IN N A T A L I V I R G I N VM.
Tunefimile eftrégnant coelorum decent virginibus, qvaaccipien-
teslampadesfuasexierunt obuiam Jponfo,&c. Macth. zj.
DIxerar fiiperiusDominus&Saluator, dedieautetn
(lia 8c hora, nemo fcjt, nifi Pater fol-us. Ideoque c-
ftote parati,quia nefeitis qua hora filins homiois venturus
eft.Beatusautemilleferuus,quem cùmveneritDominus,
inuenerievigilantem. Poftea verb dixit: Tuncfimileeft
regnun^ coelorum decem virginjbus. Sed quare tunc ?
Nunquid 8c modo fimile non eft ? Simile quidem eft &
modo , fed hæc fimilitudo nondum manifeftè apparet.
Tune igitur fimile eft, quando hæc fimilitudo manifefta
eft. Nondum enim apparet quæ vilgines fatuæ fint, & quç
prudentes. Mulræ enim exterius videntur elle prudentes,
quæ interius fatuæ funr. Quicunque enim opera fua
faciunt, vnvideanturab hominibus: fatui(quidemfunt,
etfi prudenteseftè videantur. Magna enim fatuitas eftic-
iunare, vigilare, carnem fuam afifligere & macèrare,& per
hoc nuliam aliam mercedem, nifi vanamgloriamexpe-
éfcare. De talibus enim Dominus ait : Amen dico vobis
receperunt mercedem fuam. Itcmque lucerna corporis
tui eft oculus tuus, qui fi tenebrofus fuerit, to turn corpus
tenebrofum erit. Inde enim virgines dicuntur omnes,
quia boni videanturab hominibus. Sum igitur in adfcio-
ne virgines,in inrentione corrupti: quiaoculum tenebro-
fum habent, &bonaquæagunr, non cafta fScfyncerain-
tentionc façiùnt. Sed quare hæ virgines'decem dicuntur?
Hiceniranumerus omnes fignincat, quiaomnesin
les 8c virgines fatuæ, quæ pdr eas lignihçantur. Sëd'h^
talis filia lepte , quæ ficut Virgo prudentiflima duobus
menfibus virginitatem fuam fleuifiè narratur. Nota eft hi-
ftoria. lepte enim contra hoftes pugnaturus, cùm ho-
ftium exeititum conlpexiflèt, votum vouit DominôjQuja
fi ei de inimicis viâoriamdaret,quicquid ci domum rede-
unti primum occurreret, eiimmolaret. Commifitigitur
8c vicie, eique domum reuertenti, filia eius vnica cum
choris & tympanis prima occurrit. Cuiipfè air: Heu filja
mea, dècepifti me 8c deceptaes. Aperui enim labia mea
Domino , & aliter elle non poterie. Adquemipfa; Si, in.
quit,labia tua Domino aperuifti,faç in me ficut promififtj.
Sedvnum cftquod poftulo, vt me permittasflere virginitatem
meam duobus menfibus, cumfodalibusmeis. Sed
quid per lepte nifi viros fideles,& catholicos intelligimus? I
Ifti quidem contraluos pugnant inimicos, quando vida
8c malignos fpiritus, carnis voluptates 8c concupifcentias
fuperant. Quid vero per vnicam eius filiam nifi anima de-
fignatur, quæ quidem de tali viâoria plus omnibusgratu-
latur ? Hæc autem raelior eft> &ad Dei imaginem& fimilitudinem
fada eft, digna Vtique quæ Deoofferatur.
Plangit iraque virginitatem fuam» quia multum dolec
quod plus non laborauit» quod non maioretü frudum
Domino obtulit, 8c quodplureshoni opéris filios'non ge-
nuerit. Virginitasenim hoc in loco pro ftérilitate ponitur,
quoniam quæ virgo eft j fterilcm quoque clïè necefle eft.
Stériles enim in opprobrium èràht in ïlrael. Confidera i-
giturquàm prudens virgo ifta fuerit, quæ non de morte,
fed de fteriütâte potius lamcntatur. lepte quoque pru-
dentialaudabilis éft, qUi ne votum frangeret filiam Intèr-
fecir. QUienimamatanimamfuam,pcrdeteam. Devo-
toautem Pfalmiftaait: Vouete,&teddite Domino Deo
veftro omnes qui in circuitu eius oifertis munëta. Dcdi-
mus itàque formam arque exemplum » quæ virgines fatuæ
iittt& quæ prudentes.
Sed quinquefatuaacceptis lampadibus non fumpferunt oleumfe-
cum. Prudentes verb acceperunt oleum in vafis fuis cum lampadibus.
(è numéros cpntinet.
Quod ergo ait : Simile eft regnum coelorum decem virginibus.
Taie eft açïi diceret; Similis eft fanâa Ecclefia eunélis
virginibus. Et mox iplam fimilitudinem exponit diccns i
Qua acciptentes lampades fuas exierunt obutam Jponfo & jponfit.
Quia enim quotidie morti appropinquamus, quotidie
fponlo & fpon fæ,id eft, Chrifto & Ecclefiæ obuiam pergi-
mus. Hæcenim viafimulcumvitafinitur. Lampades aU-
tem accipimus, fi bona opera nobifeum feri mus. Quod
enim bona opera lampades dicanturfipfe Dominus often- 1
ditdicens : Sicluceatluxveftracoram hominibus, vr vi- J quoniam lyncero pietatis 8c mifeticordiæ oleonùtriun-
dentesbonaoperaveftraglorificent Pâtre m veftrum qui tur, tune clariuslucent, quando de his tenebris ad vitam
incoeliseft. I transfer un tur. Ideoque Apoftolus ait : Noliteitàquean-
Quafi enim fine oléo iunt fatuaium lampades, quia
etfi ad tempus earum opera lucere videantur,umul tamen
cum eis extinguuntur, quoniam pofthanc vitam nullum
lumen eis miniftrant. At verb prudentium lampades,
Ouinque autem ex eis erant fatua , & quinque prudentes, j te tempus iudicare, quo ad vfque veniat Dominus, qui 8c
Quod quidem alios in Ecclefia vanos & fatuos, alios veto ! illuminabit abfcondita tenebtarum, & manifeftabic con-
prudentes&iuftos elfe fignificat. Quamuis & in ipfo nu-1 filiacordium, &tunclauseritvnicuiqueàDeo. Tune c-
mero aliquid intelligi poteft. Quinque enim funt corpo- nim quæ lampades habent oleum,& quæ non habent, o-
risfenfus, quibus aut prudentes, autfatui, omnes homi-i mnibus reuelabitur. Tune fiée fermo qui feriptus eft de
nesfiunr. In quibus&ipfa corum fatuitas manifeftiflimè Ecclefia, date ei de fruétu manuum fuarum, &laudcnc
declaratur. - J ,• / > , > ’ -vW earn in portis opera ëius.
Sed quinque fatua accepta lampadibus non fumpferunt oleum fe-1 Moram autemfacientefponfo dormitauerunt omnes, &dormie-
cum. Talis autem fuit Dina filia Liæ, talesque fignifica- runt. Moracur enim fponfus 8c Venire retardât donee ad
bat. Quæ dum Iacob moraretur iuxta vrbem Salem, e- mdicium Dominus veniat.Tanra igitur eft hæc mora,quâ-
grefla eft ficutfatua 6c ftulta, vt videret mulieres regionis tum eft & huius feculi fpatium. Interea autem omnes dor-
ülius,quam Sichem filius Emor princeps illius terrç rapuir mitant & dormiunc, quia per multos languores j tandem
& dormiùit cum ea. Quid enim per Dinam filiam Liæ fomno mortis oculos claudunt. Quail enim ante fomnû
nifi fimplices quofque,fatuos & carnales intelligimus,qui dormitare, eft ante mortem langueïcere & ægrotare. Me-
àd marris. fimilitudinem, lippitudinem in oculis haben- dta autem nofte clamorfaHus eft, ecCeJponfus venit, exite obuiam ei.
tes,&lampades extin&asfècum ferentes facillimcdcçipi De hoc enim ctamore Apoftolus ait: Clanget enim tuba,
poflunr. Quid verô per Sichem, qui humerus interpréta- &mortuirefurgentincorruptn Hiti autem clamor media
tur, nifi hæretici inteliiguntur,quiquafïviri fortes quof-! noélefiet, quiacundtisignofantibus dies Domini, ficur
cunqtfe decipere poflùnc, infuumgregem ferre conan- ;furinnoârejitaveniet. In noâ e enim fie qübd in tenebris
tur ? Benc autem Sichem filius Emor elfe dicitur, quo- 1 ignorantiæ fit. TUnc furrexerunt omnes virgines ilia, &ornaue-
niam Emor afinus interpretatur. Hic igitur humerus & 1 runt lampades fuas. Vt autem Apoftolus air,omnes quidem
hicafinusmultos fcrunt in perditionem æternam. Bette |refurgemus,fednonomnesimmutabimur.Lampadesaü-
autem hæretici afini& filq diuntur, quia (anum & ratio- Item ornant, dum opera fiiàfecümretradlantÿdtdignæ re-
nabilem intelleétum non habent, magisqtie iri magna & fpottfionis verba ittuenire interius cogitant. Qu* poft-
clamofavoce, quam in aliqua ratione confidunt. Egredi- quâfatuæinüenirenon poflunt, mendicare incipiunt * 8c
tur autem Dina ad videndum mulieres regionis illius»
quando fimplices St fatui viriab Ecclefia leparâiitur»quoS
hçreticorum &Philôfophorum dogmata audiredeledat;
Mox igitut capiuntur &decipiuntur: 8c in hæreiicorum
gregem transferuntür. Vnde fir vt anima Deo defponfa-
ta» feortum diaboli eftè iheipiat, Talis igitur fui t Dîna, tadefuoteftimoniodiffidentes,
aliorum pro ftteftimönia
flagitanc. Et hoc quidem ait : Fatua autem fapieiltibus di-
xerutit: Date tiobis de oleo veftro : quia lampades tioftra exttfi-
guuntur. Oleum fatuæ quærunt, quoniam mifericordia
indigent. E.ttaleeftacfi dicerettt,quia opera vefträlucete
deficiunt,illuminate ea vosteftimonio veftro-.
- Èejponderunt
*tp n ism jii0 à * i 3î r iu ■ aibotemScon'onm. Imtborcmqaiamafcendit.qur-
mitiîns & imite vibii. Non vobis, inquiunt, o* tenus inde videret, qaem pramdere non potent. Hæcur- ,
r 'm ouætatis, neqtic’nos m'entiti àdmôneàtis.itepotius borfideseftadquatmnnlti venantes,&meam afcenden- I
J venditores s ite ad adulatotes, qui vilipretio laudis 8c ( tes, quamuis ftatura pamulifmflent, & nondum m feien-
J mis omnia'bona Veftra vobis iurtipuerunt, Quoniam lia multum cteuiuent,mde tamen Iefumvidete&cogno-1
I fncumftaagebatiSi vtvidetemtaiabeis. Nos enim de ifeetemetuerunt. VndeSchicdmitut:
iDfis nondum ad plénum fecuræfumus.-nedtamde tum. Hacenim via8c iuitahanv fidet aibotcm tranfitle-
” Msteftimonium démus. Vndeb'eatusPetrus Apofto- [fus. Indevidetut8cvidet,inde cognofetut8ccognofcit.
Usait- Etfiiuftns vix faluabitur, impius8cpéccatorvbi :EosepimDomiUusteli)iceteScadfcvocare d.gnatur qui
apparébunt ? Dum autemirentemere,#enitfyonfus ,&quapa- in harte arborem afeendunt, cuius fruélus fanguincus eft,
rataerant intrauer unicum eo ad nupt'tas,&dauft eft ianua. Dum
emere » inquit, irent, ideft, dum ad eaquæin hocfccu-
loegerant, mente redirent , dum Opetafuaquaintenriqi
ne ea fecifent» fecum tra&arent, dum fe pro eis laudis
mercedem iam fufcepilTe recogttàrent , Venir fponfus. E-
mere enim tune nihil aliud erit nifi ëmptionis & vertditio-
nismodumeogitare. "•
Nouiftimèautemveniunii&ŸeiiqtfovÏŸgirtesdkintes: Doimni, Domine apert nobis. Atillerejpondensait : Amen vos. dico vobis, nefeio] Deus enim qüi omnia feit., fatuàs virgines fe nelcire
dicit,quoniam eorum nômina non funt feripta irt librô
iviræ. NefcitenamquéDei reprobare eft. Vigilâteitaque,
quiànelcitis dicm neqtfe horam; >
IN D E D IC A T IO N S E C C L ES 1Æ;
lngrejfus leftspraambulabat Hierkho : & ecce vir nomine Za-
chm, & hic eratprinceps PubliCanorum, & ipfediues. Luc. 19.
E* X quo tetbpöte prirnüs homo defefendit ab Hierufa-
lemin Hieri.co,incidir in latrones. Omnes per Hieri-
co ambulamus | quicünque hunc munduminhabitamus.
Hierico namque interpretatur Luna, cuius tanta mutabi-
litas eft,vt nunquam in éodem ftatu peethaneat. VndeAc
non im merito hupe mundum fignificat, cuius mütabilt-
tas perpétua eft, S c fine mutationibus ftate non poceft. Vt
enimdeçoelo8ctempore, dediebus8cmcnfilius&anno
taceàitaus, quæ femper volüuntiit&in fe replicantur, ttequcaèr^
neque ipfihbmines fuam perpetuäm feruan't figurarm
Quorum omnittm mntationesquis vnquamper
fihgulaenarrare.valeat ? Meritoergomundumiftum luna
fignificat, .qui,a ad illius fimilitudinem rantis fempet mutationibus
variatur. Hane äucem mutabilitatem Domiv
nus&Saluatot nofter fecundum humanitärem fufeipere
dignatuseft, vt hominem àiatronibus vulneratùm fahf“
ret, & mundum à morte pferpetualïberar&t. Vhde & mérité
pet Hiericho ambülafie dicitur, quia cumfitimmura-
bilis fecundum diuinitatem, noftras tamen mutationes
in carhe fua fufeepit. Efurluifc enim atque fitiuit, 8c fuper
puteumfatigatuslèditi . ,,
Et ecce vit nomine Zachaus, qui digne fàtisiliftiftcandusih-
terpretatur, quoniam àDeo vocatus 8c iuftificatus,eft. Hie
,autem erat non folum Publicanus, veruin etiam Publica-
norum princeps : eratinluper&dlues, qüénl difficile eft
inttate in regnum coelorum. Difficile vtiqiifcj&apud homines
impoffibile, fed quæimpolfibiliafunt apudhomi-
nes, poffibilia funt apud Deum. Et quamuis talis effet;
quærebat tamen videre Iefum. Quærebat quidem, fed
videre non poterat. Sedquare noopocerat? pratutba, &
quia ftatura puftllus erat. HæC enim duo valde impediunt
hominem, ne videre valeat Iefum; Mala turba quae a.tah-
to talique bono hominem deturbat; Turba ifta vitiorum
eft^qnaqui circumdatusfuerit,Chriftum videre nonpo-
teft. Statuta verb pufîlluseft, qui adfcietttiæætatem 8c
perfeélionem nondum peruehit; Vnde Apoftolus nos
admonetdicens: Nolite pueri efficifenfibus, fedmalitia
paruulieftote. Etite.rum; Tanquamparuulus inGhrifto
lac vobis potum dedi non efcam. Nondum enim potera-
tis, fednecdum quidem poteftis /*àdhucenim carnales e-
ftis. Qui igitur vult videte Iefum» exeat de turba, fugiat
vicia &peccata,vitet malorücöfortiä,erigat &extendat fe,
crefcat in fide Sc feientia;, 8c proficiat inomni bonitate.
Hoc fignificat Zaçhæus, quando præcurrens .afcêndit in
BibliotitTvetTPatr.Tom. 5. _ ........
COSCUIIU J7U1UU1U8ItiyiMlv w a u iv vuvosv uilhhlui sjuj
in harte arborem afeendunt; cuius fru<ftusfahguineus eft;
per quem martyres fignificantur, qui fidei arbori adhae-
rentes, propter fidei conftantiam proprio fanguing cruen-
tati funr. Tales itaque fru«ftus fert Si com orus, talia poma
fert arbor fidei, qu* tarn firmitereiinhaercnt, vc potius
occidi 8cproprio fänguinecruentari, quamÄ fua arbore,
ideft, a Chrifti fide valeant feparari.. Inde igitur Dominus
tranfiens, fufpiciens vidit Zacbxum, & dixit ad cum: rZea.cbaefeftinansdefceftde, quia hodieindomo tuaoportet me mane- Hodie, inquit » me quzrereccepifti , hodie in domo
tqaopoftct me manere. Verum eft igitur quod perPro-
phetam dicitur,quia peccator quacunque hora conuerfus
, fuerit,& ingemuerit, vitaviuet,8cnon.morietur. Quod
enim tuncinZachaeo fädumeft,,quotidie inalijspecca-
toribus fieri non dubium eft, fi ex corde conucrtancHr, fi
1 Cnahnrsi dfteufemen dqiut, x&rcaxncte, p&it fidem leneant. Sequitur: it fefti- ilium gaudens. lam enim igne fidei
interius ardebat, qui fic exterius obedientiam & cfcfc-
quium exhibebat. .Multumiam fi4e creuerat, etfi ftatura
jUfillus erat.
Efcumviderentomnes, murmurabantdicentes, qubd adftomi-
nempeccatorem diuertijfet. Omnesenim fciebantZachacum
efle peccatorcm, vtpote Publicanorum principehr. Sgd
ifte peccator multo meliorerat, qUam alij <Jui murmura
bant,& fe iuftos efle fingebant. Hoc autem f equehtia irt’a
nifeftant, dum dicitur: Stans autem Zachaus dixiradDomi
num: Eccedimidium bonorum meorum Dominedopauperibus&fi quid aliquem defraudaui, reddo quadruplum. Hac enim yna
voce, omnes iliebarnurmuratfprieceflaueruntjtamfubi-
tam Publicani pcEnitentiam &.,conuerfiohem admiran-
tes. Etfortaflc nemo ibi erat, quihanc tantani proÄIio-
nem, etiam coaiäus facere voiuiflet. Diues enim erat valde,
quern ipfe Euangelifta diuitem fuifle teftatut: 8 c tamen
omnium bonprum fuorum medietatem fe pauperi-
bus darepromittit;& in quadruplum reddere, li quid aliquem
defraudauit.. Vide ergo a quanta pqrfecl)öne cce-
pit,qui tuncpriraum Chriftum Dominum viderat,& prg-
dicantem audietat. Vetum eft vtique quod homines vi-
dentlinfaCie,Deusautemcordaintuetur. QualemDo-
minushunc, & quam iuftumpoft mödicUm futurum vi-
debat,quem tam peccatorem homines iudfeabant. ipfeAf iliitu lseffittsA abdr eauhma:: quia hodie falusdomui faäa eft huic, eo qubd Hodie, inquit, domui huic falus fa&a
eft; 8 c omni aegritudine , omni morbo , omrii. vitiorum
contagione fugata; fanataeft, 8 c totainterius8 c exterius
! ifandificati eft, co quod ipfe qui huius domus habitator
eft, iam non publicanus fit, fed filius Abrahs. Abtah*
namque fiiij funt quicunque Abraham imitantur,& A brah
s opera faciunt. Et Abraham quidem angelos,ZachamS
verb angelorum Dominum hofpitio fufeepit. Illis enim
dfebus quibus Ahrahamcircumcifuseft, cum ftaret ad i-
licfe'm Mambrc, vidit tres viros venientes ad fe , quibu^
occurrens adorauit& dixit; Dbminefi inuenigratiattiiil
oculis tuisjtranfite &requiefcite in loco ifto. Illis vero ac-
quiefcerinbUstulit Abraham butyrum&lac, &vitulmfi
quemcoxerat.&pofuit coram eis. Poftquam autem ebn^
fedcrunt, die fit quod reuetfo anno,eodem tempore
habebit Sara filium. Poftquam autem Abraham circuiri-.
cifus eft, poftqudm, vt Apoftolus ait, accepic fignacu^
lum iuftitise fidei, quod enim SicomorUs Zachsp, hoc
circumcifio priftitit Abrahae. Poftquam inquam hoc fecit,
Chriftum inde adorare & hpfpitio fufeipere meruit:
Ncqüe enim magisZachsus fidem & amoretn fuum , arborem
-afeendendboftenderepotuit, quam AbraKam fe-
ipfum circunciderido,& carpe propriam vulnerandp. St
igitur. vcriufq; fi'des reuelata eft, alterius per arbore.al1 eri
Q w 1 per ckcuni-^