Oe mentis
decern.
XXV.
».Par. *f-
H i -
non vident, diligunc, hi in ftitura vira Sc Deum regem in
decore fuo,xque& proximum in Deo glorificatum ac de-
coratam videhunt. Et ideo alcare quod infigura fadku eft
ele6korft,ob fignificandam eorum perpetuam vitam>X. e-
rat cubitis ahum. Cum vero di-dlum cilet,quiajfcir5<j/owo
dtareaural, additurtv eft continuo, Et menfam fuperquampo-
nerenturpanespropofitionis auream. Men fa autem leriptura eft
facra,fptritalis incelligencix clarirate fcecuda,de qua pfal-
mifta Domino,P4r<»y?i>inqaiT,i» conjpefttt meo menfam,aduer-
fuseosquttribulantme, ne enim adueiTarij tribulantesaber-
rore mfledtanc,menfam nobis Conditor.noftevfcj,etiar, per-
quarri m fide veritacis eum cofireqiur,parauic. Namqj panes
propofitionis fandli funt dodiores, quorum yel opera
nobis vel verba falut'ari^ adexemplu vitx propofitafem-
per in diuinis paginis quifquis quxrit,inuenic. Vnde apte
ijdc panes in Exodo.-XII.fieri prxeepri funt:videlicec propter
apoftolos XII. perquoru mipiftcriutpiioui feriptura
teftamehti conditaeft, & inftrum&i veceris donantc Do-,
tninp reuelat* myfleria.Quo niraicu non tantum ijdem a-1
entix pattern cun<ftarugenriqiTVconftitu,ciim,iofephpoft
: yenditioné merito caftitacisöc innocentix exemplo fubli-i
mat ü.hxc & huiufmod i innumera nobis exempla virtutis
aiïumimus.q aid nifi méfie V.aurex, fiuc vafa Domini, feu
panes propofitionis adhuc in finiftris templi,diuinx liter?
iuxta hiftoricu fenfum ,ianuam nobis Sc redle viuedi sterna
premia a Domino fperanda aperiut ?at cum eandem aldus
intelligentes vel difpeniationem dominicx incatnacionis,
vel alia quxlibecfandlxecelefixfacraroencafonare
vidcrimus,quafi alias V. menfas ad portanda vafa eledtio-
nis & alimonia vita fpiritalisin dextris templi inuenimus.-
quieademipiaverbafacrx hiftorix noqü omnino fuigo-
rera nobis fapicntixca:lellis,nouosapcrire fenlus de vete-
nb.agnofcimusjin qua profedto figura& candelabra funt
quinafadlain remplo.cüenim dixiftet fcripturarcgemSa-
lomonc fecifiè meniaro, in qua pone rent ur panes propo-
ficionis,auream,adiunxit fequentei ,& ait,E i candelabra au-
rea V.addtxteram,& V.adfiniHram contra oraculti ex auropurif-
fitrn, & quafi lily flor es, & lucernas defuperaureas. ] Slept enim
poftoli,fed& om ties funt defignati,quiprxdicando verbû | menfx in typo làqçtxfcripruræ redeponuntur,quia& iu-
pabulum vit* fidelil*. miniflranr, quia omnes vtiqj ipfam ! ftitiam efiiriendb. pancm verbi miniftrant, & vafa.ferunt
dodrinaeformam, quam apolloli à Domino accepere, fc- minifterij cæleftis, id eft iuflorünobis adtusin exemplum
quuntur.Legimus aüt de bis panibus in Exodo,per fingu- ponunt:i ta Sc aptiftime per candelabra eadem diuina elo-
ia fabbata eos mutati debere,& nouos pro vecerib.in me- j quia figurancur,yidelicec quia lucem fapientiç errantibus
fVDominiproponi,vniusquoquemenfurxfarinxfimilx j proferut.hincetcnimpfalmifta,Lucerna,inquit,pedtb.meis,
fèmpereosparariprxçeptos. Dequib. omnrbusmyfticus
de fi* terna refedtione fènfus luce clarior Cefaiget.-ablatis e-
nim veterib. nóui reftiruuntur panes, -eü affumptis de hac
vita aliquib-dodtorum fidelium-aliosloco eorü iandaor-
dinat ecclefia,& hoc nó nifi die fabbad, quia quifquis bo-
numcertamën certaueric, curfura confummauerit, fidem
feruauedtjtepore fu*refolutionis,requiem beat* pereni-
tatis intrabit. Vnius menl'urx Sc nó difpates ex fimila lem-
perfiebant panes, quia nimirdvna eademq;forma verita-
ds& fidei,quam primo apoftoli fuis auditoribus oftende-
bantsac deinde fucceftbres eorü, &.p mnes v fq; ad finefie-
culi pij dodores ecclefijs Chrifti per orbem prædicarenó
defiftunt. Quod vero in Verbis dierum legim us,quia fecit
Salomon menfas X.&pofuiteas in tempio, V. à dextris & V.afini-
flrif,pkialasquofyaureas C: has menfas ram ad panes propofi-
tionisj'qua ad vafa Domini portanda, fadas efle.credibile
eft ; phialas videlicet quaspadter fadas feriptpra refert:
thymiamataria,thudbula, mortariola, Sc cetera quçin fe-
quentib. leguntur. nam quod paulo poft in eodé;ve.rborü
?f*Lut
fm.t. i
Scc.Hinc e tiamSalomon ait,Quia mandatuluterna efl,& lex,
lux. Quare aut V.a dextris,& V.a finiftris,c6uenienter ad-
diditcontra e>-4«</«.Oraculum namq; vbicrat area,vt fiepe
didueft,aperredefignatpatnam c^Ieftem,vbiChriftus eft-
in dextera Dei fedens, paternorum vtiq; cofeius arcano-
rum:& candelabra templi aurea contra oraculufun; pofi-
ta, cum d^uinaeloquia ad habitationem fupern* ciuitat is
afpedanc,vt huiusagnitionemac defiderium noltriscor-
dib .inhuidant: Sc eos, qui originem carnis a terra habent,
ad appetendam prpmerendamq; in caelis perpetuam roa-
fionem accendant.Sunt autem qui hoc quod de candela-
brisdicitur,^.^ dexter am,& V.adfiniftram, itaputatintcl-
ligendu, quodV. fuerintadextrisillius caqdelabri quod
fecit Moyfes in deferto,& V4 fi»iftris,vtraq; tamcad me-
ridianam plagam, in qua candelabrum vnum quod fecit
Moyfes ftacepr*ceptueft:quodeodemordinecrdemen-
fis X.intelligant,quia omnes quidem ad feptentrionalem
plagam fuecint pofit*, fed V. ad dexteram Mofaic* illius
menfae,& V.adl§uam.Verum fi cofideres verbafacr^fcri-
volumine mbiaiettatyTeett^SalomonomniAVaft domus Do-] pturæ.quib.dicitur, Et candela bra aurea V. addexterauni& V.
mini,& altareaurai,& menfas,&fupereaspanespropofitionisivel adfintftram contra oraculum,patet ni fallor,quod *que vtra-
pluralemnumeruprolingul. ri pofuir,morefcriptur*vfi-j que V. oraculumrefpiciebant: vtpoteiuxtavtrunq;latus
tatiffimo,vt in Iefu Nau e:Ftlij aut ifyelprauaricaft funt mah-]^ templi inlpngum pofita. nam fi omnia candelabra ad au
data,de anatbtmate:cam Acham foins & nó plurestilijlfrael
hocfeccrint. Vel eerte quia panes propofitionis,folebant
ante fâbbatü coqui, vein fabbato mox poni po t uillen t in
menfam propofitionis,potuit fieri vt panes nouit'er codfci,
mox illis menfis imponcrentur,ibidéq; nocle ilia feruaŸé-
tur operti, donee primo mane ablattis veterib. fuper menfam
propofitionis ponerentur calidi. Non alité h * menf*
X.à figura huius menfæ propofitionis dif crêpant, namfic-
ut vna tnenfaXII.panibu&onufta,v.nitate totius fCripturç,
Sc concordiam aucioritate apôftolica vnitam defignat;ita
nonimmerito X.menfie aureæ diuinxlegis Sc prophetatu
eloquia figuratc denuciant, quæ vel refeclionc no'bis ve.r-
biDehquafi panes propofitionisofferunt,vel in nobis exempla
fidcliüquafipoficorumipfeyaforum Dominiela-,
ritate mSc miracula propon unc.R.c<5te au té bis quin* funt
menf*,non folum quia legislator V. volumina fcripfit;ve-
rura etiam quia totateftamenti veteris ferries V.ætatesfæ-
culi complectitur. Geminatur vero numerus menfàrum
quinarius,& V.à dextris ,& Viafiniftrispopuntur, cü poft
incarnation em dominicain eadé leriptura, fiue vtriq; Dei
pop ulojlu dxo f cilicetóc ge nti li cómittitur,fiueeuangeli-
cisplena figuris oftendicur, quæ quódam Dei populo an-
tiquoiuxtaliteramlblamintelligendaputabatur.cüenim
legentes in fandta feriptura,verbi gratia, Abel coconatum
martyrio,Enoch translatudemundo.Nbc pereuntemü-
domirabiliter faluatü, hofpitalitatemLothexterminatis
ftralc latus templi in lpngui^ pofita eiIent,non dicercntuv
cötra oraculum pofita, ftdpotiuscontra,aquilonem, fiue
cötra hi en fas, fi etiam men fie ibi ftabant: quod dictum eft
in Exodo de illo vno candelabro, quodabfq; vlla dubie-
tate ad meridiem ftabat: Pofuit & candelabrüin tabernaculum
tefli'montj e regtone men fa in pane auftrali. Itemq; inlibroblu-
mctotiim,CÜpofuerit Vll. lucerna* contra earn par tern, qua candelabrum
lucedabat.Ex vttaqjergo parte templi candelabra,
ex v traqi erant menfie,quia feriptura diuina ad illuftratio-
nem ac tefedtionc vtriqjDeipopulo cöditaeft, quænos in
profperis Sc aduerfis, ip triftibus aclætis euentib. reflects
ne deficiamus,& ne cæci remaneamus,illuftrare cöfueuir.
Vafa quoqj miferieprdi*funt fuperpoficarhoc eft feriptura
in fe iuftor urn opera vtrUq;npbis,per quæ in aâione iu-
ftitiæ&ipfi c6forcemur,proponic.Si aütquçrisquid inter
candelabra & lucernas eorü typice diftet, pofl’umus reifte
intelligerc, lucernas.eflc yiros fandtos, qui pleo fandti fpi-*
ri tus infufi, Sc i p ii ign e d i leétionis ardent i n corde, Sc pro-
ximis lucé fcienciç proferunt lingua. Gandelatfiaaûtqüæ
haslucernasin fublime tollunt, vtlögelatem videri pof-
fint in ecclefia,fcripturam elfe facram,qu* fânétoru nobis
virtutes&exemplafualetftione demöftrant.Cui videlicet
interpretationi annuit fermo Domini, quo dicitur de Ioa-
n e,Ille er at lucerna ardens& lu cens. P ofTu m use tiara ï ta aptifii-
me diccre,quia lucern* diuina funt eloquia, iuxta illud
Äiiniftxjquod&fupra poCuimin,Lucernapedibus meisv.t.d■
impijsfublimiterremuneratam, Abraham meritoobedi- j Gadelabraautey lucernarum harum, fàndtt funt omnes
i lu a
ÈxolwH
NmM
qüïfuacorda,Sé corporaferendis Domi’ni madatis,ihumi-
li fetnper ifncnrîPne fu p p o nu nt. Qui fqu is enim in'ntiHo
propriäfequi curât voluntatc ,'fed in omnïb; quæfcriptu-
rafanôladicar,attendit,ei.ufqi fefèfubijcere mädatis fhta->
vidquafi.cadelabiû domus Deiaureumjaureas crus geftat.
lucernas:quia cafta corporis fui membra,caftas mentis eo-
gitationes,ad facienda qU* Deus iuber.fuppouere concé-
hoetam fixaintentione, quatâdclabrum neceflè eft
firmiterad fupernacie6tü,impoflras fibi lucernas non folum
abfqj ruina, fed etiam àbfqj vllaftatus fui muraïfóne
feruard. Cü vero dixiütt,Et candelabra aurea V. ad dextera, &
Vatdfiniflrarft contra oraculum exauropunflimo:tiddidi\;,Etqua-
fiiilijflores&lucernas defuperaureas: videtur iuxtaliterâ, quia'
(upremapars càndelabrorum in modü fit lilij repandi tor-
mata: quod in canddabro tabernaculi faârü efife legimus,
cüius& flips médius,& calami ex ipfb procedentes eu fey-
p h is & fphærulis lilia fcribiintur habuifle plurima. Flores
aütlilij.vrfiepe didlü elLamçenitatcm femper vire.ntis ter-.
rxviuenriôdelignant,dequadiciebeatiisPetrus:Re^ener4-
tosnosaliomminJpemviua, inhereditatëincorruptibilem &tn-
contd.minatam&immanefcibilë,{«feruatamincalis. Etbene.li-
liyflores aüiei in cadelabto funt tàdli domus Dei,quia feri-
pturâ;diuina,fpretis tempotàlib. gaudijs, ad apperéda nos
bönapärri^ cæleftis prouocare cóiiieuit:& quomodfi ere-
âü in altitudinc candelabrum lilij flore s&.lu cernas habet
aureàs in càpite, ira eledti omnes qui in càdç feriptura fa-
dra Cdhtincntur, eredlo ad fupema fënfu , cxleftia bonaä
Dohïinoqu*fi,fl® & percepiflc probadir. Fecit^fonipesau-
reosÿbydriâs quoq3&fufcinulat,phialas,& mortarwla&thimbula
dtauropttrißimo.] Varia vafa qux adofferéda libamina func
fadta.vaiiç funt diilindlioncs eloquij diuini pro difpari ca-
Sc(]yiii\\x,Et car dines oiliorumdomus interior is farÆfanilor uni') , —
& ofliofaindomus templiexauroerant.^ Sioftiadomusintc- De carj.
liorisfandti fandlorum, angelica funt minifteria, quæ nOr 'nlt,0g.
bisdecorporeegreffisintroitumvitxcxleftis référant,& XXVII.
oftiadomustëmplidodloresfuntfândli,acfacerdotes,qui I
inftruendo, baptizando, dominici corporis Sc fanguinis
myfleriacommunicando, prima nobis ecclcfixprxfentis j
liminapandunt: quidcardines vtrorumq; ;oftiorum,nifi
fènfüséecbrdafunteotundcm ahgelorùm , fiue fànâo-
rum, quibusirnmobilitefcomplcxatiohi acdileâioni fui I
conditorisadhxrent.-vteominifteriumdiuinitusfibi de-
lëgatumfëdlecompleant, quia voluntati illius cum mini-1
ftranr,nunquam ocülosauertunt:aperiürurenim & clau-1
dunturoftia, tempore congruo, fedmmquam cardinem
templi d é ferontquia &angcli Sc homines fandti fine in
hanc vitam fidei,fiue in illam fpeciei fidèles arque eledlos
fufeipiant, femper animom in radice diledlionis frxum te -1
nent. Vnde bene idemcardinesex anroefte fadli perhibe- '
tur,propter videlicet meritum proprix çlarifàtis; Vel illius ! p
quam habent in Deum caritarîs.' Et perfecit omne opus quod
faciebat Salomon in domo Domini. ] Cumrexpacificus nofter
in die nouilfimo omnes eleâos tefutreâionisimmorcali-
tateglprificat. Alioquinquandiu flatus huius fxculigcri-
tur^acit qifidemofpus domu^ DominiSalomon.fcd non-
dum perficit.- quia- corda eleblorum Dominos vt bona o-
peren tur,infpirat& adiuuat,nullum tamen in hac vita dü-
taxat commorantem abfquepeccatoefTetribuit , nam-
que hoc donum futurævirxbëatitüdini referüat. Perficit
vero omne opus templi fui,&hocdedicationi aptum red-
dit, cùmtranslatosde hac vitaeleâosfilosxternurivper-
ducitadregnum.Quod bene fignificatiKineoquod tempacrcateaudictiü.
nqn.n.vnaeadcq; omnib. pót cóuenire plum Vll.annisxdificatum eft,VIII. autem perfe&um ac
dö6lriha>acperhocdiüeffaalxaiis vafa,veldiuerfasfideliü dedicaturaeft.Septemnamqjdiebusomnehocopusvol-
perfönas,vel ccrtcmultifariasipfbrüaólionës,fiue cogita- 1 uitur, Vlll.eft diesmdicij & lefuLteblionis futiuæ, de quo
tioncs infamu|atü fuicóditorisdifpolit«s,accipere debe- pfal.VI.&Xr.attitulatifunt. Cui videlicettempori con-
mus.Forcipes nâqjademetidandunï àltaris igné fiori de- 1 uenitaptéquodfequiturrEr/HfHfirquafanttificaueratDautd
here credendüçft. Vnde reële per cos fandti prxdicatores j pater ew argentum & aurum, & vafa repofuitin théfauris domus
defignatur,qui ignèm in nobis caricatis, quafi in altari Dei J Domini.'] Argentum namqjad nlrorem eloquentiæ,aurum
accêdérefuisexhörtationib.folent. Namqi hivelutgemi- adfplen.dèremfàpientiç,vafàgeneraliteradrationabilein
no déte forcipis ad hune igiié accendendum titionëS in ai- j pertinent crëâturara. Sandtificatq; Dauid pacer Salomo-
tare cópöiiunt, quando cófonis vcriulqj teftaméti nos pa- j njs irgent'um, cum Deus pater eloquences quof que gratia
ginisinfttuut,&eloquia veritatisinnoftto corde /quibus fandli fpiritusad loquendum verbum euangelij conform
ampliusydxcernorüdefidèfiarriflâmemur.çollocant.Fu- ratrfandlificat aurum,çomnatutali ingenioprædtcosj lu''
fçi n uixj-qux'Grxcé vöcäcur *ç**vç*i> ad hoc in miniflerio
fpirituad confiderandainlegefuamirabilia,illu-
altaris habebâcütjvc carnes vidtimçpëreas de caldanjseo-
minät.Sandtifieat&va^>cum omnibus generaliter eecle-
I dlxprbferrentur.a'tqjadefum eptu qui his étant teficiendi
fix filijseiufdem fpititus gratiam lafgitur',&illos ad appe-
affeirentunquatu vfus xque fandlis prxdicatörib. figi^arc
tendadonaperpetuxfàlutis infiammar. Hoc autem argentum,
cögtuic.-quomm minifterij eft animas fidelium vetbo ndei
hoc aurum* hæcfandlificata vafa Salotqon infère
reficere, Sc iuxra régula apoftolicædifcretionis rudib.ad-
hücdifcrp a'lis ratiönabileß? fine dololac doiftrinç Innplireplens
tn templum, cum Dominus nofter peradlo vniuerfaliiu^
dicio,omnês eledlos,óc dodlorum videlicet,& ceterorum
cisadhibere.-perfedliorib.autem folidum cibum dqdli'inæ j fidelium ccetum ingaudiumregnicxlefttsintroducir.Re-
fublimiorisminiftriarc.quicunqiénimfacramétaCnîiftiad j ponieque vafa diuerfigeneris,argenrea fiue aurea in rheeiusimitationéfùfciperenoruntjhi
quafi carnjb.hoftiç fa-
lütaris refedli fatiätur.quiadodlorum eft fpiritalium, qux
cuiq-, perfbnX my flèria audiéda comittäc, folerti ffi medif-
cernëfe. reélefufcihulâsintùlitSalomon fàcerdotibus in
dbmdDominjiquib. carnes hoftiarum, prout opOrcuerir,
côponantf&aliaquidchpminib.fedmundisedendaofFe-
räc.-aliaveroältarisignib.cöfümeridarelinquät: quia lune
invérbis Deinônuliaquænoftrç humilitaci reuclare.ace-
pulas noftræ rcfedlionicocedere dignatuseft.SUntiré alla
tatæ profunditatis, qùxfamfti fpiritûs folümodo feientix
patcac,noftrç vero capacicacisper omnia menfurâ cranfcé-
danc.qüidenim per phialas, nifi méfuraprxdicationisac-
çipitur, qua oportet vt exhortacionis gracia fingulis iuxta
capacitate ingenij Côferatur.debet.u.hic lubtifiter qui dor
ect perfpicere, ne plus ftudeat,qulab audiéte çapitur prçdicaccjdébecadinfirmicatc
audicntiumfemetipfum cdntrahendo
condefcendere,ne du patUis fùblimia,& icêirco
«dprofûtura loquitur, fe magis curer oftendere.quamaix-'
ditoribusprodeflè.Diximus’pleniusdcmenfâ&.càndeld?-
bto',(Sc vtroqv altari, ac vafis dômus Doniini, in libris quos
defadtura cabernatuli Sc habitu fàcérdotali fcripfimusi Si
quisergo capacitate m noflri fenfus ex Pâtrum traditioneî
progenicam, de hisfeife defiderat | nyopeie illo rcquirat.
faürîs domus Domini, quando eos qui mulfiiiidine dul-
cediniséjus früi merucrint,abfcondit in abdito vultus fui
dconèurbatiènehominum. Apte multi finir chefauri, in
quibusVafàele<ftionisrecondantar; fedvnadomus Dominion
qu aîjdem fün t f àdt i chef au ri :qu i a & v n a e fl ëèclet
fia, in qua omiles Continentur ele âi, quantislibec mentis
diftènt: & vna, action diuerfaeftpatria ilia cælefbs . quæ
promictkur omnibus quamuisfteue ftellad flella diffère
in daritateOta& refurredliermortuorumiquod vtrumque
iudexipfe,acdiftributorprænnorum Dominus, vnafen-
tentiademonflrauit,cuni ait, Indomopatriimeimultafunt
manfiones. Vnâm ergo domutn Domini fecit Salomon, lèd
multosîn ea thefauros àd recipienda vafà diuerli generis,
vha tamen bekediéliohe fàntftificâta parauit : quia nimi-
rum vna eft dd'rrftrs patris,non manufadla,xterna in cælis,
fed multre in éadnanfionès, âd recipieiidos omnes timen-
ces fèae d'iîïgéhtes: Dominus benêdicet pufillos eum m'ade
Sion jfrtulerütfatetdotes areufeedèris Domini,intuleruntq/am iXXVIir;
in locu fuum in oraculum templi,ni fa>fétumfanéhrum,ftib‘teralas' j
Çberubm-.fiqüïdem Chérubin expundebantaUsfuperlocït area,pro- l
tegebantefe arcam & vecïes eins defuper. Cumtfo eminereut veites, J
F f f f 4 apparerentfy