obcreéfcatotesvit*noftfparque conttanci^concemplatio- cepciaefuacurfu vél ftatu non poteft fle&erc, hifi lumnia
ne compungurit. Nosigiturtaceamusiftisy lóquentesadJ ipfe Sapientia, quod eft in Cfirifto Deus Vicratumvirtüs,
DominüteEléntiö humilitatis&vocepatiéntiay'&tunc' & mens mentiumDominusmaicftatis, brachium excel**
ipfequiinuiótus eft pügnabic pro nbbis. & vineet in no-1 fum. Iq quo difpetfifuperbi (vt fcriptüeft) imënte cordis
bis. Tune priticeps harüm tenèbrarum mittétur ¥oras.' ipfotö,depofiüporentésdel!ede,&éxaltatihumitès.Quo
2. Cor.
; fC$r.
.Fet. 2.1 f,
FfaL+9.11
B
Prou p .V .
Iraita tu s
P la u tu m
videti^
c irc u itio -
ne: Scena,
P iau d c .
Col. 2 . 1 2 .
Sap. s. 4 '
Pfol JÓ. 2,
Pfit-143-1
Qui vtique non ab hoc mundo,tèd ab homine foras mit-
tituE,cum a nobisfide mtrqeunte difcluditur>8cdat locum
Chriftoieuiüs habitacio peCcarumforas tefttit,&pulfifer-
pentis exilium eft. In huiulmodi autem paflione quid fa-
téredébeamus Propheta nbsdocet dicens: Ego autem,cum
hnjpj» molefii effent,thduebam me cilicium;& bumiliabam in ieiunjo.
animarn meam: videlicet vt obtrectatores noftros eaipfe
qua commouénturhuteilitaüs’fpededeftruamus, tan toque
magis confundantur coram Domino in anriquae ad-
h uc fuperbia crimine pCtmanentes,quanto magisnos ipfi
gloriamurin quooonrundantur in nöbis, Ineonfafibilem
•.p.7.{eniIrioperariumficut'bilarem datorenrdiligitDeus.Pxo-
indeftäbiles in'fide veritatis & operatione ruftftia talium
vel odiä vefConuitiayiuendo melius quam loquendb ar-
guimus, quia reijeietfermones tubs pbft fe quiodit difei1*
plinam,& qui infipientem argiiitf v t tqnes feriptum1) fumit
fibicontumeliam, Sibi haheantliterasfuasoratores,fibi
fepienoam fuamphilofopB', fibi diuitias fuas diuites-, fibi
régnafua reges: nobis gloria &polTe(fio 8c regnum Chriftus
eft, nobis lapientia in ftultitia pradicationis, nobis virtus
ininfirmitate carnis,nobis gloria crucis fcandalo, quo mj-
Cor.t.u. hi mundusocciditur,& ego mundo,vtviuam Deo,no au-
2.c«nn.9j tem iam cgo.fedihme Ghriftifs,cui cönfepolci fumus} In
L ^ q ^ nuhc^biä»ndimür'hulusmundioculis>ytco,nfufioni
GsLz.'zo. l eiufdem cumdpfo reilelemuryquando horum quae nunc
Rom. a. +. nobiyobijdt meteor dieet : Hi funt quotum vitam exifti-
’ mabämusinTaniajquoraodofCputacifuntinterfilios Dei?
fiineïllos interim frater dile&i ffime fruantur gloria&vita
fua: pbriantur&u&ibusfuis: qijpniamficutoleraherba-
tum cito decidenty&dieseorum ficut ymbra praetereunt,
Quorate fpesintra huius aui fpatia concluditur, quia nec
fidemvetihaberit nec voluncatcm fidei, qui pralentibus1
tantum rebus iütenti'i pteftant iuariti» 8c libidinine ere-
dantDeo. Quiacupiditatis vtriulque finem facit tiraor
Domini, qui confirmätur fideTChrifti, per quem difcitous
agnofeere veritatem vel incontemptu temporalium, vel
inappetitu aeternoram bonorum. A quo alieni (quia &
veritasChriftusê1t)in hac necefie eft errorum infclicium
cacitatepermanean t, vtin fragili foliditatem, & in folido
inanitatem putent V veraprovanis rideant,6cpro yens va-
namicentur. Qui fi velint intelligere vtbenèagerent.ocu-
los fuos quos ftatuerunt dedinare in terram, ad ialutem
iuftitiae leuarent,fequevel paululum hümo tollerenc. Facile
his ipfis quibus vt inanibus 8c ftultis detrahunt homi-
nura conueriionibus illuminarentur. Dominus enim ( v t .
feriptum elh)foluttcompeditos , 8c Dominus illuminat cocos. Et
iterate; Lex Domini irreprehenfibilis conuertensammasiTc-
ßimoniumDomni fidelefapiehtiämffoßansparuulis:Opus enim
Dei eft mutare hominem,quiaioluspoteftinftauraregwew*
fecit: Qupd toto iam dudum orbe terrarum lapientia Dei
Chriftus Operatur. Vbiquefc gentium verbo ,„voluntate j
circumferens, & per ele&asanimas femet immittens,vt
(licutper Próphetam dixit^) in omni genre ptimatUm ha-
beat. E t quia iam quotidie magis appropinquat recogni-
tionis dies,omhisque nos horai udicio applicat, latagic 8c
properat bonus Dominus praeripere. nos ab ira Ventura-, &
de cpmplexu huius (vt feriptumeft) nocentis « 8c vipereaé
generationis abducere. Hincinprani loco plura quotidie,
mirabilia folito figna crebrcfeunt,vt omriem (quantumin
uploeft) hominem faluum faciat., Oftenditin raris>‘quód
omnibus(fi velint)profit. Sufticit enim vniuerloruminfti-
tutioni forma paucorum-,quasin vtrumque proponirur, vt
credentibus exemplo fir,t indurantibus teftimonio.Qua-
'te fi quid humanilapiunt, ij quiinficiarituranimd quem
figura prteferunf, hominem, admirentur in té , & laudent j
Deum, 8c han c beatilli mam im mutationem mentis ac vita:
uuenon exiftimenc errorem ftultitia tux, fed Sapientia
Dcicftè vircutemintelligant. QuäUto enim prüdeWoré
cccaereris 8c dodipriéfuiftè memineïünt,taïito'euidentior
ijs eile debet óperatio pocencis Dei, QuiapiUdenré afen1'
4.
Ffinl itf.ii.
FfuLxtyi.
Pfallt. 8.
Sap. 7* *7-
1^
Eccl.2 4 .
brachtOjid eft, Chtifto efuriehtes implentur bonis, & ina-
iies dimittunrurdiuites. Quod & in te cernimusagi. Re-
fpiceenim in temetipfum, & hæc vtraquequæ deijdt aut
extollk Deus,in te eodem inuenies. Deftrudusésa füper-
bo,adfumptusin humilem. Depofitus ab iniquæ potentiæ
fede,vcin padsatqueiuftitiæfoliolocareris: manitus es à
diuite vtditeris inpàupere : & ab ilia fupéruacua diften-
tio niis fetUritate vaeuarus es,Vt veris piæ pau pertatis bonis
impileàris,eferiénstuftitiara.Yhinunctüillé'es aliquando
terribilîs véLpro tribun ali b us AduocatuS, Vélin tribuna-
libüsludex ? vbituàftlacétuixtuncyériùs ( Vt ïiunc dc te
mefititusgs) tauripiri^uis , quomodo fa£fca eft docilis ac
tenUisiUiugoChrifti^quoconuerlüsingemuifti, 8C be-
UepladfumeftinteDéoficutlupervicülünoüellum, de-
pofità ccruice tauri fradus es in mâluétùdinc bouis iilius,
qui agnouit poftèftôrém fuum. Beati oçuli eorum qui hæc
in té Dei mirahilia conlpiciunt j & fi illi teilèrrimi quiyi-
; dentes non vident. 'Quisdarct mibipennàsficut'toîumbe'& vo±
lareadtcï8cin conlpedu tuo colloquioq; requiefcercm,;«
voce exaltdtienis & coriféjSionü e p u 1 a rer ; vi de n s tenon te ? &
vidensexlaone vi tulü,videns in apioChriftum,nuncver-
fa feri tatis vice aprum læculo,agnùmDé^ Non enim iam
de fylua,fedde fegéte aper es,qui bonis difciplinarUm fru-
dibus opimâris.Sc in firuge virtutüîn tibi paftus eft.Dupli-
cis T-eftamenti den ti b us ad rumpendàretia Nébroth vé-
natoris ar maris, totaq; ilia qua pro læculo fuperbus gere-
bas,nunc aduerlüm fæculü humilis arma conuertis, nune
verè làpièns,vefè difertus,& verè p bte'ns, qui mundo huic
ftultus & mutus eft,vt audori lmguç & mentis tùk fàcun-
dus 8c fapiens de fuis muneribus Dcofer'ùias. Nunc inftru
dioriure diuino AduocatuS proïe poftulcs, & iuftior lu-
dex te ipfum iudices;> & in te aut de te ipfe lententiate feras,
m u *
,p/«/. 41. j
Vt ’magis raereàris àblblui,teqj non folùm vénia>fed&
glotiadignutefacias, cùm tibi’per ac eufat ionem t ui âdés,
téqvdarhnandolandifieas.Intelligens non quodhoteini-
bus,fed quod Deo placeat làn'dum '& innocenseftè. Et
ideo rarus(vtfcribis)y rbiute frequéteato^familiarê fecre-
tumtaciti rüris adaroafti, tion otium negoriopræferens,
neqüe te-ËCfclefiafticæ vcilitati fubtrahens^ fed iampéne
forenfibusturbis aemuios Eccléfiarum tuniultus & Concilia
inquiéta declinans. Arbit'roràutemidipfummaiori-
Mat. n,j.
iPJd.791
bus EedcfiævtiliratibuS præparari, quod falubri confilio
inftruâioni fandæ vacas, 8c intent us ftudijs fpiri tali bus,
(quib us folitudo am ica eft) for mans i n te quotidie confir-
manfqi Chriftü,quo Sc leruus vtilior & magifter dodior,
dign iorem te ed(ïn qu'a nutu Deipofttuses)1fedeperfictas, opéré
pariter & verbo pptenS^yt lingiia &mente tibi conçois ,
verâte te Àpoftollcæ dilciplinxformulampræbeas,præ-
'ceptiDominicijadOr 8c dodot. Ita demum conftabit non
humano luffragio, feddiuinote elïeiudicioSâCérdotem,
Quod iam probati& fide & vita tua credens , pe to &im-
penfe rogo,Vt nos femperorationibètuisimplicès,&quo-
tiensfueritoccalio literisreuifcreftudeas. Quod quidete
a téteunus non tam ofHcij capiendi co pidus > quàm an i mi
reficiendi ftpdensexigo y vt & fo la du m caritatis 8c gaü'diü
fimuleapiam; cüteteeimembr'éinnegotijsfàndis aètuis
diligenté profedu fçientiae fpiri talis & intelledu àrdentis
in Deum cordis legens videra. Né iâm te de fermone yir-
tutisy ideft, praedicatione Chrifti, fed de virtute iplius-fét-
teônfs expendehs,id'eftyt Credere te Chriftum Ielumcrü-
cifixum Dominum&Deumloqüendo pariter 8c viuendo
confirmés. X^üia eodem affedugeftate debemus imaginé
eæleftis hominis, quo gelfimus antè terreni. Alioquin
quod noftrumeft quisdabicnobi'sÿfinon fuerimus tam fi-
delesin'noftro quàm fuimus in alien© ? In hocenira'fadi |
fumus-, vt boni limus, & noftro feruiamusaultori: Contra
cuiuspræceptaviuentes virio voluntatis noftræ nô folum I
contra Vitam,, fedde contra natutamnoftramiacieteus, 8c
ideo xomparabinruï iumentis, quibus non eft intellettus. Atta- .
men Dei bonitas ira nobifeum pacilcjtur , vt praterita
.Tbm
mm
nobis K
i8p
nobis impictatisgratiamfaciens contenca fit, veitalesnos 1 Jasy talemDeoDominpeordis tuireddeculraram' & in-
e l f e f i b i f e m e s p r o n o b i s , q u a l e s a d u e r f u m n o s d i a b o l o
f u e r i m u s , d i c e n t e A p o f t o l o Vtftcutexhibuimus membrane-
ftraferuireimquitati,ficeademexbibeamusferuireiuftitia,yide\i-
c e t v r e a d e m a t f e d i o n e .d e l ê d é m u ^ j n D o p i i n o , q u a d e l e -
d a t i f i i m u s i n p c c c a t o . . S i c a m f i i a m u s D e i r e g n u m , q u o -
m o d o a m b iu im ii s . l æ c u l i d i g n i t a t e m , . D e n f q u e t a m d i l i g
e n t e r c u r e m u s b o n a c a l e f t i a , q u à m t e r r e n a c u r a u i m u s .
^ | H | A M | | H l l l l l «llige quicquid in agro tuo tibi difpliceat aut pllceat^
idem in anima tua.placere Chrifto auc diiplicere. Si va-
fta peccatis quafi duteis fordeat, neqüe Prophedcis aut
Apoftoiicis nubibus compluatur,in aridam Iblitudinem
gratia deferente dam nabi tur. Si verb fui diligens & ora1*.
tionibus crebris (emet excolat, & faerisliteris opimetur,,
&intimum eordi aratrum Girucis imprimât, 8c raftro di-
uini timoris fpinas fuas eruat,ignitoqueDei Verbo vratur
in cul pis, luminetur in ienfibus, tuac necelTe eft vtfpa*
tiari in tuo corde patretnfamilias,-de omnes anima tu s
regiones peragrare deleder, &pro te iu fuo adgaudens tibi
dicat, fi diligens tui cultor appareas : Euge boue ferue,
intra ingaudium Domini tui. Quia fidelisftuiftiinpautis, fuper
multa te conftituarn. Nos verb ipli , qui petuerfo ordine,
confiliumvalidisinfitmidamus, quidpro nobis relpon- j
deamustf qui tam paupere§. quam^putas Ipirirali potius
quam terreha re lumus, non virtute mentis, fed inopia
virtutis humiles ? Anguftusiilequemlatopo&ns ore de-
. fetibis, vix vnici caulis ferax & eapax hortulus , nos ipfi
fumus & vitra be tam femicodate ( vt Prophcra dixit) infi-
pidi,facimus ne in domo noftra caulis tlk folus infulfusfit. Excüià-
bilius tamen ille non habet falem, quem inopia noftræ
necefficate aut parfimonia vitio non accepit, nos peiûs
elixi, nos culpabiliusinlulfi. In quibus ( liipçrabandan-T
te de peccatis volunrarijsipfipientia^fal Apoftolicus eua- !
nuit, & I faciepéceatorum noftroruni fpiritaiia condi-
menta fugerunt.- Secj nifîvcftris orationibus îeficiamui
ne ipfe quidem vnicus caulis in nobis virebit, peni-
cusque defercis etîam infullum olqs deerit. -Qrate igitur
ne germifla anima noftra nocens eruca populetur j ne
meiîtiS- fegetem-edax'. Jocufta cônlumat j ne proecordijs
noftris piger brucusitifideat, dçinçimas vitaliumfibras vt-
tima harum beftiolarum fpmes îubigo exedar. Vrgent
enim inreriorem noftrum hôrrûmala beftiaj&importu*!
ne alites feequenter infeftant, vc ànqt>h (fifpoffinc) yer*?
bi lemen abripiant. Sedgrarias Deo, quod non ifckca vip
am de manuferenrisexeidinms, |êd in ipfa portes via fe -;
minati fumus-, ideft,in Cat h oh cç matris gremio conituu-
ti : A quone proijciamur vc abortiui, ipfius mifericordïa j
opuseft, vt intelledumdet nbbis in via hac qua ingredi
iulïic,ac prafticit; & confirmet fuper nos oçulos fuos ne i
efficiamurficuteqnus & mulus, qiiibüsnon eftintelle-j
dus. Sed ad rufticatipnisnoftra vërbaredeamus. Nam
ipfe Deus nofter & pater agrjcola eft, 8c D.cus Salu taris nolSr 1
veravitiseft, 8cSpiritus làndus xigacoraninjarum eft. Fi-
at igitur nobis per orationes Veftrasvt fummus paterfamilias
8c eæleftis agricolaécdiligens liortulanus vilitet & fie- '
quentet, & figuet hortum anima noftta, ficut ilium in
-(quo doeuit, orauit, relurtexit. Firme^ux nobis caritatis
lua ncxûm, vt manenti^ in iplo larmenra viuamus. Im-
petet nubifiusfiiis vt pluant fuper nos , & à corde noftro
împrobas carnalium cogijxtionum paihones(vttllaani-
malia bonisfrugjbusinimica ) lubraoueat. Fiat in nobis
verbumilludPropheta; Rêftduum eruca comedit locufta, &
refiduumlocuftacomeditbrucus, & refiduum bruci comtdtt rubi-
go. Sunt enim in./Çorp,ore nofteo ptincipaliacotidem in-
centiua vitiorum, fpes,mctus,gaudium,doloiyquibusma-
ximè genus turbatur humarumi, duobus pralentibus &
duobus farads ; prafentibtis agritudine animi vel gau-
dio,: futurismetu yellpe. V.hde.cauenduraeft, nedum,
al ter u m ex his vfeium fugimus | incurramus in.contrâ*
. riute.. Ergoineruca, & loc.ufta,& brucq, &rubigine:no-
ftrarum aftedionum inrelligenda lûnt paiîïones ; qua-
rum aliæ breuiter in corde haeteant, aliæ pauJatim cre-t
fcant,&fi abieda nonfi^erint, ylque ad medullas per-
ueniaot,& omnem fuçGùm ebifiant animæ. Vide enim
quali ter ifta fibi congruant in çordib usnoitns monftra
vitiorum , qualia in fiugibus accidunt vida monftfo-
rum/ Nam ( verbigratfejfi quid vétitum concupifcam,
& mox abij^am cogit|tionem, eruca eft in folio ledens:
S E C V N D Æ - . E P I S T O L Æ A R G V -
MENSYM. .
Sfcundam ad Aprum feribit epiftolam docens.quomodo ager cor-?
dis noftnfit colendus, ne fterilis aut infelicilolio oppletus appareat.
Debincpropketicum Ioelü dictum,de eruca,locufta, bruco,&rubigi-
nc,pulcbrè admodum ad quatuor anmapaftiones trahit.
S a n d i s , m e r i t o v e n e r a b i l i b i w , a c d i l e d î f f i r a i s f f e t r i b u s ^
A p r o & A m a n d o , P a u l i n u s , & T h e r a -
f i a p e c c a t o r e s .
A Lijs.reditus de patrimQnijspenfitàtione lolenniprç-
'd-JL. beantur, nobis ( quibus polTeflio chanta^ veftra in
Chrifto ell:)reditus ab ofHcijs aftedidnis veftra?fumitur,&
in literarum veltrarum humanitate numeratur. Gratias
Domino Deo noftro, qui bona viua pro mortes & cadu-
cisregendenSjVbsqupque nobis vberrimu rn fundum lar-
gitus eft.. Nam vtin rebus terrenis carter fundus eft, qui
aut auaris agricolæ fui vo tis ;profl ua vbercate relpo n de c,'
autdelicati polfefibris o eu lis amioenitate blanditur.* Ita
nunc in noftris pradijs lpiritalibus,id èft,làndis,fiâtrihusi.
(quos nobiSiCariras Çhrifti çonnexuit, 8c in æccrnam pofi
fellïonctn clediç;) is nobis.qpimipr ager aftimatur homo
qui fuerit, noftridiligentior & ftuduofior nobisialuta-
rium çpmmodorum miniftradpne. Quod cùm ita fit, videra
quantam vos malfam hùiufeempdi polïelïïonis ha-
beam us,cùm præteraftcdùmfquemin nos mu tub effun-
ditis, alia quibus pares elfe nonpolfiimus înunéraéppijs
lingua & mentis vcftrà opibus conferatis. ‘Officia enim &
eloquia literarum véftrartim (.qua nobis largirer'annuo
commeatu pendjtis,),indicant,quàm.ampla poffe^bho-
bis 8cquam fertilisterraDeo fitis. Iam triedununî fiudu
de vçftrainte.rvoscontinentia.profercntes,&quQtidi^is
fi4ei commuais augmentis fexagefimo prqpinquant^&
de proie virginea centcfimum DoUiçentes. Nam q^ofi;
fçribitis impedimenta yeftri eltepropofid p olfete^n ^S
lioruro qui caufafipt neoelîitatis iftius,qua terrena curatij,
cùm cæleftia defidereds,in multimodampodus vobis ex-
ercendi fidei perficiendæq; virtuds’matcnem diteno hay.
elfepropofita confilio iudicamus. Cùm enim h a c v n iu ^
famundipolTdîîo propter hominem eonftituta hom iniqv
fubicdavideatur,qujsambigatin omnilqco mundi,in o-
mni parte oaturavulitatcs hominipararas^è quibus non
folùm carnalia emqiumentacapiamus, fed multo magis
Ipiritalia perfegamus. i?roptereadicit per ^biomonéipfii
rf ° P ifexSapientîa, (qua difponit omnia fuauiter) ab Al-
tiffimp çreatam rufticationem, vç éâm noncorporalitan-
tum,fçdfetiàm fpititali ftudio colas. Jpenique quantum
de rure aderudidonem anima trahipomt., docet cùte fer
a<l fprmicfitp &apemteittic,quæ ytraque ru-
risapimalià lime ; Ijla.de fiugibus vita protiiday Sc iliaile
notifia? mellis opcràrià. Et Dominus in euangclio,quàm
multa dé rufticis docifit exeinplis ? de ficti arbore? 8t de
naqelcentibus propinqua iam mcfiè.ragl0uib.us. vltimo,-
rumrampprute ligna déippnftrans, bchi agrpeiredifeen-
aum monçnsquQd éaueâm,us{in fpiritu,ne fidei noftra,a-
mulam fraudem fi eue zjzania tritico inimicus incer-fcraf.
itaque npsagrum fuùm dixir, feque ipfum ofténditrano?
dis vitanbftrç latorem,&animaram diferimina varfis cer-
rarum exprafficjngenijs-:. ne fterilis fit cau^amus j N o s,
tilem'cbmemis ^ 1 ** *.MVA ■“ ' ÿ “ “ 1' « R L e r u c a eic intojüo IcdénT:
tur cùm in exco^mus. Igi- ; quæ deçulTa fi abiecero, quidem „ fed rurfiisrajlieric co-
Chrifti agrum g,c?tio » & «*P?m abiici, & redire crebrcfcat, locufta
fpice. o L lem f e lM au° l a,ÎS & reuertens. Qjted fi çoeperit immorari,Ôc
1% ? “ £ f c S ^Peciem ° enaylillco tqp poftu- maius- habuerit fpadumin CQiuedëndoquàmauolapdo^
^ jCT 1' j. «Tr ' V V - t •* * brùcus
Mal. 2s. 2 1 ?
Lue.j9.l7., !
Matiitj.f.
'Mar. 4 . 4 . 1
i g
r fil.,,.,.
Mat 2â.i6\ -
& 2Q.6. J -
Mar. 1 4 j i j i
loan, 18 . i.|