SânBi P au lin i
Luc. 10.14.
projLaza-
rum. • I
f amarns.
B I
P/â/. 140.3.
ProH.&. h
Mat.i2.i7
& I
Mat.19.22
Mat.10.22
Lac.1i.23.
; Mat.6.19.
TJal.jt. 7.
Eccl.z 19.
i.Cor.4.7.!
Pfal.6t.29
Gen.itij.
2.19.2. j.
lob.31.16.
aut malè prodigi egent merito', æternaegeftate pledfcendi,
qui cam viles fibifueritic çharitace luxuriæ.vt i;s preciofior ;
niifïeatguatut vnius dîei menfa, quam totius lui tcmporis
vica. Hi ergo non communicabunt in æternum çoeleftia
bona pauperum, quorum iftic pâuperes bona terrena nc-
fcierunt, horiim grauius lingüa torrebitur, qui debilitates j
modo pauperum vel horrent vei irridenr, faftidiofi letha- ;
liter&faceti, quiprætereunt , &canibuslambendadi-
toittunt hulcer^proximorum, quia omnis natura, homi-
nihomoproximus. Nonne, quæfote,iftiveriùs dicendi
canes, qui ne canes quidem in curanclis atque mulcendîs
hominibus imitati funt, Ôc demïcis faltem â menfafuaca-
dentibus fàtiari çupientès fratres, hoceft, natura marie
germanos nonfolùm obferatis foribusexcludi, fedetiam
fæuis verberibus expelliiubent ? Ynde credoilium in Eu-
angelio diuitem tartan, cùm totus, vt clamat, mifer cru-
ciaretur in ilia ignei gurgitis fl a mm a , folius tarnen linguae
refrigeriumipoftulafle ; qua finedubioideovehemcntius
cremabatur, quia in f Eleazarùm ante ianuam fuam ftra-
tum&canibus reli<ftum,fæpius îuperbotauarusorèpec-
cauerat. ■' , ,
Ob hoc ôc alibi præmonemhr, ponërè ori noftro eufto-
diam, docenteSapicntiyjer Salomonem : Quia in manu
linguavita&mors. Et alibi : Verbis tuis, inquit, iuftificaberif,
aut verbü tuis cohdcmnaberis. Tibi igitur,frater in Chrifto v-
nanime,cui fub haç poena metus, ôc cum illafede çdmmu-
nitas , cuius os bcnediûione plenum eft, cuius diuitiæv-
bera pauperum funt, cuius dornus hofpicium Chtifti cft,
quinoniaceremendicum ante ianuam tuam epulante te
iuftines, fédjcontKi,te&is tuis lætus inducis,aut tecum e-
pulaturum,autetiamiemnantetefaturandum.' Tibi felixàpeccatïsegeftas,
& beat* in virtutibus opes funt. Tu
inter illos pâuperes iure numeraberis, quorum eft rcV-
ghum coelorumj Ôc inter illos dfîiites,quorum poflèffio ci-
uitas firma eft, quia fpiritu Dei diues es » tuopauper. Ta lcs
enimsdiuites cuin pauperibils fuis diligic Deus,& facris
liter js célébrât, paginarumque perennium au&oritate nô-
bilitat. f io c enim ipfom conliderare tevolo, eorumdi-
uitum, quorum vel criminavel fuppliciain Scripturisfi-
gnatafunt,nominafignificatanonefle. Quia finedubio
indigm eraht, vt fermone diuino ,nominarentur,‘quos aut
vitæ obliterauit impietas, aut auaritia deleuic. Ideopræ-
dixçrac Dominus in Propheta deipfis : Nec memor ero nortii-
num illorum per labia mea, hoceft, per immortalium duo
Teftamenta Verborum, quæ oris diuini labia benè dicun-
tur.quia ÔC coherent fibi., & Vno Dei verbo aperiuntur,&
per ipfa nos Deus ofculatur ab ofeulis oris fui. Hæcergo
labia pollui rioluit nominibus impiorum diuinaiuftina.
Idcirco nequeillius diuitis nomenextat, cuius vanitas&
auaritia fignatur, cui confumptacam vita de vitae appara-
tibuS cogitantididumeft: Stulte,hac nofte expojlulabitur a-
nima tua,qua parafttjum mwrî^eque huiuse tartaro diuitis
nomeninlîgne eft, quod non càfu'praetermiiïumedito
pauperis nomine intelligimus. Illius quoque diuitis, qui
-gloriatus in Lege compléta, conditionem adipifeendæ
I perfe&ionià diuitiarum fuarum amore auerfatus eft, caeci-
! tatèmlegimuSjVOcabulum non habemus. Eratenltn, in-
quit,habeas multospoftjïiones : ideirço fecuta eft ilia fenten-
ti a, quæ regnu ni coelorumomnidiuitipenè claùferat, nifl
Deus vt lolus bonus omnipotentiæ fuæ excepiflèt hoc do
num,vt diuitespauperum voluntate ditarec. Hi ergo diui-
tes inuiûDeaSçobliterataememoriae, qui terrenis caduca
praeuerterint, quique maluerint terræ quàm Deo credere,
o eicam tineis & prædam furibus congercntès, 8c, vt feriptû
eft, cui theiàuiizant ignorantes,- quia nolunt intelligere,
cui debeant thefauros fuos. Digni qui nelciant, quofuc-
eeflbre dimittanc, quia nefeiunt, quo làrgitore poiËdeant.
Quid enim hàbes, 6 homo, quod non acceperis ? j & quia accepifti,
quid gloruns, quafi nonacceperis ,& de fuis dm donisfupçrbtà T a-
! hum, mifrater, diuitum nomina in Euangelio non feri-
buntur, quia necin libre vitæhabentur. Denique vtlcias
nondiuiciaSjiedhominesproearumviibus elle cülpabi-
les velâcceptos Deo > lege famftos''Patres Abraham.
Loth & lob de opibus fuis amicos Deo fadtos. Nam in
Éuangelio', quoille tàrtareus contemptor Éleazari diues
prætermifluseft, ilium ab Àrimathia Ioleph diüitem nd-
minari videmus. Beatusenim eft, qui fpecialiter inteüexitfu-
peregenum & pauperem, pio Chrifti corpus obfequiô mune-
ratu->,necludicem pro iniuria dominici corporis înterpel-
larevèritus, &pioiumpru preciofi velaniinis 8c ièpulcri
noui diues in Domini fepultura.
His tçpaginafandlanominibusadfcribet, & intalium
diuitumforte numeraberis, quôrum&opcs aequas&ani
mum.Non enim fibi habenecs habebant,fèd nemo qurc-
quam dicebntfuum , &humaninihil à (ealienum.^uta-
bant,ytilla quondam prin'cèps fideimultitudo, cuivnum
cor 8c anima vna, & omnia çommuniaerant. Et vide ra-
tionem,facilèiudicabisparricidalicriminecontemnipau-
peresnoftro arbitrio , quos rmllo videmus à nobis Dei o-
pere dilcretos. Quomodo ehim excludamus à noftris
modicishabitationibus,qüos Deus vna nobifeum iftius
mundi condufit domo ? Quomodo dedignemurterre-
næ poflé fiionis viu facere participes, quos Ôc in vna diuinæ
originisvnicate confortes habemus î Hoc tenens Abra-
han?, amicus Deofaâus eft : hoc bbfcruansLoth,eua(itàl
Sodomis.-hocfedatuslob.de zabulotriumphauit. Ape-
riamus & nosdomicilianôftrafratribus,veltimentespe-
ricülum fupradidorumexemplo Patrum , nefortè quafi
hominem excludentes, 8c Angelum repellatpus j vel fpe-
rantes mereri & Angelos h o fp ite sd um omnis aduenæ
tranfitum p'rompta humanitate fufeipimus. Pater enim
Abraham, dum peregtinps fufeepit, excepit 8c Dominum
cum Angelis jChriftum, 8c in hofpitali tabernaculo ilium,
quem in Euangelio çoram ipCo Saluàtor exhibet, diem
vidit. Sodomitashofpitum damnauitiniuria, & Lotheo
potifllmùm liberari meruit affedtu, quod hofpites prætu-
licfiliabus. Non illeimpius^fed perre&èpius. Non enim
filias vilësvhabebat, quiinde merccdem meruit,quod pie-
tati domefticàe prætulerit iuftitiam charitatis, hqceft, ti-
morem Dei, cuius vtique præcepto & fpiritu rëcipiendis
hofpitibus feruiebat, acproinde iam tune perfeéfcumfi-
deimunusillecompleuit, quo dicitur nobis : Omnis qui
reliqueritjratres& forores, aut matrem,aut filios vel filias propter
nomen meum,centuplo accipiet,&vitamaternampofiidébit. Hu-
ius mentis perfedtio , vel iftius perledtionis mens iam ab
origine fe'culi iuftum Loth âb illo pentapolitano incendio
libctauit, meruitqiie pro hôfpitali domo tantam non in
domüiîi vrbem munerè Dei fortitus accipere. Quia ille.
qui in ïncefta 8c impiaciuitate folus&pius fiierat & pudi-
cusjiplam fuperahs pietace pietatem, non dubitauit, qua-
tum in ipfo fuit, pudicitiafiliarum redimere hofpitum ca-
ftitatem. fob verb ille Domini igné examinatum argen
tum,felempei oculum cæcorum , ÔC pedem claudorum
iuiffe teftatur, horumque^opeiumin ipfo cencationis fuæ
certamine mercedem repofeit, ôc recipit ; fpoliatur opibus
patrimonij, non animi, fedinuulnerabilis corde , nela-
bijs quidem peccat. N udatus am bitionefubftantiæ,fed
armatus virtu te patientiæ : orbarus prole , non cordis
lamine, filios mentis fuæ, hoceft, iuftitiliæ opera com-
pleditur clamans : Nudusexiuidevteromatrismea, nuduso-
portet in terram reuertau v Nihil intulimus in huhemun-
dum, verum necauferrepoffumus. Sedquiafpiritaleso-
pes non amiferàt,temporales quoqj diuitias pro patientiæ
triupho recepit,& ditatus eft triplo, quia probat9 ôc purga-
tuseratfcptuplo. Laboresenim, vtferiptumcft,fiuüuumfu-
orummanducauerat, inoperibuspijselaborando, & idcirco
fruéluslaborumfuorum manducauit, inhoc etiamfecu-
lo præmia operum recipiendo. Cum his diuitibus tibi
forseft, quia eundem Deumdiuitiarum tuarum caufàm
eflè memimfti, liber auaritiæ, quiafetuus iuftitiæ. Iniquo
mammonaiuftc vteris ,neccaptiuus, fed verè dominus es
pecu'niæ-tuæ, quia poffideris à Chrifto, cui captiua eft ipfa
captiuitas. Gloriareigirur in Domino, quia non caro&
fanguis tibi, fed iple, qui lumen eft verum , & fàpientia
Dei Chriftus prudentiam huius prouidentiæ reuelauit,
quaintclligis in omni egeno & paupere Chriftum cibari,
potari contegi, vifitari, fecundum illos Patres, quos ob
hocmeritum,quod luprà dictum eft, in die malaliberaujc
Dominus. Ipie te Dominus confèruet Ôc yiuificet, ôc bea^
turn faciat , 6c ferat opera nunctibi fupra ledtum dolori-
B p if t a^Aeilotuin,
t r g i i C o n - ■
,I j- i*cja[ faccum tciflitise tuae,&reddat tibi lxtitiam falutaris
! fui: confirmante fpiritu principal* firmer in orationibus&
elcemofy nis,vtar(um/ereu?n brachiatua,perficiatpedestuos tan-
'• m cerui,\t 8t ad fugiendum zabulum,& ad coniequen-
dum Chriftum veloxfis, &fixis gemino vtriusqueTefta-
! roenti vogue vcftigijs,in viaDbrnihi firmitCr cpnfiftas;pre-
• ptis manu Dominipedibus tuis al^pfu,& oculisifletui yf
1 cum benedi«3:a coniuge tua in:«ternumpl^ceasDorhino
mregionc viuorum Fietenini tibi fecundum fidem tuara,
• auiufidelis Dominusm verbisfuis, memor eritinaetcrnumhur,
| iusfacrificijmk&holdcqufium tuumpinguefiet, tequeipfum
viuam fibi hoftiam in odorem fuaunatis accipiet,remune-
• ratOt Veftriftenorisin illa die , qualpcupletior creditori-
buSdebitor fuum cuiqUe depolitum multiplicata, redder
vfura. Nec longc retribuendi dies, albentibus quam vi-
demUSpropinquamefleregionibus. Interim reeipiendas
opes feftina tibi meditatione proihittCns,multb vberius ar
nimum tuum venturi fide^ quam meo vel cuiusquam fer-
mone folaberiS; Non cnim modica animis credentium
voluptasefti promifla fidelibus bona duici cogitatione
prsfumere i &inParadifo ia,mahimisdeambulare. Sia-
gricolamiuuatfpem meflisin fegete mirari, dutaamefle
trudum labpris expedat,faciliusqucfert morath tempo-
rum auaritia votqrumjfi pafeut oculps, dumiperateuen-
tusi quanto maiorem nps capere pofliimus voluptatem
licet peccatoreSjattamen fideles feruuli? Quibus fparfi
feminisnonapuddubiamterr*fidem, fedapudincom-
mutabilem Dei vematem ratio inandata eft i qui hoe fpe-
ramus,quodveritasipfapromifit- Nonenimab humanis
opimdnibus,necafabuloiisppetarumfomnijSjautPhilo-
fophorum phantafmaus ppithominem furura colligim9,
fed,ab ipfo tonte veritatis haur^mus fidem rerum. Quis aii-
tem pot uit diuina magis, qqahi Deus ipfeoperum &ftatu-
torum fuorum cqnlcius nofle i Non traduces in corpora
alienaanimasivtfint mpnftra poll hominem, neqj omni-
nofine corpOte pCrmanfiiraS j autincorporementimur
occiduas. Blandiantur fibi mendaeijspoetarum, qui non
habent veritatis prophetas. Cscentucopinionibuserra-
ticiSphilofophorum,quinon illuminanturteftimoniisA-
poftolorum: & ie deIperatiohfejfolentur, qui fpcm non
habent diccntes: VmbratranfituS eft tempos noftrum,& non esl
reuerfip finis »o/fri,quoniam confignatus eft, & nemo reuer-
tetur.:/Qui excscati nequitfie, 6c infidelitatis fute tehebris
f nonpoliuntdicerc Credoyiderebo»aDomniW'Umm.vi^
; uentium. Nosvero, tam egenis remedijs non iridigemus,
quibus ipfa yeritas , Dei Verbum peusreflirreCtionem
Carnis in vitam xternam, 8c Ipopondit d ocens,&probauit
relurgens. Ipffeenim Dei filiusj per quemomma, 8C fine
, quo mhJtalpie teftatus eft: Ego [urn refurrectio,qui credit inme^
I ttji motta^fuerit,viuet,&omnis qui viuit&credit in mejnoii mo-
1 neturinaternum. Quod ne verboioiumalIereret,fanxitex-
I emplo,luumqueipfiim (in <|uo omnisfufeeptio) homine
I r'efufcitatum a ittortuiSj oftendit difeipulis 3 in femetipfb
9 fidem carni 5 affignails,cum dicit Thomte: Infer digtium tu-
umhuc,&vide manusmeas,& infer manum tuam huc,&mitte in
latus meum,& noli ejfe incredulusfedfidelis. Quia fpiritus cam cm
& offa non habetjitutme babememvidetis. H sc igitur tefti-
moma,hxc documenta,hanc lucem fidei habentes, qua
OCcafionc poterimusde refurredtione dubitaret, quam 8c
deV etbo Dpi audiuimUSj6c Apoftolorum oculis^videm9,
taanibusquepalpauimus j quique itaper Chriftum Deo
iun&i 8c infiti f.U.mus,vt Dei arrhaboriem teneamufe in ter-
3 ra noffcta Spiritum f ^ t o $ quepvdedit hobis,& noftti
pignus habcamusin Deo catUem Chriftij qui itd intfetual-
luiiviftudimmenfum,quoadiuihis mortalia difparanturj
toedio , &iiitervttaque’Comtnuni interUentu fubvelut
quodatn j vtfic dixerim., ponte continuatj vt eius tramite
terreriacGeleftibus conlerantur,cum hoccorrliptibilerio-
ftrtim incorruptiofupernaperfudetiti&mottale hoftriim):
j yt feriptumeft 3 iramdrcalitas hau{ent,i#ortemque deui-
iftamviitrix in Ghriftb & a Ghrifto nobis vita abfotbue-
Chriftusiuffit, vtadipifcamurquæ Chriftus fpo|>ondit.
Veritasilliusnobisadeft,illi fidesnoftrâ non défit, dmnl-
busVita^uhnibusviajomnibusianuatft, hfeminldàüdit
(Ua régna* quibus & vim permittit inferri. Përge quo cuf1-
ris,vt appréhendas,in quo appfehëhfus es. EnitfefëjVeran- ;
guftam viam, vt petuenias in amplam po(Ieffiohëm hærë- '
ditatis ætérnæ. HabeSiam in Chrifto magnum tui pignus
& ambitiofum fuffragium,coniuge m, quæ tibi tantii gra-
tiæirt eoeleftibùs parat, quantum tu illi d terrehis optilen -
tiæ fiiggeris,non illam, Vt dixi,’f luxibi caffis honoiahsifed
viuismuneribus accumulans,quib. ilia nuftc gaudet,iam-
que illi htiiusoperistui vfus in fcuélucft, cuius adhuc tibi
munus in feminc.7lam honoratur tuisillâ ffleritis-,iafti pà-
fcitUr tuis panibus,& affluit this opibiis in veftitu deahra-
to,circuhiami6tavarietatc,preciofolumme. Nôn ë’get a-
lienai manus digito refrigerari, proprijs ipfa digitorüm fuorum
roribus, ideftjdexteræ tuæop'eribusinfofa * hbrt æ-
Mat. 1
què ampla dote nubentem locupletàuéras, ytnùncditifi-
cas quiefeentem. Qüantam enim tünc partefh tüorühl
munerum cepit,cùméo folo, quod poterat ihdiieré*frue-
retur. Nunc quantumcunquëcontülëriv^ totum fimul'
omniumfenfimm voluptatë diuesahîmopoflîdebit. Bea-
ta,cui tam numerofà âpüd Chriftum fuïFragiafunt, & cu-
ius,caput tara multiplex ambit illuftrium cotona gernma-
rum; necalienis intextafloribus, feddomcfticis corufca
lu minibus. Verè illà preciofa Domino anima, quæ de tri-
busptecium margaritiscapit. Eftenim coniunxfidei,fo-
ror virgi nitatis , filia perfedtionis ,cui Paula mater, S oror
Euftbthium,tu maritus;
.
daiY.7. I J
luâibul
\r/iU%,a
D I V I P A V L I N l EP
I S T O L A D E G A . ZOPHY -
L A C I O.
Epiftoîæ de Gazoph*iacio argi^-
mentum;
Ad quem htuferiptafit epiflola,non fat is liquet,fiylus & fermé ne-
minemaliufn * quàm Pauhnum refipit. Apparet effefcriptàm ad
quendampradiuitem , fubcuiusperfonàdiuitesdocét,vt eleém'ojy-
nasin ipfo spâuperes {quospatronos animarum vocat) conférant. Et
quo hoeperfuadeatfacilités,artificiosè adnioduni aliquot arcanafum
fcnpturarumtefiimoma congerit. Epïftolà non tantum piàfed <&e-
loquens.
NÖn fîuftra, diledjÿfîimi m d ;i hmehtis præfepe pohi-
tur-, neque tantum ad fpeciem Videndi iacet menfa.
Quod Vt afîcqu^müf,hoh ê t veritaté tàtiti boni, fed de
Etenim quædam eft quamlibet irrationabilium animan-
tium * tâmenab hôminuTn ratione compofità,vt per eaiii
qüadrupëdia cibum tapiant.'Quèdfiij,quipiæfèpiaædi-
ficare curauerint.negligantpabulum inferre prOclitii * ta-
bidainopi ftabiiloiumenta deficient i&nöripafcentia fames
dcpafcituraninialia; Atilli dightim negligentia vel
auaritia darryium de totö capeflehtiquibus praefepis pdrâ-
ditàntum laborfuerit, & réplendi curadefuelit. Patiter
n: ciimariimalib.mortuis &vfuiü ptæfepiiS àmitteht,duo
‘graüià dâna iuftè ferentés,qui vfiu nëteüariü vt illisiropé-
dij fiimptum pëpercerint mihiftrate; Hot igitiir ëxemplbi
dileäifuniiicaüerc debemus,ne darririum ahiih^ ôcdilpé-
diuiii falutis adeâmifs, * négligentes fri Eccfefiapofitam à
Domino itterifàm ittdigéiitibus * quam defpicientibusicÿ-
'calisitifcâëmur jatte âtidis rtianibüs präeteriitlüs; Abfit qüç-
foab àhimis veftris tale 'contagiuin. Facile ehim ferpit canter
auaritiæ irt præcôrdia fiullis mifèricôrÜiæ munita vï-
fceribüSjfcàptâmquë Vipëreis alligat viheulis âniniath^fi àb
operibuS bonis nudath 8c matena captiuitatisj hoc éftjin-
fiudtuolis opibus abündartretn ferpehsihirtiicüs inuehe-
riri .Non patiamUrèrgometifam Domini & nobis VaCua,
& egèritibus inanëihrelihqüii Ôc vifiiitahtuhi ftàre, höh v>-
fui,ne de negligentia noftraefutiehtibus expreffi gemitiis
-hoftn captu menti dùbitare poffumus. Sedagîùilusquæ in nosretorqueantur. Quieniihfpeinicpaiiperëm j exa-
i . Bibliotlifvet.Patr.Lom.s. ' - R z : ........... ' feerbat