A
Eft VIL
r f a l . i i . 2 .
PjaUoi.}.
B
I. R/g. 2.T.
LuC.2. 47.
P /a l.ll.f.
' B '■ '/©
Ï0Mnif.Ï7
Rom. 13. S.
; i.Ioa.j.Xf.
c
Pfal. 126.}.
PfaUl02 I.
Vfkl.tzj.y
Q J À R T Æ D E C I M Æ E P I S T O L Æ
A R G V M . E N T V M.
familiar is eft epiftola, nee ïndiget argumcnto, prafertim tarn j
breuis.
Seaerö fïatri Vnanimövenefabili 5c fern per
defideratiflimo, Paulinus. B Etredicam Dominum in omni tempore, & non obliuifear retri-
butionesem,quia non fecundum peccata noftra.tr ibuei nobrs,
quiaffiduis&numerofisdetuavnanimicacelolärijs fatiat
defideriijrn noftrufn-':. naminpaùcisdiebusreditû adnos
fandorum fratrum 6c vnanimorum cpmrnuniumPofthu-
miani ôcTheridijaduentusialiomm fratrum. \(irinii 6c Sudani
confecutuseft. Ita nobis vno propemodumintem-
poreplurjmagaudiorû meffis pbueuit.cùm omnesij,quos
pariter venifîé memoranimus , literis vnanimicatis tu*
dulciorem nobis praefèntiæfuægratiam reddidiflènt. Ex-
ultaurt 1 caque in Domino fpiritiu nofter, & dilatation efi os noftrum
friper inimicum noftrum,c iiinon dabacur dicerc: præua-
lui aduerfus eos ,cum pocius vota defideriorum noftrorîi
præualuiflènr, vtexoptata a e té , ( ideft maxima auim*
noftrç cura)6c indicia Ôteloquiarçcip.ercmus.Itaque vt nihil
inuiçem ( ficuc pr*ceptu.m eft j niiiamorem mutuum
nobis debeamus, rfelpondebo omnibus epiftolis cuis,ac
primumillï quam prim6àccepi:quiade ipfis per quos icri-
pférasapudmeexpoftulas , cur aut te lolum rehqueritn,
aut illös tibi ai^duxerim. Sed reeognofees neutro me voC-
fe e,ulpari : quia neque in re defiderapdo vnquam modum
feci,nequc vllum tecum habui de eorum vfurpatione certaine
: alioquin vitro tibi de tuo iure cefliflem, ti prius tua
fuifïct pofldîio. Non enim à mejalieni forent tecum ma-
nentes qui tocus es meusinÇhnftoDo minorer que Tum.
inuicemtuus. Neque tantum cepiiTera gratiæin ijsrece-
ptis, quaiitü amiliflem fi tibi præripuiflèm quamliber cx-
petendos in falutari via comités. Nam meaquoque Icn-
tentiadigniftimum meiudicaré qui à tua caritate vacua-
rer, û vllum bonum mihi quàm tibi mallem. Verùm ego
cùmillosinopinatosdomini munere adlapfos mihi taies
comperiftèm,quales & tibi poftea in breui elaruerunt, ctT
iam inuidebam mihi curinhacpartefelieîor tefuiftèm,vt
tuoconfpedu 6c conlortio digniores, ego potjus obtine-
rem.vel prius agnouiflèm. Denique vt quàm primum hac
(qua me beatum exiftimabam)gratia réconforté gauderé,
6c praefentes increpaui,quèd reiamiliariratis ac nocitiç tuç
expertes fatetèntur,neque quicquam Itudiolius mandaui
proficifcentibus,qùàm ad confpedum tuum complexüq;
properàrent, teque cognofcere omnibus in patria rebus 6c
curisfuis anteferrenr, v,t diutinunr damnum fibi vcl ferô
farcirent. Etgtatias Domino, recipimuseos veniences in
exuitatione, magnumque huius (qua nobisin repræcste-
ins expetendo credidiilent) conlcienriæ gaudium quali
benedi&um 6c cæteris vit* luæfrudibusalciorem de agro
pléno nianipulumrepartantes,quas illiDeo primùm qui
non folum latialïet.led 6c fiiperaucc deiiderium eorum, vt
plura in te quàm.piæfumpfèrant muenirent bona ?. Quas
nobis qui cantæillisaçquilitionis fuilïêmus audorcsiquas
libimenplis,quod nobis in luum lucrum paruillcntgtatias
agebant - Incffabile mihi eft quanta me voluptatepcifu-
detintjcùm referrent ÔCadus 6c 1 crmones tuos 6c peifcdtû
cor cuu m caricatis diuinæ fciêntia,qua bumilis Stexcclfus,
pauper 6c diues, leruus 6c liber, famulis conleruus, fratri-
busferuus, pauperibus diuesinvifeeribus mijfericordiae,
diuitibus pauper,in fpiritu manfuetud inis,humilis virtu te
piecatis, arduus fublimitate vircutis, 6c leruus Deo, liber
Mammomæ,cotü in te fpirare Martinum.florere Çlarum,
maturari Euangeliûproedicabanr. Impinguarunt omnino
oleo lætitiæ caput noftrum. Propter hoc benedixerunt o-
mniaintenora noftraDommum,dupliti caula graculatio-
nis, quôd 6c tibi plurimum prxftitifle nos incelligeremus,
de agnicioncdiletftilfimorum^vç probafti)fratrum,6cillos
gratulari fibi denocitiaôc caritate tua, vt diuino munere
videremus,quantum illiprçteréa inter opéra 6cmuncra in
te Pci admirati func, ethim pueros tuo squiin circuitu tuo freut
nouelk olittarum virent,quibus te Deus tiofteridem fecit
quodiplè.cuncliseft,vt te 6c quali domintim vercantur,6c
quali pat rem diligant. In hoc tarnen fermone eorum fate-
nmr gemuifte nos ad infeljcicate noftram, quibus ab eiuf-
modi fiüjs fteriliràrem grauiora peccara feciflent: fèdfà-
élifumusqualï conlolati^quia vicinumefte nobis tuæfeli-
citatis bonum iudicamusV Vèrùm né longioré intern allô
hoftra iniquitas inter nos 6c te fèparet,totum hune ( quo
diebus 6c rioclibus Dell m tnulees)lacræpubisaccingede-
leâirm, vtaduerfuro peccata noftra pro nobis àciem ora-
tionum dirigant 6c exorenr, vt confifmet hoc Dominusquodo-
peratuseflin nobis: ideft v t carirare tua (in qua nunc acqüie-
fciibus ôc qua gloriamur,^ inilladiereftigcremur ôc gau-
deamus^
Vmiunt EpifloU Beati Paulini ad Sut-
pitium S euer um.
f e l
S- P A V L I N I
E P 1 S T O L A E V. A D
D E L P H Ï N V M . E P I S C O P V M ,
0 àquoipfebaptizatuseft.
A R G V M E N T Y M I N E P I S T O L A S
ad Delphinum Epifcopum feriptas.
Delphino Epifeopo quinquefamiliaresfcribitepiftolas,fubindep4-
trem eum nommans,tpm quia ’& ^ ^ b eum in fidebabuerat, turn
ettam quia faero baptrfmatis fonte abillo BUrdigaU lotus erat. Vi-
fum efi bas ynico comludtre argument o,eb quod in omnibus eandem
ferè mater iam p ari modeftia & pietate traclet. Stylus epifiolarum
fient altarum omnium facilisac lents efi.
BeatifEmo ôc peculiariter Domino,fèmperin Domino
Chrifto nobis patri Delphino,Paulinus.
ACcepimusliteras fantSheadfechonis tuæ, quibus iu-
bes nos in epiftolis quas ad tefacimus aliquem præ-
terofticijneceflitatemdeScriptürisadijcere fermoné, qui
tibithefaurum noftricordis repelét: fed parentes potins
fiüjs thefaurizare 6c otdo piecatis poftulat , 6c magiftef A-
poftolus docet : quamuis ru nobis àDomino & in Domino
pater faâus temper thefaurizaueris bona, 6c thefaurizare
non delânas, prærer illud gratiæ (a lu taris talent um, !
quod te conlignante lufcepimus.non in terra abfcondcn-
dum,neque fudario inuohiendum, fedapponendünum-
mularijSjaquibus vberi mulr ipliearerur vlüra-.vel ijs diftri-
buendum in temporeoporruno, qui ad præparandasin
aduentumfponfî faces vendirantoleùmfàpientibuseom-
parandu m. Thefàurizas verb nobis ôc alio modo fèmper,
qui de t hefauris Domini ad gratiam quae per rc data eft no-
bisàpponi rogas. arquevrinam ranrumeaperepoffimus,
quanrumtu vr accipiahms potes imperrare; Nam profé-
âod e hac pro nobis ppftnlationum tiiatum confcientia
atque hducia petis à nobis vel magis repetisivt aliquid fpi-
ritale ad te loquamur, quod fêmine in nobis dignum tuo
fit; ijuiafccuhdum'Edem tnamexoraflèrecredens, quæ
nobis orafti,6c oras, dari effed ü fol 1 i ci rudin is ôc depreca-
tionis tUæ,,de,nôftri cordis 6c orisfeetibus, per docimehta
verborum caperedefideraà.quoniam ex abundantia tordis os
loquitur, Ôc fapor mentis in fermoneguftatur. Iuftè itaque
famftitas rua depofitifui debitum repetit, 6c feminisfui
germen expedat. Sçd quid faciam ager fterilis? qua tibi
truge refpondeam i qui pro tritico tribu’los.vel pro vuis e-
didi fpinas ? Et ideo confcius malæ legetisautinfruéfuo-
fx arboris, vt vel pietati debit* fatisfaciam ; fola in literis
meis offici) verba præcendo, 6c fenfum d uio cor-
dedegenerem pudore inerti*cpnfufusocculto,dum ni-
miæ circa me dileftionis tuæ confcius timeo , ne ani-
mum tuum bonæ de nobis fpei præfumptione gau-
dentetp , dccepta expetftatione contriftem, & cogaris
dicerc
Mnt.iw,
Lue.m
dicere velfenbere mihi: Egoteplantaui vitem frubfuofam
tu verbebnuerfuses in amaritudinbm vitis alien*. Expe-
ßauivtfaccresvuam,Sciufcci0iifpin2s. AtquevtinamVelil-
Jas vtiles qute contralinguam nequam fepimentum pijs
y.ij.i* auribus pi*ftant6c fidem in corde cauto, velutfrugem in
is*-27, agro circunclufo tuentur. ‘Sedtuillas ( vt fentiojinutiles
j . 13.7. ß, nocentes qu* verbum fiiftocant 6c coiiuertunt in *tu-
j mnam, dum carnahbusadhuCcogitationibus cördacon-
|/.j7 u. figutjquafirämnusaljjerprodu'xifti. Qu*riscrgo»pijfIime
"t [ ! pater, quid facias adhuc qüod non feceris nobis ?, cum &
lyu * . pijntaueris nos in domo Domini,' & plantaris maceriam figna-
J culifalutarisquaab incurfufilueftris apri öcdepaftatione
^Sftrin- ferocis onagri muniremuradfti'uxeris, 6ctorcularfoderis,
&.Bad.' quo per conuerfatiönem piam quafi quandam tibi dum
i | ceradetuavite vindemiam futideremus. Habes adhuc
|r- '3 8-, , quöd faciasimitatione illiusqui fterilis ficulne* * comea-
I tum a Domino vine*deprecarus eft, 8c imminenteminu-
tili ligno cxcifionem diftulit fponfione. Sic igttur 8c pro
0 'nobispietatistu*curainrerueniat , 8cpofitam ad radices
' arborü'mieiunarum (ecurem vel annua Domini indulge-
Nam etlilacie ad tempus difeernitnur,temper tarnen corde
conferrim manemus in te,viciffim te habitante in vifee-
ribusnoftris, 6cadcommoriendüm; 6cadcortuiiténdum.
Sane cjttia ad chariran's cinfderp curam 6c confolatfonem
pertiner.vtäbfuumnoftroruminuitemcönfcijcfticiahnir,
quotoleiabiliùsde nobfeablentibusæftuemus, lï non li-
'musincerti,indicamusaftcéfionitu*, quàitlfcimn'sdeô»
mni aéhi npftro folicitiffimam efïè propitib Chrifto,ita(vt
oras) valere nos, non quidem robufta/ed tarnen fàna corn
poruimfiagilicare: Pauperes fpiritu non nbfttb, fed Dei ,
cuius bbnicateegemus;malitianoftiaabundantçs.Pe tjuo
aiitem Cardamas nofter admortuit, iiiffiflctéafTeiens, Vt
etiam hiiicqu* circa nos lunt ih Dóminó nunciaremus'.
Sciât venerärio tua Sandfum ftarrem tuum Papàm VrbiS
Anaftafiiim amahtifîimumefie humilitatis noftr*. Nam
vbi primùm poreftatem caricatis fu* hobis offerend* habere
coepir, npn folùm fùïcipere éam ànobis, fedirigerere
nobis pijffifnaaffedriohepröperäuit. Nambreui poft or-
dinarionem fuarn epiftolas de nomine noftro plerias & re-
ligionisôc pictarisôtpacisad EpifeoposGampani* mifir,
quibus8c liiurn deelararer adfcbfum, 6calijs benignitatlS
fb* præbcretexemplum. Deinde nofipfbs R ôm *q u fifS !
lenni confuctudiliead beàtbruin Apoftolorum Nàtalem
ris expeéfcatione fufpendi poftulet. Sponde patrifamilias
diligentiam pro nobis fbllicicudinis tuæ , ôc affiduas ora- :
tiones tanquàmillum Apoftolï'cum Euangelici ftercoris i ___________________1
côphinumpollicere, quo cordis noftri terrapinguefeat, 6c vcnifi'emus,t.im
fatioms tuæfeges nurriatur.vel plantationis tiaearbor fiuc-1 quoq-, interpofito tempore etiam adNatalem fuum, ( quod i
cum tuæ roecunditatis accipiat , vt in die rccognitioms j confaccrdotibus fuis ranrùm deferre foletjjnuitaredigna-1
fquo pariter facor meflorque gaudebuntjnos quoque pa-! tus eft: necoffenfus èft exeufatione noftra ; fed officiû'fet-!
ternofinuafferensintermanipuloscuosrépétasabeo cül- : monisnoftri(quodinuicempi*fcnti*’reddideramus)ac-
turæcuæhuâuin , cum illi qui fata irrigantium nutrir 8c I ceptapsanimonospaterno& abfentes recAir. Deniq- fi
colenuum lahoresfructificac, id in nobis quod non ad i- jDominuscotnmearu m donauerit, vtad eum vfitatofo-
| g • gnemiubeac abfcidi,fed ad horreum metere dignétur.ob- j lennicer nobis tempore recurramus, fpero me ad fan étira- i
tuleriSi , - , tem tuam ei literas exatfturüm, quibus eriam ribi nos incir1 1
EP J STOLA IL, AD DELPIIINFM.
Beariflîmo 8c merirb Venerabili Patri Delphi^
no, Paulinus.
piatcommendare. Mediôlanenlis quoque Epifcopusno-1
uus fiiiùs veftethuc vfq;,nuncfrater Venerius idm fcripfè-
rar nobis poft ordinationem fuamlSed quia 6c hoc Garda* q
masiufïî(Té>rè retulitjfcripfimusiili péripfum;vtfcirètpa-
racamcflèoppbrtünîratem, lî veliiet officiiim debit* pie- ,
tarisagnofeerej v’t beacicudmi ruæ feriberet, ôccommen-
daterpeétoricuoprimordia fua; Nos tferè gaudemus ôc
O n , -gloriamurinDomino,quiaôcvifibiliterôcinuifibilitero- I
1 orrebatquidem nos fapienti* doétrinam feruan* [ peraris falucem.-domum nbftram verèpater bohuS6c ftlftâ j .
tes lugumlingu* noftr* Ôc ftateram verbis impone-, taris patronus inuifibilitér ædificas orationibus tuis, ro- ! '
re, vt ôc de mulnloquio noftro 6cde tua fatigationegémi- gans inrrâ nofmetiplbsfieriiegnum Deh Vifibiliteraiï- I
nandum nobis peccatum euaderemus. Sed de abundan- j tem nobis operaris m fabricisEcclefiarum ,vt pattern nü-
nacaricatis tuæ osnoftrumad te dilaratur , neque poilu- bisfaciasCumillofcuius domusà Ghriftô merrtîc Vlfitaii; !
mus adtectum de præcordijs exuberantem obferaro oiis quiabca*dificationecuncSynagog<e, middnunc Eccle*
ôltio,intra peétoris taciti clauftra cohibere. Loquimur et- fia eft, teftimonium religiof* plebis aecéperat; Fatemuf 1
go ad venerationem tuam 6c altéra epiftola: quia etfivna venerand* pietati ru* legenrib. nobis illam epiftol* pat*
1i j ‘Juare'cr,PümiJs c^m Prohxa fit, vtfufticiar tefaturare j tem , quaLin'gonenfis|ccleft*nouam filiani te audoré !
taitiaio, tamen nobis longiflimo ( vtrecognofcis][ inter- j progenitam iam in nomine doriiinivfque ad dcdicationis i '
uallo temporum accipientib. colloquiafua6c noft.ared- idiem creuifTe fignabas , itaextiltafTefpirititm noftrum iri |
dentibus.parum eft vna ad ce epiftola loqui. Damusenim | Deofalurari noftro, vt faffquàm in prælènri dedicaiftfuni
hi n^ n/Tæn0ftlæa^ r ^odetfi tenue, folàtiüm, vidum ] coecibusinterelïemus , illade Pfalmis Prophericigaudij **
r G T 'T CUam Mr^ / acimus,t;oro in facicm cuam : veiba c^eremus:EiultateDeoadtutori nofiro/umite pfalmum, Pfd.sc
coraeaenxi.lubito te obliuifcamurabfentem.ôc tanquàm ; & datetympanum.Tollnehofims, &mtrorteinamaDomini,ado- H
m prælenns adloquioderporances longiùs verba duca- ; rateDomimmmaula fanctacius.VdilhidàiiCdem Prophe* rfi4 n 6
1llderioru,m^^noftrorum fitim ,etfi j tx:SurgeDominein requiem tuam, tu&Arcafanttificationisitu.
Saterdotes non reftinguimus.-fquia necexpedit nobis) tamen propo- tui induantfalutar
t. “ ca,ntc” oi:‘bus oculisconfpedusatq; cojloquii tui imagine
mitigajnus. Nam fi prolongatus videatur incolatus no-
jwalocishabitationistu*, tamen fpiricus non eft fepara-
3s- jUsa^omplexddiledionistu*.^«*f«ii/w,inquir, nosfepara-
rtaclantateCbrifibSi neque mors neque vita neque alia
creatura,quanto minus ablcntja corporalis, qu^ no poteft
^P*r*Ca^em f°l-ueie? Quia quanto fortior came
citlpmtus, taro potior eft coniundio animo;um qudm
cotponi m, & j n terioru m hominum pr*fentia meliorex-
erion us eparatis, qui l*peifinccanlaiunguncurlocis, fi
enti us eparcntur.Non.enim,inquit,quiinapertoIu-
*us,neqj qu*in carhe.eftcircuncifio, fed qui in occoltq
<*y K*US’^-u non bccra circUneifus.cuiusgldria non
c; ™ lr US > e x ^ eo*>draq; haceade lege (qua verior
Dr^lrnt-1 corde,qudm qu*in carnc concifip)8c
acctotk* Cln ° r^Uae*P‘ r*t u quaecorporeiungiturj
^ccoh*recfibi,SempertecumfUmus,tuque nobifeum.
. & fanüttut exultent. Confit-
tuant diem fuum. Quàdvero iudicare dignatus es aliquos
de parteilliusf'cuius inuidia morsintroiuit in orbem terra- Gen.j. 4.
rum ) dentibusfuisfremerc&tabeficere, non mifamur, quia 6c Saf 2-24'
inHierufalemcum reædificarei'ur Templum D ei, inuide-
bant Affyrij, ScfabriCam refiirgentem conabaimir h oftili-^,, * f *
busfæpeincurfionibusimpedire.' Sedquia potior eft qui ]
in nobis eft quàm qui in hoc mimdo, defiderium illorum pfjniiçi 4-
peribit,noftnim verb confinnabitur. Quialperamùsiwwi- |
fertcordia eius qui nunquam confundit Jperantes in fe tantum. g-
Oret fan diras rua, (ficutfacit) vt 6c in nobiliplisædifice- ^ 11
rùr domus à Chrifto 6c in Chrifto: quia nifi Dominas adi-
fieauerit domujn, in vanum laborauerunt qui adfiçantearn : 6e
nififiuprapetram f qui eft Chriftus) fundccur h*c domüs,
nonpoteritventisfpiriralium nequiriarum 6c torrenribus
(ecularium tentarionum refiftere.Ora veni^t Dominas Ie-
(usin cor noftrü ficucin remplum fuum.excuriatflagellum
pietatisfuæquo verberat omnem filium , quern rcéipir,
P 4 ’ 6cexpfal
120.
Cor.io.^.
Mai. 7 i'4
Maf.ii. 12
loan: i. is.
m m ê