ad Qrcb.
, VIII.
P04 ' ' T : ■ I p j ___
I fioncm,quitus Dominus valde reficicur ? Polthacperuenit,
inquic,Hrfw ad montem Dei Oreb, & manfit inJbelunca, & etce
fermoDo?nimadeum,dixitqfilli. Quid hic agis Hetia ! Atillere-
fiondit , Zelo flatus fumpro Domino Deo exercituum, quia dere-
liqueruntpaBufn Dominifilij ifrael. Altdria tua deftruxerunt, &
prophet as tubs occiderunt gladio, &derelittjisfum egofoins, & qua-
runt animam meant,vtauferant earn. Fugicns ergo Hellas ve-
nit ad que n dam locum Sc obdormiuk ibi l Sc venir ad eum
Dominus, Dominus (cilicet ad (eruum, 8c air. Quid tu hic
Helia! Velue no tans çum ci m oris & fiigà:. Quid tu, inquit,
Heliai] Putasne fugifti, & furor te ynius mulierculæ pro-
-fugum fecit ? Vbi etlilla conftantià, vbi libertasfDifce de
cetero non tibi ipfi Confidere,nec propriæ, cum fès (ècun-
docurfu ferantur,imputare vircuri. Vcrumtamen Helias
rcfpondet & dici t,aliud quidem mente rètinens,aliud ore
depromens. Domineprophetastuos occiderunt, ait aria tua deftruxerunt
, & egoreliüusfumfolus, & quaruntanimam meant.
Hoc éftjhæc cogitatio quæ täntu m prophetam deipfo der
iecitfaftigio meritorum , communem hominem demon-
ftrauic. Deniquemoxcum corripit fermo diuinus. Non
ita,inquit, eft Helia, falleris, 8c humanæ cogitationis la-
queis irret it is: non iccirco fugifti, nccteideo, quodfolus
elfes, regina perterruit. nec en im t u es tantum modo qui
non adoraueris Baal : fun t mi hi fideles f am u l ifu n t multi
amici, & (cptem millium virorum eledi (lima virtusjquam
neç errorhumamis inclïnare , nec inanis gloriæ cogitatio
potuiteleuare. Hi omnes non curuauerunt genua ante
Baal,fedinftabili poplité ad inftar ççleftis cxercit9 me fern-
'peradorant.Fugifti ergo non quod in « (bio furor adultéra
delæuirec , fed quod tibi hanc clationemgenuerit ma*
gnitudo vircutum, vc tarn arrogantem ferres de generetiu-
mâno fc n tentiam : crafque pau 1 ilper mea gratia de le rendus
: Sc nid tibi tanta; elationis frena laxalfem, lapfum in-
Curreres grauiorem ,& difeeres bona fa 61 a non-tuæ virtuti
afcribere,fed diuinæ. Non igitur alia ex caüfa fugifti, niû
quod le cede n ce mea gratia mulier teminaciièrmone de-
terruit.Côlidcremus ergo quanta visFuerit inadulcerç 1èr-
mone,gracia recedente, quanta fotmidinis magnitudo,q>
quadraginca dieb.oberrabat fugics Helias per inuia Scde-
ferca,râct qu e ieiunij metii câftérnatus nô iênlît e fur ic.Quid
agis Heha! Vbi eft, vtfæpe iam memini, ilia omnibus ftupé-
dahducia , vbi os illud mccuendum, vbi lingua ferribilis
alternisimperans elements? Sed hoc tibi, vtdixi,-conffa-
I bat gratia miniftrante. Vide ergo quemadmodum leui-
I täte culpæ permittitüriacere tancus prophéta,vt emenda-
; tus elationis vitioarque corrcptus ,in«gro veftiaturmo-
derationis, &clementiæindumenco. lam ergo èruditi fu-
I musôedodiin Petro, atque Helia, quemadmodum eos
I Dominusnoftri cauflacircumfçribidelr6to,quemadrfio-
I dum illos fidei piétàtifque figniferos, & generis humani
I columnaspermilèritmetudominante qualîàri; vtpopu-
lorum effetexcmplum, à Deofibinonpeçcandigratiàm
minime condonatam , ns cum ipfi à culpis effène ac vicijs
! alieni, peccatoribusdiriexifterent& crudeles : (èd eu m
| forte quisfueritdelidopraeuentçs , don ftatimabiiriant,
; noncondemnenciàcentisaffeÂum, fedimparciaritur vif-
cera cari tatis,porriganc manum,& erigant lap(iim,fpem éi
diuinæ clementjçpromittentes.ficque fe exemplo illorum
j commendentmagiftrotum. Hæcaütem iccirco diximus,
j non iuftosculpando , (èd peeçatores ad Ipem erigendo
j protulimus: & primo quidem virtuteseorumextulimus,
j nunc culpas intulimus,vt&iüftisfûrmam cautclæ,&pec-
catoribus falutisportum fidelrflimuminonftraremus.Mc-
rito quæritur quo modo licite facrificaueric Helias extra
tempiumDei , quando&ignemdecoeloimpetrauit,& .
prophetas dæmoniorum conuicic. Quod mi hi non vi-
detur alia fationedefendi, quam ilia qua defenditur & Â-
brahæfa6fcum , quandofilium Deo iuffus voluit im molare.
cumenimiubetille quilegem conftituit aliquid fieri
quod in legeprohibuic , iuffio ipla pro lege habetur,
quoniam au6fcor eff legis, non enifn deeflb poffent mi-
racula alla , præter facrificiumquibus fuperarentür&
conuincerentur prophetæ lucorum , fe^ fpiritus Dei qui
fueracin Helia, quidquid in hac re fecit, * con tra Icgem
elfe non poteft, quia dater éft legis. Alia adhuc infqper
qu^eltio animum pulfat , quare ihrerpellaueritTlel I
lias Deiim, quod Ifrael dqrelirio Deo prophetas occide-1
rit, Sc eiusdeftruxerit altaria, cum in lege olim iui|umI
fuiflet, non eos poffe amplius habere altare quam vnfi |
primumin tabernaculo, deindeintemplo : nifi quod li- j
quide datur intelligi , quod poftquam decern tribus a
domo Dauid excifie,& a templo & Hierufalem funt fepa.
rata: , illi qui in decern trioubus , qua; vocabatur E-
I phrairn , cultores diuini nominis erant : Sc vt putan-!
dum eft, ad ilia alcaria recurrebant , qua: olim ercxc-
rant patriarchs Abraham, Ifaae , 8c lacob , locis com-
pecentibus , vbi eis Deus apparuerat: ad hxc alcaria
cultores diuini nominis , Sc fi non ad iacrificandum,
tarnen ad adorandum Deum patrum fuorum recurrebant.
Hsc videntes Ifiaelits (acrilegi, & idolorum cultores
deftruebant, vc nec ibi locus effet, vbiveriado-
, ratores Dominum precarentur : & hoc eft, vtinfupc-
riori parteiamprsmifliimeft, quod inftauraucritHelias
; altare Domini, quod deftrurium fuerat,
Dixitqi Dominus ad Heliam, Egredere, & fta in monte corani
: Domino. Et ecce Dominus tranfiit, & Jpirtus grandis &fortis,
i fubuertens mantes, & conterenspetras ante Dominum. ] Quod
autemait,ante Dominum (piritumprsceffiffegtandem,
| & cetera: eiusaduentum fignificat ad cordacredentium,
J quibufdam occultis & ineffabilibus (ignis effe profutu-
ru’m. nam quod a it, Subuertens montes, & conterenspetras
ante Dominum: hoc eft, quod Apoftolus ait, Arma militia
nojlranoncarnalia, fed jpiritalia, ad defiruütonemmunitionum,
& omnem altitudinem extollentemfe aduerfusfeientiam Dei. Non
in Jpiritu Dominus, &poRJpiritum commotio: non in commotions
Dominus ,&poft commotionem ignis: non inigne Dominus,& poll
ignemfibilusaura tenuis. 3 Spiritus ante Dominum euertit
montes,& content petras : quia pauor qui ex aduentu
eius ingruit, Sc altitudinem cordis noftri deijeit, & du-
ritiam liqucfacit. Sedfpirituicommotionis Sc ignis, Deü
non inefte d igitin fibilo vero tenuis aura; non negat: quia
nimirum-mens cum in concemplationis fublimitate fuf-
penditur, quidquid perfedtc perfpicere valet.Deus non
eft. Cum vero fubtiliter aliquidconfpicit, hoc quod de
incomprchcnfibilifubftantia sternitatis audit, quafifibi-
lum aurs tenuis percipit: (ed fibilum aurs tenuis pcrci-
pimus, cum faporem inrircumfcripts veritatis contera-
platione (ubitafubtiliter deguftamus. Tunc ergo verum
eft quod Deum cognofcimus , cum plenenos aliquid de
illo cognofcere non poffe(entimus.Vnde beneillic fubdi-
tur. Quod cum audijfet Helias, operuit vultum fuumpallio, & e-
greßus fietit in oftio jpelunca. Quid, eft quod propheta cum
vocem Domini loquentis (ccum audit, in (peluncs fus
oftioftat&faciemvelät: nifi quia dumcontemplationis
gratia vox fuperns intelligentis fit in mente, totus homp
iam intra fpeluncam non eft , quia animum carnis cura
non poffidet; (edftat in oftio , quia mortalitatis angu-
ftias exiremeditatur. Sed iam quia in oftio (pelun c s con-
fiftit, Sc verba Dei in aure cordis percipit, necefle eft vc
fäciem^elet; quia dum per fupernam gratiam adaltiora
intelligentiz ducimur, quantofublimiusleuamur, tanto
femper per humilitatem nofmetipfos incelledtu noftro
premere debemus, ne conemurplusfapere, fed (apere
ad fobrietatem : ne, dum nimis inuifibiliä difeutimus, ab-
erremus,ne in ilia nattira incorporea corporei luminis aliquid
qusramus. aurem enira in tend ere, & faciem ope-
rire,eft vocem interioris (ubftantis audire per mentem, Sc
tarnen äb omni (pecie corporea oculos cordis auertere, nc
quid fibj in ilia corpor^le animus fingat, quae vbique tota,
Sc vbique incircumfcripta eft. Et Dominus dixit ddHeliant.
Vade teuertere in viam tuam per defertum in Damafcum. Cumque
perueneris, Axuafyelregemfuper Syriam, & lehufiliumNamfi vn-
ges regem fuper ifrael: & Helifaumfilium Saphat, qui ell de Abel- ,
maula, vnges prophetamprote. & erit quicumque fugentgladium
Azuthel,occtdet eum lehu. & quifuger it gladium lehu , interfictet
eumHelifaus. 3^ Abelmaula vrbseftvnade prscipuis vrbi-
,busSalomonis;eftautem nunc viciis, vc in locorum libro
legimusjin AuloneX.abScythopolimilliaria diftansco-
traauftralcm plagam,& nuncdicitur Bethulia. Damafcus
enimquimterpretaturSanguinem bibensfiue propinäs,i
De
Heli* I
j)iam
IX.
qui aliorum bona fubtiliter peniàt : quia dum ea quæ ipfè
fecerit,fariaforis& ab alijs confpicit, eum qui de fihgula-
ricateintuserumpere nititut, fupcrbiætumorempremir.
Hi nc eft quöd voce Domini ad Heliam folum fe æftimàn-
tem dici t at,Eeliqui mihifeptetn milita virotum, qui non curuaui-
runtgenua ante Baal : Vt dum noh folum (è remanfiffè/co- !
gnoiceret, elationis glotia , quæ ei de fingularitate furge-
bac, inclinaret.Frophetà namque erat,& fiepe myfteria fu*
>erna cognouerar. Quid ergo difficile fuit agnofeere, in
L^j^jj iDuhdi typum gërebat,in quo habitatores illiüs,im-
1 nioL'indod^moriibusfiliosfuos^anguincmbibere aepro- 1 pinarenoneft ambiguum; fangüis enim pro pecciatoiac
1 lïiorte ponitur inferipturis, quam non folum fibi infelices.
videbantur inferre , .fed Sc fuisimititoribuspropinabant.
Azahfelycro ,quiinterpretatur Fa6luraDei,vriiuer(arum
genrium’continebat figuram, cui valde congruitinterpiy-
I tatiOjDei faélufa. opus enlm Dei (uit, vt obdurato Ifrae-
j le.&fignis atque vimitibüsDomini penitus hequaquam1 pi
! credente , nationum populi cum omni mentis alacritate j n
_____ _ löc mundofidcliter Dcifamqlos&alipSremanfifle? Sed
j crederent in crucifixum.Siue aliterfaduraDei,id eft, ima-1 hincfolerter intuendumeft.oculum elàtio quam nequiter
Igo Dei perfidem Chrifti gentibus reftifuta, nulli poterit claudat, quia qui humilis occulta Dei noiierat, elatus Sc
effèdubium. Nam vt in lacöb & Efau figura præceflerât, apèrtanefciebar. Pofthæc inquir.ftpmf Helias Helifaum j )
' maioris quondam filij primatus aebenedidio ad iunio- hum Saphataranteht in XII. iugis boum, & tpfe in XII. arantibus
remfratremtranslatantâetiaminiftis , Azahcle videlicet vnuserat: Cumquevenijfet, mißt palliumfuumfuper eum, quire-
& Iehu,diuinadifpenfationeintelligimusgeri,vtgentium lictisftatimbobus,cucurrit ad Heliam, &ait, Qfculeroro te pd-
populus, qui fuerat iunior, per Axahelempræponaturin, tremmeum&matrem meam, &ficfequarte : Cut dixit Helias:
perfonalehu primogenito, vt feriptum eft,Ifraeli: Sc iuxta Reuer tere, quod enim meum erat, feci tibi : Reuerfus itaque Heli-
fcrjptufæceilimonium,populusquieratincapite,propter faut,tulit par boum&maclauit illos, &inaratro boumeoxit car-
præuari car ionesaffiduasj&piaeulitm quod intulitDomi- nés eorum, dédit que populo ad comedendumi] X I I . iuga boum
no, fadusin caudaeft: cranslatoqueabeodemregno, vt X X IV .Veteris teftamenrifiguraliceraccipiendi (untÜbri:
Dominus fuerat pfoteftatus, datum eft gentium populo XII.aratores,XII.funtintelligendi Apoftoli, fedin om*
Dei vollmtâtem videlicet exequenci.^ Sed quia diuinæ nibus illis Dominas exiftere dignatus eft operator, qui di*
pietacis eft omnes hQminesfalUosfieriïfieuri Efau , licet xit, Sine me nihtl poteftisfacere.OCciihimpiws,teconcïlia.tio-
funiori fratri fubiedum nequaquam benedidionepriua- nisdignofeiturfignum. Indüobus enim bobuslex acrif
uit,itaquoque&hic Heliæ à Deo prafdicitur, Rehnquam piendaeft&prophetia', quarum vmbras& imagines Do
wïbifeptem milita virorum , quorum genuanonfunt curuata ante minusnofterper incarnations fuæacpafllonismyfterium
I?(r4/.Retinquamenjm adfuturum tempuspertinereintel- occiditinlitfcra, &inriucisfuæcoxitaratro , neenonad
ligi voluit, quod in Domini aduentu confiât fuiflè expie-1 comedendum fidelibus prabuit,vtiam non viuant fecun-
tumjdeillisprocërtoextitiflèintelligendum,qui exomni dumlitteram,fed feçundum fpiritum.Pofthæc‘refert feri-
Ifraeie per Apoftolos Chrifti fidem 1 ufeeperunt , & fepti- ptura,quod Benadab rexSyriæ obfidens,& impugnare in
formi gratia (piritus (andi vndi funt. lehu vero cuius vo- ! cipiens Samariam, ait: Hacfaciant mihi dij , & hac addant,fi
cabulumïnterpretaturIpfevelEft,filiusvidelicecNàmfi, j fujfeceritpuluis Samaria pugtllis omnispopuli quifequitur me.']
qui interpretatur Actrèdans vel Palpans , Apoftolorum Hune habet fenfum,Samaria iuxta morem ciuitatum, ha-
fpîritalitér prçfigurabat perlonam.Illis quippe hotum no-1 bebac terram interius prope muros pene ipfis mutis æqua-
miriumvaldc con'gruicinterpretatio. Beati enim Apoftoli lém,nevidelicereosfinéfubfidijsterræadiâcentis credos
femper pro certo funt, qui pro trinitatis c.onfcffione Scvz- creber, infiftente maftu hoftili » deijcetèt idus arietis î ex-
ridica prçdicatione Deo &vniuerio orbi perpetuo viuunt. trinfecus autem murorùm alticudo longe (uperficiem ter-
loan nes quoque in Epiftola fua,cum de verbo vitç,hoc eft ræ teanfeenderat, maxime cüm in montis vertice, vt feri
j Dei fiiio , quicarnemaffumpfitferiberee, itaeffatuseft, ptutarefert, fueritvrbseadem. Aitergorexfuperbusob
Quem nofiris oculis vidimus, & auribus noftris audiuwm, & ma- i feffam terrens ciuitatem , quod tantam haberetexercitüs
nus no fit a traclausrunt. Quod autem dicitur Helfæ, Heli- ! multitudinem, vt etiam fi quifq; milkum eius lolummo-
' faumfiltum Saphat de Abelmaula Vnges prôphetam pró te , itain-1 do lapide m, vel celpitem, vel ftipitem ad conftruendum
: telligendum eft, Helifæusenim interpretatur Dei mei fa-1 contra vfbemaggerem apportarer,tam fublimis ex eopof-
lus, Saphat autem Iudicans} Abelmaula vero Ludus par- 1 fet agger exurgere, qui fuperficiei ciuitacis ipfiüs, quæ erat
tuïiens.Dei enim filius.qui eft vera fidelium (alus, cui om- intra muros eflè videretur æqualis,ita vc ex æquo pugnati-
neiudicium tradidit pater, in quo iudicioimpijs&incré-J tescontrâ ciuitatem, tela vel faces mitterepoflène. Cuius
dulis erit ludus parturiens; gehennævidélicetcruciatus, j temeritatem arrogantîæ modefto ferraône Compefcens
quia in fubftantiæ fuæ fplendore atque vircute hon pote- rex Ifraelait, Diciteei, Neglotieturaccinftutt, equevtdifcinllus.j
! rat ab hominibus contcmplari ex dcitate,vt Apoftolus air,
Aliud eft autem acrirtdus, aliud difeindus, aliud non ac-
feexinanicnsmaieftare,in Helifæi ptæfigurationelèruidi'
cmdûss Accindusnamqueeft, qui cingulp circumdatus
gnatuseftlufcipereforrnam, qui verus homoexvirginis
inèedit *. difeindus qui cingulum hu per depo(ùit,v«rbi
vtero pro créa tus, (an d o q-, fpiritu eft vndus. Quod autem J gratia, Vel balneum,incrâturus,Vel ledum afcenfunis,vcl
ait hi(kotiz,Quieffugeritgladium A<ahel,occtdeteum lehu,df qui ■ altëram tunicam forte tndutUtus : non accindus, qui nu-*
effugeritgladium lehu,interfictet eum Heltfaus, hoc modo intel-
ligipoteft. gladiusemmAlahelSyrijillorurtidodrinaac-
cipiendaêft:, qui ex gentibus DominicæinCarnationisôc
palfionisacrefurredionis vates infpirati diuinitus eitite-
! runt, âd Confutandos videlicet hiaæorum dodores, qui
hocmyfterium populisoccultabantk Gladius vero lehu,
qui (uper Ifrael vndüs eft, prædicatio intclligenda eft Io-
annis Domini præcutfons, quiSaducæos Sc phari(æos ve-
nientesadbaptifinum fuum increpans , dixiffè feribitur.
Genimina viper arum,quis vobüofienditfugerefutur am iMJWîGla-
diuspBætereaHelifiei, euangelica accipiendaeftprædica*
tio, de qua dixiffè feribitur : Nonvenipacemmittere, fedgla-
dtum: quia fideles & iuftos quodam modo diuidic Sç fepa-
rat ab infidelibus SC iniuftis , Si quia in cordibus credcn-
tium cupiditates intetimit noxias, Sc vicia vniuerfa atque
peccata. Intetea ait Dominas ad Heliam. Reliqui mibifitper
tünicaindutuS , needum (èadditàXonæcircumpofî-
tionemuniuit.-Sicergo Sc inexpeditione càftrehûquipo«
fitUs eft, rede accindus nominatur,id eft» armis indutus,
quipugnaconfeda vidordomumredijc, iuré difeindus
vocatur,quia ni mir Um depofitis armis optaræpacisotium
geric. qui vero needum pugnare » nequefc adeertamen
parare iam cceperat, merito non accindus eflè dicitur. Ait
ergö rex Ifrael régi Syriæ gloriaüti, quafi iam cepiffètSa-
fnariam, quam obfidere cttperat, N e g lo tte tur acctnâus aqut
vtdiftinfius: aeßapette dicat>NoIigloriari quafi iam vidof
belliridifçriminis, qui adhuc in acie pofitus, quem vi6io- .
ria fequaCtlr,ignoras.£t vcrüm profedo dictbac.ttam moi j
inito certamme Benadab non vidis aduèr/arijs triûphâs,
fed cæ(b fuoexercitu fugiens, domum redijt. Benadab re-*
gem Syriæ typumhabuiflèdiaboli » quiprincepseft huius j
H
_________ ___________________ ^ ^ mundi,nondubiuméft,qui cüm XXX.&düobus regibus,
ptem ntiüiavirorutn,quinon curuauerunt genua anteEaal,&omne j hoc eft, omnibus vicijs fuis aduerfus humaiîum genus pu- ■
osquodnonadoraueriteutnofculansmanum. Certumeftquod gnare non defiftit.Achab veto qui interpretatur Fraterpa*
cordis (ui oculum per elationis tenebras exringtiit, qui cü tris,hoc in loco p%f(bnam geftauipludæqrum,cum quibuS
tedeagit,confideraremeliorumméritanegligic. Aceon-‘ diabolos prius conflidum habuit. Intèrea fequiturlcri-
tu niagno humilitatis exCmpTo femetipfum illüminat, ptuïa de vifioncMicheæptopfrctæ,vbiaitad Achàb, Vidi Xlj
Btblioth.Vet.Pat.Tom7^ G g g g 3 . ............