Namqj éX te nâtum vnum gignit rnàgis, quam tenetquan-
tum. ■ . . '• , ', . .
Hint imïnehfus Pàtereft,nxcnfus atque immen fus Filius.
Vnutfiaurem 8c tu pater es^Vniim quem genmhfilius,
Quod multa vèl cun<5tafoqt,hoc vnum eftquöd genuit fi-
C un élisqui««"*-®"lèmeneft,Véravirtuslèmini^. ' f lius.
In quo, atque quô gigriütur eu n ôta, virtus quæ fun dit Dei.
Rurfufque in lèmen redeunt genita quæque ex fèmirie»
Operatur ergo cuncfta Chriftus qui omnis eft virtus Dei.
Naroque Çhriftusin quicte motus efl,iummtts Deus.
Atque iplè motus (âpientia eft, & Virtus Dei.
Nul lofa fubftantia diftans.-quia quod moïuà
Hoc fubftantia eft,quique motus, quia in jplb-àtqj ipfe eft.
Ex Deodi&us Deus,natus àutem:quia motuseft,
Omnis enim motus nutus eft ,‘vnumque cum fit Deus. ,>
Ac Dei motus,vnus 8c idem Dèusexiftit.
Tarnen motus ipfeefiè, vtfibi fit hoc quod ipfe motus eft»
SedquiàDei môtuseft,habèc in fe motus Deum.
Rürmlque iftoipfo quia Dei motus eft,habet ih le mo tum
DétiS.
ïn filio rgitur pàter eft, 8c in .pâtre eft ipfe filius.
LSunt ergo finguli atq; in (e met (èm per,cu m fint finguli.
Hinc duobus vna yirtuSjhicvna fiibftantiaeft.
Sed pâtre dante, quæ fîbi fit filius fubftantia eft.
Eflè enim prius eft,fie moueri poftetum.
Nón qub tempus illi adfît, fed in diuinis ordo virtus eft.
Elle nam præcedit motjim,re prius non temppre.
H oc eflè d idi Deo mèmorant fùbjftantiam.
Hic autem m Otusortus eft,n am gignit motus fit b ftà'nti a'rrh
Subftantiæquegeneratio quid aliud quam fubftantia eft?
Ergo piotus&patriseft,filias ergo eadem fiibftantia eft? *
Hunc*^» GræciyocaruncdntuSin pâtre Deurh.
Caula qui fit ad partum atque ad ortus omnium.
Nihil namque abfq; hoc cteatum eft, per hune crêata euh-
ôlafîint.
Hic Àsy©*, fi'ChriftùSreft & &â «sjs> vita eft genitus,
AeV«s,à pâtre eft: eft enim viuüs Deus,in quo cum
Subftantia Deus fit, Deulque fi t vita fubftantia.
Genitus âutem filius vira eft, vna eft fubftantia.
Ai$>s Deus, inditóétüs ergo femper,femper 8c alter. ,
Simùl miflus,mittenti par,Sc fons tamen manans,fempcr
Difcurrit,fpargens vitas,miftus vt flu men filius.
Hinc fubftantia vnum ambo,fons Deus, flumen filius.
Sed quia in diuinis fubftantia hoc idem quod vita eft.
Vitaque iplà eftlapientia,vt præcedit eflèi
Cuiineftprinceps acfimplex viùere, fîcadeft.
In telligens fapienfque lèmper cum præcedit viuerè.
Non quo præcedat quicquam alterum, neque quo fitom-
- ninoàlterum.
Sed quo progrëïïu â£fcum,fit ter triplex %ïtefùrh,
I I V ï C T O R ï N I
viri confularis,
DeHomooufto recipiendo.
Iro r . adhuc'rationem iptelligendi vnamin- fpagani
tçr nos non certâ mérité teneri ; Omnés re6tè
intelligimüs,nec tamen iungimur.Dicam ergo
omrïfe myfterium,omnium Verbâ, (entend
tiasjîntellc(ftus,orationebréui, Àriu vtpoffi-
mus exciudere. Græci quos velPaganosvocat, multos
deosdicüt.IudaÈiVel Hebræi vnumïNos,qUia pofterior
veritas ÔC'gratiaeft, aàüerfum Pagàfios vriüm Deum dici-
raüs: Aduerlum Iudæos,patrem Sc filiüm:itâ dicetés duos,
patrem& filiÜm,fed vnum tamen Dèum complexi rfeligio-
nes arnbas , aduérïum vtramqi alterius contrario répugné (wolola-
mus.EtPagani quidem lapfi multutri,i&eleriientà & cibos tria,
fuos deos eflè dixeru'nt. Iudæi errore carnali Chriftum ne- F
gant,qpem aliter côfitentur. N oftrum igicur dogmâeft ad
probandum,quod4ocuitveritatem, &correxiterrorem.
Id autem facile çpgnitu erit, fi cognoftatür Vis verbi à ma-
iorib us pofiti,quod tyirtoy npminatu m eft nec errare que-
quamvolo > cùm tantqm depàtre 8cftlio «/«<sàoo-«j»dixero:
quiaSpiritusfan6tus& a Pâtre e lt& in Filio. Hæcautem
ratio contraÀrianoï,& contra liæreticos maxime prçuale-
bit. EflèDeumfatemùr,itaeft eflè,Chriftu m fateamùr fie
çflè,ifto modo dico eft Deus,eft-Chriftais. Quid eft autem
iftud eflè ? lumen elle, Spiri tum efle, Deum elle, eflè
f^temur.Ergô hæc nemo negat: lioc eflè Græci vVkwjvcI^Tp-
fuvit dicunt riosynomomine Latine fiibftantiarh ditimûç. ,
Et «w» Qr^ci pauco & raro,^Vf»<r<tomb^Siî^jftat quidem,-P*'««-
verum nupcbmi.ttàmus , Scripturadiuina Grxte»**?**"*» f 7"***1'
fiêpe dixit Latinè lubftântiam. Et dixit de Dei fiibftantia t nj)^ant
Propheta infttïjlantïa vonim^tfr- | tarc in
bum metim vidijfent.Qmd autem eft ftare in fiibftantia: in tel- j^hbftam
ligere Dei ïubftantiam,'qiipd vèrum lumen fit quod Ipirh-jiDomini
tus infinitus fit. Hoc cu.mintellexiflènt, intelligerent Ào'^o» quid.
Domini,hdceft,yetbumDomini yidiflènt. Et fic&paulo f
poft idem Ieremias loquitur» _
Dicit Dauid i _EtfubfidniiaMèa in it^toribusterra. , & d é p, ,
Dcô,dicit,& lubftantiam dicif,&qmdfit hop manifeftum
eft.Dicit Apoftolus ad He o ræos : Qui eft character JùbJlantia Htbr.x
eH».Charaâ:erem enimtiixit Ipiriturri fubftanti’æpei.Surit IChataô«
alia multa exèmpla,lèd quid intereft ? leâum eft quod fit,‘l ^ ^ anti
& dicatur Dei fiibftantia. Èftàutem fubftantia Deilunien, P ei ^ iu:
fpiritus DeuS.Item fubftantia Chriftieft1, , lumen,
Chriftus: HincbrnnesVeredicimus Chriftumyerumlumen
de yero liimine, Déüm deDeo : te«ftèergo dicitiff e
iuldem eflè lubftantiçjhpcèft «/^»»««vFatemini ergo fmÊfc
Filius,a<5tufqueyitaeft,quaprocedunt&creantur omnia. . ywncùm dicitis lumen de lu mine , . Deum de D eo, eut re-
Fit idem d o â o r & magifter, idem pèrfédtor fpiritus.
Seminatas feclis animas irrigaas Ccicis fophiæ.
pugnatis ? propterea quod eft Graecum?, Ofte, tale eft, y t'
cui iungitur nunc fignifiçet eiuldem r e i, nuncfimul cum
Sophia autem cum fit Chriftus,idem Chriftus filius docèt, | re res-eft,vtputa lpecies , quod Græcè «iw*dicitûr iungun-
Profeâus pâtre patrem & Chriftum fpiritus.
Hincpâtriscun&a Chriftus : hinc habet Chrifti cunâa
Chriftus: .
Sic Chriftus meusinterparentem & lelè alterurp
Spiritum impie t parentem, dum eflèpræftat omnibus.
Atqueefle cundisvitaeft': & hoceftquodinChriftofa-
: dum eft.
Qùid quiaiungit âc faluat omnia, acdocêt Verum Deùift
tu r ifta y *& jjPjjfg& fignificateiufdemIpeciei.: f îc& * ^ -
ytf&y, eiufdem no minis. Ergo cum i_ungiturad
oftgevmby , eiufdem waits, ideft eiufdem fubftantiæ. Ex hoc
excluditur Arius, qui dixit, ex nihilo Chriftum* Item di-
ximus 'of*9 fignificare & cum iungiturrei, nihil aliud
guàm fimul eflè rem dicere , vt lîmul vna ætate,
ôc 'oftff^efxsxàfin^etpfyr«ef, fimul nuttitOS?ergÔ ef^evirieyi fimul
fubftantiale dicemus, vel confubftantiale. Eçce habe-
Chriftàm fèquêrës,Chrifto renatôs landt us iûngit^jiritus» | mus & Latinè nomina,quod fi ita eft, & ex hoc excluditur
ErgP Chriftus omhia,hirtc Chriftus myfterium.
Per ipfum cu n d a& in ipfo eunfta,atq} inipfura omnia.
Cuius altitudo p ltet eft,iple verp totusi
Progreflu fuo longitudo,&,altirudo patris eft. .
Hinc Chriftus apparens feclis,ad pfofundum doftum idqi
arcanum', ^ »kus.
Etintimum intus docendo, ChriftusoCCuitttsfa<ftus4 >iri‘
OmneS ergo vnum lpiritu,omnes vnumjumen.7
Hinc fingulis vera,hinc tribus vna fubftantia eft*
Prpgteflaapatre filio,8c regreflaa fpiritii,
Quiatres exiftunt finguli,8c ires in vno finguli.
HaeceftbeataTrinitas, ha»c beata vnitas4 .
Arius,qui dixit» fûit quando non fuit : Ètenim fi dlcimus,
femperpater,femper filius,& fi in principip erat AoV©« » &
apud Deum, quohiam prineipium fine ortu e ft , 8c
finetémporelèmperfuit t Défis, l è m p e r l è m p e r
Pater, lèmper Fili us. Hoc lîita eft, exclulum eft, v t dixi,
fuit quando non fu ir ... Ecçe eft in vtroquej'As4^*«,, contra
Arium pqfitum, vniuerlâmque Arij hærefim. Hæcfivera
lfint,accipitc fi nohvultis,ri'ouelli,Arij non Iatetis
* fed vt ex véftris a&ibus clarum.Cft dicitis quidé Chriftum
Deum deDeo,lumen dcliimine, Vçrum fadjfcum,atque
hoc riiodo fiatum non de lubftàntia Dei,lèd de nihilo,
idq;âb alijs cogitis per argumenta vcftra, vt au dire poflitîs
rnagis
A rnàgis quâdicatis ipfi 8c quare argumenta?O Deus,ÔChri- Milèrere Domine,mifttere Chrifte : Viuit Chr i f tus , ;
^Wmucatio-
«jauni lune.
fte{uccnrre,fideDeo natüseftChriftus,autdiuifus aurmi- quiaDcuseigenerandodédit, vtà.femetipfo viuàt Chrï-
nutuseft Deus. Fæcatque fiuiulmodi indigna fæpé pro- ftus,quiaâlèmct viuitfeipper,viuit Chriftus.
ferris quafi Corpus fit Deus,aut corporeus,aut hyle, hic e- Miferere Domine,miferere Chrifte'; Quia viuït Deus Sc
nim diuifio vel diminutio: ppteft efle.Sed de ifto multa iam femper viuit Deus,hinc æterna vitaeft : æternus autem fi-
dixiitiu's,q‘uemadmodum ih diuinis,in corporeis maxime- lfus Dei Chriftus eft.
que in anima,in Ipirirn, in mtnrë 8c rnagis in Deo aut môr | Miferere Domine,miferere Chrifte: Quod fi à femetip-
tus fit,aut partus omnimbdis. Eceiiitn perfedtaneque au- J fo vïùit parer : & pâtre généralité à Ce v/uit filius, con'fuB-
geri,neque minüi poffunt,maximè circa fubftàntiam, : ftantiale parti eft,quod y t lèmper viuit filius.
V * enim cum font 8c **»&«*«* dé Deo dico de fpiritu, Mîfereîe Domine,milèrere Chrifte: Animant Deus déqualiaîplà
funtjtaliaemittunc: Nec ibi geheratio immuta- difti mihi,anima autem imago vi'cæ eft,quia viuit anima in
tiqnegeneratio,nequevllapaflioibi, vel phantafia aliqna ætèrmim,viua’t6cariimamea.
w /m
l*yä«. 4J.
m m » .
paflioriis. Intereahis rayónibus veftris quid cögiris nos fa-
teri de itihiloChriftum eflè natum?Num minor veftra bla-
lphemiaéft,tum vos eademfèhtianVAut curnóneftaper-
taveftra'pröfeflio: fi ita lèntitis ? Verum conrraria voslo-
qui hon videtis: Dicitisenim Deum de Deo,lumen de lu-
mine. Hoede nihiloeft,cum dicatisvnde ? Ergo de Deo
Chriftus,non ergo dè n ihilo, de lumine non de nihilo,de j Ipirirum,
Milèrere Domine^miferereCHrifteiSi ad fimiiicudïnem
tuam Deus Parer, & ad i'maginem filij hómo factus fonij
vitam qreatus læculis, quia me cognóuit filius.
• Milèrërê Dominé,milèrere Chrifte: Amauimundum,
quiatu mundura feceras, detentus mundo fumidum inui-
detmundusrfiis : lifinc mundfim, quiahunëp’ercëpi
Deöeniih de ipfius'fubftantià intelligitur. Nam aliud eft
quoddDeqeihnamomniaaDeÖ, Chriftusautem deDeo
elhipfe vero Chriftus ^oy®" c^vcl Chriftus eft. Poftre-
mo quæri te quid fit 8cinueniecis^«^» denihiloefle
non poflè. Sedilli vosfallunt,illiinquam,qui non intelligentes
modum generationis , dicunt, natiuiiatemDomini
quis enarrarepoteft ? Primum de hominibus diftum videri
poteft,quis?yel,nemo. Spiritus aiitem lânâusSc ihfihua-
re,8c narrare poteft. Vnde8c nos Dei patris, 8c Iefu Chrifti
Domini noftri permiflu diximus, 8c certenon defpera-
tum hoc, fed eu m'm ir a eu 1 ocli 6fcu m eft. Deinde fit modus
generationis ignotus,nos de'fobftantialoquimur: fi Patet
8c Filius »f^evaiet. Quomodo autem DeusPater,8c quomo-
dö A«j3f Filius fit, cognitfi difficile. Nun c autem hob hon
videtur eflè quærçhdüm: prius enim conficendum', quod
de fiibftantia Patris Filîus, 8c ficquomodo filiüs,qui modus
eft verè difficilis, 8c a nobis alibi träbfcatus. Ergo nunc
de «^«^««»Certèvtforis fiât vobis , pacem enim volumus
cum omnibift, habemus quomodo exprimamus •ftsiaiet,
primum confiibftantiale vel fimul conmbftantiale:Dein-
de fi diéimus Deum de Deo, lutnén de lumine Lumen autem
Pater eft,item Filius lumen, cum dicamus quia in pâtre
eft filius,8c in filmpater eft, dicämusetiam qui reble di-
cimus,Deus de Dèo,lumen jde lumine,quod verum èrit,8c
p l e n u m Andubitatis ? Quidfi8c hocledcumeft?
blaiphemiaeftconiTadicére. Dauid3^Plalmo. Eltenim
fons vifæ,8c:I» luminetuo videbimus lumen. Fatémini iam 8c
hoc,8c®‘<eüöt'Vw».S'imiliter hoc öbijci poccftei qui dicit’fimi-
lem fubftantiam, eandemi enim nos dicimus 8c fimul fob-
ftanriam, cer’tedibtum in E(äia. iJemoahtetc Deus,& nemo
pofltefimilisDeiu.Et Dziüd: Qui} tibißmilis erit Deus ? Hæcad-
uerfoseos; quifimilemfubilantiamdichnt, lèd 8cmulta
prætereoquæplenius vberiulque traäatafunt, contra eös
traä:atus,quosipfiemiferunt: Nam deillis nonloqucdum
quidiflimilem dicunt: necdeillis, quieosquiiftatraitant
quæ dicimus Patripaflianos putant.Omnes enim ifti 8c ajjj
hæretici Facilé refutati font itiaiore trablätu. Deus adeft0
Pater,8c Deus Domine Iefu Chrifte,Vt fit in plebe tua
•vn*, per iftgeiirie». Amen.
I I n C T O Ü I N I A F R I ,
vin confularisy
ttymnüs fecUndtù.
Ilèrere D.omine, milèrere Chrifte, milèrere
Dominé , quia'crêdidi in te , milèrère
Domine , düià milèricordiâ tua cogno-
uite.M
ilèrere Domine, milèrere Chrifte , tu
fpiritus' mei A*ps es,tu ahimæ meæ A i» y es, tu carnis meæ
Aéy&ç s.
Milèrere Domine, milèrere Chrifte : Viuit Deus 8c
lem'pcc viuit Deus, 8c quia ante ipfum nih'il pft,' à lè viuit
Deus.
Miferere Domine,milèrere ChriflerSuccuire lapfis Db-
■ mincjluccurre pâshitentiBùsiquia diuino éç lànâib iudicio
tuo quod peccaui, myfterium eft.
Milèrere Domine,miferere Chrifte : Cbghbicô Domine
mandatum tuum, cogholco reditum in anima fuiptura
mèa;propero fi iubes redire,nôftriSaluatbr Deus.
Miferere Domine, miferere Chrifte : Diufepugno,diù
refifto inimico meo,lèd adhucmihi caro eft ,'iiiqua viblus
diabblüSjtibi triumphû magnü, nobis fidei murüm dedir.*
Milèrere Domine,milèrere Chrifte: Velle mïhi adiacéli
mundum 8c rèrraslinquere,lèdimbecillâ pluma e ft, velle
fine fübfidio tüo,da fidei pénnas, vtvblem'lürfutn Deo.
Milèrere Domine,milerere Chrifte : Iam portas quærb
Ipiritus , quas pandit fpiritus teftimonium de Chrifto di-
cens,8cquid fit niUndusdocens.
Milèrere Domine, milèrere Chrifte : Pâtre qui gènitüi
lèmper,qui répræféntàs Deum,da cîâues cceli, atque ih mô
vince diabolum ,fede lucis vt quiefcam,gratia faliiatus tuâ.
R I I t l C T O R i N I A F R ï,
Vtri confularis,
Hymnus tertius.
ius,Dominus,lan<ftusSpirirus:öbeataTrinitas. ^autele
Patet filiüs,paracletus:Ö beata Trinitas. ge>tcr, J
Pr£eftator,minifter,diuifor: O beata Trinitas: eft in tri-
Spiritus operationum,lpiritusminifteriorufti, bus.alio-
fpiritusgratiarurmO beata Trinitas. 1| ‘l“ 1” ,ccr:^ I
Vnumpnncipium, 8calterum cumaltero8clemperal- tiamfia
terum cum alteroK) bcaraTrinicis. natura di-j
De qua^äter fiibftantia,8Ciple fubftantia filius,lpirit,uf- uinam nol
quelhbftantiä,ledteriplällibftan'tia:ObeataTririitäs. öumerar,’
Pater perfeblus,perfe6lti$ pane perfeélo filius, perfeÄb I
filio lanblus perfeélus Ipiritus: Ó beata T rinitas.'
Fons, fiumen,irrigatio:0 beataTrinitas.
In ftibus ter gemiiia,fed vna*ablio:0 beataTrinitas:
Exiftdntia,vita,cognitio:0 beata TrinitaS.
Charitas, gratia, commünicatiorO beara T rinitaS.
Charitas Deus eft, gratia Chriftus, cOmmuilicatio lah-
élus Spiritus:0 beata Trinitas.
Si charitas eft, gratia eft, licharitas&gratia communicatie
eft, om nes ergo infingulisjdi vnum m tribusïO beata
T r in ita s^
Hinc ex Deo Apbftolus PauIus ,, Graria Domini nolïri e.Cor.r$.
IefuChrilti,8c charitas Dei, 8c commünicatio landti Spiritus
vobifcum: O beataTrinitas.
IhgenitusjvnigeniruSjid ellpfocedens genitusiO beata
Trinitas; v .
Generator,genitus,regenerans.'O beata T rinitas.
Verumliimen, verum lumen exlumine,vera illumina-
tio:Q beataTrinitas. '
Scatusiprogreffio,regrefliis: 0 beata T rinitas;
Inuifibilisiuuifibiliter,vifibihs ihuifibilitor,' inuifibilis
vifibiliter: O beara Trinitas.
... .. , . , Qmnis,.,-
piiciftïma
plufc]uzra ï
H
iffilll