C la uiim i M im e r ci PrcsbytcriVienncnfis,
laudantibus credunt; quo mentis fânitas maxime peridi- quid nam iarionisexciterit,vt tantas initurus caufas,deque
taciir. Acceditad hoc etiam acefcentis femper liuoris in- .tamfublimibuslocuturus, fcui vitauerit. Sibeneconfcius
tcntio, inuidentis animi crimen 8c poena. Nam fi quid ab difputas,cur nomen occultas ? Si agnofci me tu is, cur opus
his quosiniquo laceflurit odio , ad vtilitatera publicam prodis? Nedicam cur iftaconfcribis? Anmaiorumfiiper
veri prodatur, diuerfum protinus aftruunt, etlîidem (en- hocfbrfitanexemplafè£taris?Sed video Prophetas,Euan-
tiant : Ac fie inexhaufto firmatoque odio, cum his quos gélifias, A poltolos , poft etiam authenticorum piürimo*
fibiodilïeinftitutum eft, nequaquam mecuunt veritatis rumTra&atores, fua proprijs voluminibusnomina præ-
feciflc iadturam. Oderunt igitur proximum, oderunt 8c notafle: Alios etiam operum fuorum proprijs vocabulis
Deum. Arque in his düobus prxcepçorum omnium, to- 'J inchoafïc principia, vt eft illud; Petrus ApoJlolusÇhriJh, &
tiufque legis fpret^plenitudine, non mirandum eft, fi vel Paulin ; neenon alij, arque alij fundatores Ecclëfiæarque
de Deo velde homme probe non fendant, qui vtrumque eruditores: Videlicet præcauendafore nouerantapocry-
à (c odio mediante longinquant. Sed iftuc eorundem • phorum vanavel noxia. Sedne fie quidem fallacium te-
qùanquam pleâibili vitio moueor exilius-: quiaetfi ma- merarîorumvitari figmentapotuerunt.Hinc eft quod pleliuolencix
in alios tela moliûtur, ipfi magis proprijstrans-
fixi i<5libus,vulnera quxinferre conantur,excipiunt.Nan-
queodiorum ttimulis eorundem prius puniuntur au£to-
res. Illud multo maximum, & longe periculofius crimen
eft, quod Çatholicx fanicati opimones inimicas ftulte cô-
cip.'unr.vane proferunt, fuperbe aftruunt, cum temeritate
fcribunt,cum intentione defendunt. Et quoniam huma-
nitusper imprudentiam lapfi func , eligunt atidacixluæ
culpam peruicaci obftinatione defendere , ne videantur
pocuifle peçcare. Ira enim palam fenrenrias fiias aftruunt,
vt clam nihilominusmuffitantes, blandimctislenocinan-
tibus, ignares rerum fedulo precentur, vtfijas potiffiraum
fententix acquiefcant, fibimet aftentiantur: Illud veri plenum,
illud efts falut ifer um, quod ipfî doceant, etiam deli*
rando confirmant. Si auéfcoritatem qüxras, fubiiciunt
iftiufinodi caufarum fecreta adiri nequaquampolie, nilî
fubtiliftimarerum indagatriceratione. Sieandem in arti-
culorcpofcas, adijciunt auâoritati potius oportere cbn-
cedi, neque nauftagiofum propterargumentorum latentes
quofdam fcopulos pelagus dilputationis intrare. Ita
anctoritaterationem , vt auéloritatem obieâurationis e-
ludunt, & vtroquehorumadidvtuntur, vt neutro vtan-
tur. Atfieoldempaukb ftrnftiusarétumdilpuutionis in-
cludat, àjunt quofdam efle Sanctorum, quibus huiufee-
modi fit facillimum foluere quxftiones;fe ab aliéna magis
automate pendere -, illud fe maxime, quod alius (ânxerit
efle fecuturos. Hæc quis ferat,illoque ferri paéto polie iu-
dicet,hominum quempiam & inficiari feientiam, 8c vindicate
do&rinam.3 Cogitata fua fi difcufïbr abfit, aftruere; fi
adfit operireî At,inquis,quonam fermo progreditur ? Ego
vero longiufcule quam voluiprxfatusfura, dum prxfen-
tiumpiget rxdetq;. Nuperetenim offendi quofdam ^qui
chartulam quan dam oppidoftudiofe leétitabanr. Èt quia
morralium generi mos eft noui operis agnitione pellici.ad
id percipiendum fedulo animumintenderant, hoc idem
mihi ac fi cognituneceftàrium vitro ingerentibus, inlpi cere,
plane non abnui.
Se in librumfine au dore incidiffe.
G A P V T II.,
raque Pauli, mulcorum que fân&orum vocabulis præno-
tata, fanitas Catholicæ Ecclenænoftrae non recipit : quia
non lenocinio nominis operis meritum pen fat, led auéto-
remfibiftyli veritate conciliar. Ënimuero illud quod ifta
pagina propalatur,eiufdemqueau6toroccultatur,cuidés
facit indicium eandem, fcilicct à quo fit compofita, fuifïè
damnatam.Nemo enim ftudet occultari,nifi qui formidat
agnofei. Egotamenfatismirarinequeo,curineodemvi-
tandæ noxx non fuerit ftudium, in quo fupprimendi nominis
potuit elle iudicium.
Quoi diuinitas impaftbilis nuit prorfus affedui
fubiaceat.
C A P V T III.
SEdadpropofitum reuertentes, ipfa præfati operis verba
ponamus,ad ilium videlicet cui taliadeftinar,quem
perinde arque fe celatum elle ftuduic, fie ait ; Quiris à me
quomodo iuxtafubftanttam Dei in EpijloU quadam diitumfit. Et
hic, neccuius, necad quem, nec de quo Epiftola foret in-
dicatum voluit. Cdminuatque.de DeoÈ Nilfcnfitpatientis
fenfu,fedficutcompatientis affeftu,Cubmnxit Ijiud nec Pbilofo-
phosignorajfe: quiainquic,inbomtnediuerftaâioner, ideftju-
jhtia, mifertcordia, fanttitas, res accidentesfunt, &ideo affectas
vocantur \ Deus vero his non pafibiliterafficitur. O nonpafîtbiliterl
o afficitur.1Quo afficitur fi non patitur ? Gur cam celer eft
memoriatuaadobliuionemeorum', etiam quæ ipfepto-
tuleris ? luftiriam 8c mifericordiam, quia iu homine acci-
denciæ finc.affeâus elïc dixifti.-Ergoûin homine,quia ac-
cidcntiæfuiit, affedlusfunr; in Deoquiaaccidentiæ non
funt, affe&us nonfiint. Non ergolènfitcompatientisaf-
feéfu ; in quo quia accidentia non fuit, affetSuselTe non
potuit. Sed adijcis, ergo quod in homine affeâus 8c gratia,
in Deo virtus eft 8c natura.Et quçi n Deo virtus eft,cum
data fuerit homini, non eftvirt\is. Deus enim proculdu-
bio virtus eftjqui fi immutabilis eft,etiam cum lè homini
dederit, virtus in homine eft. Ergo quodin Deo virtus eft,
&inhominevîrtusxft. Hoctantum differens, quodillic
iubftan tialiter, hic acceffibiliter.Vnde Dominus ad Apo-
ftolos ; Sedete inquit, induit ate, qMadufqutinduamint virtute
ex also. Et Propheta: Diligam te Domine virtut mea> Tu vc-
JRima opufeuli facies de ingenito genitoque Deo fub- ■ ro Deum in fe virtuem efle , 8c i.n homine dicis non efle.
I limiffimxquxftionis vixforibusoberrans, non parum j Sejd caljs fenteneix caufa luce liquidioreft. Sequiturfcili-
Catholicam prx fe fe rebat, 8c li 1 ongeim pari difput a ti one
fententiam , ita penes me ratiocinandi leuitatem grauis
caula penlauit; Vbi legendi progrefiu reliquum ledbioms
accem , animaduerto qmbulclam circumlocutiombusid
impendio molientem opelli ipfius au&orem, vt diuinitas
paflibilis credatur. Percunffordenomine; riecfefponfo
ncc feriptq proditur. Coepi, fateor, talis equidem paginx
ftylum oppido ferre fufpe^um^.vt in eis lolemus locis,qu^
vclhumoris adidui fubterluuione cedentia,velleui prono
lnbrica.vcl cauo pendula, vel fudibusafperafunt, fufpen-
fo veftigioicer incognitum potius tentare quam currerc,
donee tertiXjVt illic eft,partem quxftionisingredior. Hie
iam non exploranda, fed explodendafentcntia nequaqua
penfi fermonisapparuit. Satis leduloefficcfecupiens,fi
quo paifto queat,vt anima corpus efle videatur. Nulla igitur
argumentandi virtute, nulla iubente H>ge, nulla per-
fuadente ratione, in hoc nequicquam videlicet negotio
cet, vt quem dicis afficij aftnias commuted. Ac mihi pri-
mum proprietas huius nominis maxime difeutiendaeft.
AfFe&usnempeabeodicirurquodaliquidafficiat. Quic-
quid au tern afficitur patitur. Pad vero non eft nifi pallibi-
liscreatxqucfubftandx. Quxquemadmodum à lumraa
e Henna, qux Deus eft, vt éxifteretvocatade nihilo eft,inter
illud dç quo fa^ a , 8c illud à quo fàéta eft media. Ita fii"
perioribus affici poteft vt proficiat, ficut inferioribus vt
deficiat. De animaquippeloquorhumana. Igiturnecni-
hilum affici aliquo pado poteft, quia fubftantiam non ha-
ber. Nec Deus,quia detdmenta non fèntiç, augmentaue
nonrecipir. Afficiuntur autem media, ficiit fiipra diâum
eft,vel pro aife&u vel defeófu. Enimuero quicquid afficitur
, patitur, & quicquid patitur non elle Deum nemo fa-
norum inficiasiuerit. quia vttumque mutuo reciprocal.
Vt née mutabile nifi paffibile; necpalfibile pofficeile nifi
-- . - - » ------------i— -i--------——— . — * j. mutabile. Quod autemPhilolophorum teftimonio. Mitritus
lèrmofinitur. Ac mihi primum quxrere cotdieft, * figricordiam atquciuftitiamôc iftiufmodi bonaaffedioncs
paffibipalfibilis
dicitellecreaturx, eadcmque inDeoeflèntiali-
ter non accelfibiliter , haud'i'nccndicanimo (lbrfemec ad-
uerfa proferre; quia enim afFe&io acceffio eft.Non autem
»liquid Dco'à’ccidit, igituraffedioni non fubiacet. Nam
quicquid afficitur , contrarijs congrucncibufque pariter
fendre po(17^ 5gam vülneris | ira & atnftor lucis nullam
poehâfenferit paffionis.Poteftërgodici,/ê^ fenfit compdficn-
tisaffeäuiipotek quidem, quia omnia l:cent\ fed non deben r,
quia nonomniàadificatjt. Rifum tanic-n in iftb cbmparatio-
num acprolocutionum tuarum généré tenerevix potTuiti.
obnpxium àmbifarie fubditürpalfioni; Quocircgfifum- Paulo prius aftruxeras Deum definere enèvirtutem.idci
ma diuinitas fenfit cbmpadendsafFeótu , etiam màlæpaf- coqüe mutari,nuncitidemfementiaflarcentédeclamas,
fionis fubiaCet ftitiiulo. Senfir, dicis j vtfque fetidre acci- j quod ficut lux nullam fendrepöffitplagäm Yulneiis,ita 8c
denseiuseft. quiàntenonlênfit. Æternitadautemquiâj au&orlucis nullam poenatbYenlèrit paffioiiis. Ergo pla-
paffionèm Chriftilêmpiterne fciuit-, vtp'ote quam ipfadif-1 gam lux fola bon fende. Nunquidnamterra,aut aqua;,aut
pofujt, paffionis tempore npui nihil, quod nofeer, ne dicâ ( aercuiulpiam vülneris plagamfentitîÀut lux fortaffis ani-
quodlèndret,açcelfic. Sed quidnunc ego de affeélu (difle^ | matafit? aut quodlibet corpus inànimum'fendre poteft?
ram; eundcmqueimpalfibilem fore difputandoconuin-j Aut corpus eft vllum, quod etfi vulnus honfentit,vulne-
cam?cumisiplècuicqnrradicimus, haud dubie faflTus fit : rari non jiolfitîVulnerari igitur lux poteft, & filèntirenon
crucifixo homini Dellm fuilïfe compalfum. Quidham j poteft. Quiaficütnoximmilîùluminisrumpitur,ita lux
quæfoiiftüd eft , non fenfit parièntisfcnfu,lèdfenlitcom- tenebrisvulneratur.yndeiociindilfimèAfclepiadeolufit
patiends affecta; Quid eft fenfit, quiduc,»o»yê»/ît ? Aut! poetanotiffimutf,dicens:
quomodo paflus eft fi non fenfit ? Nunquid fi quifpiâm Abfentemq3diem noxagitamula,
dicat,ambulatille,&illccoambulat:autloquiturille,&; ' Quum lux cum lactro vidafugttpeplo.
illecolloquitur, nonne &colloquentem loqui, & coam- Quid dicis vt lux plagam non lèntic , ita. diuinîtâsvulbulantem
ambularefignificatfAutfi quisaiat,mortuusil- ' nus inpaffione' non fenfit? Siitaeft.vulnerad ergopotuit,
le eft, & ille commortuus, nonne vtrunq; mortuum faille j etfi fendre non potuit : Vnumque fuitinfcnfibilitati^a-
confirmat?Nam qui commoritur,vtique moritur. Ergo & liiid cbrrüptibilitads. No enim proincorruptibilitate non
iquicompatitur,vdquepadtur.Paffiieft igitur,,ficoinpafta> doluit,fivulhérad[non^potuiti quialux&infenfibilis
diuinitas,Ergo&;fortamsinomia. Àtfi iftudetiamcogi- J eft, pàriter& vulnerahilis. Vide nefotfitan iftéfit quem
tatu nefàs eft.üohérgo paflus eADeus, Igitur nec affeftus. j nobis obprobrahdüm rere, altiprolapfus ertbris.Tu dicis
/Vbieftnunccompatientisaffeófus ? Poftfubijeit, Q uid, lueem ebrpoream homini côünrnunem fimul 8c pecorij
Prophcticofpidtuvéterum quique fanétorum proterèn-1 eaten us,Vt Deum non fendre vulnus infli«ftum& quamli-
.dis coercéndifq; carnalitcr humanitufq; fapientibus tro- ! bec pulcrum corpus , corpus tarnen fumtnoinCbrporeo
piceprophetauerunfjinqùiehsfcdptura i Dominé,ne mirai nonaffimilàs, fedexxqüasj & intampieiftibilifentendà
tua arguas me. Et, lurauit Dominus, neceumpoenitebit.Abbinc non innocentix tantum pduilegium tibi i fedlaudisarro-
fuperiuSeciarri per PhilofophosaccidétiasDeo non obij- gas. Etnos,quiafimilitudinem Dei,vtemsficudeft fimicit
,& hic perProphetas etiam Vitiorum heceffitatesimpo-
nit. Quia res quæfiguraliteracëipiendx funt, nififollicite
intro infpiciaUtür , non ad viuificantem fpiritum perueni-
tur,fed in oçcidëntélicera remànetur* Seqmtur fcilicet,vt
incontaminabilem prXcelfx diuinitatis eflèntiam patfibi-
lemfore crcdamus j fî vaticinia Prophetarum allegoricis
ànimàta fecrctis in liter* tantiim corpore cogitemus.Quia
cum propheticis oraculis velirafei vclpoenicere memora-
tur.effedtus harum videlicet paffionüm confiderândi funt,
non affe&us. Porro qui neocedcus feriptor iuxta prophe-
ticælocutionisexemplum, meditadunculas fuas autumat
deberepenfàri j nôn Tradtatorem profitetur iftej fed va-
tem,cum viïgibis partus ora vatumobfèruauédt,vt vatici-
niareferàrit. Secusigitüreftacratid poftulac,myftico Prophetarum
ftylo tcxërë periodos oratorias. Qùo fit Vt ille
qui aliéna expofituruffi fe fpondet.iion poffit exponi. îgi- t u r â u t vatum verbis non vtere, autvaticinarc. Nequaquam
profedto cohdueit vel prxfehti vaticinium tempbri,
Vèl prophetica locntid Tra.6tatorii^ Quocirca quicquid in
dëfenfiônem tuiexprophetiedfermone mutuatuses ,'ad-
ueriâtUt dbi potius quam opiculatur, quia vel quxfita de-
fehfio fatetür imbecillitàtetBj vel incbngrüenspacrociniü
noü purgatërrorem; Intemérabilis ergo diuinitàs -, hàùd
"quàëüàm reéte affici dicitür,qüia ëffeituseft ab opifice,
affeâîüs abopere. Quan do enim Deiis qüempiam tempo-
rahter punit ; æterno confilio ille vtique parieur qui puni-
tur." Paterétüràliqüid&DeüS j fi vel temporàlitercuiuf-
piampeccatà cognbfcërét, vel eundem ad exerceiidam
iuftidam iracutidia cdrtimduèret. Omneenini tempora-
tieum mobile àtqiie mutabile immutabilis & ftadsfempi-’
tërnadsincludic,affidés aliquâ falubritërialiqua iudiciali-
tér,a1iquaaffici'firienSiipfaab omniaffeâ:u vel inotu tem-
potis 8c loci fatis aliéna, prxditaillo tàiitum motu qui fta-
bilis dicitùr, ex qua, 8c per qaam, & in qua eft omne quod
folo témpoté& ab Ipfa tantum mduëtur, &bmnéquod
St per cempus & locum ab illamouefur, non fold taiitùni
têffiporë; Sed ifthxc aliass Nùnc autem milia faciéntcs,
duxtalia'profeétôîfuiitmèricp-velviribus vceadciti im-
probari fitiuftbm « impugnari non neéeftàriumi Ad tèfti-
fndnidilla véniamus,qux ex Apoftold in pâtrociniurti füi,
thutuâtùseft. Ait enim i Curdicinoripplïit ,/ê»/fwwpi-
tientisaffèdiïi quândo Àpoftolus dicendiim putauir, Nun-
quam'Dominum gloria .crutifixiffmt l Cum ficut lüxnullàm
Bikiiotb.Vet.Pat. Tow.y. ____________________
l i t u d d f i t , i p c o r p o r ç a m d i c a m u S , e x t r a f i d e m f o r e p r o n u n -
C ia s . S e d h æ c p o f t m ô d u m ; D e a f f e c t u i n t é r i m d i f f e r a -
m .u s .E r g d n c f i c c r u c i f i x u s c f t C h r i f t u s , v t f u m m x d i u i n i t
a t i s v n i u e r f d m ü n d o i n t e m e r a b i l i s i n c o r r u p t i b i l i t a s c r u ^
fc ifix a c r e d a t u r ; d i c a s v c l i r i i ; n i f i i n i u r i b f ü m e f t , q u e m p o f t
h u m i l i t a t ë n l m o r d s a f f i m m o D e o f l d e f t , i p f a T r i n i t a t e ex -?
k l t a t u m f e f T e c f e d i f i t l i c i t u m j c u i n d m e h , quoi fiipra omne
nomenfit, f u i f l e c o l l a t u m , i l l i n e m p e a i b i t r o r , q u i obediens
fattus vfqüt ai mortem p t o p t e r i n e f f a b i l i s h u m i l i t a t i s o b e -
d i e n t i a m i n e f f a b i l i t é r f u b î i i i i a t u s i n g l d d â m ë f t D e i p à t r is j
à u d e b i s h o ï i f a t e r i e u n d e m g l o r i æ D o m i h ü m j q u e n t f a t e -
d s h o r à i h i s f i l i u m r V e r u m t u i l l o , q u o d i d u i n cÂ,hunqua}fi
Domïnttmglor'u crucifixiffent, i n i d v t i v o l é s , V t h a u d d u b i e
c r e d a t u r , q u o d i p f a d i u i n i t a s q u e à t a f f i c i , f i p o t u i t c tu c i-*
f i g i . l g i t ü r a p e r ^ p r o l o q u i o m a r i i f e f t a f t i f c n t é t i à m t l ia r t i ;
N a m c i i m i a d r c o a f f i c i D e ü m i r r e p r ë h e t i f i b i l i t e r t e d i x i f -
f e à r b i t r ë r i s | q u e i t i a d f f i d d u i n g l t J r i æ D ô f f i i h ü m c r u c i f ix f i
A p o f t o l ü s d i c i t . E t c r U C i f i x ü m g l o d æ D o m i n u m f i e a c c i p i
v e r i t a s f u a d e a t , n e d i u i n i t a s c r u c i f ix a c r e d a t u r . t u v e r o a f -
f i e i d i u i n i t a t e m o b n i x i ü s a r g u m e n t a f e | d e f e n f i t a n d i er-^
r o r i s f t i i d i d . H à u d a n i m a d u c r t i s p é e n a l e i l l ü d q ù o d in h d -
m i n e C h r i f t o p e r i ç q ù e n f c iu m f e e lu s e x e r c u i t , i p f i i t t u i o l a -
b i l i d i u i n i t a t i i n f ii if t t i m f u i f l è t è d i c ë r ë . Q u o d f i i f a e f t , p a t i
p r d h o m i n i b u s D e i i S ;i 8c n o n a i ï u m p t o p o t u i t h o m i h ë ;
Q u i à fi i n h o m i n e p a f f i b i l i s , 8 c e x t r a h o m i r ie r n p o t u i t e i îè
p à f f i b i i i S i S e d e u n d e t n f d r t e c o n t e h d à S f u b f t à n t i æ h u m a -
n æ c o n t a g i o n e m u t a t u r n , i c c i r c b q u e p o f t a f f u m p t u m h o -
m i l i è m f a Ê t ü n i f u i f lè 'p a f f iB i l'e m N o n i g i t u r i n c o r r u p t i b i -
l i s é f t D e u s . Q u i a q i l i c q u i d d e t e r i o r a r i p o t e f t , & t o r r u m ^
p i p r d f e â d p o t e f t . - S e d c o r r u m p i d i u i i i i r a s n o r i p o t e f t , n e c
c o m m ü t a r i ; i g i t u r n e c p à t i p o t c f t i N u n c p o r r o f i ip è r e f t ;
q u e m à d m o d u m C h r i f t u s n o m o v e r u s , 8c D e u s V e r u à ; e x
d u ^ l i c i f u b f t a n d a v n a p è t f d h a v. & D c ü s h o m o - i 5 ç l i d m d ;
D e i l s é f t , i d e m g l o r i æ D o r ï i i n u s ', 8 c n o n f i c c r u c i f i x ü s p r o
i r i u i d l a b i l i d i u i r i i t à t e , 6 è c r u c i f i x ü s f î t m h d m ir i e p r o v t li t a -
t e p ë r f o n a i . I t à q u e m i r d a t q ; i n c o g i t a b i l i m o d o p a f f u s e f t -
h d m o D e u s n o r i e f t p a f l à d i ü i m t à s . G e r r i e n u n c i g i t u r j
i n i d t a n t i i m t e l n e t A p o f t d l i t e f t i m o n i ü m v ir i d i c a f l è 4 n o r i
V É ë x e o d é m r o b u r f e n t f e n t iâ t u a c a p ë f T e r e t , f e d v t f c X u x .
f e i l f e n t i ïë . p r a h it â s t t o n la t ë r e t . T u f c i l i c c t v e l ü t f t ï p u l a n r è
t i b i p e r A p d f t c f t u m 'v è r i t a t e a f f i c i d i u i n i t â t e m d i c i s , f e d À -
p o f t o l u s crucifixiongloria bominum iri e a f u i p a r t e c o g i t i n -
t e l i i g i ; q u a i j i o t ü i c c r u c i f i g i . T i b i i g i t ü r j t i b i a d m o d u m f o l i
Un T " K r