7J * ff. Ëucherij Vuçàunenf. Èpifcepi
Salaiamts.
Vinccn-
S. E V C H E R I I
L V G D V N E N S 1 S
E P I S C O P I
In primum librum InflruEHonum Frafa-
tio adSalonium.
jE PE amc requ iris mulcarumrerun!
abfolucionem, quae in diuinis
voluminibus incerprecem poftu*
lane: colligam, prout redierint
in memoriam, quae a re mi Saloni
ftudio cognofcendi fedulo copio-
feque prolaca funt; atque eis non ex meoinge-
nio > fed ex illuftriutn dodlorum iudicio j neque
:x propria fcmericare,Tedcxaliorumaucoritate
■ efpondeafti, confeftans, non cam eloquii exul-
cantis ambicum, quam neceffarias breuicacis mo-
dum. Sic enim & innumcris farisfieri inquifitio-
mbus tuispoteric, & mihi infuper liberum erit a-
liqua extrinfecus qua: cognitioni tax vcilia arbi-
crabor, inferere: v t eft & illud , Quid fignificet
Alleluia, Diapfalma, Amen: quid fir Cidaris,E-
phodi Siclus,& cajcera: quae vel in facris libris fre-
quentata, vel maxime in ecdefiaevfupofica, in-
terprecacionem requirunt. Ha;c cumfelegenti-
busper totum feripturarum corpuscrebro one-
rant-, non ab re exiftimaui ea tibi cum fignifica-
ctonibus fuis in opere h oc, quafi coaceruata o-
ftendere. Dignum namque eft quaCunque cura
mea ingenium tuum reparari, qui vixdum decern
nacus annos eremum ingrefTus , inter illas
fan&orum manus nonfolum imburus, verumet-
iam enutritus (is ab Honorato patre, illo inquam
primum infularum, poftea etiam ecclefiarum
magiftro : cum te illic beaciflimi Hilarii tunc iri-
fulani tyronis, fed iam nunc fummi Pontificis
dodrma formarec, per omnes fpiritualium
rum difciplinas, ad hoc etiam te poftea confum-
mantibus fanclis viris, Saluiano, atque Vincen
tib , eloquentia paricer fapientiaque pra:minen-
tibus. Hisigitur Cor ac talibus vfus magiftris, ex
me quoque minimo omnium aildies, qua; feifei-
cacus es. In quibus iam nunc & interro*
gancemce, 8^me refpondentem
recognofce. Vale in
Chrifto.
DE QVAS T IONIBVS
D I F F IC I L IO R I B V S V E t E R l S
E T N O V I T E S T A -
M E ft T X.
I N G E N E S I I N T Ë R RO GAT 10.
V i b v s feripturarum teftimonijstrinitasap-
probatur?
Reft. Multifariam, & mu It is id quidem fi-
gni ficationibus per omnia ferè facra volumina
declaratum manifcftacumq; diffunditur:
fed nos breuicer hoc in ipfo ftatim diuinarum icripturaru
demonftremus exordio. In principio jn q a k fa i t Deus ccclum
& ten am S t infra: Etjpiritus Deiferebatur juper aquas. Inprin-
cipio: hoceftjinfilio: quia per Hlium fecit Deus pater cce-
lum & ter ram. Cui & illud a patre dicirur; Eactamus homi-
nemadimagmem& fimilttudinemnoftram. Omniaenim per
filium operatuseft: quia omnia per ipfitmfafta funt>&fine ipfo
faftum eft nihil. Eerebatur autem fttper aquas Jpiritus Dei: vti-
que fan&us. Eccehabes & Deum Patrcm, & Filium, &
Spiricum fanótum. Item aliud; Verbo Domini califirmati VfaLn.i
funt, &lpirituoriseiusomnisvfrtus eorum. Ecce Dcum,& verbum
quod eft Filius,&Spiricumeiusfan&um. Item in
Euangelio : Ite, baptumte omnes gentes > in nomine Patris, &
Filij ,& Spiritusfanfti. Sed Pater ingenieus, Filius genitus,
Spiritus fan&us nec genitus necingenitus. Nefiingeni-
tum dixerimus, duos patres dicere videamur: & ft ge-
nicum, duos filios: fed potius qui ex Patre 8c Filio proce-
dat, velut quxdam Patris Filijque concordia. Neque a-
pud nos poteft fine Spiritufan&oiufta efle concordia. I-
dem Spiritus & charitas & donum Dei dicitur. Idem &
diuifor eft gratiarum. Ergo Pater ex quo omnia, Filius per
quern omnia,.Spiritus(anftUsinquoomnia: ficut&A- q
poftolus dicit'.Quoniam ex ipfo &peripfum & in ipfo funt om- Rtmnji
nia, ip ft gloria in feculafeculorum.
Interrog. Spiritus Dei quota odo ferebatur fupetj a-
quas? : .. Aft v, .
Reft. Non peruagatione,fed poteftate,dum crcatur*
fuse lupereminet regentis imperio.
Int. Aquas vbi legimusaDeofaftas?
Reft. Etfi fadas eas in exordio creacurarum non eui-
denterdiuinaeleftionistextusexpreffit, d Deo tamenfa-
dae funt. Nam &aliquantaalia qua:nonfcribunturjquo-
raodode catterisintelligantur, oftenditur. Sicut&apo-
ftolibaptizatiintelligendi funt, cumbaptizatoseos non
penitus manifeftet apertior feripturarum ftgniftcantia. Licet
quidam hocintelligi illo voluntteftimonioquod fal-
uacor dicit: Qui lotus eft, non indiget vtlauet. Et tarnen de a-
quisaDeofadisilludnos aliquatenus inftruere teftimo-
nium poteft quod dicitur: Separenturaqua in congrigatiotmn Gtn. 9-
vnam, & apparent arida : quiafcilicet non prasciperer, vc
aquae a terra quam fecerac, fecernerentur: nift 8c aquas i-
pfe feciftèc. Nec enim confequentcrin creacurarum ordi-
' he poftea diftinguiiubefet, quodipfe antea non creaftcr*
Ec hoc quidem ob id colligimus, quia creationis ei us ma-
nifefte Genefis noninculic mentioncm. Manifeftiusau-
tem creaturaehuiusDeum defignatautorcmPfalmusille
quidicic: Quoniam ipfm eft mare, &ipfe fecit tllud. tfat-9+
lnt. Quid eft quod dicicuc: EtviditDeus quia bona funt Gw '-J1
valde ? . / ‘v ' ƒ I
Reft. Vidit, hoc eft, approbate , id eft, noh ignoratio-,
he, fed manifeftatione. ! . ^ 1
Int. Qua: confequentia nominis eft Vt feribatur: Hac Gen, 2.*
rocabitur rntlier, quoniam ex virt fumpta eft.
Reft. Etymologia qua hie in Latino non fonat, inHe-j
brao fermone feruatur. V i r enim vocatur is, 8c mulier i-
fta. Quod animaduercitur pulcherrimececens cuftodif-
fe translatiodiuinadicens: Hac vocabitur virago, quia ex viro P1*'
fumpta eft.
Int. In quo Dei ftmilicudinem retinem us ?
Reft. Inmente.
De ^uaßiönibus Vttérù ftefidmentl.
'~Jmé?rog. P aratri füs ybiefle definitur'? |
Reftonfio. .Diuerfa filper hi(c re fehtentia 'plurimorüm
eft. Aliquiramen hunciii termeftèdefiniuhriVt nonpo-
niérit nift in terra hab irare rerrtenüs: quem tarnen homini.
inaecelfibilem effici virtute diüiha confidant;
jnt. Edenin Genefi quid accipiemüs ? :
Rcft.S^ctzü Ui mum ipfum ad ö'rie'nfem piaradi ft locum;
Int. Qmft itiieUi^endumeiide/arbo'reiilafcientia boni&
inaltV ■ I f . . . . .
%efpé In primis he, vt quidam hareti'ci ïnrerpretantur,
malorumj, ita &bohoruhi puteturèxhocconditor Döus.
Iu arbore quippe illa quaciuiqüe èrat, prsÉceptumDei in-
telligèndum eft: fed in cuftödia pracepti fcientiaefat boni,
in rransgreffion^pracëptifciehria erat rnali. Ergo de-
guftata arbore j id eft, przcepti lege yiolata, fcientiaerat
mali.: quiapraeccptilegisq; trahsgreflum confequebatur
& poena.
Int. Si Deus hominem mmörtaleinfece'rit,quemadmodum
I potuitmori? ^
Reft.NoPi quod penitus immortalis hbnrofaiSusaDeb
fueric, fed aut feruando mandatum ctefcerét ad sternum^
aut praru^ricando caderent ininfernum. Et nepropria lege
viuentesfimiles Deo putarentur, aut nullis extantibus
meritisfêmpiternumparadifuhi poffidéfent. Tamdiue-
nim vel angelus,vel homo diuiho faubre protégitur, donee
iniunótum fibi officium impleuerit;
Int. Qupmodo accipicndum eft illud, qübdnobis fcri-
j ptura iCeambulantem in paradifo Deum retulit ?
Reft. Dei in eodem loco prsefentia hac deambulandi
(I rï i appellatione manifeftatür. Scripturje enim mos eft , quo
1 P j faciliushbminibusadintelligëmiamclareat, perhuma- I nasfignificatiohes diuinos mofusaffeólusque oftendere.
Sicut cuhi Dei brachium dicit, potentiam eius-virtutemque
! iignificat: Cumaures, cöquod cunóla indubitanter au-
yi.1.14. ^jat; Cum oculos,eö quod indifcretè yniuerfa profpiciat:
Cum animam, eó quod perpetuum femperque viuat, aut
cfqod autorc ipfo omhia viuificentur.
Int. Cum omnia-bonaDeusfeceriti UihilqUenonab illo
fa6tum fitjVnde malum ?
De priuatibne bonii duin id , quod in bonum au-
Reft. Hic.opera nbn tam excolendi atq; excrcendi agri,
quam pcccataintelligendaefle,..quidam arbicrahtut. . 1
torbohusprotulit, inmalüihamalè vtentibus depraua-.
tuT-Inipfaaütemcreaturxfubftaqtia nihil eft , quod re-
(ftè appellari malum polftc. Parrereaqua:putantur mala,
ideft , fèrpentum 8c castéra beftiarumanimantia, per in-
conuenientem natura: modum cffici tur,vt noxia ftnt.Ve-
Uenum quippe, quódmqr te minfert homini, vica ferp.enüen.
jy. zS
Iwt.Qubmodointelligendum eftquod dicit: Ethabita,-
uitin terra Nétid: velficutinHebra:o habet,Nod J
Reft. Naidinftahilis dicituryergb terrienomeneft, fed;
iuxra pcenam fen’tehtiamque diüinam,Cain fuiile Vagum
profugumqj declatat.
Int. Cum iuperius viruim & mulierem hqminibus|bis -
vfrumqué defignaflet, quid eft, quod in confèquentibus
adiecit,&: dicit: Virum & mulierem.fecit.eos,.& benidixiteis,&
vocauit nomen eorum Adam ? ;
Reft. Adamintcrptetatur homo i-hominisverè nomine
tonträrio j viuunc aliaintcrta,. qusaquisimmerfadepe-
keuht; i . <
Int. Quia tocius fubftantia creaturäe a Öeo autorepro-
Ccffit,requiro quid de tenebris femiendüm fit ?.
Rejp~ Quidam exhocita difputant: Silentium dicitur,
vbi (onus nülluseft j cum tarnen nullam ftlcntij nbuerim9
eile fubftändam.Sic 8c- quiä lucis prafentia null* funt te-
nebr*, meritö tenebra:deputanturlucis abfentia« Cuio-
pinioni pacum congruere putantalijteftimonium illud,
quöd feribitur; Tuus eil dies,& tua eil nox.
manifeftum eft tam virum appellari pofte,quam fcemi-
ham.
I»f. Quid eft, qupdi»4««n Matbufalem qüatuordecim Gen,y.
anniperdiligentem fupjputacionem vltradiluuiii depte- I
hendütur,cüo(ftotantümahin)*inarcafiiifïè referan.tur?|
Reft. Errbr in numero eft: quippe cum in yebr*orum I F
librisita legatur,Vt intra dftuuij tempus hic quatuordecim
anhorüm numerus expleatur. . v
Itit.CumDominusdicatiÈrunidieseorüm centum viginti Gen 6 i- '
4»»i.quomodo pofteaAbrah*,aliorurnq-,multotumvit$ *en-'t-s.T\
.temporavlcrahaecQ>aciatenduhtur? ..
. Rj.Quiahicannorumnumerusagend*potiuspcenitc-
t i* , quam vit* fuerat attributuS human*: intra qué prx-
fcriptunumerümconfclfioni vacarentjvtdiluuionöpeir-
irent. Aut ft numérum ilium ad humanam potius refetri
vitamplacet: quia neq*,nuncampliusquenquam,quam
centum viginti annos viuerchceat; illud quod diélu eft:
Erunt dies eorum centum viginti anni: nó in eos,qui tune
contiguo tempore fubfe.quutifunt, fed in poftcros pro-
mulgauit: quia non dixit,Sunt,fed, Erunt.
Iwfc, Quid eft quod ait: DilatetDeus Japheth, & habitetin
tabernaculis Sem ?
RejJ.pe Iapheth,qui in lingua noftralatitudinem fonat,
gentiunafcicurmultitudojde Sem Hebrsi.Hoc ergo figni
ficatumeft,Deifcripturarumq;notitiam,eieélo Ifraele, a
noftrisvindicandam. Nocandum verö eft,tres Noe filios,
•trespoftdiluuiumterrx partesbccupaflc. Sem namque
poftcritas in Afiam velorientem, Cham in Africam vel
meridiern * I^pheth cum parte Afi* inEuropanife occi-
dentcmque potrexerunt,
Int. Quid eftquod dicitur in Genefi; De terra exiit illa Af-
fu r, & adiftcauitNiniuen &Rpobothciuitatem.
, R«.Nóduasfignificatciuitaces.Rqoboth namq;plateas
dicit .Eft ergqfenlus hic :üEdificauit Niniuen &pkteas citiseft,
Sienimhomoperpecuoimmortalismanfillec,;ve- juitatis,
neni petniciem incurrere non timeret. Hoc modo 8calia 1 Iwr.Quomodo occurrendum eft arguentibusi quod A-
inaquis yiuunt, qu*terr*.expofit*moriuntur. Acquee- brahamJratrisfui Sar am filiamfibiin matrimoniü fumpierit?
Qi^pd qu* à Domino tunciion fuerant lege inter-
dicla, adhuc non putabantur illicita.
Int.Quid fuit v t Iud*is, quod neq; nbis absqiie verecu-
dia A;ifçitamùr,^« in ilia verecundiore corporis parteponeretun Gen.17. n.
i Rc.Ppfcebat qujdem,miSaloni, tantarumprofunditas
quæftionum qrdinara,ac fpaciofadifputatione nospro-
pofitis fatisfacere j & pro meritis reddere fingülis velut
quàndamimmoïandi dignitatem1 .Ted quid agi mus ? qiu-
busfeftinaro opiiS eft,ad tarn multa prqperantibus : cxlii-
bendaprolatis à te rebus eft nuda & circumcila refponli o.
?- int. Gum nullaefle ignoranriaapud Déum,poftit,.quo- j Itaq; ad hoc,quod nimerequirisj agnofee,quod nihil tut-
modoipfeinlibrbGenelèos in exoidijs dicit Domi n u s f e inipfacreatione cpnditihominis vidcri poteft:quippe
Adam vbi esi i 6umbm.nicoml)ag?inetnbrorurn,fW#«i^#e hominem Deus
Refp. Hocëft dicere: Adara^quö recidifti l Nonergd Ifinxerit. Deinde nec incongruum fuerit, ytgeneratio illa
vox ilti quafi pro ambigui feifeitatione qu^rentis eft, fed | figqum ih parte membri genitalisacCeperitj per quod ge*
cumincrepationeincérrogantiseft> Etaliter: iermohic, 1 nerationisipfiusprqmebanturexordia. Cxterumkcun*
non Deum veri infcium,vel vbi effet Adam,Deum often- j dum interioretn inteliigcnti*fènfum,per hanc circumciditignarum
r fed illud potius oftendit, quod omnis ijle;
qui peccàtvvelut iam errolibusfuis deuiqs,&;pér deliéium
rccedcnsà!confpeâ:u Dei, ubtitia eitis ^ffiçfâtutindignus.
h t aliter : interrogat, v t fil is quis qùerefpon fi on i b us con-
uincatur : quialicec non ignoretjquod.fibi yulcindicari,
vulr tamen delinquenteiqetkm rclponfiodis tçftimbnio
reum ftatui.lium enim intcrtqgat,iudiçati
Interrogatto. Quid eft qiibd ait : Malidiftd terra in opetibus
fuis. . • _____ v _
fiqnem fecretioris partis corporis illud prxfiguratumcfl
quod fecretior pircudfio, i. e. cordis,oporteretadluberi.
int. ScribiturinGenefi : TentauitDeus Abraham, quafi i-
gnorabat Dominus,an fidelis Abraham foret, nifimani-
feftand* rei probanone tentaffet.
s Non quia fidtm eiusDeusignoraret, tenrauit Abraham
veri exploratione,fed ideirebtentatus eft, vt ten-
tatus iuftificaretury&aljisimitandus proponeretur.
J«r.Quomodo Iacob dicit :Vidi Donntium facie ad, faciem, |