féliciter in hac luce Verlaberis,vt quicumque te occideric,
beneficium præftet occifo, dum tam multis ce libera tcru-
ciatibus. & fecund umSeptuaginta quidem hic nobis lèn-
fusvidetur. Deeoautem, quod Aquilapofüit,Septem-
pluiter , 8c Symmachus Hebdomas, fiue Septimus vlcifcetur,
maiorum noftrorum iftafentenciaeft,quodputanciIifep-
fima generatfone d Lamech interfeftiim Cain. Adam
quippegenuit Cain, Cain genuit Enoch, porro Enoch,
genuit Irad,6c Irad genuit Mauiahel, Öc Mauiahel genuit
Matufahel, 8c Mätufahelgenuit Lamech, quieftfepti-
mus ab Adam, non (ponte, vt in quodam Hebraico volumine
fcribi'tür, interfecit Cain, vtiplè poftea conficetur,
»Quoniam vir um occidi in vulnere meo, & iuuenem in liuore mco.
Alij de leptem vindiébis Cain varia fufpicantur , ôcpri-
mum eius aflèruntfiiilïè peccatum, quod non re&e diui-
ferit;lècundum,quodinuiderit fracri.-tertium, quoddo-
loleegerit,dicens, Tranfeamusincafhpum; quartum,
quod occideritsquirttum, quod procaciter negauerit: lex-
tum,quod feipfu in damnaueric,di eens,Abtior mea culpa eft,
quam vtveniam merear: (eptimum quod nec damnatus ege-
rit poeniten tiam. 8c dicunr ilium iclemèntiffimo Deo id-
eo vfque ad generationes lèptem faille dilatum, vt (altem
malisipfis, 8c longæuæ vita: masrore compulfus paeniten-
tiam ageret, 6c mercreturablolui. Nonnullifeptenariüm
numerum plénum, 8c perfectum imerpretantur, demul-
tisfcripturarumlocisteftimonia contrahentes : &hunc
eflèfenfura quem fiipra prasfteinximüs, quôd qui interfe-
ceritCain, ab ingenti eüm omnis fupplicij tranfitorij libérée
poena; quoniam feptiesviniicabtiur de Cain, de Lamech
autem feptuagiesfepties. Tradunc Hebraa L X X V I I . animas
ex Lamech progenie reperiri , quae diluuio deletae
funt: & in hoc numero de Lamech fââàm éflè vindidam.
quod genus ipfius vfque ad cataclyfraum perfeuerauerit.
alij ab Adam vfque ad Chriftum L X X V I I.generatkines
afleueranc, (èeundum LucaeEuangeliftas audoricatem.
Sicut ergo (eptimageneratione Cain peccatum eft diflölu
tu m.*n on yindicäüit quippe Dominus bis in id ipfiim,8c
qui lèmel recepitmala(ua in virafua, non eofdem crucia-
tus patieturin morte, quoseft paflusin Yitaùrà 6c Lamech’
peccatum, id eft, totius mundi, atque (anguinis , qui effu*
fus eft, Chrifti foluetur aduentu, quitùlit peccata mundi,
qui iauitamidum fuunain fanguine vUâ;, 8c torculartal-
cauit lolus, & iri a (cen fione 1 ua miraculum præbuit an-
gelis.
Pofuitfy Dominus in Cainfignum, vt non turn interficeret o-
mnis, quiinueniffet eum. ] Ipfum videlicet fignum , quod
tremens 8c gemens,vagus 6c profûgus(èmperviueret:nec
vlpiaminorbe cerrarum, fedespollet habere quietas: at-
que ideo vt laluari polie t,asdificauic ciuitatem.Dixit Deus
ad Gain; Sire fie offeros, &rede non diuidas,peccafti. vtiqi quia
et(i an tea Iudasi reifte ilia fecerunt, in co tarnen infideli-
tatis rei funt, quia, Chrifto veniente, iam tempus noui
teftamen ti à tempore veteris teftamenti non diftinxerunt.
quod fi obcemperallèt Cain, Deo dicente, quiefcefiub te exit
appeùtus tuus,& tu dominaberisïllïw.zd le conuertiftètpecca-
tum fuum, fibihoc cribuens 6c conficens Deo: ac fie adiu-
tus indulgentiæ gratia , ipfe peccaco fuo dominaretur,
non illoübi dominante fèruuselïètpeccati,pecfratrem
occidillèc innocencem. Sic 8c Iudæi, in, quorum figura
hæc gerebantur, fi quielcerenc à lui perturbatibne,
& tempus (àlutis per grattant in peccacoram remilïio-
nem cognolcentes auditent Chriftum dicentem,No« vent
! Vocoreiußos,fedpeccatoresmpxniientii:tanc3idCccanaeite-
! rent peccatum fuumin confefiione , ficut inpfalmoXL. !
(cripcumeft, medicodicentes, Egodixi, Domine, miferere
met,fana animam meant, quipeccauitibi. eidemque peccaco
quandiuin eorum corpore eilet adhuc mortali, per fpem
.gracias liberi dominarentur. Nunc autem ignorantes
Detiuftitiam, 8c luam votantes conftituere, elaci de ope-
ribus legis,nonhumiliaci de peccatisfiiis non quieUerunt,
fed olfenderuntin Iapidem offeufionis, 6c exarlèruntira-
CUndia aduerfus Chriftum, cuius opera vidences, accepta
Deo effèdoluerunt.Sequitur,
Itaque poft haec occiditur Abel minor natu à tfatre
Catn maiore natu. 3 Occiditur Chriftus. caput populi
minorisnatu, à populo Iudasorum inaiore natu : illein I
eampo, ifte in Caluariailoco. Interrogât Dûs Cain, non
tanquamignaruseumàquo dilcat, lcd tamquam iudex
reumquem puniat;6cdicitjvbi fitfràtereiusi refpondifc-
que ille, Ce nefeire, nec eius elle euftodetm V fque nunt
quid nobis refpondent Iudaei,Cum eos (an darum (criptu-
rarum voce interrogamusde Chrifto? Illi nefeire lè Chri-
^ftumrelpondent.fallaxenimCainignorantiajludaeoritm
eft falfa negatio. Eflent autem quodammodo Chrifti
euftodes, li Chriftiaham fidemaccipere, 6cCuftodire Vo-
luiflènt. Sequitur,
Dixit Deus ad Cain, Quidfecißi Vox fanguimfratris tui da-\
mat ad me de terra. ] Sicarguicin feripturis fandis vox di-
uinaludteos; habetenimvocem magnam languis Chrifti
in terra.cu m enim accepro (acramento ab Omnib. gen*
tibus refpondettir,Amen: hasc eft vox clara,voxfanguinis,
quam fanguisifteexprimitex orefidelium , ebdem fan*-
guiueredemptorum. DixitDeus ad Cain, MaledUluscrisa
terra, quaaperuit os fuum,& fufeepitfanguinemfratris tui de manu
tua. ] Maledidus eft enim populus Iudasorum infide-
lis àterra,ideft,abEcclefiâj qiueaperuitosluumin con-
felfionepeccatorum,accipere(anguinem Chrifti, quief-
fufuseftin rerailfionem peccatorum omnium^ de manu
perlècutorisnolentiseflcfub gratia, (èdfublegc, vt effet
ab ecclefia maledidus ; id eft, vtoftenderet eum Ecclefia
maiedidum teftificante ApoAolo,Quicunqueemm, inquir, ®djJ
ex operibus legisfunt,fitb maledittofuntlegis. Cum operapusfueris
tenant, nondabittibi fruftusfuos.'] in ipfa enim terra quam
Chriftus portauit, id eft, in eius carneipfi operati funt fa-
lutem ribftram crucifigcndo Chriftum, quimortuuseflpro-
pterdelifta noßra: nec tarnen eis dedic eadem terra virtutem
fuam, quianon iuftificati funtinviriute refitrredionis e-
ius,quirefitmxitpropteriußificatioriemnoßrani: quictficrucifi-
xuseßexinfirmitatenoßra,fed viuitcxvtrtuteDei.,Hæcefter-
go vircus terræillius, quam non oftendic impijs öc incre-
dulis, vndenec refurgens eis, àquibus erat, crucifix us, ap-
paruit, tanquam Cain opérante terrain, vtgranum illud
(èminaretur. Vagus &profiigusy fiue vtin Septuaginta Icri-
ptumeft, Gemens & tremens erisfuper terrain, nunceccequis I
! nonvideat, quis nonagnolcatin tota terra, quacunque
| difperfuseft ille populus, quomodo fit vagus ingentibus
ôcprofugiisab Hierulalem: quomodo gemat mærorca-
j milfiregni,6c trèmàt tremore (ub innumerabilibus popu-
lis Chriftianis ? Ideoqucrefpondit, dicens, Maioreftini-
quitas mea,quam vt veniam merear. E cce eijeis me hodie afacie terra,
& àfacietua abfcondar:&ero vagus &profugus intena. Jgi-
tur omnis qui inuenerit me, occidetme. Vere inde vagus, 6c
profugus gemit 6c tremit,ne etiam regno terreno perdito,
iftavifibili morte occidatur. Hane dicit maiorem caul-l
fam, quam illam , quod terra noftra non dat virtutem
fiiam, ne fpiritahter moriatur; carnaliter enim lapit 8c ab-
IconditlèàfacieDei, id eft: iratum habereDeum graue
rion putar, (cd hoctimet, ne inueniatur6c occidatur. carnaliter
enim(kpic, tanquam'operans terrain, cuiusvirtu-
temnonaccepij:. Sapere aùtem (ecundum catnem mors,
eft, quam ille non intelligensamillo regno, gemit 8c cor-r
poralem mortem tremit. Sed quid ei relböndic Deus2
Nequaquam it aßet: fe i omnis qui occiderit Cailt,feptuplum punie-
f«r:fiue,vt Septuaginta tranftulerunt, Septem vindiäas exfol-
utf.id eft, non fic quomodo dicis, non corporali morte in-
tcribitgenusimpiumcarnalium Iudasorum: quicunque
eos ira perdiderit,(èptem vindiäas exfoluetrid eft,auferet
ab eis feptem vindiäras, quibus alligati (unt propter rea-
tumoccifi Chrifti. Hoc to to tempore, quôd feprenario
dierum numéro voluitür, magis quia non interijt gens Iu-
däeorüm,(atisapparct fidelibus Chriftianis,(ed (olam dlf-
perfionem raerueridr,iuxraquodaitfcriprura: Neoeetdetis
eos,ne quando obliuifcanturpopuli mei legis tua,dtjpergeiïlosin vif-
tute tud& depone eos. Pofuit Dominus in Caiti fignum , vt non
eum interficeret omnis quitnueniffet eum. ] Hoc reuera rnira-
bileeft, quemadmodum ömnesgenres, quæàRumams
fubiugatas funt, in rirum Romanorum (acrorum rranlie-
rint, caque (acrilegia obferuanda 6c celebranda fufeepe-
runt i gens autem Iudasorum fiue fub pagaqis rcgibnS *
line fub Chriftianis non amific fi gnum legis 6c circumci^
U ß
I Enoch;
jiuspo 1
(foUisTuæ>"4 uo âcjEtérisgcptibus-populi^jdjftinguitur : J, c^eleftçm pettineret ciuitatçm ,/)C,ci(o Abel^arque in c-
(èdotonis imperaror.vcii;ex,quifios|h regno fùoinu?;nir> jlus interfeékiontjcommenda'tômirabilt fitcrameKto ,^-fa-
cum iplb^gpoeosinuenit^nonoccidit. Exÿtergpàfacie \ 6ti finît duo patres finguloruLra, genérqmin Çajp îc Seth.
Domini, f^bjobitouitinterraNaid,■ quod dicirurinterpréta- in quorum filijs çommemorâri oportebat dparum ifta-
tunicommotio , fiueinftabilis & llu&uans8c fedisinçer^ j rijm ciuitatum generationem, ô^nyortalium eüidéntius '
tÆ,contraquod malum Deusrogatus in p(àlmo,Ncflferfer» I indicia clarere cûépcnxnc, Cain quippe genuit Enoch.
inoti;pcdcsweos,&}>!a>it's peccatonwi non moueant me. Nunc j Enoch au ce m i n ccrpretatur dcdicacio.hic enim dedica-
vero Itidæi&omncs, quidiuerfis erroribus contumaces turterrenaciuitas,vbiconditur, quoniam hiçhabetèum
funr,refiftendoyerita,ri, venundatiexeuntà.facie.Dei,id ,; querq ôcintenditôcappetitfinem. lîuncilequutus Abel,
c(l, à mifcricordia dilcdcioniscius, vol à participatione lu- quem maier fraret occidit, praefigurationem quand am
cjseius; 6c habitant profugi in terra commotionis, id eft, ; peregrinantis ciuitatis Dei, quod eller abimpijs, 6c quocarnali
conturbatione|contraiucunditatem Dei, hpc
eft,contra Eden,quod interpretatur epulatio,vb.ieft planr
tatus paradifiis. Sequitur ,- Cognoutt autem Catn vxorem
fu.wi, qua cor.cc.pit & peperts Enoch: & adificauit ciuitatem, vocadammpdo
terrigenis, id eft, ter ren am originem diligenti-
bus, 6cterrenæciuitatis terrena Felicitate gaudennbus,
perfecutiones paffura, primusoftendit. Sedquoranno-
'rurn erat Adàrri çum eos.gentiit, nón apparet. Ex indé diuitqgtwmeneius
ex nominefilijfui £wô'cl>.] Non eft conjlèquens j geruntur aliægenerationes ex Cain, aliæ dcillo,qii.em ge-
quidern vt iftum primum filium gcnuilFecredatur. neq; e- | nuit Adam in eius fuccelïionem, quem frater occidit, ap-
nimhocexeo pùtandugn. êft,quia dhftùs eft cpgnôuijue v-.j ppllauftque nomen illius SethjdicensiVtlcriptu^eft,®«/^
xorem fua'm, quafitune fe illi primicus cocumbendo mif- t citauit enim mihi Deus fernen aliud pro Abel, quem occidit Gain.
cuilFet. nam 6c de ipfo pâtre omnium Adam nontuncfo- Nullus de progenie Gain, cura dinumeratalit commelum
hocdiôfcum,eft, quando conceptus çftCain,, quem-
primogeniyim videcurhabuifle ; verum ëtiam pofterius
eadem fcriptura,Cög»ö«ir,inquit, Adam Euam vxorßm fuam,
6c concepit, &pèperitfilium, & noniluattit nomcnillm Seth.
Vndeincelligirurita (olere etiam iilam (cripturam loqui,
quatpuis non femper, cpmincalegitur > faólos homines
faille CQnceptos ; non tarnen Iblum cutn primum fibi
fexus vterque mifeeretur , necillonecellàrium eft argu-
mentOjVtprimogeiiitum patri exiftimemus Enoch, quod
eius nomineilia ciuitas nuncupataeft. non enim abeft vt
propter aliquam caullam, cum 6c alios haberet, diligeret
’eumpater ceceris amplius. neque.enim ÔC Iudas prunq-
genifus fuitjiquplüdasa cognominara eft 8c Iudasi. Sed
etiamû.conditùrciuitatis illius , ifte filius primus natus
eft, non idep putandum eft, tuncà pâtre condicæciuita-
tinomen eius impqfituró a quando natus eft, quia née
conftitui tuncab yno poteràteiuitas, quas nihil eftaliud,
quam hominum multitudoaliquo locietatis vinculo col-
lrgaca : fed cum illius hominis fa milia ranta numerofitate
aelceretj.yt haberetetiampopaji quantitatem, tune po-
tuitvtique fieri, yisciuicat,eip. cönftj'tijerec , 8c nomen pri-
mogeriitifiii eonftitucae imp'pnerec ciuitati. Quam pb
rem nullus prudens return æftimator dubitauerit, Cain
non folüm aliquam, vqrumetiam magnam, potuilie con-
dere ciuitatem , quando in tam longum tempus proten-
debaturvicamortalium.Sequitur,,
j Porro Enoch genuit lrad, & Iradgenuit Mauiahcl, &.Mauiaj
helgenuit Matufahel,. ér Matufabel genuit Lantech, qui accepit v-
! xores duds, nomen vni Ada, & nomen qlteri Sela , gemit'que Ada
j lobal, quifuitpater bakitantium in tentorijsatque.pafiflrum : Sela
I quoquegçnuit Tubalcain, quifuit maüßator érfaber in cunüaope-
j ra ar is éfferriSoror ver o Tubalcain,Noema. | Non enim pu-
j toincaflum Fcriptumede , quod in eis.generationibus.,
quæprppaganturexillo, quieftappellatus Seth ,cum ger
j nu^è.filiosfiliafquedica.tur, nullaibi ge^iita nominatim
femiria exprella eft; in his autem., qtrièïpropagantur.jex
Cain,inipfofine,q,uopertitiguntnouilïima,feminageni-
ta nominatur.ficenimlegituf, Matufahel genuit Lamech. Et
fumpfitfibi Lantech duas vxores,nomen vni Ada, & nomen fecunda
Sela, qua peperitlobal.h'tcerat paterbabitan ttumiti tèntonis atque
pafiorum, & nontenfratriseiusTubal, ipfe fuit pater canentium cy-
thara & organo. Sela quoquegenuit Tubalcain, quifuit mallea-
tor & fiber in cunfta opera arts ér ferr't. Som vero Tubalcain,
Noema. Hucufqueporre&as funt geherationes ex.Cain,
quæ funt pmnes ab.Adam o âo ,artnumerato ipïb> Adam,
feptem fcilicet vfque ad Lamech , qui duarum maritusy-
xotumfuic, 6c odlaua generatio eft in filijs eius, ih quibus
cómmemoratur ,8c femina ; vbi eleganter fignificatum
eft, terrenam ciuitatemvfqueinfuifineincarnales^habi-
turamgeneratiQnes , qujemarium feminarumqué' conmoratio
Adam , ..vfque ad oiftauam generationem, quot
annonïm fuilïèc, exprelluseft, quandb genuit eum qui
com m'emoracur poft cum, ripluitënim fpiritus Dei in. tër-
renae ciuitatis geriëÉatiönibustempora riptare ante djlu-
uium, fed in casleftis maluit,tanquam cliënt memoria: di-
gniores. Sequitur,
. Cognoutt quoque Adam adhuc vxotem fuam, érpepèrit filiuni,
vocamtque nomen illius Seth, dicens, Pofuit miht Dominus fernen
dliudpro Abel,quem occidit Caïn. Sed&ßeth natus efi film, quem
vocauitEnos: ifioeoepit inuocare nomen Domini. ] Potuil quip-
peAdamdiuimtusadmonitusdicere, ppftea quam Seth
natus eft, Sufcitauit miht Deus fernen aliud pro Abel, quem occidit
Cqin, quoniam talis.éracfuturùs, qui impleret illiuslan-
clitacem. Sèd&Seth natuseftfilius, quem vocauitEnos; iftec&-
pit inuocare nomen Qqmini.ex dupbusnamque illis homiiïi-
b'us, Abel, quod interpretatur ludlüs, & eiüsfrarre Seth,
quodlnterpretatur relurreólip,,mors Chrifti 8c vita eius
exmortnis figuratur ; ex qua fide hic gignitur ciiiitas Dei,
id eftjhorno qui coepit ihuocare notneri Domini. Speenitn
falui faäi[limits: vtait Apoftolua, Nam quis vâcare hoc éx-
iftimec ab altitudine lâcramenti?nunquidenim Abel non
capit inuocare nomen Dowii»iD«;vel, ficut in Septuaginta in-
terpretibus habetur , iftefferauit iftuocare nomen Domini Dei,
cuius làçrificiurn feriptura ram accéptum Dëp mille com-
memorar? ,Nu'nquidipiêSeth noncoepic vel Iperaùit inuocare
nomen Domini Dei, dé quô dûftutri ëll, Sufcitauit
mihi Deus fernen aliudproAbelï Cur ergo huicpiopric cribui-
tur, quod Riorum omnium intelligiturelïe 'commune? hifi
quiaoportcbacineo qui de pâtregenerationum in me-
liorern partem, hoceft,fupernæ ciificatis, prim.üs comme-
rporatur exortus,(præfigurari hominem, id eft, hominum
focietatem,quæ non feçundum homitlem in refëlicitatiS
terrenæ, lèdlecündum Deum yiuit in (pè felicilatis aêter-
nxi.hocipfum enim qup d îC i t u r nomïnauit nomeneiusEr
wos,quod interpretatur homo:^çdèinde additur, Hic fiera-
uitVel coepit in tiQcare nomen Doininipei ;faiis oftenditutquod
non in (e ipfo Iperu ponere debealhomp 1 Maledidus enim
omnis, ficut alibi ifegitur, qui [fern fuam ponitin homine.Sc pet
hoc nec iri lè, vt fit ciüis alcerius ciuitatis, quæ hon (ecliU-
dumfilium Cain dedicàtur,hoc tempore, ideft, mprtalis
huius làsculi, fodih ilia immortalitâtë.beatitudinis lèmpî-
tetnæ. Ijiam 6c ifta propagP, cuius pater Seth, in ea gehe-
racionp'hàbet dedicatiortis nó uien, quas (èpcima eftex A-
dam,-annumerato Adam: lèptimüs.ehim ab illohatus eft
Enochs quodinterpretaturde.dicatio.lediplèëft ille translatus',
quoniam placuit Deo, 8c mfigninum.erq iri ordinè
gen,eratipnum,qup lâbbatum cprifecratü eft, fepeimo fei-
lieet ab Adam. Ab ipfo autem pâtre iftatumgenerationu,
quæ difcernunturàprogenie Cain,idcft,à Seth jlcxcus eft,
quoto die faeftus eft hoitio , 6c conlummauit E)çUs omnia
iunétione proueniunt. vnde 6c ipfâî, quod præter Éuam ) opera fua. Sed huius Enoch rranslatio noftræ dedicatio-
Dé Seth
leiiifq; po*
I nufquam reperitur ,• ante diluuium. nominibus proprijs
I exprimuntur vxores illius hpminis , 'qiii nomina^ur hie
j nouiffimus pater.Cum ergp efiet ytriulquegenerisAdam
pater, id eft, 8c cuius feri.esad.tefrenam, 6c pujus leries ad
niseft præfiguratâ dilatio , qu* quidem iam fa d a eft in
Chriftocapitenoftro: quilîcrefurrexit, Vt non mo'riatur
vlteritis : 8c quod pr«cemt intapite, Iperatur in corpore.
Sequitur, ; |S ■ _ ■ ____________ _
Hi G