Commentary ïn L ibres Regum, L ib. t ill. ________ __________
f>i8
fecundum dies lunares menfe I 111. V. die menlis. iuxra
(blares vero dies, V l I L Kalendaslulij, Luna V. quem
illiquincum diem compuranri fern V I I . aperta eft ci-
'uicas, & ingrcfli.fum omnes. principes regis Babylonis,
poftcderuntque ciuitatem , 8c tranfduxerunr populum
captiuum in Babylonem : & inde,poftea Nabuzardam
princeps railingexercitus Babylonis menfe V . X. die men
fis lunaris , iolatis vero V. Kalcncfes Augufti, Luna X.
quam Hebrasi deciraum diem q.uinti meniis vocant, de-
ftrudi Tunc milri ciuicatis, .& cemp.lum pariterincenfum
arque vaftatum eft,anno ex quofundariccepity C-CC C.
X X X . Si vero a me quaeracur per quid feiam hoc, aut
quo modo potuit hoc fieri, vt talibus diebus vcl compre-
henfafueriiciuitas, veiin'cenfe,refpondeo quia ipfo anno
X. Kalen. Aprilis extitit fecundum dies hmares anni
principium, &primi menfis initium. Iam ipfein Baby-
loniam tranfmigratio, quoetiam fpiritus Dei perHicre-
miam prophetam iub.et vr peragant, & orent pro ids ipfis,,
in quorum regno peregrinamur, quod in illornm pace et-
iam paxefletiftorum, & «dificarentdomös, & nouella-
rentvineas, & plantarem hortps: qüis no agnofeat quid
praefigurauerit, quiattenderit veros Ilraelitas, in quibus
dolus non eft , perapoftolicam dilpenfationem cum eu-
ahgelicofacramento ad regnum gentium tranfmigrafte?
Vnde nobis Apoftolus tanquam Hieremiasreplicans air;
Volo ergo primum omnium fieri deprecationes, orationes, inter*
peUationes, gratiarum acltones pro omnibus homtmbus, pro rep-
bus, &bisquiinfublimttate furtt, vt quietam &tranquillam vi-
tam agamus in omni pietate & cafiitate. hoc enim bonufit &
acceptum eft coram faluatore noftro Deo, qui omnes homines vult
faluosfieri, & in agnttionem veritatis venire. Ex hoc quippe
etiam jllis credentibus dorm cilia Tunc conftruda pacis,
bafilicx Chriftianurum congregation^, Scnoucllatse vines
populorum fidelium, 6C plantati horti, vbi etiam
inter omnia holcra granum illud (înapisregnat, Tub cuius
vmbraculis longe laceq; porredis, etiam altipetàx fuper
biagentium tanquam in cæli volatilibus conrugiendo re-
quiefeit. Nam quod etiam poft L X X.anrios fecundum
eiufdem Hiercmiæprophetiam reditur ex câptiujtate, &
templum renouacur, quis fidelis Chrifti non intelligat,
poft euoluta tempora quçfeptenarij dierum numerirepe-
titione tranfeurrunt, etiam nobis,id eft, EcdefiæDciad
illam cæleftem. Hierufalem ex hiiius fieculiperegrinatio-
ne redeundum î-Per quem nifi per Ielum Chriftum vere
faccrdotem magnum, cuiusfiguramgerebatillelefu.sfa-
cerdos magnus illius temporis, quo templum ædificatum
eft poft captiuitatenx, quem propheta Zacharias vidit in
fordido habitu, deuidoq; diabolo, qui ad eius accula-
tionemftabat,ablatamillifprdidam veftem & datum indumentum
honoris & gloria:: ficuc corpus Iefir Chrifti,
quod eft eCclefia aduerfario in fine tepaporum per indicium
fuperato à ludu peregrinationis in gloriam fempi-
ternæ felutis afliimetur ? Quod etiam in pfelmo dedica-
tionis domus apertiflîraecanitur: Connertifti planélum me-
um ingaudium mihi, &c* Quis poteft ex occafione alterius
operis omnia quæ in illis vcteribuslegis&prophetarum
Jjbris Chriftum annuncrant, quantalibet breuitate per-
ftringere, ne forte qiiis putet ingenio fieri, vt ea quæ re-
rum ordine fua tempora cucurrerunt, ad Chrifti fignifi-j
cationes interpretandô ver tan tur ? Hoc forte Iudæi pof- 1
funtdicere fiuc Pagani, eis autem qui fe Chriftianos pu-
tati votant, premit ceruicem apoftolica àudoricas
dicens: Omnia bac in figura contingebant
illis, & hoc omnia figura no-
ftr xfuerunt.
m 1
Finis Commentarior um in Libros Regum, Eucherio Lugdu-
nenfifalfo afiriptorum*
S A N C T Ï
pip
SAN C T I P A T R IS N O ST RI
G R E GE N T I I , ARCHIEPISCOPI TEP
H R E N S I S , D I S P V T A T IÔ C V M H Ë R B A N O
IVDÆO, LEGIS D O C T O R S .
I N T E R P R E T E
NICOLAO GVLONIO, L IT ERARVM
Græcarum profeHore Regio, Carnute.
ftisjconcupifcentescißpe&allia.&carnes fuillasin lebeti- ihbeimpe»
ludzo-
I'! ICfKO
ôc naufeam faftidientes ?
1 e r VM quadraginta ftato prafinitoq-,
temporeiarndemumperado, Iudæi ad
difputandum, ficutîüffifijcrant, conue-
netunt. Probatione quidem fada in
Threlletô(hæc autem aula eftRegiarü
maxima & prima)omniqüe brdine con-
gregatp, 6c facro feriatu præfente,rex etiam
adfuit, cum fandiflimo Archiepifcopö. Atque ipfi
poftquam confederunt, tQtius ciuitatis ad audiendum cq-
curfus fadus eft. Ingreffi igitur Iudæi Hcrbanum difpu-
tationisaudorem&ducemconftituerunt. Hic vir certè
erat apprimèdodu^, Legem intelligens,& facros Prophe-
tarum libres Odateuchum, & reliquaferipta. Vc autem
Scribarum & Phàrilæorum & legis dodorum ( erant
enim ex omnibus ciuitatibus principes ipforum dodores,
Ôcquifcientia Sçeloquentia valebant,cxRcgisedido eon-
grcgaii )hunc circumftctit multitudo, alto lilcntio fad o ,
Archiepifcopus ad ipfum, omnemqde ludæorum coetum
fermonem dixit. ■
' H ERBANVS. Ferperam patres noftri lacros Ifraehs vide S.
populi librosvlttoôcfponteinlinguam Grarcam conuer- 'Aug. iib.|
térunt: Vthis vosftudiosè&obnixèinfiftentes, nobis o- .?*• c'P'+l*
mnibus os obftrueretis.
và S AN CT VS A RCH IE P Î SÇ OPV S. Cum vidiftét
Deus,quod non in hisprobaremini,muleis modis eos no-
bis tanquam thefautos reconditos afleruauit.
SAN CTVS ARCHIEPISCOPVS. Cumnoxpræ-
terierit,ÔCfol iuftitiæfitexortus,quam ob caufemeiuslu-
ci contùmaciter r'efiftitis, aduer(antes,neque in ipfum cre-
dentess ? -
HERBANFS. Si igitur Sol exortus lucet,& nos qui in
Deum legis credimus, vttudicis, eius luci aduerfamur:
quànto magis vos, qui gentes extrâneæ eftis, & qui dlege
diuina & à Deo data aliéna ftatüitis tanquam oracula ?
v S A N C T r S ARCHlEPÎSCOPVS. Cuiusigitürfu-
muSi nos qui ex gentibus, creatura & faduta ?
HERBANVS. Dei videlicet» Ipfecnira fecit nos v-
trofque.
SANCTVS ARCH1E.P IS CO P V S. Quaigititr præ-
rogatiuam vos præ nobis habetis?
HERB AN VS. Quam fupra Ægyptios confecuti fer-
mus.
S AN CT VS A RCHIEPISCOPVS. Oftende igitur,
qua inrepræcellitisi &maiore honore dignandi eftis*
H ERB il N F S. Ignoras magna miracula,quæinÆgy-
pto& mari rubro Ôc in deferto Deus per Mofem mirabili-
ter fecit,cum egreftliseft Ifrael, demerfis & aqua extindis
Ægyptijs, ipfe vero conferuatus euafit î
SANCTVS A RCH IE P ISCO PV S . Inter vos &Æ -
gyptios diferimen nullum eft. Nam illos mari obrutos
(ulfocauit, vos Vero in deferto proftrauit : & qui rubrum
mare incifum ac diuifumpertranlîjftis, tanquam perfic-
cum&aridum folum, in ipfo portu naufiragium feciftis,
male in deferto finientes.Nam ex fexcentis &lius po-
puli millibus,Chaleb 8c Iefu Nauçi filius hi foli digni funt
habitr,qui terrç promiflæ hçreditatem acciperent.En quo
modo vos Deus pluris quam Ægyptiôs fecit.
jEleazaró,'
. i , ,-jr.. PdÀtificé;
Del •& îo*
lèph li.il.
itiqilud.
H ERBANVS. Cui manna ècælo Deus in dcfertoplu-
etc fecit, lfraelitico populo, an Ægyptijs ?
SANCTVS ARCHIEPISCOPVS. Tu verovtrum
cenfes apparuiflè honorabilius Ôc præftabilius, Ægyptium
edulium & efculcntum quod edebas,an Manna cælcfte in
deferto?
HERBANVS. Manna lane. J , ^ . . . r
SAN CTV S A RCHIEPISCOP VS. Quomodo in I mortuus,!vicitenimiugulanonem: ôc motte mortem iur
defeito.mentc veftra & cogitatione adpriftinareuerfi fui'-1 perans,vtDeus verus.&perfedus homo,in veritare feDei
. ~ ' 1 7 p ! H h h h 4 filium
Gin. ïi.
HERB AN VS< Siquiderti, vt ais, non probatifumus,
vnde deducuntur Prophet* ?
SANCTVS ARCHIEPISCOPVS. ProphetæàDo-
minojvelut Angeli,id eft, internuncij quidam, ad nos mife
fi fuerunt, nobis 8c voluntarem 8c confilium præpocentis
Dei déclarantes, quoniam ex vobis non fuerunt.
H ER B il N VS. Mofesôc Aaron,&Iefus Naue,&Sam-
fon,&Samuel, 8c Dauid,& qui poft ipfos nonne funt fe-
men Abrahæ?
SANCTVS ARCHIEPISCOPVS. Ego equidem
dico, quod verè funt lemen Abrahæ. Etenim ipfi Opera
Abrahæ oftenderunt: 8c merito filij ipfius nominantur.
Vos autem longé abeftis à iuftis ipfius Abrahæ adionibus.
Eam ohcaufemquæ veftra funt, ceflàre fecit Deus, 8c nos
exfufeitaufe, vteflèmusfilij Abrahæ, huicenim dixerat:
' Et benedictfotur in te omnes tribus terra. Ecce igitur locutus eft,
& fadum eft; -Nam àfiaibus orbis qui populi ÔC ttibus ôc iDc myfte»
linguæ inPattern 8c Filiüm&Spiritum fandumeredide- feioS- Tri- ’
runt, ab omnipotente benedicuntur propter egregiam fi-
dem ipfoiu, cum fideli ipfius ôc bonorabilifamulo Abra-
hamo.
HERBANVS. Vnde igitur Patfêra & Filium ScSpiri-
tum fendu credere accepiftis,atque in medium tres mon-
ftrofoS ac portehtofos dcos inducitis ?
SAN CTVS A RCHIEPISCOPVS . Tanqua mentis
oculis intuentes,fic fentimus: Deum vnum in tribus
hypoftafibus Hue petfonis credences. Tres autem deos
qùiinuehit&profert,exeerandus. Nammentem omni*
potentis, vc omnium câufem, Patrem nominamus. Verbum
autem.vtàmente genitum,filium digne appcllamus..
At vero Spiritum fendum, vt à mente procedencem,& in
verbof requiefcenccra,vitamque omnibus largientem,
Spiritum dicimus.
HERB AN VS. Mofi& prophetis quomodo Deus non
præcepicin Patrem & Filium&Spiritum fendum credere
, fed vobis folis, qumuper hoc commenti eftis, vevos
alïeueratis ?
SANCTVS ARCH. Abrahamo quidéin figura Deus
oftendit, quod filium haberec, & quod homo nafeiturus
efléc,immoIandus, moriturus,& non moriturus. Abraha-
mus enim Ifaacu filium immolare iuflus.pro ea quam erga
Deum habuit charitace,voluntate,côfiiiocaptoiugulauir>
& non iugulauit,confummauic,&non confummauir. VN
uum enim ipfum ex inopinatis & infperatis domum red u -
xir. SicDominus Deus, pro mundifalute.filium fuumiu*
gulauit : fed hiiftertia die refurgens, tamerfi iugulàtus fuit,
non tarnen iugulàtus fuit; 8c fi mortuus, non camen eft
H
um erro1
sgimus
liindti.
Chriftia-
:iorum eft
nolle my-
Heir. u.
nus Chripleniüs
do
S. AU:
guftî t. 16-
c. 52. de
ciuit. Del.