A
CiXLVl
Deprore*
ftione 1.1-
cob in AE
Nmnenis
filiorum
Iacobin.
greflorum
mAEgjrpram.
XXXlt
D
g40 , Commentary in Genejim , / ___________
P R O F E C T V S E ifratlcum omnibus, quo. habebat,venit 1 egnjfe defemoreiUtus abfquè vxoribusfiliorum LX VI. Filij mfn
ad puteum iuramenti, & maft'atis ibi viftimis Deopatris fui ifaac > j lofeph qui natifunt ei in terra AEgypti ,amma du a. Omnes anim«
audiuit Deumper vsfionem noftevocantemfe, & dicenttmfibi, la- \ domus Iacob, qua ingrejfafunhAÉgyptum, fuerèLXX. ] Qupj
cob,Jacob. Qtft rejpondtt, Affum. Ait Hit Deus : Ego fum jortiftimus ! legitur L X V I . animasintrafle cum Iacobin Ægyptum
Deuspatristui. Holt tinteredt[tendertin AEgyptum-, quiamgen- ;* exccptis Videlicct filijs lofeph ; & deinde illis annumera*
tentmagnamfaciamte ibi. EgodefcendamtecumiUucy&egoinde tisinfertur, L X X . animæerant, cumqüibusIacobintra-
Ladducamtereuertentent.] Quisell,quifa£luseft in gëfttem | uirinÆgypmm.ficaccipiehdumeft,in domoIacobquan-
magnam in Ægypto, & in finereuocatus eft ? Quantum ; do intrauit in Ægyptum. nam vtique quos ibi inuemt, nô
ad iacob ilium ipeilat de quo did putatur, non videbitur j cum eisintrauit: fed quam diligen tius difeuffa veritatcre-
verum: non enim m fine reuocatus eft ex Ægypto, quip- ! periuntur duo nati iàm fuiflè, cum intrauit, Ephraim &
pe qui defundus inÆgyptô eft. Abfurdum autem erit,fi f Manaffes : quod non folum Hebræi codices nabere di-
quis in eo reuocatum dicit à Deo Iacob, quia corpus eius j cun tur, verum etiam ipfe fecundu m Septuaginta inter-
icportatumeft, quùdfi recipiatur, noneritvCrum: quia | pretatioinExododeclarat. NecSeptilagi.ritainterprètes
Deus,non eft Deus mortuorum, fed viuorum. non enim mihividenturerrafle, dumdicunt L X X V . animas cum
conucnit hæc de corpora mortuo intelligi, fed fuper viuos Iacob intrafle Ægyptum : propter aliquam myfticam fi.
&ingentibusapprobari.VideamusergoDominidefcen- gnificationcm, quadamvelutprophetic» libertate hunc
Iuminhuncmundum,&ingentem magnam, hoc eft, in ! numerum complerevoluerunt,fiadhucviucutelacob il.
Ecclefiam er. genribus fedlamjcon fummatisque omnibus j li ex dubb9 filijs Manaffe & Ephraim propagari funt, quos
ad pacrem regreftum» In hoc ergo verius quam in Iacob ! eidem numéro domus Iacob aggregandosiudicauere.Sed
adimplebitur quod di&um eft: Quia reuocabote inde infine. ' quia inuenitur Iacob XVII. an nos vixifle in Ægypto,qu0
Sed8C vnufquifqüenoftrumcodem ordine atque eadem j modopotuerintfilijlofeph, illo viuo, etiam'nepotes ha-
via Ægyptum & agones ingreditur, fi mereatur vr Deus bere, non inuenitur. Ingreftiis eft enim Ægyptum Iacob
femper maneat cum eo,& faciat eum in gentem magnam 1 iofci
magna enim gens, eft virtutum numerus,& iuftidaBmultitude
, in qua fan&i quique multiplicari dicuntur & cre-
feere. Completur in eo etiam illud quod dictum eft: Quia
reuocabote in fine. finis enim, perfe&io rerum, & virtutum
confummatioponitur. Scquitur,
lofeph quoque ponet manumfuam fuper oculos tuos.~\ Veras et-
enim lofeph, Dominus & Saluator n oftcr, ficut corpora-
lem manum fuam pofuit fuper oculos casci& reddidit ei
vifum, quern perdiderat: ita etiam Ipifitales manus fuas
pofuitfuperoculos legis, qui per corporalem intelligen-
tiam I cribarum & pharifieorum fuerun t ex caecati,& reddidit
ei vifum, vt his quibus aperit Dominusferipturas, fpi-
ritalis in lege vifus, 8c intelletftus appareat. Atque vtinam
8c nobis inijeiat Dominus Iefus manus fuas fuper oculos,
vtincipiamus&nosreipicere, non ea quse videntur, led.
qUaenon videntur: &aperiatnobis illos oculos qui non
intuenturpnefentia, (edfutura: & reuelcc nobis cordis a-
fpe<ftum,quoDeusvideturinipiritu. Scquitur,
Surrexit iacob a puteo iuramenti, tuleruntfc eum filij cumpar-
uulif & vxoribus fuk inplaufiris qua mtferat Pharao adportandum
fenem,& omnia qua pojfederat in terra Chanaan: ventttfin AE-
gyptuin cumfemifyfuo,filij em,&nepotes,filia,cunClaq3fimul pro*
genies.J Qusrendum eft quo modo dicat, Filias eius cum
eo : cumvnamtantum filiam legaturhabuifte. Superius
autetn Alias eius dixeramus accipi pofle, neptes eius, ficut
filij Iftael omnes dicuntur etiam vniuerfus populusab illo
propagatus. Sednunccumdicitjfiliasfiliarum, praeterv-
nam Dinam, pluralis numerus pro fingulari pofitus eft, ficut
etiam pro plurali fingularis folet poni: nifi nurus eius
fecundofamis anno: nati funt autem filij lofeph inannis
abundantia. Quibuslibctannis vbertatis nati exiftimen-1
tur, à primo anno vbertatis vfque ad fecundumannum fa-
mis, quo ingreftiis eft in Ægyptum,IX. an ni fiunt. Hisl
additis X V I I . quibusibivixit Iacob, XXVI.annirepe-
riuntur. Quo modo ergo minus quam XXVI. annorura
iuuencs, nepotes habere potuerunt? SednequevllaHe*r
braica veritate ifta foluitur quæftio. quemadmodum e-
nim implcripotuit, vt tot nepotes füfciperet Iacob, ante,
quam intraretin Ægyptum, etiam de Beniamin, qui ilia
aetate venit ad fratrem ? Non lolum autem Icriptura eum
filios habuiiTe commémorât, fed 8c nepotes8c pronepo-
tem, qui omnes annumerantur LXVI. cum quibus Iacob
in Ægyptum, étiamiècùhdum Hebraicarii veritatem.per-
hibeturintrafte. Videndum eft etiam quid fibi velit,quod
cum lofeph & filij eius non amplius quam oél» comme-
rüorentur, Beniamin vero & eius filij fimul vndecira repe-
riantur, nott X IX . omnes, ficut mnt V I I I . & X I. fed]
X V I I I . referanturin fiimmam, &poftea lofeph cum fil
lijs fiiis non anim* V I I I . fed IX . ruiflè dicantur, cum]
V I I I . inueniantur. Hæcomnia quæindiftolubilia viden
tur .magnam continent fine dubitatione rationem : fed
nefeiovtrum poftintcunâald litteram conuenire, præci-
pue in numeris, quos in feriptutis fecratiflimos cfle & my-
fteriorum pleniflimos,ex quibufdam, quos inde noftepo-
tuimusdigniftîmë credimus. Sequitur,
Mifitauteludam antefe ad lofepb, vt nunciaretei ,& iUeocurre-
rttei inGejfen. Quo cumperuenijfet, iunfto lofepb currufuo afetn-
dit lofeph obuiam patri ad eundem locum, videns% turn irruitfuper
collum eiusinteramplexusfleuit.~\ Occurritilli Iudas,id
eft,Confeftio,quia iam præçcdir confeflio, quos antea
perfidiapoftidebat, 8cficvero Chrifto occurrerunt : 8c fic
lofeph, noceft,verusChriftus illis occurrit impartiendo
illis ndem. quis enim hac ætate fufeipit vltimis tempori-
bus populum Iudæorum, non fecundum illius mérita,fed
fecundum eleâionis fuse gratiam,&iraponit manus fuper
oculos eiùs, & cæcitatem aufert, cuius ideo diftulit case i-
tatem, vt poftremus crederet, quia anrea non putabat effe
crcdendumin Chrifto. Vnde Apoftolusait: Quia cacitas
exparteinlfraelfa£laeft,donecplenitudogentiuminttaret,&fico*
mnis ifraelfaluus fier et. Sequitur,
Locutus eft autem lofeph adfratfesfuos, &adomnem domumpd-
tris fui, Afcendam & nuttetabo Pbaraoni, dicamtfe ei, fratres mei
& domus patrit mei, qui erant in terra Chanaan, veneruntad me,
& funt vinpaftores ouium,curant^ habent alendorutngtegum, pe-
corafua &armenta & omnia qua habere potuerunt, adduxenmt
fecum. Cumtfo vocauerit vos Pharao, & dixeritpobU : Quodtfto-
pusveftrum} rejpondebitis, Vinpaftoresferuitui,abinfanttdnçftrd
quifque afterat filias eius potuifie appellari. Sequitur, v
Hi filij Lia, quosgenuit in Mefopotamia Syria cum Dinafilia. 0-
mnesenimanimafiliorum&filiarum eius trigmta tres. 3 Nun-
qitidifta: omnes XXXIII. animz ex Lia in Mefopotamia
Syria: nara: fun t ? Sed vtique (ex filij & vna filia, ex quibus
nepotes commemorati funt. Si ergo de vno Beniamin
qusftio^natafiierar, quando numeratis X I I . filijs Iacob,
denominating commemoratis didtum eft: Hi filij Jacob, qui
nati funt eiin Mefopotamia Syria: quanto maior nunc quseftio
cft,quomodo X X X I I I . animae ex Lia in Mefopotamia
Sytix nats fint; nifi quiailla locutio con firmatur, tanqua
ibi omnes orri fine. Deinde 8c illudnon dubium iam eft ,
in vna filia filias nominari, plurali numero pro fingulari
pofito. Sed tamenvidendum eft »quid hie refpondeatur1
eis, qui hoc teftimonio confirmare nituntur, a parentibus
fimul animas cum corporibus propagari. animas didtas
pro hominibus^a parte totum fignificantelocutibne,nul-
lusambigit; fed quo modo ipfiml partem ex qua fotumt
com memoratum eft,hoc eft, aniittam,cuius nomine totUS ) vfqueinprafens, &nos, &patresrtofiri[\ Commendatur in pa*
fiomo fignificatus eft, alicncmusabeoquodditftumeft: jcriarchis,quodpeCOrum nutritoreserantapueritiafua&
Exierunt defemoribus eius, yt carnes tantum ex illo natas, a parentibus fuis.&memo. nam hsceftfine viladubita-
quamuisfolxanimxnominentur. Sequitur, tione iufta leruitus,&mftadominatio,cum pecota ho-
Cuntta anima qua ingrejfa funt cum Iacob in AEgyptum, & I mini feruiunt, 8c homo pceoribus dominatur: ficenim
J______ 1 __________. _________ ® dictum
A
i»'9-
B
C
■jput
J.VII.
D
■ Jifturneftcumhomocreaïetur: Eaciamushominem adv/na-
ginem &fimihtudinem noflram, & fiabeat poteftqtempifcium ma-
ris & volatiliutqcali, & omnium pecórum qua funtfuper f erram.
Vbi infipuatur rationem debere dominari irrationabili
vitæ.Seruum aucçm hominem noimni^ 'veXiriiqiiifiw^vei
aduerfitasfecit^iniquirasquidemficutdi^umell:, Maledi-
Bus Chanaan , feruus erit fratribus fuis, aduerfitas vero ficut | annorum funt,parui&mali, & non peruencrunt vfque ad diespa-
acciditlofeph., vtvenditus à fratribus feruus alienigenis ! tram meorum, qnibusperegnnatifunt.~\ Dicimusautera,nbn
fieret, Itaque pripoç feruos, quibus hoe nomen in Latina tarn fieculum ipfum,qnod die & noüe annis currit 8c men :
lingua inditum eft , bella fccerunr.. qui enim homo ab fibus,appellari malum,quam ea quæ in fieculb fiunt.Quo
homineiupcracus, iurcbellipoterat occidi, quiàferuatus mbdo fufliceredicitur dieimalitia fiia , ita & dies Iacob
eft,feruus eft appellatus. Inde 8c mancipiadi<fta,quia ma- modici dicuntur pflè 8c mali,& quod ea,quæ fuflinuit,per
nu captafunt. Eft etiam ordonaturalis in hominibus,.vt varia eumexercuerant tentamenta,: vnae & loan nes ait,
feruiantfeminæ viris,& filij parentibus:quia& illic hæc iu- Mundusin.malignopofitus eft'; non quod mundus ipfe fit ma-
ftitiaeft, vtinfirmior ratiojèruiat fortiori. Hæc igitur in lus,fed quod mala in ipündo fiant abhqminibu(s. Scqtii-
Idamnatibnibus.&feruitutibusclaraiuftitiaeftj vtquiex- j tur, Etalebatomnemdomumpatrisfuitprabenscibariafingulis.']
1 ceiluntratione,excellant dominatiane.Quod cum in hoc ! Veruntamehlacob nee quandp vidit lofeph adorauit.nec i
fæculoperiniquitatemhominumperturbatur,velnatura ! quandoab illo triticum accipiebat. quo modo ergo fo -,
carnalium aduerfitatufn,reruntiuftitempor^lemdiuerfi- mnium Iofephimpletumputabimus, & -ftonpotiusma-
tatem,in fine habituri &ornatiflimam & lempiternam fe- l iorisrei conrinere prophetiâm | Sequitur,
licicatera.Regnauerunt hic ergo, patriarchæ & prophetæ, 1 In toto enim orbepanis deer at, & opprejferatfamésterram tna-
; vt ifta régna Deum dare Ôcauferre oftenderetur : non hic x'me Aegypti &Chanaan , ex quibus omnempecuniam congrega-
regnauerunt Apoftöii&martyres , vt regnum cælorum \ uit,ér infulitearn in drarium regis. ] Pertinuit ad fcripturam,
deficjerandum panderetur.Illivregia bella gcflèrunr, vr ta- in hac etiamre commendate fidem famuli Dei. Emitigi^
; les quoque vidtoriasappareret Dei voluntate præftari ifti tur lofeph omnem terram Aegypti vendentïbusfingiiUs poffeftmes
! non refiltendo interfedii funt, vt 'potiorem eflc docefent ' fuaspra magnitudinefamis, fubiecitq3eam Pbaraoni, &cunclum
iviéfcoriam prafide veritatis . occidi , quamquam & illi,c J populum eius à nouiftimis terminis Aegypti vfque ad extremps fines
j Prophettenouerantmori pro veritate. Hac autem dieet is, vt j eiw.j 'Refpiceadoriginem generis,&inüënies quod pater
babitarepofiitisin terraGejfsn.'] Intcrpretatur autem Geftèn eommCham, quinuditatemriferatpatris,huiufcemocli
jPropinquitas,vëlproximitas, ,]Per quodoftenditur, quia fententiam rrieruic, vtfiliuseius Chanaan feruuseflet fra-
etiam fi in Ægypto habitatlfrael, non tathen longe eft à tribus luis , quoineonequitiammoriimatgueretcbhdi-
Deo,fedproXimuseftei &: coniunâus,ficut etiam ipfe di- tio feruitutis. Non ergo immerito igoobilitatem generis
cic, Quia ego defcendam tecum in Aegyptum ,&ero tecum. Er nos j decolor pofteritasimitatuf. Hæc ergo fi incelligamusfpi-
ergo etiam fividearaur in Aegyptumdefcendiflc, etiam fi j ritaliter, quæ fit Ægyptiorum feruitus agnofcimus .‘ quia
in carnepofitjagones mundi huius 8ç cçrtamina fuftine- feruireÆgyptijsuoneftaliudquamobnOXiumeftècarna-
mus,etiam fi inter eoshabitamus, qui deferuiunt Pharao- "
ni,tarnen fi ptope Deo fumus, fi in mandatorum eiu$ me-
ditatione verfàmur j & præcepta eius ac iudicia pérquiri-
mus:hoccftenimefleprope Deo,fempçr quæDei funt co-
gitare, quæ Dei funt quærere : 8c Deus femper erit nobif-
cum.Sequitur, ,
\à\dp:
is;Pa^
mas &
?!«..
*‘nz. 1
S . Eue her to Lugdmen/t EpiJcopofeUfo aJcnptt,Ltb. I / I . ________ '
quifaejunt Vplunfatem meam. His igitur daturas eft terrarnre-
promidionis regni Dei,de qua dicitpropheta, Credo videre
bona Domini in terra viKeHfi«»;.Sequitur,
Poft hoc introiuxit patrem fuum ad regem&ftatuit eum coram
eo.quibenediçens illi,&interrogatus abeo: QUotfunt diesan-
norum vita tua,rejpondit,Diesperegrinationis medeentum trsginta
Quia deteftantur Aegyptij omnes paftores ouium. Abominatio eïl
enim Aegyptiisomnispaftor ouium^] Merito;Aegyptijs in quibus
eft figura præfentisfæculi , in quoabundatiniquitas,
.abominatio eft omnispaftor pecorum; abominatio eft e-
nirainiqup viriuftus .Sequitur,
Ingrejfus ergo lofeph, nunciauit Pbaraoni,dicens, Pater meus &
fratres mei,oueieoy-um & armenta «fi- cunftaquapofiident, venerüt
ad mede tçrra Chanaan, ecce confiftuntin terra Gejfen. Extremos
quoquefratrum fuorum quinque viros,ft at ait coram rege. Quoi ille
interrogauit, Qujdbabetisypperis? Rcjponderunt, Paftoresouium
fumus. & nos & patres noftri, ad peregn nandum in terra tua veni-
mus, quohiam non eft herbagregibusferuorum tuqrum ingrau cfientefame
in terra Chanaan ,pefmmq3vtefie nos iubeas in terra Gef-
fen.f, Qujeri poteftcum lofepb frumenta colligeret, vnde
homines yiuerent, pecora vnde viuebant, dum tanta fames
inualefcerec ,. maxime quiatratreslofeph Pharao ni
djxerunt., non funtenimpafcuægregibusferuorumtuo-
rum in terra Chanaan innalefcente fame, & propter hanc
inopiam pafcùarumfç yeniilè çom me morauerunt.P r o eo
fi ea fame pafeua defecerant in terra Chanaan,tur in Ægy-
Dtp n'o p ddcef"e ce'■ rant,eademj f.tiu nc ftaa m' eI in uagl efcente'?• N* a mj I
hctit perhibetur ab eis qui loca ilia feiunt, in multisvEgy-
pti pjfiiidibus poterant pafeua no'n deefle , etiam cum femes
eflet framentotum, qua: folentNili fluminjsinunda-
tione prouenire.magis enim dicuntiii: paludcs ills 8c fera-
ciuspafeuagignerc,quandoaqua Niljfluminis minus ex-
crefdc.Sequitur,
, Dixit itaque rex ad lofeph,Pater tuus& fratrestui venerpnt ad
te,ter/a Aegypti inconjpectu tup eft , inoptimo lpcq fac. babitare eos,
& trade eis terrain Geffen. Trqdidit po ft hac iofeph parentibus &
fKatribus optimam terram Geffen.'] Sic Sc Dominus eligens ter-
1 tam meliorem parentibus, id eft, prophetis & patriarphis,
gjcquibusfeeundum carnem’^feidigH^tuseft.^ueornnij,
us fan dlis.de quibus in Euangelio dicit, Hifuntfratresmei,
111 Biblwth. Vet'Pat.Tom .5. .
libus vitijs,8c dæmonibus efle fqbieâum. In quod vtique
vnumquemque nonextrinfecusillatanecemtascogit, fed
fegnitia animi,& libido ac voluptas corporis fubigic,cui fe
animus per focordiam fubdft. Qui vero libertatis animæ
curam gerit, & dignitatem mentis cælefticogitationeno-
bilitatjilte ex filiis.Ifrael eft,qui etiam fi violenter oppriina-
turadeempus, non ramenlibertatem fuam in perpetuum
perdit. Sequitur,
Prater terram facer do turn qua a rege tradit a fuer at eis,quibus &
ftatuta cibaria ex borreis publics* prabebantur , & iccirco non funt
compulfttenderepoJfefiipnesfuas^Dçniqüevis feirequid inter-
fit inter fecerdote.S Dei &fecerdo|psPfiaraqnis ? Pharao
concedit terram facerdotibus fuis, Dominus autem fecer-
dotibus fuis partem non concedft in terra: fed dicit eis, Ego
fumparsveftra. Qbferuateergo quiha:c legit is, omUesDo-
mini facerdotes,& videte quæ fit difrerentia facerdotum,
ne forte qui partem fiabent in terra, & terrains cultibus ac
ftutjijs vacant, non tam Domini, quam Pharaonis fecer-
dotes eflè vidéaneur.Ille eft enim qui vult facerdotes fuos
habere poflèllïp'nes terrarum, 8c ex_ercere agri non animæ
cult.uram , ruri 8c non legibusoperam dare. Chriftusau-
ram'I>ôminus noftçrfacerdotibus fuis quid præcipiat, au-,
diamus.(^«i »0», induit, remneiauerit omnibus, quapofidet,non
poteftmeuseffedifcipulus-Conttcmilco hæc dices : meus enim
primo omnium,meus,inqu^m,ipfe accùfàtPr eXifto, meas
condemnationes loquor. Negat Chriftus filum efle difei-
pulum,quëm videritaliquidpoffidentem.&eum qui non
renunciacomnibus,quæ poffidet. Et quid agirrius? Quo
modo hæcautipfilegimus,autpopulisprædicamus , qui
nonfolum non renunciamus his,quæ poffidemus, fed ac-
quicere volumUs ea,qù.æ riu,mquam habuimus ante quam
veniremusadCfiriftum? Numquidnam,quianosredar-
guitebnfeientrategere, & nonproferrequæferiptafunt,
poffumus modo duplicati o;in ^ js efle rei. Confiteorpalam,
& populo audiente confiteor hæc feripta eflè : etiain
finondumimpleftèmenoui. Sçd hoefehemcommqniti
feftinemus implcre , fcfiinemus tranfire a faCerdonbus
Pharaonis,quibus ceçrpnapouêfuo ëfib» ad faceijdoras De>>
quibus in terra pars non eft,quibus portio Dominus eft.
Sequitur, .
uïoan.$
F
G
Nui 8. a®.
H