Claud.Alamerci Prcsbyt. Vtennenßs,
quisfentiat, itérât Prophctarelponfum. ^Erraueruntvidelicet
, crrauerunt, quia Deus creauit hominem inextermina- i
hilem,&idimagmem fuafimilitudirnsfecit ilium. Id eft dicerc. '
Adcotenus non eft corpus anima;vtixtimago diuina. Eft
ne aliquid quo ab hinelocorUm vfpiaprogrediaris 5 tuo-
metindicio proditus,veritatis viripus Gaptus | Prbphetæ
teftificationéconuiâus. Sed Viderim quifqüe quod ten -
tiat, proüt meâ tamen opinio fert, hoc iàitcm probum
quod eatcnus difcertauimus aducrfum corporales pro
(piritalibusfet foret,ni par clic ducerem, Apoftoli'ca quo-
queautetiam Euangelicainrem controuerfix prxfcntis
adhibere.
P a u lo A poftolo te jle p ro illo c a ü ta te a n im a
vtitur.
C A P . X I .
IGitur quanquam nonnullis locorum ficubi conduxit,
harumpiam lcripturarum teftimonijs v(us fim , fas tarnen
eft multimoao veritatis gladio falfiloqui ceruicu-
lara falubrj.concifione concipilare. Paulus dö&orgen-
t.Cor. 6.1S rium, väs clebtum ; Omnepeccatutn,incpiit,extra corpus eil.
'Qhi autemfornicatur, in corpusfuum peccat. Siexceptocri-
mine fornicationis, extra corpus eft omne peccatuni,in
animaergoeft. Pörrofiinanimaeft, & corpus eft ani-
'm2, non ergo extra corpus eft omne peocatum.Sed Apo-
ftolus dicit, prxtcr fornicationern extra corpus effe omne
peccatum. Incorporea ergo eft anima,vt fit aliquid in
quo extra corpus pofliteife pcccatiirh. ItemqueadCo-
rinthiosineumquifcelere pollucusincefti, nouercalem
thorum peerie raatris ftuprator illuferat, (entehtiam pro-
mulgaturus ficait: Etfiabfenseörpore,prafensautemJpiritu,
tum qüi hocopüsfecit idth iudicdui.Quid iftud A^oftöle Paule,
quidiftud eft ? Quomoddabfehs corpore es; vbi fpi-
ritüsprxfens ? Si corpus eftlpiritus ,Curnonpotiusex
duobus compäfte corporibus, vnoabfentem, alio prx-
fentem te effedicis ? Ätfivnum corpus es totus, cur non
parte corporis abefle te, & pärte corporisadefleprofers?
Vt enim corp ore Corinthijs te dicas ab (entern', eö videlicet
ferripotes, quia totus in yniuerlo tuo corporeus es;
verum quod corporeus totus , & per hoc quia abfens
corpore; ab fens totus, nefeio, quo tui, quo non es,adef-
ic te dicis: Aut mendacij te arguis, autcorporalcs iftos de
animaeincörporalitateconuinci. Eft ne aliquid ifticcrc-
perüm,autfoftaffisobfcurum’, quin quantum corporeus
eft,abfens Corinthijs eft? Autnullo(ui,autperincorpo-
reum prxfenseft.Fncorporeus ergo eft (piritus humanus:
jÄirquem Paulus Apoftol. abfens toto corporeo (ui Corinthijs
potuitprxfentari.Hxc & taliaex omnifermc au-
thehtieorum völuminu.m corpore inmunera proferre
poftemus.
De to quod Apoßolus rAptumfevfquead tertium dicit
calum.
«.Cor.;. 3
C A P. XII.
SAna quippe Catholicx fideido&rinaitatcnusinter-
fito gradu ab imis ad media, a medijs ad fiuntna con-
feenditur, vt ratio iudicio corpoream creaturam incor-
porali creaturx fubdens, & fummo in corporeo crcato
ri hatic eandem cum fui inferiori (ubijeiens in tertium
ccelum Pauli pediftequos rapiat ; qui folidum fenfibi-
lis mundura pene trabili mente tranuhiferintj intentam-
queaciemeximo cceli tergofiftentes , redintegrätis Viribus
omne incorporeum creatumpotiorenifuprofub-
ftantix excellentioris dignitate tranauerint , atque hic
redäÄispaululum re(piraculdpau& viribus ; infupre-
maincörporeacrcatorisagnitione conftiteririt. Quocir-
ca nunc locörü pcrcun<Sla,ri fediilo co rporal cs iftosvelim,
qua: ve'ra illis fuper hac Apoftolica fententia f it : Nam
cumdicat Apoftolus, raptum (c(e_vfque äd. tertium ccelum,
primum qua: to localitcr ? illocäliterne fit raptus* &
q u i t r è s i f t i c c e l i f i n t , a n n e p l u i e s h o r ù m , a n o m n e * c o r -
p o r e i , a n n c i n c o r p o r e i q u i p p i a m , v t q u o n i a m n o s a d i d
v f q u e l o c i d i f p u t a t i o n i s o r d o d c u e x i t , q u i d i f t i n c f c q u e -
d u m f i t n o b i s c o n f u l t a v e r i t a t e v i d e a m u s . A c p r i m u m
h o n y f q u é f a c i l e m d e c ç l o r ü m n u m é r o q u æ f t i o n e m p a u -
l o f e r u p u l o f i u s v é n t i l e m u s . N e m p e l e g i m u s , laudattVfili
Dominum cceli ccelorum. S e d i f t i i c & d e m u l t i s & d c b i n i s
l i c e t i n t e l l i g ^ v t & p l u r è s e d e li p l u r i u m c c e l o r u m , & d u o
c c e l i d u o r u m c c e l o r u m t a c i t o n u m e r i a r t i c u l o a c c i p i p o f -
( e v i d è a h t u r . E ç c e t e r r a e c o r i t i g u i s a e r c t e n u s a q u a r u m )
e l e m e n t u m e f t . E x i n p r o f u n d u m a e r i s v f q u e a d l u n a -
H è f i d e r i ç c i t i m u m l u m e h . A b h i n c i g n i u m a e t h e r i o r u m
f p a t i a v f q u e i n e x t i m a t r a n f i n u n d a n a , q u a ^ « H ^ g l o -
b o m u n d u s i n c l t i d i t u r , V b i n ä m m i n e e x a é t a v n i u c r f i - 1
t ä t e , c o r p o r u m q u æ r é m u s c c e l u m f r a n s o m n e m u n d a -
n u m ? S e d i n h o c o p a c o r e r u m c a l i g a n t i u m n u b i l o e x
a .d y t is f u p e r c c e l e f t i u m d o d t r i n a r u m c o n f u l t a r e p e t a -
im u S ; Inprincipio, ( i n q u i t p r i n c i p i u m G e n e f è o s , .) créa- Gm,
uit Deus ccelum & terrain. S i - d p i n i o n i b u s m i d i s , v é r i f i - j
d e m q u a e r a m u s , c c c e t i b i c r e a t u r a r u m t e f t e m i p f i i m
e r c a t i o n i s a ü ( S t ö r e r n , q u i- c i i m a n t é o m n e t e m p u s c r e à -
u e r i t c c e l u m & t e r r a i n , p p f t q u e d i e y n o f e c C r i t l u c e m &
f i r m a m e r i t u m , ( e c u n d o i t i d e m d i e c o h d i d è r i t , i d q ; c c e l
u m a b u f i u o n o m i n e v o c i t a u è r i t , c u i r a t i s i n t e r u a l l o -
r u m l i m i t i b u s l o c o v e l m o d o v a r i a n t i u m p o r r o i i d e r u m
d r n a m e n t a f i i b t e x u i t . A n i m a d u e r t i p r o m p t u m e f t h o c
vifibile firmamentuin tantointerüallp fubftantiæ ccelo
inuifibili cederc, qüanto idem terræ finis locoruminter-
capedine præminerc. Qudcircaalieno actranslatitio no-
mihefirmamentumiftud Ccelum dicipoteft : cum verè cf-
fe ccelum illi creato ante tempora ccelo fit proprium.
Ènimùero iftud ftelligerum , quod coelum dicimus in
ScripturaGenefeoscoelidicitür firmamèntum ; quippe
vbiluminarium ereationem retçxit : Fe'cit , inquit ,D m
duö lumm aria magna, &pofuitea irifirmamento cceli, qu'a vir
dclicet aufloritate verum illud vnum ante temporane-
urn ccelum credere finimur ; quanquam iftud de quo a-
gimus firmamentum,c»/«w dicerenqriinhibeamur , eo
videlicet < quiaDèus firmamentum vöcauerit coelum.
Sed mbiietiterüm, quod doeli in authentjeis volumini-
bus hon djiali tantum ; (ed plùrali numéro (àepe voci-
tantur. Veroautemfiibijcitur,quod terræ corpus vnum
in S cripturis- dicitur orbis ede terraium; Ita igitur for-
fandicànturroe/i mülti cum duö fint,, ficut terra, diçun-
tur ede,cum exiftat hand dubium quod vna fit. Ad quod
ergotertium ccelum raptus eft Paulus) Eianuncfodes e-
grederc,&erementorum ipohbus excudis , trutinaque
iudicij cqrporum pondcribus impofids ; appende mun-
dum; quippiaun forrafic çoeli nobis vndc vncle profilient.
Autfiynusmunduspluresporrononhabctcoelos > ali-
quos tibi cum Epicuro mundqs atomorum minUtapat-
tiiriarit, ÿt tertium ccelum Paulus inuéniata Sed quid ad
beatitudinem lpeétât, vt de vnö corporeo ad aliud, aut
ab hoc ad tertium aeque corporeum qufique äfeendat,
cum non id fit merito bèatius,’ quod loco fubliihius. A-
lioquin cedeht auiculishomines, atque adaeternitatem
non profedtibusibit qüi(quc, (ed padibus. Quapropter
cumnccpraeminentialoealis beatum faciat', neutres i-
dentidem ccelos animacorporalèsiriueniat, ' vt tandem
defedta corporibus incorporeis cedat,iUxta praelibatä ta-
citädifcuffionerationcm ; ternarium ccelorum nume
runidifferentiamquevideamus. Quia Cümdifferentia
dignitatum fitdiftantiae locorum, fi diftantmagisquam
différant inter primum (ècuridumqüe coelum , quæro,
qiiidreifit ? Autfiibftântiavidelicet illic',aut nihil eft?Si
nihil,nullacreaticoelicaulàfiiberit ,• cum nccininfimis
terræ quippiam , nifi præcedentibus porro apud æuum
caufisextiterit.
Sin aùtèm eftilhc quædam terrenis potiorviuehtiùm
multitudo, fubftantiaeruntfiipercoeléftis. Iftâfiib coelo
eft t hauriefis videlicet à fuperno fui vibrahtiümfidarum
flammas&liqUidiores auras aèris , cuiüs efémenturiire-
pletintercoeleftis vacuiconcauum , quod (cilicet àcoe-j
lo tertio alij viuentium populi atque alia ijiterfiti aerisj
profundadiferiminant. Nunc igicurfipcrhæc raptatus
' . . • ' ' “" ' Y : ' ApO- j .
■_______ , ___________D eß alu dnirtiee, Lib. 11.
Apoftolus vfque in tértifim ccelum vehit, quid iftinc po- Porro fub.ftantialiter humaftlis animus intelligit 5 incor2-'
tiillrnum repperit? Qupdfilocaliter quxrendum fuit,& poreusigitur eft animus humanus. Èn tibi terra omnem
j in primo ccelo inüenire non potuit, (fed ip(e dicit raptum corpoream creaturam , en tibiccelum incorpoream in-'
I fete vfque in tertium coelum , nefcio quidaudiffediui- telledtualemque fubftantiam’. Nunc igitürVtpoffis per
! num,quodhomini loqui non lieeat. Itane tandem Apo- duos ccelos vfque iff tertium coelum Paulo prxeuntfera-
j ftole per loca Deus qua:ritur, aut ribn nifi in loco yeritas ptari, incorppreo tui vniuèrfum tranfinifte Gorporeum*
j inucnitur?Siiftuc ita eft,& Deus igitur localis crit, &tu Poftqueetiam incorpóreum creatüm idcmque mutabi-
Deum quern localiter inuenis, localitcr amittisj quifi :lcacriore admodumnilu & volatu pcrniciore tranlccn-
non nifi in tertio coslo eft,ibi ergo tibi reli(Stus,vbi reper- j de 5 atque'ab hinc in tertium ccelum in ipfius immutabi-
tus eft. At cum non de ctelo corporeo, (èdde cceli Domi- j lis incorporci bcatiftiina contemplatione rcquiefce , te'
nö fis bcatus, & totus vbique fit Dominus cceli, quinec quehumana anima incörpore.am nofee. Cui pro natu-
localiterqua:ritür,neclocaliterinucmtur.Hatcverapro- rseexcellentiapromptumcft fimul & congruum interi-
fedto afeenfionis tu» caufa dabifur, fi ab inferioris fub- ma yel fumma tui tanquäm mediantc fubftantia, vel in-f
ftantix ccelo ad c^lum fubftantxz potioris afcendis.Qma fra defpicere corpus imum , vel fupra confpicere t)eum
quaerentibusDeum acorporeisad corporeanullüsafcé- fummum. Nuncegometfcifcitor,afferafncnobisaliam
ujs e ft, quavèrfum nunc corp'oralitas inclufa diffugiet? de ternario' numero ccelorum ac diuerfitate rationèm.
Eccë & raptum fuiffc Paulum vfque in tertium coelum Quam quidem cupio , fed liquet haudquaquam dari a
vèrum eft; & rurfum tres effe c?lbs corporeos verum non I quoquam poffe, nifi inter corpus 8c Deum natura fc fub-"
“A 4... j ftanti* corporalis interfcrat.Quiafinil^ilabfquc Deo hifi
corpus eft, non tres ergo cceli4 fedduo funt -, yt vnum
ferme ccelum fit omne,corpus, & creator corporis aliud.
Venim quoniam non trans tertium , (ed in tertium ccelum
raptus eft Paulus , tranteundi funt velut duo cceli,
omnis corporea atque incqrporeacreatura ; adereato-
rem vero quad in tertium ccelum, non tranteundi quod
non poteft,nequc redcundi quod non debet, ted ftandi
& manendi cab (a veniendum eft. Hxc autem curfixs atque
ftatus protebtus eft atque perfeftio, qux teilicètvir-
tutum eft, nonlocorum. Quoniam qui proficit currit,
&quiperficiturperuenit. Nuncquoniam ampliflimos
campos latiflxmae qu£eftionis breui admodum calle tranf-
mifimuS.datis aliquot, vtreor,indicijs, qu2e fcilicet a re-
<3:o vcritatxs tramite érrorum deuiateeemunt, quid fibi:
velit illud quod Apoftolus fiue in corpore fiuc extra cor- j
pus,raptumfeeffedicit'fiiquiro. Qifippcficait,- Scioho-■
minem raptumßue in corpore, fiueextra corpus, nefeio. &rcli-i
qua dc quibus quod attinuit diximus. Ac primum ad-
hibita diteuffione , videamus quid certum iftic fibi bea-
! eft. Igitur aut incorporeum quidcreatum confitcbere.
' aut tres ccelos inficiabere. _ Sed quoniam &tres cfle cce-
1 los,&: non ornnes corporeos, velinditeuffibilis auGtori-
tasdocet, vel ratio manitefta conuincfi, (ubvniusOpe
! veritatis ficut fallentia diteuffimus , fic vera quxramus.
ij. Legimus in Propheta: jQui fecit ccelum & ten am. Ccelum cceli
Domino, ten am autem deditfilijs hominum.Iltic animaduer-
tendum eft, aliud effe ccelum 8c aliud ccelum cceli. Quippe
cuxn ccelum cceli dicitur,tale eft, ac fi ccelum ac terra dicatur;
Imuxn nempe fiderei cceli h$c terra eft.Sed cum ante omne
temporaneum creauerit Deus ccelum &terram, te-
cuhdoque die hoc vifibile ccelum fecerit;eft ergo ccelum
£U0 terrse pofterius, cum tanto fit qualitatepraeftantius.
Sed quoniam vices (patiatemporum , & moras die-
rum, momenta, ita mundi creatio non admittit,qUia dc
tex dierum numero magis, quam (patio nullunf difleren-
dinunG tempus eft. Illud intelligerc debemus quodPro-
p h e r a i n t e r , 8cccelumcceli tantamdifferentiamfecit
, quanta ferme eft inter hoc ccelum & terram. Vtficut
terra huius (cilicet cceli terra cftjlta hoc ccelum illius cceli
porroixrterra. Vnde conijciendum eft, mundi corpus
vniuerfum diuinitus terram dici, . & illud quod Domino
datumeft,proprio nomine ccelumvocaxi. Scripturanam-
que fic loquitur: Ccelum cceli Domino,terram autem deditfi-
lijs botmtram. Quid ergo dicimus ? Nunquid hoc caelum
vifibile non hominib us datum eft , aut folaris fulgor 8c
cal or, vel lunaris globi per incrementaac detrimerita va-
riatio ,vel aftrorurhvagus ratufque circuitus, vel per rha-
gnosorbescongreffusfiderum , &ftatutaprogre(fio,fiue
cum dierum no&iumque vices variant, fiue quia ca-
loris ac frigoris alterho fotu mundum temperant, leu
quod dimenfis limitibus artiGulos temporum fignant,
j eodcmque intermino linearum tramite in idipfum fine
! fineredeuntia, per ea(Hem cirCulorum vias rcuchunt, yel
quod diftinftis numeris & horis , & Mufids interuallis
artherem pingunt. Sunt ne hxc omnia genti mortalium
vel conuenientia vfui,velipGUndaexpedtamini ? Acper
Hoc itateniis corporeum coelum , quia videlicet homini'-
bils datum ed,terra dicitur, ficut aquarum & aeris corpora,
non vtique exufdem corpulentix cuius eft terra ? Tamen
quia filijs hominum data (unt terra dicuntuir, ad-
ieGto to quod omnium tenfualiter viuentium principali-
ter taGtus ex terra eft. Porro autem ficut fine igneyide-
ri nihil, fic tangi abfque terra nihil poteft: quia & ignis
taftui (ubiacet,& Xtherignis eft non abhorret aliquid
illicefletcrrenum. Quapropter quoniam omne corporeum
terrx nomen incluait, ratoque iudicio in corpo-
rcis compofitilm terra dicitur omne corporeum. Quia
hicfenfibilismundiiscura vifibili ccelo terra eft, quxfi-
|lijs hominum data eft. Quid deillo ccelo didmus, quod
'Domino datumeft , non filijs hominum ? ergo identi-
dem ad eloquiadiuina recurramtis. Idem nempe P(al-
s- mographus dicit: Confitemini Domino, qui fecit ccelos in in-
MdeQu. QxjpcirCa fi ih intelleftu flint cttli quos habitat ,
• Deus, nee nifi incorporeum caliim eft, quod Domino
j datum eft ( videlicet ciii terra eft omne corporeum,) li-
I quido.claret, omhc quodintelhgit non effe corporeum.
tus Apoftolus,quidve fateaturincertumjraptum effe ho-j
minem (dt j in corpore an extra corpus nelcit. Animad-
uerte iam aliud hic dici hominem,aliud corpus. Ecce tamen
diferetum eft , quidnefeireApoftoliis,quid(cirete
dicair. Excutiamusigiturvtrum ex incorporeo corporeo-
vc,an ex vtroque fit,itatenus nefciat,ficuti cum corpore, '
an fine corpore fit raptus ignorat. Scioinqait,homtnem raptum,
fedfiuein corpore, fiue extra corpus nefeio. Iftic nunc ani-
maduertilicet,quodisqurraptuseft , & raptum [efte te
nouit, fentiens tarnen non ipnxm te efte] corpus fuum, &
fic cum eodem ne,an fine eodem raptüafit hxfitar, fetp-
(um tamen efte hon dubitat. Et quuxh iftuc omne patefeit
obteurum,nempe is qui teu cum corpore teu fine corpore
fitraptus ,incertus eft. Incorporeum tarnen effe 8c
corpus fe habere certUs eft,qui fi non fine corpore raptus
eft, corpus cum illo raptum eft, non tarnen hbc eft ipfe
quod corpus,cum qUo raptum eft corpus. Silxne corpo-!
re multo potius intelligiturnon e(fe corpus, quod poteft
effe fine corpore. Scio, inquit, hominem raptum ,fedfi- ' ibiJ.
ue in corpore, fiue extra corpus, nefeio. Quod tale eft ac fi di-
ceret; raptüm me teio, fed cum corpore ah finfc corpore,
nefeio. Ergo & fi cum corpore raptus es, rapi tamen fine
corpore potuifti. Incorporeiis igitur es ctiam in corpo-
e , fi potuifti rapi fine corpore. Quippe incorporeum
corpori (älua (ui fubftantia viuificanai eiufdem caufa.
mifeetur. Vt autem corpus fine corpore fit,
ftatuta rerum lege non fi-
nitur.