Commentai ij in Genefim,
HT C eft libeY generations Adam, in tie, qua creauit Deus homi-
ntmaifimiïimimm Dei fecit ilium : mafculum&feminam fecit
tos Deus, &benedixitillis, &vocauit nomeneorum Adam in die ,
quo crïatifunt. ] Sed quarehincreditürad iftam recapitu-
lationcm.pofteaqüam commemoratus eft filius Seth,qui
ccepic, velJperauit inuocare nomen DominiDet ? Sed fciendum
eft, quodEnosfiliiis Sethinterpretattir homo, non ficut
Adam;&tpfum enim nomen,'homo,interpretatur,(èd;có-
mune perhibetur eflë in illalingua, id eft, in Hebræa, ma-
jfculo &feminae. ham fic de illo fcriptum eft, Mafculum &
feminam fecit iüos, &benedixitiüis, & vocauit nomen eorum A-
dant. vnde non ambigitur ficappellatam fuiflè feminam
Euam proprio nomibe,yt tarnen Adam,quod interpreta-
cur hom o, nomen effet amborum. Enosautëm ficinter-
preratutftiomo,vt hoc non poflè feminam nuncupari,pe-
riti lipguæ illius aflèuerent : tanquam filius refurre&ionis,
vbi nonnubent.nequëvxoresducènt : non enimeritin
refurre&ionçgeneratio, cumilluc perduxerit regeneratie
j Sequicur, Vixitautem Adam centum trigintaannis,&
genuïtfilium ad imaginent & ftmilitudinem fuam, vocauitque nomen
eius Seth. Vixitquoque Seth centum qutnfa annts, & genuit
Enos. Vixit vero Enos nonagmta anms, & genuit Caman. ] Dieet
aliquis, Credendum ne eft hominem filios generatu-
rum, nee haben rem propofitum.contincntiæ, centum &
ampli us, vel certe fecundum Hebræos non mulco minus,
ideft.o&uaginta.lèptuaginta, lexagin ta ànnos à concum-
bendi opere;non vacare : autfinon vacarent, nihil prolis
gignerèpotuiflë) Hæc quæftio duobus rniodis foluicur.
auc enim canro fenior fuit proporcione pubertas, quanto
vitæ totiusmaibrannofitas ; aut qubd magis video elle
ccedibile, non hic primogeniti filij commemoratifunt,
fedquosfucceflionis ordopolcebat, vc peruenireturad
Noe, à quo rurfus ad Abraham videmus eile peruentum,
ac deinde vfque ad ccrcum articulum temporis: quantum
oportebaefignari, etiam generationibus commemoratis»
curfum gloriofiffiraæ ciuitatis in hoc mundo peregrinan-
tis, & (upernam patriam requirentis. quod enim negari
non poteft,prior omnibus Cain ex côniunëbione marisSc
feminænatuseft. huncfecutus Abel, quem maior fiiâter
bccidit': fedquotannorum erat Adam, cum eosgenuir,
nonapparet. Porroautem Seth quàndo natùs eft, non
quidem taciti funt anni patris eius, fed iam genuerat alios:
äcvtrumiblos Cain & AbeUnon enim,quia folinomina-
tifunt, propterordinesgenerationum, quascommemo-
rare oportebat ; ideo conlèquens videri debet folos fuiflè
tune gene ratos ex Adam. Cum enim (îlentio coopertis
omnibus nominibus ceterorum, legatur eum genuifle filios
& filia$,quota fuerit ifta proies eius, quis prælumat af-
Isuerare, fi culpam temeritàtis euitât ? Adam aùtem cum
eilet centum triginta annorum, genuitSeth. Seth autem
cum centum quinq;eilèc annorum, genuit Enos. Quis
poilit inconfideratus aflèuerare hune eius primogenitum
faille, vt admirantes méricorequiramus, quomodoper
totanrios immunis füerit aconnubio, fine vilo propolico
conti nentiae, vel non genuerit coniugatus ; quan do quidem
etiam de ipfolcgitac,Etgenuitfilios &filias, &fuerunto-
mnesdiesSeth DCCCCXII.annorum,& mortuuseft: atq;ira
dein ceps quorum anni commemorantur, nec filios filias-
que genuillè reticentur : ac per hoc non apparet omnino,
vtrumquinominaturgenitus , ipfe fuerit primogenitus.
Iramo vero quia credibile non eft, pâtre? illos ætacc longa
aut impubères fui(lè,autconiugibuscarui (Te, vel feetibus,
nec illos eorum filios primos eis natos fuiilë credibile eft.
ièd cumfacræ feriptor hiftorix ad ortum vitamq;Noe,cuius
tempore diluuium faófcum eft,per fuccefliones genera*
tionum notatis tempori bus in tenderer peruenire,eas vti-
quecom memorauit, non qux primæ fuis parentibus fue-
rint,fedquæin propagationsordinem venerint. exempli
gratia, quo vtid fiat apertips, aliquid inrerponam ,vnde
nullus ambigat fieri potififle quod dico.Euangelifta Mar-
thxusgenerationem Dominicas incarnationis per feriem
fau qui eiusprimogenitus fuit, quiaicilicet per illbs ad
Dauid peruenire hon porerat. Deinde ièquitur, Jacob au-
tem genuit ludam, qui non eius primogenitus fuit, ludas,in.
quit, genuit Phares: fed ante ilium iam tres genuerat. Eutn
itaquetenuitin ordinegeneratiohum,per quern ad Da*
uidatque inde quo tenderet, perucnircr. exquointelligi
poreft, veteres quoque homines ante diluuium non pri-
mogenitos, ièd eos fuiilë commemoratos, per quos ordo
fuccedentiumgenerationum ad Noe patriarcham duce-
retur. Sc hoc inrendebat auiftor huius hiftorix in comme-
morandisgenerationibusex Adam perfilium eiusSeth,
vt per illas perueniret adNoe,fub qüofaâum eftdiluuiû.
Per Seth autem ab Adam vfque ad Noe,denarius infinua-
turlegitimus numerus. Cüi N oe adijeiuntur tresfilij,
vnde vno laploduobenedicunturapatrc, vtcemoto re-
probo, & probatis filijs ad numerum additis, etiam duo-
denarius numerus intimetur , qui& in Patriarcharum &
in Apoftolerum numero infignis eft propter feptenarij
partes, altera per alteram multiplicatis. neq; enim miran-
dum, fi varia quantitate numerofitatis annorum interpo-
fita,pcr tam longarn xtatem ab Adam vfque ad diluuium,
non xqualisnumeri generations habuit vtraque progenies
> led per Cain V II. per Seth autem X. (ëptimus efte-
nim,vtiam dixi,ab Adam Lamech,decimus Noe: & ideo
non vnüs filius Lamech, ficu t in exteris iuperius, fed plu-
res commemorati iunt : quia incertum erat, qui ei fuerat
mortuo fiiccefiimiSjfi regnan di tempus inter ipfiim, & diluuium
remanfiiïèr. f Quod cum Lamech feptimus ab
Adam fuiilët inuentus, tot eius annumerati lunt filij, do-1
nec vndenarius numerus impleretur , quo fignificatur
peccatum.adduntur etiara tres filij,& vna filia. Qupniam
ergo lexdehario numeroprxdicatur,vndeeft memorabi-
lis ille decalogus,profeäo vndenarius numerus qùoniam
tranlgteditur denarium, tranlgi eillonem legis, ac pet hoe
peccatumfignificat. Progenies ergo ex Adam per Cain
fceleratum homicidam, vndenario numero finitur, quo"
peccâtum fignificatur.-Sciple numerus femina claüditur, à
quo fexu initium faäumeft peccati,per quod om nes mo-
rimur. Com.miflum eft autem ,vt&voluptas carnis,qux
fpirituirefifteret,fequeretur.na&ipfa filia Lamech, Noe-
ma,hoc eft voluptas interpretatur.vnde potuit fieri, vtvi*-
uente adhuc Lamech atq; régnante, fieret diluuium, vti-
pfum cum alijs omnibus hominibus,exceptis ijs qui in area
fuefunt,qué perdere t,inucnire t: impleretq; illud quod
delëmetipfo iple a it , De Cain feptuplumvltio dabitur, de Lamech
verofeptuagiesfepties.ficenim oportebat iftas duas pro-
ponere ciuitates, vnam ab homicida vfq; ad homicidam
nam idem Lamech duabus vxorib. luis ie perpetraileho-
micidium confiteturralteram pereum quijperauit inuocare
nomen Domini Dei. Sequitur, Porro Enoch vixitfeptuaginta
quinq3annosi& genuitMathufalem. ] Famola quæftio&dif-
putatione omnium Ecclefiarutn vétilata, quodiuxta fup-
putationem diligentemXI V. annos poft diluuium Mathufalem
vixiilè feratur, cum fupra D C G C C L X X IX .
annisfitdi&us vixiiïë. Et quómodo verum eft,quod^èlo
tan tu mani mx in area faluçfaâæ i un t ? Refta t ergo vt quo-
modo in plerifque, itaScin hociït error in numero: fiqui-
dem & in Hebrxis&inSamaritanorum librisita fcriptum
reperitur, EtPixit Mathufalem CLXXXV I.annis,&genuitla-
mech:&vixit Mathufalempofiquamgenuit Lamech DCCLXXXll
annos:&fueruntomnes dies MathufaU anni DCC CC LX IX.&
vixit Lamech CLXXXII. annos,& genuit Noe. A die ergo na-
tiuitatis Mat hufalæ vfque ad diem ortusNoe , fimtanni
C C C L X I X. HisaddeDC.annosNoe,quiainlëitcen-
tefimo virx eius anno diluuium faótam eft : atque ira fit,
vt D C C C C L X IX . annovitxlux Mathufalem mor-
tüus fit , eo fcilicec anno quo ccepit eiïë diluuium. Sequitur,
Dixit quoque Lamech vxoribus fuis Ada& Sela, Audite vocent
tneam vxores Lamech ,aufcultatejermonem meuhr.quoniam occi-
Quafli»
je-'anni
Mat hud
XXXV.
diviruminvulnùsmeum , & adolefcentuluminliuorem meunt,
paren tum volens com men dare memorix, ordinem à par- feptuplumvltio dabitur de Cainide Lamech verofeptuagies fepties.]
te Abraham, atqueà Dauid primitusvt perueniret inten- lam alibi lècundum hiftoriam diiftum eft, co quod ab
dens, Abraham, inquit,genuitjfaac : 8t hon ait Ifmaet, qui I Adam vlque ad Chriftum LXXVII.generationes inueni-
primogenitusfuit. ifaac autem genuit tacob : & non dixir Ë- uhtur,ïn quibuspeccatum Lamech, idefttotiusmundii
________ _______ , / • •; ^ , 1 :• f. , . , •• fangui-
De rxotr
bus turned1
XXXVI'
T^nsuinis Ghrifti effufiong folutum eft., liquideip,^ in : vftx annos ageret,;quöis möte, fuo fctjptura qun»gcotpS
„ uilo Iudxorit proprer interfeftionc Chriiti LXXVII. | vocar, nomine totius mäximam partem plerpmqu.e fight:
l.iiulitftxfunt.ftatutx, iuxraillud Euangelium, in quo di-.: ficans. Sexcentefimo quippe arino vitx Not llcundo
#um eft Petro A poftolo: Noh foiutnfepties, fed etiam feptua- ! menfe factum eft diluuium, äc fic .C XX . anni prxdi'Äi'
.v. - ........ - r ■ -J-A füllt, futurx,yit® hornihum periturorum, quibus tranfa:-
6tis diluuio delerentut. Siue aliter,vt in Hebrxo habeturi
Non i'udic^bii f f ir'ttus intus homines iußos in feippiteYnum, qiioM
qiesfepties,fipaHituetitfratri remtttendum: ideft,. ludxum re-
uertentem poft LXXVII. Vindi&as ftatutas recipiendum
âdindulgentiamCh rifti.
NOE vero cum^quingentorUm,effet annorum , genuit Sem,
Cham, & Iapheti Cumque\ccepiffent hominesmultiplicari fuper
tertam, & ßioiprocreaffent, videntesfilijDeifiliashominum quod
effentpulchra, acceperunt vxorestxOmnibus quas elegerant. .] Ho,-
inines hoö-in loco ftirpem Gain diuina fcripEuraj licet
tacitCjVöluit demonftrarej, hoceft; filips poflëflionis.Gu-
ius, nifi terrenx ciuitatis, qux.in ei8s nomine çondita eft,
qui dicitur Enoch i Enoch vero interpretàturdediçatio,
quoniamhic habet eum quem intendit& appetiçfinem.
Quod vero adiecit: Etfiliasprocreajfent: oftendit malum à
fexu femineo rurfus inuentum : non quidem illp modo
quo ab initio: «oh enim cuiufquam ctiamtunc fallacia
ieduftx illaî feminie perfuaferunt peccatumviris: fed ab
initioiqux praufs moribus fijetant jn terrpna ciuitate, id
eft, in terrigenarumfocietate, amatæ funtàfilijs Deipro-
pterpulehritüdinem corporis: quod bonum,Dei quidem
donüm eft ; fèd proptereà id largitur etiam taàlis, ne magnum
bonum videatur bonis, nam & alia translatio ûç
loquithr: Et faäUm eßpofiquam coeperunt homines multi fieri fu-
per m am , & filia nata[mit Ulis -, vjdentes Angell Dei filias homi-
num quia bona funt/umpferunt fibi ex omnibus vxores quas elege-
rant. DeCetto itaque böno magno, ßcbonopropriö, la-r
pfus eftfadusad bonum minimum» non bonis proprium,
led bonis malisque commune : acfic.filij Dei filiarum ho-
ltiinüm funt amore eapti, atque vteis cohiugibus frueten-
wr,irt mores focietatis terrigen® defluxerunt, defetta pie-
tate quam in fahtäa focietate feruabànt. fic enim corporis
pulchritudo, à Deo quidem faiäa, fed temporale car-
nale infimumbonum. HuiuS igiturcaritatis.hoceft,di-
leóHónis & amoris ordine perturbato, Deumfifij Dei, id
eft, filij Seth, filij refutredionisneglexcrunt ; & filias ho-
minum, id eft. Gain, ddeierunt. Gerte & illi qui erant filij
Seth, 6c didi fnnt filij Dei, ijdem ditfti funt angeli Dei :
filij hominum erant per naturarft, fed aliud ttomen coepe-
ra'nt haberepergratiam» namin eadem feriptura vbi, di-
<äi lunt filij Dei , ibi didi funt angeli Dei. Sçdquæritur
qtiemadmodum potueript angeli cum filiabus hominum'
concùmbere,vnde gigantes.nati eile perhibentur: quos
quidem homines iuftos fuille credimus,qui potuerunt ec-;
iam angelorumiiomine nuncupari. nam. dehomjpe Io-
anne fcriptum eft : Ecce ego mitto angelum meum antefaciem
tuam,quipraparabit viam tuam., Sed hoc miauet, quo modo
ex hominum concubitu nati fint gigantes , vel fepainis
mifeeri potuerint, fi non homines, led angeli fuerunc. Dei
tarnen angelos fanftos nullo mpdo iilo tempore fic labi
potuillë crediderim.necde his dixiilëApöftolum Petrum,
ficenim Défis angelis peccanribus pon pepercit, fed car-
ceribtis caliginis inferi retrudens tradidic in iudicio pu-
niendos referuari. De gigantibus autem, id eft,• ninrium
gtandibus atque fortibus, puto nön efle mirandum,qupd
exhominibus nafei potuerunp: quia &poft diluuium quidam
tales faille reperiuntur. Vxidecredibileeft, homines
iiiftoS appellatos vel angelos vel filips, Dei, concupifeentia
lapfos peecaflfe cum feminis, quam angelos carnem non
habentes vfque adillud pccçatû defeendere potuillë. Sc-
quitur : ' , ?
Dixit quoque Deus : Non ptrmaiiebitßiritus meus inhomipe in
aternum, quia caro eßferimt^ dies eius G XX. annorum» Gigantes
autem er ant fuper terr am indiebus Ulis..]) Spiritü quippe Dej
fuerantfaifti angeli & filij Dei, led deçlinando ad inferior
radieunturhomines, nomine naturx, hon gtatiæ. Pîcuntur
& caro defertpres fpirjtus,.& deferendodefe1 “ * QEot^
aiitem dixit Dçus : Erunt dies eorum CX X. anni non fic ac-
cijfiendüm eft, quafi prxnunciacuip fic pofthäßc homines
C X X. annos viuendo non tranlgredi i 'cum 6c poft dilu-
uiùm etiam quingentos quofdam expeffifte inueniamus:
fed intclligendumeft hoeDèumdkiftë, cura cirCafinem
quingentörum annorum eflëc NoejjdeftiÇCCCLXX^»
BÏblïotb. Vet. Patr.Tom.j.
niam caro funt. hoe eft, quiafragiliséft inhomine coiidi-
cio, non eos fcruaboab xternocruciatu: fed hicjllis re-
ftituam quod merenrur. Ergo npn feueritarem, yr in no1*
ftris codicibus legituc: fed clementiam Dei fohat, dum
peccator hic pro, fcclere vifitatun Poïrö nè videretur in'
eo eflë crfi'delis, quöd peccantibus locum pxnitentix non
dediflèt, adiecit: Sed erunt dies eorum CXX. anni. hoe, eft,
habebunt C X X . annos ad agendampamitentiami 'Npn,
igitur humana vita» vt multi errant, in C X X. annos Con-
tenraeft : fed generationiilli C X X . anniadpsnitentiam
dati funt. liquidem inuenimus poft diluuium, quod A-
braham vixerit C L X X V. annos. Noluit Deus tempus
expeftaredecretum,fed X X . annorum Ipatijsamputatis
induxic diluuium,anno D C. agenda p*nitenti®deftina-
to. Sequitur:
, Gigantes autem trant fuper terram in d'tebusjüis. ~] HxC verba
diuinilibrilatisindicanr ,iam illis diebus fuiflè gigantes
fuper terram, quando filij Dei accepérunt vxores filias
hominum. Sequitur: .
Pofiquam enim ingrefii funt filij Deiadfilias hominum, illaque
genuerunt, ißi funt potentes a faculo.vin famofi. ] . Poftquam
hoe fa^üm eft, nati funt gigantes. fic enimait: 'Gigantes
.autem erant.fuper terram in ditbus illis, cum eas amarentpulchrOs.
nam alia translatio non pulchras, led bonas, id eft,lpecio-
las corpore, bonas vocat. Quod autem air: Et geyerabarit,
fiue genueruntfibi: fatis oftendit quod prius antequam fic
caderentfiftj DcijDepgenerabant» non fibi: idcft»vnon
dominante libidine coeundi» fèd feruiente officiopropa-
gandi; non familiam fallus lui, led ciues ciuitatis Deik
Nee mirai^dum eft, quod etiam de ipfis gigantes;näfei pp-
tuerunt: heque enim o mnes gigantes»led magis multi v-
tiqué tuncfuerunt jquam poft diluuium témporibus ceteris,
quos,propterca creare plaeuit ereatori,yt etiam hitic
oftenderetur noiyfolum pulchritudines,verum etiam ma-
gnitüdines &fortitudines corporum non magni pendeii-
das eflë fapientii
Vtdens a u tem D eus q u o d ty u lta m a liü a h om in um effet ii) t e r r a»
& c u n £ t a cogttatio cordis in te rn a ejfet a d m a lum om n i tem p o re ,p a -
n ïtu t t eum q u o d hom in em fe c ijfe t in t e r r a : & ta fiu s do lo re cordis
in trin fecu s, p e le b o , in q u it , hom in em q u em c r ea u i a fa c ie t e r r a , a b
h om in e v fq u e a d a n im a n t ia , a r e p t ïli v fq u e a d yolucres c a li J pan't-
t e te n im m ^fecijfeeos. j . Nequc enim ficut hominem, ita De-
•um cüiufquam fadHfuipajnijec, euiuseft idè.omntb.us o-
mnino rebus tam fixa fen,ten,tia, quara certa prxfcientiai
vnde-tropica lócutionè in fcripturis etiam p$nituiflë lcgi+
tur Déum ; iuxta id vbi ftfeitur , quod homo Iperauemt j
vel naturalium cauflarnm ordo ge (lab a t : non imtta id ,
quod Te pmnipotens fadturum eile prftfciuerat. Sed fi
.nonvratnrfcriptqratalibusverbis, nonfe quodammodo
familiariusinfinuaretomnigenerihominum,quibusvuic
eflë confultum, öepuniat ïuperbient?s, &éitcitet hcgli-
gentes, 6c exerceat qmerentes, &alat intelligentes! quod
non faceret, ii non prius lë inclinaret »s& quodam modo
defcénderet ad iacentés. Videns,inqui t,D eus,qnia multiptica-
ta efimalitia hominum fuper terram» & omnis cogitaiio cordis iUi-
us intenta ejfet ad malum omni tempore, panituit eum quod hominem
fecijfet in terra. Pcenitudo Dei, mntandarumrerum eft
immutabilisratio. Quod autem inreritum omnium ani-
malium terrénorum, volatiliumqpe-denunciat,magnitu-
dinem futurre cladis effatUf:,nonanimantibus tarionis ex-,
percibus, tanquam 6c ipfapeccauerint, minatur exitium.
Sequitur:
Noe vero inuenit gr at iam wam Domino. Noe vir iufiuiatque
perfeclus fuit in generationibus fuis.J Si nullus fine pcccato.,,.
quo modo ali quis perfedus eflë.poteft ? ftifi quiaperfc&i.
hiealiqui dicuntur, non ficut petficiendi funt fenifti in iH
la immortalitate, qu,a rcquabunturangelis Dei j fed ficuu
eflëpotèft in hac peregrinatiope peccati. Cum Deo ambu-■
~ X X X taUit: h o c j
Dégïgan
b a s .
XXX vul
De pâîhi