j 6 . Synejn
acdiuitile&ulongedigniffima. Nam& tumidos atq; e-
latosdiuitijs animosreprimit, felicitatem docens alijs in
rebus confiftefe, & prx paupettate animo.boncidentes e-
rigit,atq; vc fiipini abiedtique minime fincinfticuit:partim
quideitf eiufmodi narratione,qux aures luauiffimaquada
voluptatepermulcet, qUxvelXerxi, Xerxi (inquam ) illi
quiingenti exercitu in Grxcos expeditionem egit,perfua-
dere jmtuir,Venatorem qüendam, inter mon tana Euboe^
loca milio veftentem ipfe fuifle beatioremVpartini verbo-
ptimis virxprxceptis, quibus qui vcitur eum paupertatis
non pudeat, fi ne fit quidem vitaturus. Quamobrem re-
' dius a quibufdam opus iftud poftreino de regno tradatui
fubijeitur: in qubcumquatüorvitx genera, dxmonumq;
piopofiiffiet, dmftiarum ftilicet ftudiodeditö, VbluptUa-
rium, ambitiofum, poftremumqtle ad hxclxtum, & Cum
virtute^coniundum: Ex ijs ilia quidem * qux certa fibi in-
uicemfimilitudine , aeproportione relpondent, oftinia
'Corilcripfit atq. informauitrfine Vero operi impofuit,quod
reliquum eft qpamprimum editurum ft pollicitus, quo-
1 cun q; demum tempore Dedriim fata co nee fieri nt. Igitur
fi Diogenes,d^ocrates illos excipias,quorum omnium in
fermone Celebris memoria eft, 'qui 8c eximia q u adam, ac
'pExcellenti natura fuifle videntur, neq; cuiuslibet hominis
efteorundem xmulatio , nififi quis alien? ftatim fefe
#philofephorum f td x addixerit: eiufmodi veto viuendi
■ genus quxfieris,quod commune naturäm ftquatur,quod
nihil non capeflar, iuftum, religiblum , propriainduftria
’'Cohtentum, pro fiiis faculcatibus human um,; äc beneficü,
non alia prxterEuboicum illnmlelixvitadeftribi poteft.
Quin&Efieniosalicubicomrnendat , beatam prorfusci-
uitatem,quxä<^mörtuäm'aquam, iuxta'S b domain Palx-
ftinxmeditullib fita eft. Omninoenimvbi illefemelphi-
lofophiam äggreflus e ft, & ad in ftituendos homines ftu-
diufn appulic, nulla ab eo fine frudtu aliquo editaeft Ora-
’tio. Ei vero qui attentius euoluerft, in fophifticis ciuili-
bufq; propofitis varium &nonvnum in Dione elocutio-
nisgenus m^niieftumefle poteft^ In illis enim refepinus
quodammodo, ac cunvmagnifica decoris oftctatione fer-
tur,paubnis tnftarftft circUf'nfpiciens,& ipfoquali oratio-
nis nitore geftieris,vt qui äd id vniim'collimaret, dicendi-
que facundiam fibi tanquam finem propbfitam haberet.
Eius rei exemplum efto, ftuTerripe deferiptioi, feu Me-
ranon: In hoc vero etiänonnihil inflata, pauloq; arrogan-
tior eft oratio: At quod ad poftenoris cemporis libros acri-
net, in ijs nihiltumidum , nihilfiiperbunraut elatiimvi-
deas. Philofophianamqueluxuriantis lingux delitiasa-
mouec, grain; ac moderatum decus ampledtens: cuiufmo-
di eft vetus illud & naturx conftntaneum,& propofitis ad
‘diccdumrebus accommodatum: quod poft vetuftiffimos
illos Dio ipft aflequitur , cum ea qux ex vfuvitx fiintfiue
‘ oratione, fiuedifputationepercurrii. Solid* huiuspro-
prixque elocutionis fpecimen prxbet is cuirconcionato-
rio, 8c is cui fenatbrio hymen eft: aut fi mauis quameunq;
demumexijs orationibus fempftns , quas ad populam
habuit,&ex animi ftntentia fcripfir, vtrinque facile vetu-
ftum dicendigenus agnoueris, non ex recentionloquen-
di morepetitum,qui naturx pulchritudini quxdam addit
lermonislenocinia % qualesnxfuntdeclamationes, qua-
'fum rrfdtea tneminimus, Memnon &: Jem p e , 8cilia qux
‘aduerfus philbfophos feripta eft oratio: quxtametfiid dif-
fimulet omnino ad Theatrum eft 8c leporem appofita, nec
aliüd temere Oratorium artificiutn apüd Dionem venu-
ftius inueniäs. Quo magis ego philofephixconditionem
demiror , finevllaquidemGomoediaNubibushobilior
eft. Nulla enim alia^b Ariftophane tan tacum vi, 8c facul-
tatejeditaeft. cuiusfeiargUmentotibifit, quodconuolu-
Ta hxc, 8c quafi contorla mira fluendifacilitate pronunti-
entur.
4CeraliquatajeincpiilicemcAptutnfems, «
Vtrunufcceraimmerfit illiuspedem:
Mox meat a bafire circum Perfica.
* QuibusfolutU ntetiebatur locum.
Ariftidivcroea quam'aduerfus Platonetn de quatuot
fcripfir, Oratioinfigneapud Grxcosnoraen famamque
conciliauit. Atqueea quidem artificij plane omnis ex-
pers,quam ne rhetoricx quidem gencri vlli adfcribas,non
fi iufte earn, arque ex artis prxeeptis diiu dicare velisvabdi-
tanihilominus, acreconditapulchritudine 8c admirabili
quodam lepore conftac, qui temere nefcio quo paâo no-
minum ac verborum Vàrietate deledtar. Dio itiaem in ca
prxftrcim, quam aduerfus Philofophos edidic, Oratione
viguit: qüicumque dèmum à reeentioribus vigor oratio-
nisappelletur: hoceftambitiofiori, quam ftabilem, foli-
dumqiiehominem parfit, Vfiis eftorationis ftrudura, 8c
vero in'eo genere ttiaxime pollere ea ratione vifiis eft. ne-
quetamentantopetea veterc rhetorica defiilcauit, in ijs
etiamin quibus manifefte videtur à propria confuetudine
dçfcifcere,%t id latere poffit, Dionem eue qui perperam in
fecêhtioradeflexerinSéd Cautèaccirçumfpeâe ad earn ft
tranfgreffionemcbnferre, & pudore quodammodo fuf-
fundi videtur, vbiaudaciusquid, atque infolentius vfur-
pauerit: itaVt vel tlmidifatisinfimulari poffit, fi cumea,
qux pofttnodum inualuit,rherorum audacia comparetur.
maxima auteni fuotum ftriptoriim parte , ac'ijsferme o-
mnibus , proximè poftàhtiquos illos 8c ftabiles grauiffi-
mofque rhetoras collocandus eft, vitfiue coram populo,
fiuè coram priuato hominepræ cçteris omnibus addicen-
dutn digniffiinus. Nam & nùmeri Ora^n is caftigati,
8cmorumgr^uitaseiufmodi, qux f tu l t x ® irnprudentis
totius ciuitatis cenferem , atque moderarbrem deceat.
Quemadmodum vero elocutionis non ynicum duntaxat
genus eflè diximus , neque cognitu difficile Dionis efle
proprium,nuncRhetorem,nnncî?oliticum agentis: Ita
&fententiasip(as , fi quis non fine iudicioquemcunque
ex ëius libris perluftrauerit ; in duobus illispropofitorum
generibus eiufdemDionis éflècognofcet, Tametfivel le-
uiffimum in maUuS Ïumat , Dionem tâmen ad excogi-
tandos oratoriafacultatede quibulcumque rebus fermo-
nes acerrimùm atque ingenibfiffimum efle competiet»
Longe énim isin aftruendis rerum argumentarionibusSo-
•phiftas omnes anrecelluit. Quod fi vllus alius Sophifta-
rum eacomminifcendifacuhate fu it, at permultumta-
'rtien intereft, vt cumillius folertia atque prudentia com-
paretur. Prxterea admirabilis, eaque propria dicendi
forftiaDionisinuenta, ac ftntèntias configurât* Homi-
nisindicio eftoRhodiacus,&Troicus,imo verb & Culi-
cis encomium. Nam in ludicris etiam cra<ftandis Dio bona
fide verfttus eft, càm is vbique ingenio ftruiret: Neqne
eaeiufdem induftriX;, 8c facultatis eflè diffidas. Hxc ha-
buiquæ de Dione dicerem ad éum filiiim , qui mihi tandem
aliquando nafeituruseft : quoniam interimdum va«
riailliiismonimentapercurro , nefcio quidprxfaga mihi
mens vaticinata eft ; patrios iam affettus experior , 8c
cum filiomoxfamiliariter colloqui, atque ea fuggerere
volo, q u x de Vnoquoque opere ac fcripcore fentio , vt a-
miciffimos homines, fuo quemque deledlu ac iudicio, a
me corUin'endarbs habear. inter quos & Dio Prufxus re-
cenfcarur, vir fingulari cum eloquentix vbercate, turn iudicio.
Hunc igitur probatunynihi&laudatum accipiet,
vt poftnobilioris philofophix principes Politica tandem
Dionis feriptadeguftet, eaque in primorum illorum ru-
aimentofUm, &folidiorisdiftiplinx confinio polira eflè
puret. Et lane egregium eft, ô fill, poftcaquamautaccu-
ratis feientiarum prxeeptionibus infudaueris, iudicium-
queexaggerauens.aurgrauiflimisdogmatibus,atque fen-
tentijs mentem quail conftipaueris, ii quand# diuerten-
dum fuerir, nonad Comceaiamaliquam ftatim, aut nu-
dis Rhetoricxopibusinftru&am orationem conuolare::
hoc enim congrho ordine careret > longeque id effet à
mediocritate aberrantem inertix indulgere: ftdpaula-
timrefnittenddsille tenor, donee fi libuerit, libebic au-
ter», vel in id quod omnino oppofitum eflè, deuenias, nihil
noueorumpercurrens qux ad relaxandos animos lu-
fereohm Mufarum amici homines ruffiimqueftudium
intendens carum rerum^autijs affiniumlectione, tanqua
gradibus quibufdam afeendes. Atq; ita optime feceris,fi
alternismodo animi cauia, modo lerio libris incumbens
cximium-, acreciprocum ftadij iftius curium conficias.
Philofo-
Philofophum quippe ccnfeo curaab ommahalabe, tam
arufticitatemorum&inurbamtate ahenum efle oporce-. l
l ré: GratiarunVautemfacrisinitiatumefle, planeque fefe
t Grxcum prxftare,hocefthominum conluecudine vti pol-
le,dum nullius omninp eruditi operisignarus eft. Neque
enimaliudvidetur, prateripfaaicognplceridi curiGfitatem
philolpphia?fui(Te primordiurn, adeoque Fabularura
______________ ,______________________________ p 7 .ï
templi veftibulura.' Namquiftmél magnified, &xiim pi
ftencatione iaótauenc, is non tam diffimulat, quam acerri-
mos ftimulos, fomitemque natiux hominum cupiditati
adijcit, qua vnufquilquc curiofus arcanarum rerüro in-
quifitorefheitur. Ixionautem nifi nubemprolunohe ce-
piflèr, complexuque fuiflè tfi vn ulachri contentus, haiid
fponte fibi vnquam ab ablurda illa;.oonfe<ftatiqne rempe-
raflèt. Eft igitur pró fermone fermo iii promptu liaben-
dus, pro roatorè icilicet is qui minor eft :• Egregium porrd
eundcm feflè confentaneum eft, yc ex ijs quibusbecuirret,
plebeij quideminterfiftanr,gtaulfinieqüeampleÖ:aruur,
necalium eo eflè putcntanriquiorern: at qui diuihatn in-
dolem forcitus êft , hint- fefeatrollénSfillu’m vha percipiat;
eiautemquiaDeö impellitur cempli literaria pandemusi*
Neque vero Menel ausverum Proteumignorauit,Grxcus
éninfvir fuic/geberque lö.ue haudindigOus,quiqueillura
primum gramflimis de rebus conuenerat. Siquidem ignis,
arbor, &.fer4'quidam erant.de ahimantibus plantifm fer-
mortes,ac primis ijséleraêntis, è quibus qua^funt oflania
coalelcunt,, . Veriim ijle minirne: ijs tpntentus nature
(crutari penitiora contcndebat-. Proffits igifiir diuinum
eftpmnibus,vt quifijut ab fefe iüuattdus eftj po ilc ïuffice-
f e.Qui verb fummumlapientix êulmèn attigerit, is & hominem
ftüdiola in puéris indoles quidam eft philoibphici finis te-j
promiffio! Etfanecuiufnamartisaut feieiuixars lUa, aut
fcientia elft poteft, in cuius id ratione hatutaq^ conciner
tur | vtoipnibus inlidcat,nifiéa.tundem dcleófcum Ifobe-
ret, &aliam quidem periode vtexeditioriloco delpeóka-
ret,aliam vèro etiam longe prögreflämy turipfius explötä-.
ret,|orflnium de nique, vt reginam decet, fatellitio ftiparè-
tur ? Mufas verovnaomncsefle nort ipiä nbminis ratip
ebarguir, fiuè Dijs nuncüparinbus'j fiue ho minibus tra4i-
täm aDeo appellationem imponentibus ? Cbörum enim
ob ipfurn himirüm conueritiim effiaunt: Nullxätuemex
ijs.a exteris diuulla, neque in Deorum conuiuiq lux arris
fpeciraen prxber, neq; yjliab hominibüstemplum aut.ai-
tate cönfeci;atur. Quanquam no'nnuljfiam naturx ino-
pia mihutätim id diftfibujint qupd diuelli hequaquam
poteft.alteriurqueakercomposeftfadtusiphilórpphiayeroidipfum
eft, qubd in omnesfurtditun Atqüehocex
ft eflqmeminèrir>& cura ho minib us pro cuiufque
Captucbhgredippffit. EcquidergbMuïas 'quijqüam ab(
Co fighificatur quod Mulärum conEphtui |>rxfens ftatim i H \ | ,
A pollointerefle fojeat.Hac proinde Oratione artifex qui- jdicer.quarüm ope& homipibusplacere poftumus,'&di-
dem autfciensisappellatur qui quameunq; ttifciplinam j uinaquibufdamoccultätainuolucris abomni planelaber
ibàlijslèiunââm'Côiaênti a lip i^Ê à lte riïe Deârumàd-
dixerif:^^^blulofQphiïsV.çfôis qm.exqmmumconcentuM
coneórmaquetempefatits » eamque qmnèm multitudi-
nèm inivnum velüti corpus rédegerit. Aiit h o c quidetn
nequaquam fttis eft.i fed eiufmodi infupermbneris accef-
fione opuseft, quod &rfibi peculiare habeiic, &iît cærera-
rum Chörafublimius: qupraadmödum ApoUinem ram a
eft Uunc Mufarum ccetUi prïeutttem i RytHmiqi'præcen--
tumau fpican té iii çphqï neréï qünptp^^i^pêr ftfe;üqgu la-
.cànere, qkôdqpidemftcrani
vindicate > Quod fi vatiaeftnaturahomibUni, eiiis rail- I
dent vitae , qu$in cblYtfcraplationepofitaeft, taedio fuc-t
'cumber,.atque ita noUnihUde ea magnitildine remilfuray j i
&quodammodo deicenfura eft. Nec eni.-n ineorruptae ;
lumus diuinaeque mentes, fed eafdem in animanrium ani- |
mis infitas h abem us:Sr noftri Prgb caufa h'amaniore&ouie- i
qubiiftraecapeflendae: fitn't j Vc ftipiam;deraitfeutinatu-
rsqttbddamvclutperfujium compafehJr. Gratum eftim j
&iucundurii eft, turn habeas quo in pfoximilhi diuertas, !
&ahimaUstemperainenrb, quodnonqullabbip^aHOne |
eft. Itaphilorophiis nofter fecuni ipft,ac CumDeopbilo- indiget,quantum fat.cft rribuas,non^rotul cxcidere-, ne- j
fophiae beneficio verfabituri inferiorum yero faculcatuiri rqueoöihem in viucndô.fe^üi v;jfietàtem Uà'turæ. DètiS ê- 1
adtniniculo.hbibinüm ft confortioimibiïccbiti&qûidem ) nimvbiuptatemànimaefibulaèinftatinferùit, emusbenè^J
’qua literatùS rprum péntiàtU bbtincbtit î qua^erophilbifb-j $ciô'dju>ufnamin -^q^ iôiailfiânem fuftifléreh Talé |
phüs vnumqüôdque & fingüladiiudicabit. At rigîdi illi-, j itaque quïppiam eft dijciphnarüm venuftas; Non h ic
& Ithetorices Poeticefque contemptores -, non mihi ad matetiam vlquèpeitingic : neque menrem in imàsfà-
fpbnte fitataleseifti fed indo'lis paupertaie ne ad minima cultates deprimiti fedlubindè emergéré, & àd naturàm
ôuidem fttis ilônibiiidéntuf i.q^rup1 ! R 9 ; r c è ü f | i r e p(efmittit : rùperhümeni»|r|Hu.dqtiàm êft, j
qüx in corde fbncvideris : c ù m f em lingua quæ in ar.i= ! quodm hac vira ihhmüm ftbhdecv Conrrà qui finçeraè |
l ,no fuhr hxpedite enarrare neqfëat. Equidem fidem ijs j voluptatis oblcâiamentunlnob habét ( haturæ^àurem le-|
I vllam adhibetenolimy neqifttécbndiÿoris âluJÜid âb ijij nimentô aliquôôpusêft ) qfîudêftquddagere poffit, àùt
OCculrafi diXetim, vt factum pVeftalibus jgnem| ^fimum j quoMtp left cbnuércet? | Àdboh àd ea quæ ;nè mèmôtà-
Ôiliànéfas efteuib in magnisefiè lapiencem, qui né in mi^ ! tu quidem digna funtî Nec enim naturæ modümexcelie-
nimis quidem ppffit : deinde vtiDeüs feére'tiorün) iüàtum rint » àut indeftflb adctmtemplatiqUein animó élTe diJre-1
facultatum manifeftas qüàfdam imagineseàidit,tdçàrunl riftr, àffeéHobifqüe óttin^êxpetteSi qüaficàrnedreümfüv
ftiliceteorpora: itàdécoteinfigbi&ànimus^ ^g^ftialiq* |.fosÔe^fecflèpûfciaèribfc S ib ^ o r t é dicanty ij fejàrql
ptimöfumbubrumbifoecûnditace bræditus earn vim ha- j Dijs>autfapiemibus, ac <iuinishominibus , longèarró-
bet q u i in fexterna quóque dirfùndatur^ihilehimquba j gantiflimos iidplefiri jfimö^effietófcMant, Mélftis fa-
diuinum fitéxttcmUm elTepoteft«’ Si veto àd tëgêndà efc- nefecèïintfi qubd c ü iq t tq g è f t t ó ^ c u l i^ .^ ^ f f i f t *
iam facrà minimè6;prblaöa &CGlnrilodatiör eft^üiömnt- guant; A fté<anum nàm^âêuitas infold Dei fiaciita re-
tnoda etuditibbetefertiffimus eft, & eamfibi ftcultatem j^riturV homines veto vitium alter nis cam virtüce cbni*
cômbàràüit qua federateshoiiiinura vtüt volet afficerè j inutantdS;àfte<ftuum lîbi mçdioefitaterd conciliant • ÿn-
queat iniqîuori hàc in barre cbftditibnb fit bpbrÊèti qui modetàHonèm^ déuftare vhocipfuih fe^mUgicntis cern
e q u e l i b e r â l i ù m n é e tMeü* \ lam vérq barbafesegoJiôiBirtcS ytroque généré
millatum Ôrgia celebrauiti EteRim éxijSiâltétüm ei^ocij
dât ncCefle èft i Vt àüfc fâceàtj àut eàefferat j «jui tâceti le i
pticip iti 1 Nam âut ex ciuium infortunijs ftfiôocinan-
dimàtétiâftifumet, adcoq; impdttunütp,fcfe^fninÇus^
prxbçbit, q übd libero homiiiiincpleràbileefti àütiriotio
deget is <jui fe fapiebtiiprincipém, àc Corÿphiiim facit.;
Force enim ftéq*, fi poffit, y élit örnnino certe non, hpoffit
veîiti At ego Phadcium imprinils Prôteünî admjröf, qûôd
cum màximatum rérum fepienciàvalerèt, caüillatoriàs fti-
hilominus quafdam priftigiàs obtertderet, vàrijfq; rAüm
imaginibusijs qui àdirent- occurrerét* Quippc ék admi-
tabili citcacùra fpeâaculo cum ftupbre difcedebânt, vt
bonamplius eorum quæ fàcagftent veritatem
rent. Efto vero ijs nondum initiati fant quoddam
hobiîftfim^ànim^düerti , ' qdi cutp édhtémplatioRetn
ptofiteriinfetuilTetitj^rocu! ^ fc ili adminiftràtionéi hoi
itiinunique commiinione fecêflérant, vtpbrè Raturæ ftft
confortio folueré cuiii omniinipetügeftientes : erantqüê
ipfis religioh,graüéfq; càntuSj& facra quædani àrcanàqiiS'
fignâ, &dèrriad diuinuu\numen àcceft^s,'atqifiipplicàcibiies,
quætjuidembmhiaacoriUeriionead matcriamilloS
dirimUhqdcguntq; à ft inuicem lepardfijné qùid qüda
fuâuè fit videre autintelligere poffint.
•
' ^ NdmnccedunipÀhèfynûBacchmuitêrÂpoiinù
h ie fi quis in ëos dicatnbn multü à veritatè abérrabit. Sêd
neq. illi ftne adéb fplcndidèaduerfus naturàm ihfu rgc tés _
î : V • m . &VthOS