4i __ • - / ; V
ëlilibus rebus Archetypum-prxbens prouidenttè fuxöua-
dainimaginem tribuit, inferioraque ifta mbetex iubli-
miorum rerum irii'ftatiohewmperari.PróindejiïinmiRe-
eisamiciis eft , quihïc eadé cum illo appellations gaudet,
nifi nomen ementiatur. Tünc autera nómeritemencuusj
rum veUlteriim ex dïüinis nominibus in ipfo repenetur.
Qiièd^ncequam explicemusnonintempeftiüumerit nó-
nuïla ëx philofophia prxmittere, ytadeorumquxdicam
iritëïleófcuro aditus prxmühiatur.NulIum vfquam nomen
inuentum eft,quod Dei nataram aflequemur/ed cum ,b
sa ex’primendahoés aberrarent, pet eaqusab illo fiebant
,pfam attingere conati bint: Siue ergo pacretti eóditotein-,
f,q* aliudquippiam dixeris,fme principiom, fiue catifam,
h^omniareIpe&usquidamfunr,8cadeaqua:abilloon-
anturcompatationeSï&'tegcigiturfi appelles, ab ijs quotum
rexeft,non d-ptopridperfouanatutam dims apptehe-
dere conaberis.Venio iam ad reliqua ems nomina,qu? vo-
bis pollicitus in hoe tempus diftuletam, ecqmd veto eft q.
hUiuslbciSnhti[d atttibutum, ac cum eo eonmnaum ta-
tuih'faèete ipf*n dixeram.palamq; comprobare nonfalfo
fedlrietitd id fibi nomen vendicarei Bonum vtique De'ütti
ómnestamfapientes, quamimpetitihominesvbiq'/cele^
brant,idqi vniuerfi mutuo confenfu, atque vna vocepto-
< fitentut, licet quod ad aliaattinet varijsdeDft) fententijs
diflideant, &incotiuptamUlius)atqueihdiuiduamnatu-
tam niira opinionum diuetficatepattianÉur. Nóndum ta-
menhociplumbdnum, quaUtuitfüisextiacbntetitionem
pofieum,Deiin'natuiafüaftabilitdtemdeclatat:Exijsveto
qua: pofteriora funticottdgatut. Nee enimboni nomé ab-
folucitm quid a#ribUs fönat,fed illia bonum, quotum effi-
eaxeft,quimeo'fcw.poirunc: Nam'nihilaliudfibiVulthuiusnominisTenfus.'
quamvcDeümbonoiüómmutncaufamfighificet,
facfeque in'Auguftiffiiuis inyfteiijs pattiim
profligato curba:, atque incohditamültitudinisimperio,
dignamiudico, quxinanimaregisdominatum obtineat.
Is enitti edientaneum tegnandi initium ceperit, quiab eo,
quod fecundum näturam eft, imperandiaufpicium fcce-j
r i t : quoniäm quicumque rationis expertes animx partes
cicuratas, & cradtabiies reddehs rationi obfequentes effi-
cic , ’& ad vnius principatus fapiens moderamen mUiWtu-
dinemcomponicjhic vere diuinus, Hue rex, fiuepriüätüs
homo eft: ReX autem eo magisquo fiiam vniuerfis nario-
nibus virtucem com muni cat, vniufqi bolus quamplurimi
hoes fruuntur.Neccfle eft.n.interiora in eo crahquillaefte
perpetub,ac feditione vacate, & vel adüfque Vultum diui-
nam in his ferpnitarem relucere.Eftquejd non förmidabi-
le>fed maieftatis plenum fpedaculum,cum placido, mini-
meque fluxftuantitngenui pud oris affedn,amicis quidem,
idem autem eft ac (i bonis dicamus honeftum de fe ftupo-
tem inijcltjhoftesVero , cofdemque malos terroreafticit.
Penitentix autem nullus in eiuTmodi animä locus eile po-
teft: quicquid enim molitur, ex com muni molituromniü
änimx par tium cöfen fu, pröptereä quod fingulx ad vniuS
moderämen tempetatx neque partes effe > neq; in vnumj
idemque totum cdfen tire dedignantur. Atqui earum partium
Bofttofum'Jtecésiqaaad Deum fijpra omniaemidentem
clïftiSStiabri ipfiüs principatum predicant,fed próuiden-
tiamS'utamqi veneiantur. Itaq-, ScDeus eorum qua: con-
Igtuunt mümficentiffi'gius.vitse icil.'naturs, & intelleiftus,
& ft qmdaltud éohim' qu'aipóftetiota fimt nonindignum
fit qüèdaprioti dériuemr. Tibïverè cêfentaneum impri-
tuft eft,vt qüèm femel accepifti btdihem nuquam deferas,
neque einominis iffinitëtitèm püdéridam facias,fedadeiusimitïtiotfemteXoWetas.
ciuitatefqüenöhfolumomni
bonorum genete'cumules.fed etiam felicitatem'quanca'm
Wfes in vnumquem^i fubditdmto éifUfidas':'Ita de-mum
magnum tetetegemnüncüpanresavetitatenonabertabimus.
non confuetudinihunc hönotem petmittentés, non
vtilitatem captanteS.'non iram deptecances.fèd ipfo animi
iudicio annuentesffideq; metisinterpretis liriguajóperam
mctrbitum,&?un&iones difterminat ,hifque vt in a-
gendomulfiplices, viciflimq; ahimalin luam fernentiam
trahere nititur permittit,eum nunctXcelfo, nunc fupino,
abie<ftoq;än*mo videas , & modo appetitu , modo fuga,
doloribus, voluptatibus, abfurdifquecupMitätibüSper-
t urbatum, nec vnquam luiipfius illefimiliscft,
Nec melatet qtu moxfacienddfititmala-,
Sedird nofiraeßconfilio omnijortior,
dicebataliquiSjqui^qualiumfacultatumdinerntatem^t
diffidium agnofcebat.Iftudprdfearoptimatium a-efumrare
regium eft,luiipfius effe regem,mentefttq-, 'domefticaebeh
lux,quafi moderatricem prx'ficete,neq;cUtn inbnirisprov
pemödum hominib.dominari velisipfum turprftjmisdo-
minis feruire, voltiptätijdölori, & miXcumquebis affines
bellux fuiim in animali dornrciliam habent. HiUca leipfo
progrediens kercum prqpinquidribus primumi&^mids
ronuerfabitür, quibpfeum vna coeuntibusde fummaremmvCönfiliüm
cäpiet ,‘n^n idnominrsdiffimujaft^tvforparis,'
neque perinde agens,Vt qui moleftam & inuidfofam
döminationem fotfge reipfa & fe»ftishumaniori,qu4'm ye-
riori äppeHatiönt erablliunt. Näimquäe Vila rege dignior
‘poSeffio, quamarfiicicohfoftium? Quis fedindarumre-
nitn particeps iüdündior ? X^uis in aduerfis fortunx cafi-
bustolerandis ftabilior?Quis in läudandofyrtcfe'rior?Qgis
inäcritcrobiufgando minus moleftus ? Probi autem-, "ac
b e n i^ i regis^rrödnameüidentiüs^adhibétës.ÀgevetotegemtibiitiiîquàmfimulaGfuquod<- ---- -------------- 1 . ö,p ulo, a i-^ m.. ’enHmmj :
dani edgeris hac orarion^dëferibyitupotrà fimulacfum qUam fibeatos eos fàciatquorumïamihantàtevutnr. lK>c
iftud viuéns,& àhimâraA oftende" Adeius igirài^pfficiü» L nim pafto'etiam longinquioribuyamabdemfelepïXftafi
opusfuerit,nohnihil exijs aftumam quævetuftis.acfeli*- jhic.bonif^id in'voto eritregisâmicitiâfibidemerenpoi-
cibusvirïs in animum'inciderunt^Eavero nihilo hæcalijs fe. ^Quorum contrariaomniatyrannis fuppetunt>pr©prer
minus,imomagisampl6Ûere,'qûàfidtraomnem edritto- |;qUOsfeitumidProueAifimualuît, Pr6<mlione,^lulTm-
uerfiam earegem appriirtè deceâc, dequibus idem efteum neïquodeotumcJîuTa jtjui cum fàmiliaribus iuts înhdiote
antiquorum,tummouiffimerurn rapientum indicium.R eligio
âÜtém,& pie^s'firmaimprimîseius Bafis fubijciatur,
verlantur, multo tutiorem eft'döcetötiöfarn'e'um lècüri-
tate vitam^quameaomnia pericula quæin illuftriVitie fta-
tu rëperiuntur.Simulenimatq-job tyrànnigratiambcatus!
aliquîs'prædicari ccepit, mox in èiufdem offenfioUem in-
cinrëns miferatidnedlgnuse'xiftimatur. ReX anteîn idexbrimum
in qnà'ftabile,arque incdneuïïumTimulacrum perftet,'nec
Vnqüam Bâfifirmiter infidésVllavis*tempeftâtisexcutiat.
Illlà vero vna & afcendet,& plùribùs in locis àpparebic,po- ---- - - - w , .
tiffimumque in vertice refidébit. inde fermonernexorfus pploratum habet,Deum quidem fibi fufhcere,^anttquam
omhium Règem'düceià'C principe DeotpTum fui earntiflè naturamquæfupraidomne, quoaiubciitumeit,
ipfiüs“regë'ëènfeoéffeopôrtête, Monateniamep, fibi qüan* alfütgit.Hominiverà rtmlös atq; ëinfdem conditionis ho-
ih'animd col^litiïcdamiitaënim habefô, non vnifor- | tnînibusim'peratiadcuiuslibet reiànimaduerfionem pro-
nië qiiippfam,aut fimplëx elfe hominem , fed invnius anf- ! ‘priam nàturam fatisTupcrque noneTfe. Huncigiturnatu-
mâlis coâgnientati6nem,promifcuam,ac multiplicem fe- rædëfedum fiipplens ami cos in eiufdem naturae ço m mu-
cul tatum turbam vnaàDeôelfeihtrddu£tarn,nolqi mon- nionemädlcifcit vim quodammod'o fuam multiplicans,!-
ftturn effe hydra vt opinöt ptödigiofius pluribulq; cäpitib.
praeäitiim.Non enim cadempäfte intelligimtis ,auta^pe-
timns,huttriftamür,autirafcimur,'neqi quavoffiptate af-
ficimur,eadem'& timemus. Sedvides vt in ijs man's infit,
fcemihxq-, diiletfitäs,aliud qqod audäx»aliud quodformi-
dolöfum fit: InfuntprxtereaqnXomriimode fibi muicem
contraria lunt,ine:ft Sc media quxdäm natura, qux omnia
hxc permeat,' quam rilentem appellamns , quamque ego
taenimfiet,yt &Otnnium oculis videat, & omnium auri-
bus audiat, omniumque animis in vnum confenrientibus
confîliumcàpiat.Verumcauendum proefertimidquetotis
animi viribns,aut etiam fi fieri poteftvniuerfaad hoc regia-
rum aulatum armacomparanda funt,ne amicitiae perfona
extrinlecus circüfufa incautis obrepat adulatio.Sola quip-
pehxcnequiequamvigilantib. fecellitibusimperium dë3
prædatunnifi enim penitus arcearur,in ima vfgue conclauia
uia fenfim penctrar, regumq; nobiliffimam parté ammam
niinirum adoriettr.. Quandoquidc propenfum in amicos
ftudiumnöminimaregisvirtuseft. HocCyroillieximio,
ac prxftanti viro,hoc Agefilao prae cæteris regibus ta apud
Grçcos,quamBàrbarôsknmortalem nominis gloriam cö-
parauit. Qua: igituragçnda fuerint perfpeëta habebit.cer-
tumq; inter amicos confilium capiet. V t auîé opus ipfum
coniequaturplurimanim manuum auxilio opus eft. Vnde
paulatim noftra procedens oratio regem è Palatin cduclü
poft amicos miliribus,fecundis quafi amicis,conciliât, at-
quein campum defcendereiubet,vt hominum.armorum,
cquorumq; recognitionem faciat. Ib i& cum equite equi-
tabit,& cum pedite decurret,&cum armato armatus ince-
det,& cum Cetrato Cetra exercebi tur,& cum leuis arma-
turæmilitibusiaculabitur,vnumquemque operum com-
munione in viuam focietatem, amicitiamq; pelliciens, Vt
ne ergdeos diffimulator,auccauillatorfit,dumcommili-
tones vocabit,fed in conciöne verba facienté cognofcànr,
teftenturq; reipfa nomen iftud ab eo comprobari. Inuitus
fortalle, atque ægtè id audias, quod tibi à nobis labor in-
iungatur. Verum mihi crede regium corpus minime 1 ab o-
re tentatur. Quifquis enim palara laboré capeffir, nequa-
quam labore vincicur, Rege autem corpus exercente, arque
in ftatiuis 8c fub dio agence,&in armis ætatem conte-
renteomnes vbiuis homines,qualiinTheatro fpeftatores
func. Si quidem præièntium oculos in fele conucrti t , neque
alio quifquam incueri fuftinet, rege in?onfpe<ftu ho-
minum aiiquid moliente, omniumq; auribus aecancaca
principis gefta perfonant. Atque eiufmodi confuetudo,
qua Imperator non raro Ipeâandum fe militibus præbc t ,
ad excicandam in milim^nimisfuibeneuolenciam,eamq;
firmiffinaâpræcipuam vim habet. Ecquod verbtutius Imperium
eft,quam illud,quod amore,&charirare munitur?
Quilnâ piiuatus,quancumuis mediocri condicione, (ecu-
rior, aucab inßdijstutior.quärex ille que non metunc led
cuimecuunc fubditi.Milirarisprofeëtôiftanatio (implex,
8c ingenua eft,& con fuetudine facile capicur: Et Plato iple
milicare genus cuftodes appellat,cani que præfertim æqui-
parat,quod quidem animal amicos,atque inimicos cogni
tione, 8c ignoratione difeernit. Quid vero indignius eo
Imperatore, quern propter loios piétores cognitu habent
imperij propugnatores ? Neq; vero id lolum emolumenci
ex nrequencieâ confuetudinc h au riet, quod exercitû tan-
quam vnum eiufdem naturç corpus dreumfufum habear,
verum eciam pleraque quæ eo tempore aguntur aliaadjei
beUicæ exercicacionem conducunc, alia velue Imperacorij
miyieris ini tiat io nés, ac prxparationes quædam func,quæ
admaiora,& feria animum excicare (blent. Necenim minimum
eft belli tempore ducem exercitus, aur legatü no-
minare,autturmarium,aucagminispræfèâum,autvexil-
larium,finecellèfueric,auc ex veteranisnotosaliquos'àp-
pellare, arque adhorrari : Eosinquam, qui in vnoquoque
camequeftri quäpedeftriordine in honprefunt&digni-
tate conftiruti. Homerus enim quendam ex Dijs Græcorü
cercamini præfcn tem inducens feep tri pereuffioae ab ipfo-
Iuuenes aie impletos,
— Roboreforti,
Itavt eorum animi
Maioripugna.furerenty & munis mort,
Neque eorum pedes,manufvc quietem füftinerepofiènt.
Nam hoc,
P« infra, fupraque marna iamfponte cientur,
nihil aliud eft quam Ipöte fua ad pugnæ certaine geftiunt.
Ego vero idem plane factualm Imperatoren! iudico.fino-
minatim fuos appellee, & vel eum qui claffici clangorenö
mouebiturad gloriæftudium inflammacurum, velbelli-
cofum milirem ad prxlium inftigacurum. Nemo enim eft,
qui qon coram rege ftrenuc laborem velit fulcipere. Atque
ita poeta lenfifte videtiir, tarn pacificum, quam belli-
cofum regem incredibilem inde vrilitatem percipere, qui
Koc ipfum primum a nimaduerre ns,ad militum ftrenuitate
plurimum momenti habere fi negregarij quidem milites
ftmperacori fine ignoti, Agamemnonem inducit nö mqdo
nominatim fuos Vocantem, fed 8c fracrem admonentem,
vt prætereiufmodi appellationem addico infuper parentis
Rimdtl). Vet. Patr.Tom. t.
nomine,&amaionbusvnumquemque com pellet, ömni-
büfq-, honoré deferat, neegrandiores (piricus ducar. Nam
honorem deferre ideeft ac laudare, fi quidpiam ab aliquo
aut reële, aut feliciter confeëlum meminiflèc. Vide vc Homerus
regem popularishominis laudatore faciat*: Ecquif-
nam fanguini pepercerir qulfe a rege audierit commen darum
? Iam hocigtturex eo tibi commodü luppeter, quöd
frequenter cum militibus verferis. Eoruni verb prxtcrea
mores,vitapjq; per(picies, ac id intelliges, quis cuiq-, ordo
in quauis occafione conucniat. Erenim hoc ipfum infuper
conßdera.Bellorum'ImperatorartifcxeftjVtifutorcalcea-
mentörum. Et is ergo ridiculus eft,fi lux arris inftrumen ta I
nefciac,&rex ipfe quonampaëlo militibus perlte, velut in-
ftrutnentisvtctur,nifieaipfacognofcat ? Verum cur«eo
ha dlenus peruentum fit,fi quodin ii^ fermonibus comma
niffimumeftad prxfentem h uius oration is materiam de-
mittatur,forfran a fcópo non aberrabimus:
jQuis feit an ipfe animum moueam tibi numinedextro ?
Confilium eß hominis non ajpernabileveri.
Ita ergo fentio: nihil olim aliud tantam Romano Imperio
perniciem attulifle, quantam in Imperatore propeSceni-
cus ornatus, cultufq; corporis, quem perinde vc qui (äcris
operanrurinocculto habere folenr.Tum etiam quodBar-
barico atqpe infolenti more qux äd vos attinent fpe&an-
ribus exponantur. Quandoquidem quod inane ac fpecie-*
cenus eft cum rei vericace eile non poceft. Non eft ramen
quod id a me diiftu moleftè feras: Nec enim iftud cua culpa
commiftum,fed eorum,quiprimimorbiilliusauthores
extiterunr, peftemq; earn fummo in prerio ftudioq; habi-
cam temporum fucceffioni cradiderunr. Quamobrem fe-
ueriorillagrauitas, idiplumq; quod rnetaicis, ne ffvos (x-
| piusfpedandos prxbeacisnimiumfirishonynibusveftrisi
familiäres, vos domo penicus claufos, & a vobifipfis quafi
obfeffosdetinet, vt pauciffima & videatis, & authatis,a
quibus rerum agend^um prudentiacolligitur,corporifq-,
duntaxat voluptatibus indulgeatis, Sc ijs prrefercim, qux
func prx cxceris materix immerlx, quas cum |angendi, tu
guftandi fenlus luppedirac, äc mayiniPulmonis vita haud
I diffimilemagatis.Quandiu&go humanam conditionem
I afpernaminfne hominis quidem perfeólionem acringiris:
Nam ij, quorum in quocidiano victu aliifve in rebus cón-
lorcium adfeifeitis, exiguo capire iuxta,& mente,quos natura
deerrans adulteratos edidit,vti numifmaca menlarij
corrumpere ac deprauare lolent: ita vt regi munus fit fto-
lidus homuncio,eoque accep ti us, qu o ftol idiot eft: ij eodc
tempore imperfe<3è&ridere,&Here gedientes, indecoris
gefticulationibus,ftrepitibus aiijfque quibu^poffunc feur-
rilitatibus vna vobifeü perperam tempus ablumunr,men-
tifque caliginem,quam ex eo concrahicis,quod fecundum
naruramneqiiaquaviuicis,grauions malrlblacio demul-
I cent :horummutili e tc perrciftianimi fen(us,verbaq; auribus
veftris multo accommot&tiorafunt, quamfenten-
tiaaliquaexPhilo(bphiadeprompta,& diferto,ac volubi-
li ore pronuntiata. ( ^ o d aure ad earn vtilitatem (pe&at,
qux ex egregiailla,domefticaquecuftodiavobis accidie,
dum ex populo eos quidem,qui menre prxdici lunr.fiifpg-
«äos habetis,atque ijs luperbè vos, & có oftentat ione veo-
diratis | ftulti verb dunraxac, rudefqpe admittuntur, qüi-
bus vos palam manifeftos exponicis,idprobe int^exilfe
oporteretj, ijlde arcibus vnuquodque augeri quibus con-
flatum eft. Sed fi animo percurras qnouis rerrarum propa-
gata Imperia, fiue Parthorum, fiue Maced onum, hue no-
ftrum illud in quo degimys,homines populäres, 8c milita-
res,qui (xpiusin media acie fub dio agerent, humiq; dor-
mi ten t , neque minus laboris, plus vqluptatis ferrenc, cu-
iufqueditionisfines lariffime procuIerunt,hominesinqua
fingularicum diligentia bona comparantes, quique cum
ad lummam beatitudinem peruenilfentxgrè huncordiné
fine prudentiatenuillenr. Felicitas enim onus quoddam
(dfe videtur plumbo grauius. Eum ergo fubuenit, aede-
primic,qui id humerisimpoluerit, nili plane ficrobuftus. •
Animi autem robur vt narurarepromitrit,fic affiduaexer-
cicacione perficitur. Ad quod tere (Imperator) Philolo-
phia hortatur,id ne eueniac cauens quod ex oratione con-
lequicur. Vnumquodqueenim contrarijsopibus, quam
E quibus