PrópJïcta-
fumora-
tula commode
explicate,
métis elle
dim no Spi
u hand
lljuftrata.
Andrea Arékiepifi'^ÏÙÂjàrèasC^adociaf
P S A LM V S C L I.
J Qyfintam puter decimam decadem eß extra hymnus,
Quem cum Goliath ßngulari certamine congrcßus cecinit
Dnuid.
Interfratres meos valde paruus eram,
Paterna rft dpmö iüpenisintef omnes audiens,
Lanigerarfim ouium gregesin agris pafeens.
Manus mese citharam ftridulam conftruxerunr,
Digiti vero härmoniam Deogratam concinnauerunt.
Quis’annunciäbitprspotenti Regi?
Iple Rex nouit mea verba exaudire.
[IpfecadeftisexerCitusvelocem nuxxcium mißt.
Me vero de paterfiogrege aflumbfit ouium,
Rt meu m pingui corpus ipfe vnxi t oleo.
Etfiratres magn os habebam &etiani fortes:
Sed non ipfis Rex glöriapi voluitbonam praeberc,
Alieriigens vocand in öccurfiim exiur;
| At ipfe'me idoiis fnis execratus eiffretusi
Huius Vero ego gladium acutum extraheris de fern ore,
Ceruicis a lts capurabücidi aftans,
Contumeliam veto abstuli abscircumlpe&o Iftaele.
Lau dem ago tibidminam Supreme interreges,
| ( Quomamdiligenter deferiptumlibrum ommm
Dauidkprudcntisfotmofiperßcere
Dedißt meum itifelix interytros tarnen genus.
F- I N I S.
DE ANDREA, C Ai SA REA; CAP
P ADO CI AE EPISCOPO, E X TH EODORI PEL«
T A N I ES . S O C I E T A T E I E S V T H E O L O G I E T I N T E R P R E T I S , AD R E V E R E N -
difs; &llluftriß.PrincipemD.MartmumdeSchaumbcrg,Eccle&E)>ftadians:Epifcor.
pum, & altera ad LedtorertK • - VTT
Nter eruil“ «s & Orthodoxes lihri Apocalypfisinterpretes,velprimum väprimo eerie proxtmum locum pro-
A meretur Andreas Cafarea Cappadocia Archiepifiopus. Htm eifi inte ipßm tuft Mus Martyr &thiloßphus &
Irenaus Lugdanenfis Epifiopus, & alt) praterea nonnulli Cefpocaßpfine xpofuerint, nuUustaMenhoePatreaut
coptojitts. & erudtttus, aut luculenttus hoepraftittt. guamtfis emm hem, Cr actis ßrCäppadox, & quod ad hac
loca an mit,hoffee quo pp éperegrtnusfit, mhtl tarnen aut erroneu aut barb or um,aut csrmlatmMmßnat ■ quin
mtrampotmpietatem vbt^ßtrat, magrtam% infingulupropemodum'pageUis eruditionem,&(insularem irifu-
per ab omnibus h a re fibm é haretteis animt alienattomm offendtp.maxtmeverlab Orioemflts tfch ilia flis qui
Ecd,firm Cathol,cam per tdumpuspYaeaterts tnfeßabant. g u , tempore autem is vixertt, aut CaßrtcnfiEc-
clejiaprafueritjd certo nondum compcrifEafilio Magno eiufdem Sedis Antißitipoßerioremfutffeextracontrouerfiameß,
vtqu,mnfemd,nhoccommcntarionominetur.Adge»Usporrodoetrmaquoddttmèl,itludc/t
apprtme accurat um drOrthodoxum.drc. guamuu emm vno aut altera loco,eorum opinion, fauere videätur,
qutSantlosantecommnncmcarnisrefurreStonemadclaram Dei vtfionemadmtttttnfictanturM tamenillius
fidei & tuetoritan mhtlqmcqttam derogat. Stquidem ca tempeßate docirina hac in contrauerßam vocabatur,
gr apudmultot tüußres Tbeologos -veilt, trat tont g Scrtptura conßntaneapalhm recept a erat. Verumhacho-
mmum atatepropter dtuerfam Eccleßqfentcnttam,eam ampltus tuen non licet.
ExBcllarminode Scriptor. EccleYiaft.
Parri t v dm M p ß n , , au * eitänr in Biblidth
A N D R E R A R C HIER IS CO PI CÆ SA R EÆ C A P PA D O C IÆ , IN D. IO A N N I S
ApoftoIi&Euangeiiflæ Aponal ÿ|dtn;Commentatiusî,
IM v e t i s, qui maiorem de me o-
Ipi n ionerft, c[ua m vi res fn fe iut|
Upticcperant, -peramanter fxpe
togatus, vtDiuiloannis Theolo-
,g* Apocalypfin explanarem ,eiuP
Idemque. vaticirtia terpporibus,
qu$ poft illam pateladtam con-
lecutafunt, vtcunque accoinmo-
iarem j q u i ingenij mei nemos
- , v . excedere yidebantur, aggredi h'aitenusyixfum
aufus. Intelligebam enim myftdria viris
fant^is per y lliim often la, qusftolim exolcnda expeftan tur,
^mmoddexpbeare, intel^gentiaiefle magni, mghtifqul
di^lrioIpirifu baud vuIgaricerilluftrars. Inimuerb fi ve-
i | j| m rUmlibri, tattfetfi dqudr«. pltirimis iama-
Skerameotorum,quse in ipfis latent , pro-
cionetur. ( Nam quædatn qiioque de fecundo eiufdem
aduentu alicubnmerlcrinegarinon debet ) quomodo is
audax non babëatur ^ quiProphetic? ipiritus exors^ illa
lncerpretariaggreditur / quorum euentus n'ecdüm dare
cernitur.
A r quia obedienriamviéimis præftare, fedptum extat ,•
Ipeique fccupdum Apdftolum non cotifundit, ne'qjcha-
ntassquaanimaetuæintimèconiuniftiisiTumj vnquamèx-
cidit, D « qui fapienciatn largirur, ope fretus, muniisabs
J temini iniuntftum Macari , vt potero explere conàbor: i
1 ISSIBSIS S kibeo , fi qui inter commentandum de- ! redtusacciderunt | eosteprotuacharitate & eruditioner'
■ Denefiole cörrédurumimercedf mque,quam obedientia,
quæeichaVicatedruuiviürepromeretur,haiidiliiberaliter
.penolufUrum.
. tu ipfe quöque bon ignoras, vniuerfa
Scnptura;dimBitusinfpirata,quæhoniini,qui ex tribus S I
rtin-li: (.:„Iil.;i;conil..tur. non.îblVpi,; linqiilan Déibenencioobrifflr.
fiindir^eitietialDnumabdiram habent, habebuntdueyfi
que ad diem ilium,quo fcientia.quaj ex parte eft,deltrudla
eaqu*peif'cdaeft (iicccdec: Efto»interim maior illorum I
pars de unmo magni pei & Saluacoris noftri adtrentu c6-|
rripafricaclt. Huiusvciùti corpus eftiitera^
externaq; hiitorja. Anima verATropologjaihacenim per
Commentortus in D. iöan. o fpQcalypßn.
poloea
qu ilù b lenfum veniun t,ad ilia d(âdu d tL e6b6rem,quæ
mente tantum confpieiuntur. Spiritus,autein locum Ana-
gog^fioçëftrerum fucurarum lotigiflimeqûé à l^ifu |b-v
i’im*T fitàrum cheoriafîbi vendicat, Primuin genusin illos præ-
'ililUS cipùç conuenir, quorum pædagogus lex ërat:. Sëcundum
in ëos,qui fub lege gratis & charicaçis ætatern agünc: Tér-
tiû in homines vjtalihac 1 ucç-felieicer perfuu<ft.os , in qui-
buscafnis fenfit motuq; perfedlèiam lubiugatb| foîusfpi-
ritiis regnum obtiner. Primumdenuô rerutndndum ante
gcftammexpofitiohemcompledbiturjetfihocipfumquor'
que typisveritatem adùmbrancibus , multispafiîmlocis
non mediocriter exornetur. Secundum prpuerbialibus
parænefibus , iententijfque moralibusmaiorem partem
confiât. Cuiufmodiintcr esteras funciftæ: Spinsnaïçiun-
tur in manuremulcncn ErubefceSidon, ait mare, alisqüe
hifee fîmiles. Tertium nempe myfticum yel anagogicUm
in Apocalypfi Ioannis Theologi & Apoftoli maximèex-
uberat. Nam licet Anagoge &lpirhus fimül cüm Hiftoria
ScTropologiain aliprum quoquePEOphetarumlibrisfre-1
quenter occurmnt, m hoc tamen operç vtrumq; peculiar
riquadam rationeexundat; quippequod non quibuluis,
led eumulâtori reriim diuinarü notitia locupletatiSyi>EV s|
Optimus Maximus proponi & prasdicari volueric.Quam-
obrem (coptis hoc loco nobis prppofitus non eft, de arca-^l
nis illis myfterijS certam aliquarn & abfolucam fententiatn \
proferre,quafi nos fpirirus, qui hic abdicur,profunda afiè-j
cuti fi mus; fed de earum rerum ienfu,quæbeatoilli Théo- j
logo patefa&æ fuerunt ; fpecimen exhibere aliqupd tan-1
tùm(Nam omnialècundum nudani liters fuperheiemin- 1
tërpretari, neque audemus neq; fas elle du ci mus) eaëp ra-
tioneLedlpris menti addiligentiorèm inquifîtionem jin-
duftriæqueexercitationemqualemçunqueanramofferre: ]
neenoneandemad rerumpraefenrium,quæ natura fuafiu-
xæ arque caducs funt delpicientiam, futurorumque bo-
norum,qussrerna arque ftabilia habencur,defiderium a-
liquo modo excitare. Ac yero exadtam cértàmqiiehoripn
omnium notitiam & intérprétationem, diuina: iapienris
libenterrelinquimus. H sc vnaenimeft.qiiæ& cëmpPra, j
& momenta , quandolibri huius oracula cercum exitum
forcientur, exquifitè nouit, in qusetiam eempora & mà-A
menta,ne curiPfiùsinquirercmus,perApoftolos nobis in- j
hibitum volpitf Csterùm quicquid hîc centauimus,hoc
totum folo oblèquendi ftudio tentauimus.
Partiti aucem prxlens hoc opus fumus in viginti qua*.
l ‘\ tuor fermohes,& duo fiipra (êptuaginca capita propter tri-
partitam viginti quatuoricniprum fubftantiam, corporis
HîypûB ! videlicet & ànimi, &fpiritus. Per hos natnque compen^j
L- fer-'; j dio quodam illorum omnium plenicudb defignatur, qui |'capiu j vnquam iam indë à mundi exprdio vïque ad lècùli cpn^
duxerit. : fummationem, Deo placuerunr ; quemadmodutn quæ
'^ “^ Ihlnccotiiequenturplaiium id nobis facienc. PortoauteinI
îèniorës delibri huius fide & audlotitatc, prolixe hoploco diflçre-
,lignent, jre fiiperuacaneum arbitramur. Confiât naïnque bcatosl
’pocaiy ■ ifiqs viros patreique noftrqsGregonumThdolpgum,Cyr
|os libru rilUim Alexan drinum ,mu l toq; hi fee vetuftibrès Papiam i
.toftits- Ircnæumi Methodium & Hippolytum diuinum fidcq; di-
gnum ëfiej, non vno loco tradere, èquorummônumenti,s'
occafione accepta , nos ad hoc confilium venimus; ficuti
multas quoque fententias ex eoru n deiil feri p tis mutuaui-
mus, hifeeque noftris commentatijsinlèrtiimus. Tuau-
temdiomo Dei,noftrutn hüc conatuni precibus ad Deum
fufis compenlà, qui (âne,quod ctebram prsmiotum , qus
iuftis olim perfoluentur,mentionem faciati fuppliciaqne,
qusimpijs & peccatori apud inferosconftitüta funtlub-
inde oboculos ponat,haud parum, vtautumoy
ad lalutarem animicompundUonem
conferet.
igcr« R
loannê âè
GHxiiii di-
uinitaiccç-
plura
tradidiflc,
Ä , , ..
Soli us Dci
efle Angc-
'smyfti
puma
«lypfi
Jprçlen-
' tua na-_
!C
Wtè À
buntut
/nfendum'
e. Quio-;
®inApo
^lyplin;’,'
"plet int.
;pOCaiy. I
ffi Ad-' ;
/exEpifco
I cômen-
ftijs iliiiJ
taiü,mul-
nad ft
atëpoe- ■tenthta "
nfare. •
Apocalypfeos' fatitti Ioannis Theologi &
^ - Apofioli. , \
; C A P V T PR IM VM , E T S E RM O IT ID
E i t P R l M V S.
TV Vöcalypßs IefuChrißi,quam deditilli Deuspalamfaeereferuis
■ LJLfuisiqu& oportet fieri cub.
A p Q, G a RAT P- s.i s norhine occultorum myfteriorum
patefa&io defignatur; fiue jllafiatper in (omnium
tCisimmiCrumjfiue invigilia parteilla,qua;in anima: regno
ftrata. Cu m autem eiufmodi reue 1 atiouem Chrifto a Deo
dataim äfieric, numajiitaci lcfu orationerh accommodat,
idq; i n o Ife n s e. Q u a n d o q u i d e m iam an rein Euangeliofiio
fublimiora Scdiuiniora de Dei verbo rradidcrat, quam
;Eiiärigeliftaruni älius vlhjs. Quin hoc ipfo etiam loco per
Angelum adminiftrum, addifeentiumq;feruorum voca-
bulum,Chriftidiuinitatipefamplumteftimdniuimpertit;
iplenainq; eft cui yniuerlacreaturaieruit. Porr6 autem
cum ifthsc cito futura fubiungit,nonnulla ex ijs, qua hoe
>1 ibid; patefa6taIuntrain pra; fonbusvrgere, breuiq; ade6
eucnrum lbrdturaefleihbindicat, Sed & eaipIä quoque, :ft?litätc
|gus ad ieculi t andemfi n e m continen t, ,h aud-p r o cu 1 abePjchriflo'v
! ie : quippe cuin mille änni apud Deiim reputehtur tan- [»iucrfam
•q u am .d ie sh e fte rn a ,q u sp r je te r ijt.' I ; - j
Etfigjttfiutiit mittens per Angdiim fmim feruo fu6loamn,qm te- [Quo reni«
! ßimoniumperhibuit verbo Dei 1 & teßmonium lefu Chrißi , qua-
I cunfe yidit,& quit,funt (fu£ ppfih'&coportetfieri. *iunr, pf0.
Chriftus Dominus, inquic,hiremihi, diferteilium pro- |P^l<Iua?flc
fefl'usfu.m,tanquam feruöfuoperÄngelümmanifeftauici jvPetr.’2.A:
quo&ca/quslunt, hominumqvnotitiamadhucfugiuhtvp0CslyP-n
j &:earurfum, qusolim fiiturafuiic:, mihiq;per vifionem
j often fa funt, ..palam ad audtentiurn conuerfionem conte- j^“*^f^»
fter>'pubJrceq;prsdicem;V’traq; naraq; Prophetico (piricu !Huni nod-
haufi. Atq; hisfch/usex otationis tenore apette colligi- jtiam
‘tur; qu a n doqu i de m verb a h<^c, q u s fun t,&,quq fieriopor-:tut/ulu
tct,praE{eritisfuturimtemporisnotionem manifcfteprsfe oiimfdtttrd
ifcrilnc. | , 1 | j unCQ
Beam qui legitaudit verhaprophetu huius:&feruatea,qtia
ineafcriptafunt:tempi4senim propeefi.
Beacospraidicatnonquoluispromifeue , quihscle-'tionqui^
! gunt,vel audiunt; led qui bonorum operum ftudio inten-
tijlcgunt ve.laudiunti C^tegumpempus, quo beatitudi- jau beatmt*
nemhancootnpararelicec.qtiodq; Omnibus yt ftüdioseö-
1 peretur, prqpofitumeft,in propinquoefte admonet.No-
,
turn eft enimillud Chriftii Me oportfit operari opera eius,
qui mificmedonecdiöseftjvenit rioxqüariddhemopo-
teftpperäd;Älioquoq;fenfüteitipus,quomeritö£urn pr^-
■ mia diftribuentur, propinquüm eft; Siquidem vits huius
I lpatium,cum sererniratecomparaturrtibreuifiimum eft.
olomeieti
||| lo.annesfeptein Ecclefiis, quifunttnAfiai Gratiayobk&pAxdh
licet bre*
flimuia
I e o ,q iu e fi,& quieraiy&quWcntUTUseß, & d fep ien iJpiritibus3 qui
U: ,
inconjpeäutbrouieius. funt| 1 . . .
I CurnmukspalTimper-orbem exfteritEcclefis, adleb-
Septenatia
Eccleliarü
temduntaxac.fcribiriy erüm nümero hoc leptenario, qui
numero -
> prsfenciS vitie decürfuiconlentäneiis eft ( f ötiusnamqüe
ApOftolÛ ;
> hebdomädspedodus feptern dieruni curriculo ablölui-
lonnncm
omîtes vbi,
.I cur) omnium vbiuislocoramexiftentium Eeclefiaru rhy-
cxïQlë-
Ifterium coinplexus eft.Eaigiturde taufa vtfepteraAnge-
£c délias
complets.
I lorum,ita feptem.quoq; Ecclefiarum meiitionem lacir,ad
quasproiride huhciil modivm feribit: Gratia vobis& pax
adiuinirarejqusin tribus hypoftafibus fubfilli^öc extera.
Ec quidem per eum qiiieft, Pater defigitatusyideri pöteft.;-
Moyfi enini relpohdet Dcus: E^ofiim qtti-fiim.' Per bum
vero, qui erat, Verbum. Verbum naniqub in ptfiicipiO e-
tat apud Deum.* Per eum dlfiique y .qui vefiic 8g Vetfcurus
ieft»Spintiis patktletusjhi $ ehi m peclantfturn Bkptifma ad
EcClefiagfiliös ßepe iamolirii vemty fieque' vn quam vfqüe
teroillöaeuci,:-,maioricopia & vbertatein fup;s lefe cfiitn-
det: Per feptem porroSpk'ritus,lefiEeii) Ängelös,- qqibus^
Ecclefiarum Cura & gub'eniMio deifiaridaräeR accip'ere
licet: Hi enim tanquam difparis poceftads cum fu pie mo
^ jd défi,
gnetur per
cir, Quicft,
dcqi*i etôr,
ïallo nomi- T