentiaque & peccatorum grçgiè doaus,ingepioacer & vehemensi multafertur cu-
teîuilfip, inter omnes gentes, in nomme iphus prædiea- , 0pUfcùla,qinéus memoriam fui nominiscum gloria
rentur. Cranfmifitad poueroS.De quorum numéro (übieé&a ferû-
Vosantemfedeteintiuitate. Vbiillosinciuitatelerufalem torx ont»Manichàpslib:i.X2qtntrieôtaridrùnrEùange-
confidere, &sdum virtuteinduerenturexaltopermanere L j. ^ Et alia complurai Claruit anrto Domini $40. Et
iufliftçt,eduxiteosin B e rh an iam ,ib id em q ;fu b la t is in coe -v alenteImp.mortuuseft. H<tcTrithemius,qiïterrat,cuM
lum manibus, fuam illis bcnedi&ionem impettiuit. Hoc g duos tantum iftm contra Manichæos fcrïpfiffe. 'Confiât enimfu-
autem, vt ex Apoftolorumadis cognofcere licet,die qua-1 - quatuor: quartus autem tn nttftro apograpbo defideratury argu-
dragefîmo àfua refurreäjigBcaccidit:QuaeenimEuange- înentumtamenillmfuperefl.
liftæ fuccinâè,& breuiterSîxerant,iliailliclatiorienatra- ; ---------- ---------- liftaefuccindè, • ^---- I— jg—
tiorie edifler untur,& explanantur.
At poftcaquam veto bene illisprecatus eft , paululum
progteflus, fubueftus eftin ccelum; vt vna cum adiundta
fibicarne patri affideat, fifhulque regnum cum illoadmi-
IdmnalS I niftret. Ethxc quidem eftyiailla, quam verbum hunla-
|bi came- v-' na forma veftitum nobis praemuniuit. Venturum eft olim
ïrVÏSn«’ autem vna cum Angelis fanótis in gloria Patris ; nofquc
6 I a(i fefe alfumet. Ipfum decet gloria, & imperium,
infsculalsculorum,
Amen.
Finis Comment.in Luc am.
I
T IT I E P I S C O P I BO=
S T R E N S i S . A D V E R . S V S M A -
N I C H At d S^ ...
Argumenta quatuor librorum
I Argumentum primi liBrn
P Rimus liber continet confutationem pr&ciptiorum
cap it tim,qua fùnt penitus aliéna,& cunt communi-
bm nottonibus m tttra infiHsy& anticipatispugnantia.
Ârgùmehtûm fecühdîli.bri; ?:
SEcundus liber àoçèt, d r explanat nonpeccare hom -
nem ex quo da male aterno, d r fin e prtncipio^ac Deo
contrario, quod quidem non efi. d r nullum ejfe malunt
jecundumfubflantiam in iiSyC[uàfunte{fe,nec vllam in -
aqudlitatem in nofiris rebus,ac va n ed 'va ld e imptkgu*
bernationemvniuerfisntprobdïi,drreprehendi.Denifc
omnern de prouidentia dtfputationem fitmmatint cont-
p lettitu r, docetfo minime necefie efiefitfpicariye x rebus
vlltmt effefircundum principium Deocontr arium.
Argumentum tertij libri.
r T 'E tt(tis liber pro lege, d r frophetis dtffiuVat. iquippe
A cum totum vetus tefiametum aJDeo datum fit, dr
n ih ilm um , qua ineo fa fta ,au t d itta [unt,probabilm
; : '1' | . accufaacGufittioncmeiw,
contra Maritchaos, Lib. /. 265 I
quife c it, dp,dixit,habe a i,fin t que 0.
ntnïa cupt nom teftamenio confient lent ia,v t nec exhae
parte neceffefit cogitare aliquod Çecundttm principium
Deocontrarium.
Argumentum quarti libri.
Vart us liber nouum te(l amentum ab illorum Blaf-
phemia in Deum defendit, v t qui nullam protfus
communionem cum eo habeantldrfiufira,ac vane quafi
dampartes eiits ad confiituendamfiuam impietatê per
vim trahant. qutiütfe id,quod diabolicefubijeiunt,nihil
eos iuuat ad ea fiabilienda, qua contra "Deum dicunt,
Ifte liber quartus non comparet in noftró
apographo.
TITI EPISCOPI
BOSTRENSIS CONTRA
MANICHiEOS
L ib e r I.
|Vibusftudium eft, caufas eorum, quae homines
prindpiuiti infan&conftiruens, non folurn malü collocat
in ordineæquàli Deo,tanqiiam hoc honorare ve]ir,quo’d
fcili.çet odit,ftrd iTlala,qiiarax maloj quod principio caret,
infànâbilià:pénituseflc,cümncceflàriôaffirmat, facitlnfi-
diqsè,vt exiftiraent qui ei crédiuit.iniuftitiam non pofte a-
pud honiinesóprrigi. itavtanticipatavpluptäte peccato-
S ... H i tü,proçonuerl^one defperatioobijciaturj’quafi fierinon
Vart us liber nouum teftamentum ah illorum Blaf- po(ïic,vt impetus vitij, quod principio caret,. coerceatur.
défendit, hit præterquâfiquis cupidirate gloria: |quod plus boni, vt ifti
fingunt,haberevideatur,ftudium adi|ibeat,vt, quoadfieri
pbteft,non peccetjVtiDanibftum faciar, non aliunde, qua
afe peccatum proficifci. Exiftimabitur tarnen apud ipfos
mélioreftè propteràdmiftionem naturæ. qui non natura,
ledlabore,& fudore vfuseft,qui quidem purabir felauda-
ri cum alioqui vera laude priuetur.veram enim gloriam ex
labóre ac ftudio virtutis proftciicentem rclinquens, fi qui-
dem pietati èrga Deum ftudebat, neceflïtatem hatiiræ ra-
piriam eflè falto ducir,qui vtilit^tem induftriaead impieta-
cem in Deum adhibfct,vt ncc anutms ignauiæ& inertiçde-
ditus,cu m male agit,puOgatur, fiquidem al reri cuida principio
aóliónes adieriDit: neque qui ftudio vtitur, laude di-
gnushabeatur, quippè qui in id cögitatione meumbat,
quod eft omnium atrociffiinuai, iriftituti feil, adimpieta-
tem aduerfus Deum.
Cum yero Manichæi ratipnem creâtionis mundi à Deci
, v * , faâ:inonintelligerent,nonIbiiim adUones.hominum àrapeccant,
aDeoremoiiere,aiunt,fangum,& ve- tioneaueriasexcutientes,eoiiiodo/quemdiximus, lapfi
rum efleX)eum.hucipe<Sl:$t talcs, & hoceis pro- funt,fedetiâplurimascreaturas,imôferèomniaincrimen
Ipolitumefttueri. Gumenim non negant, pro- vocauerunt,quÇnullatàmenvituperationemverèadmit-
curare Deum res noftras,reâ:e, ac vçrè hominibus peccata tiint,mala âutem h*c appellauerunt,in aliis quidS miftio-
eorum aliignant. alioqui paramquidianare qui voluerüt, | hemconcrariorum boni fcil.& mali,vt lpquuritur; riien’ti-
111 graujorem& dirhciliorem impietatisægritudinemin- 1 entesjinalijsverômalüfîmplcxj&vhiusforrhærèprehén-
cideruntj I)ei prouidentiam, quæ in vniuerfitace reru cer-* dentes, quatum in ipfis fuie, omnia IconFuderlint, appellat
nitur, negante?; Manicharas vero, qui àbarbarie & furore tes malajquæminimè malafunt. Si enim iniuftitiä,in qüa
nomen dhçji » notentiore adHuc contra impietatem re.1- 1 homines fünr,quç (bla eftiniuftitiaâccülarenr tanquâ ma-
medioabuliiseft;cümenimdemonftrare volurflèt, non lnm,ficetiamoportebacriomeri,&opinionëdeéamünï-
efle Deum au Chore ni ma.li, malum ei pppofuitingenitum, re, tanquam quæelïèr, diimeft adhiojaut none Her, du non
vt air, ingenito , viuum yiuo-, iemper obfifteris ac repu- eftaôhio, nonaurem oportebatintroducère principiumi-
gnans, &Tiunqüam non negotium & moleftias infetens, ! pfum contra Deum. fuiftèctaliieri eorum error aifatim dy-
quodq; ab eofunditusextingui 8c interire nequèat, vtpo- j cumfcriptus,& tetmin^tus. nunc autem cum ferè ômniàj 1
te æterna,&completa fubftantia,tanquam irigenitajfîc fu-1 quæfabricata iunt, mala eile dicant, blaipherniam in Ded
giens fumum,vt eftin prouerbio,inignem ihcidit.Etenim ! in infinitum aiixet,unt,&producunt tanqua certa.&rratio-
ne videaturDeus,vtManichaeusèxiftimat,noftrorurh ma- ne,'aciudicio probata'omnes beftias,&feras,.nô putantes
locum eile in cau(a,ex toto quodam,& integro malo apud j opottere fa,<fta elle hæc à bônôi nori folum ebrÙ opiriione
lèfruéhum fingit percipere. Quid enim,fi tes tradhat Deus, ihutilia,lèdhominib. nocentilïîtha, (juâmüisdemo.nftrari i
vt Manichaeus ait, toleranter öc iapiencer? acnunquam o- , pôfllntvtiliorà; 8c cômodiora elïè quam ea, quæ vcrèho-
pinione huius, bello 8c pugna carebir; quo quidpoteft de j minib'.conducere videancur.ac multa quidem àlia conné-
Deoqitodminuseumdeceat,cogitariî | (ftuntâdacculàndrienirerunV&guberriâciôrlis vnidefclli
Qudd pium quidem fit apud homines,totis virib. coh-1 Dabitur verö operajVt nihil tath eoriinliqtià dida, qua
fiteri Deum nonefleiniuriarum ', & maleficiorum aü6ho- L * dicédaiupt, aiijtohàtiô hoftràtidh'ê conclufiim rèliq-
rem,primadoéhrinaEcclefiæ-.Catholic*ftuduit proficeri. quat.fingunt.n.cogicatibrie duarlrm haturàruhi cohtrariâ-
Cumautem quærimus, quomodo nos peccamus nolentc | rum admiftiónémj&hisjVteis videtur,resomnes diftribu-
DeOj Vtpeccemus? degrauioribus nos Deum accufamus, j ùrit.vndenam,inquiunt,mala,fîhæcn.bn exaliquo ptirici-
cumàléuioribiiséuni,ficucille,defenderevolumus; | j pio(unt?SiquisverÔperci1^étiit,quâliapeccâraihlibmi-
Sed qui viam veritatis ex lanétis fcripturis&ex cortimu- ! nés cbnferciSJqu*cunq;fabricatiis eft Deüs&totain iplam
4iibus notionibus cognitam habemus, pergamus firmeâd J rerum côpoficionem acgubeinationem vituperarlti-vtia fi
stale quxftionem,piam ergumentationemproDeo côclu- j quis demonftrecomnia benè,& rtecellario fadbaeflej&fic-
dentes, nos ipfos ftudio veritatis acculândo: non enim vt j ri,nëcefle eft,excidat eis,8c auoler ratio cbntrârij prindpij.
verboaccufacioné eorum,qu* in nos’interoos peccamus, cum enim,ea quæ infra funt.nön iritellexiflenc, quomodo
decline^ius,decebatinDeum impioseflè,pofcétesabeo, j habeantdeijs,quçfuntfuprajiûrttcômenri;neq;pèrèépif
quælunccôtumeliofioraomnib.iiquæncquaqua'm furtc. lent,qiibm.odo,ea,quævidétur, difppfitafint,id,'qtlbdn,ô
Prætereaquidexiftimamuspcccataapiid homines^na- videtur,caiUtnniati f u n c u m ftuderevidÈrèntür, vt cb-
biliaefle, vtpote quæ non a principio quodam contra eos gnofcerent, quia non cognouerunt, iri nlaiorem ignbran-
efïluanr, fed alio modo a nobis fiant, quem difputatio fuo I tiam incidetunt;etenim velüti iti tënèbris quærferén t,quæ.
téporeexplànabic, non lolum non fumus in Deumimpij
nonaudentes conieâuramfacerenon poilè Deû propter
diffiçultatem relulere vicio, quod ei nôineft,fedquæà no-
bis vitiosèaguntur.nitimurin eis ceflare,cüijs, quiaduer-
tunt,demonftramus, quæd nobis principium ducur, vt fiant,
per nos etiam, ne fiant, fine aftequi, tametfi non apud
omnesmô enim hoc generale in fingulis lift; fed in fingillis
eorum,qui ftudium adhibuerunt, iudicium tamevniuerfi
eft,^olïè eflein fingulis. verutamèn ^qid barbare cum.imr
pietàtem excogitau-i,fingens màluin fiqe principio.;eontra-.
Deum verè principio carentem, aclblum, &hoclècündû
Bïblioth. Vet. Pair- Toni. 4.
deijs, qua; apparent, ignorabant, non lolum nbriihUenc-
riinr,qUod quairere videbacur, quin pbriusniaiorfesigho-
ranciaitenebrasfibiqffuderunr.riosverbprimcidedtiobus
principijs contrarijs, quae pbnunt, differehres ad coclufio-
ne argumentationis devniueilbveniemus,e0e fcilicet bo-
na;& ncceflaria omnia,& ilia maxilne, vc fuperius dixi, in
q u x maxim u i m petil m, & i n COffii m fa ciuh t, qu afi o^n li i u
concelfu mala fint, pr.Ttcrca eriamoinnium reru m gfibfcr-
nationem; atque ilia, i u i b u S feUdifafem prbuJutni ia-,
qua, qiiae rhagis neceftarialunr, procilraUcuf, ithprobant.
8c non fbluhfhaic, fed de i)^ Stliimb; quae apud Homines
H T 3 \