j 02 ' ' JCïrnmentArÿ in Libres Regum\ y* ^ ________
tus in lutere perfcdioném böns^diönisdelignat ,quam quadarotunditàs vnius & dimidij .—... i s p iS jg e p p ^ . H H - , - cubiti itajabricata, vt ium d,
abfque vHadubietatehabebat ille, de quo tcnratori anti-
quo Ddminus aiebat, Nunquidconfderatfiferuutn meutn lob,
quod non fiteihomafini'ilisin terra, ]implex,& teftut, ac timens
Deurn acrecedensd malei Eft vero alter cubitus diuins vifio-
iiis, qui ex parte nonhulla etiam in hac adfiuc vita retenfuperpoßtrimponi.
Latitudoergo'fundiin luteribuS vnius e-
rat cubiti ac dimidi j : ipfa vèro capacitas luterumquatuoi
habcbat cobitosded vtrum in âltitudine,an in amplitudi-
He,an in vtl'Öq*,dicat,qüis nouetniEtconttituit X,bafes,&v.
w H i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . addexterampkrtftmplh&V.ddfinißram^DcnrzpnpsLxtcm
tis fileTibusdonanconfueuit.-vtidem lob déuidoâdüer- rempli,ôcfiniftram, non intus in iplo templo, fedantecé-
'fatio eu Domino löquens,aiM«d»fa4Kr»rf#di«i tt:vtMoy-
fi Dominus facie vilus e ft ad faciem : vt ïfaiae fedens1 in fi*
plum dicit, ad orientalem plagam videlicet, in atrió intè
riori.quod facerdotum proprie voeabatur, Qiunq-,aucetn
lio regni, circumftantibus cum laude débita caeli ciuibus : pofuit ad dextrâpartem templi » propter Iudxos, qui Soil
vt ceteris fxpe vifuseft propheék-vt beato Stephanoin ar- .fticio propter dodrinam legis vtl folebant antiquitus : & |
ticulo pailionis apertis. caeli januis gloria Dei often fa eft: vt V.ad liniftram, propter nos, quicaecodiutius corde femi-
ï>aulo introitusparadïfi, àçterrijcaeli funt patcfadamy- tutiadhçrebamuseiusvquiait,Paw4w/ed<w»iMW4<i^wiio-
fteria. Sed vniuerfahscex parte funt permodica,in com- wm;Qupd cffaperte diccre:Illis-in eorderequiefcere deh-
paratione eius, quxiri futUro reuclanda eft gloria:; Ideo dero, quos a luce vericatis, & flam* diuins caritatis, alie-
pbft cubiru bpnç operarionis>quçiqhac y ita perfici poteft nos ciTe con fidero. Mare autem pofuit addextram par tern teplt,
in fflndis.incipitcUbirus-fupern* coritéplationis, qusin | contra orientent ad meridiem.^Ethoc in eodem atrio pofïtunj
futuroincundisperficienda confiâteledis:quxvidelicct | eftadorientem.Qijodautemaddexrram partemtemplij
menfura vniftsôc dimidij cubiti,nop luteribus tantum,fed ! hoc cftquod repetit,dicens,ild wwdiefw.ingredientibuse-
&rotiseorum inerat ac bafibus. Scciprü namqj eft in fc- nim atrium ab oriente,primp diuertendu crac ad meridié.
quentib.^»* rot a habcbat altitudinif cubitum& femis. Et paulo
poft,i» fummitateautembaftseratquadamrotunditas vnius&dimidij
cubiti itafabrefafta,vt luter defuperpojfet imponi. Luterum
quippe raenfura vnius erat cubiti & dimidij: quia nimiru'
ea fide in fonte vitae lauamur.-vt peropera iuftitiaead vitam
intrare mereaihur xrernam.-quamuis fine pcccaro, dfihic
viuimus,efle nequinius ripfam vero vitae csleftjsdulcedi-
ne guftare ex parte ac diligere in hac vita interim, perfede
autem vidcre nulla ratione valemus. Rot* quippe vno &
'dimidi© cubito menfurantur,quia feriptura ledioniseua-
gelicae,qualiter hi,qui perfedi efle velint,viuere debeant,
oftendit: fpeq; nobis xteinsretribiitionifin praeienti'de-
monftrat;ipfam vero retributionis illiusqualitatem,in fu-
turo nobis pandendam fimul 8c doiiadam efle promittit.
Bafes etiam ipfa: vnu habebant cubicuxn ac’femiflemam-
plitudinis,in fiimmitate lui vbi luKres reciperent: quiaivbimarein
ipfoanguloftabatad lauandum facerdoti^us
paratumrdeinde progredientib.introoccurrebantlpteres
ad lauandas hoftias ab vtraqjnarte pofiti.Intra hos bafis e-
rat aeneay.cubitoru longitudifiis,& V.cubitorum latitu-
dinis,& trium cubitorum altitudinis,in qua ftans Salomo
dedicabat tcmplum. Deinde vltraprogredientib. occut-
rebat altare holocaufti contra meridianum atrij: deinde
porticus templijfiue veftibulum,in quo erant column* q-
tex circa oftium templi.Quod ergo mare pofuic ad dexte-
ram partem templi, lignihcat nos per lauacrum baptifmi
ad regnü caelefte, quodlüre vocabulo dexter* figuratur,
debere peruenire.^wi enfin crediderit>& bapttzatusfuerit, [alum
erit.Ua mq; vbi dextera fimul & finiftra in bonaaccipi-
untunvel I\id*am & gentilitatem, vt in expofitione bahu
fupra diximus: vel pr*ientemeccltfi* vitam, & futuram;
velgaudiumfieculi,&triftitiam:vel aliquidhuiuimodi:v-
P[kl. 106.
pfi doftoresacminiftrirummilauacrifalutaris,operequi- biveroabfolute deXtera in bonoponitur, æterna gaudia
dem perfedbi in,hac vita fulferunt/ed luce côntcplationis fiepius demonftrat. Quod vero contra orientepofuit ma-
ex parte fruiti. Vndc& liant,Ex parte enim cognofcimut, & ex te, ad eâdem proprie fignifiçationem refpicit, quod vide-
parte propbetamus,cum autem veneritquod perfectü eji,euacuabitur licet per lauacrü fan&i fontis, fplendor nobis in ternæcla-
quod ex parte eft. In hunc modum fecit decern bafes, figura ritatisaperitur.Quodad meridianum latus atrij, ligniiicat
vna,&roeni'urafculptutaq-,corifimili.F«iir^«o^XJaWrü«e- j fideles perceptione fanâi fpiritus ad flagrantiam folere
reos.~] QuareX.funt bafes fa6l*,lorideroq; eis fuperpofiti vcnecaritatie accendi: feruoretenim meridianifqliscon-
luteres,fupraiàm didum eft. Quod vero vna erat.figufa, fueuit in feripturis ardorem diledionis, & illuftrationem
mêfuraq; &fculptura confimilisomniübafiümfiué lute-1 fignificarelandi{piritus,perquemeademdilcdiodiffun-
rum.-nôirrea fighificationefadûeft,quod*qualiapoflint J diturincordibuseledorum. OmniavafaquAfecitHiramre-
efle omnia mérita dodoruded in eapotius, quia vnafides i gisalomoniin dotnoDomini,deauricalcoerantiinregtonelordanis regiod
eiungelijquoinftituuntur,vnumbaptifma quo abluntur, fuditearex in argilofa terra. ] Apte in regione Iordanisfufa loidaj
vnus idemq; fpiritus eftquoomnes côiecrantur eledi: ta- funt vaia domus Dominion quo. videlicet fluttiine Domi-
etfidonatidneshibcntdiueriasinipfolpiritu, quidiuidit nüsnofterbaptizari dignatuseft: eiufqj tindus vndis, a- jp|j j
fingulis prout vult. Onadraginta batos,capiebat luter vnuP | quarum nobiselementum in ablutionem peccarorü con-
Quadragenarius numerus foiet magn* peifedionis typü uertit: quia omne fidelium baptifma quo Domino cotjfe- |
teneré,quianimiruquàterdehifaciuntquadragintf. De- crantur,incxemplücelebraturbaptifmatisillius quoiple
cem autem funt præcepta, quib. omnium noftrum opera- j aquas fandificauit. R ed e in lordanis regione vafa funt
tio in lege diuina pnefixa eft. Quatiior funcautem cuagc- domus^o mini fada, neque enim aliter vaiaeledionis &
liorurn libri, in quibusperdifpcnlationemydominic*in- mifericordi*fieripoflumus; nifiad baptilmaillius, quod
carnationis csleftis patris nobis eft patefadus introitus. illo in flumine fubijt, refpicientes, & ipfi vitali flumine fa-
Et quiaomnes qui ad mmifteriumfacri baptifmatis pert(- tagamusablui.Notandum autem,quia non tantum in renent.
cü fide & facramentis euangelij frudum debét face- gione lordanis,ied&in campeftri regione illius fada dicit
re.red* operationis:apteluteresunguli,in quib.holocau- { cadem vafa,fignificans multiplicationem fideliu,quinon
fta lau abantur.XL.batos capiebant. Quod veroièquitur, | (olum in lud*a,fed in omnium nationum erant f uturi la-
Êrata3quatuorcubitom,Cméinâltitudine,iiueinlatitudine: i titudine-,cxpletaprophetiaqu*dicit,Gaudebuntcampi,& 0
figmficat intelledusmyfterijinprofiiptu efle. luter enim ! omnia qua in cfi/âflf.Cuifimile hoc quod idem pfalmiftade
vnus quatuor erat cubitotu.n>,velpropterquatuorfimdi | (actamentisdominicxincarnationisloquens 4 ex perfoeuangelij
Uhros.inqùibiorma nobis baptilmi pr*fixa eft: i naeorum, qui poftcomplera eius incarnationis arcana ad
velpropter quatuorcardinésivirçütefqj,quibiisquilq}fi- fidem vencrunt ^ait, EccCaudiuimusea inEphrata , inuentnms ^
delis eftj debetinftitùi: vel certcpropter quatuor mundi ea in campisJjlua. Àudiuimusquippein tphraca , ideftin .
plagas,quibw lauactUm falutis miniftratur, diccte pfalmo- Bethlehem facramentadominica : quia promiflum lcgi- 1
grapho, Quos redemit de manu imnncoruderegiombtucongrega- mus Dauid patriarchs, qui erat exeadcmciuitatedchu-
wteos.'a folu ortu & occafuab aquilone & mendie. Quod vero duventriseius Chriftumin carne venturum,I;i«e?»>«/<5frf
■ fupra dixit, Earitertyhabebatvnucubitum & dimidtum:8cneg$ in campis fyluaj quia reuelata iam in latitudine gentium pet
"ibialntudinem velamplitudinc iignificauit, videtur fun- ; orbem ipli cognouimus,' jpfi vidimus, ipfi participes radi
!dum ipfius luteris huius efle amplicudinis ; quod ex men- ' furpus. Fudit ergo rex vafir domus dom ini in regione cam-
^ura,ni fallor,bafis,in qua4pofituserat luter,quifq; facilli- peftri lottlanis*, quiadorpinus vt baptifmo falutis vala mi-
mecôijcit/quoditadelcribitur, Infummitate autem bafts erat lericotdi* faeerec, to ta ip mundi latitudinem impleuitj
(. _ _ • ___________ Argiliof8
S, Bucher to Lugduncnfi Epifcopoßalfo ajcriptuLiber. I I I . I f f ,
Argillofa autem terra, de quafaCf* funt formsadfunde
davafa Domini,quid melius quam feriptura facra, de qua
regnjam bene viuendi accipimus, valet intelligi? quane-
nim argillaignibus durara,formamvafisDomini quanta
gc qualia fieri debeant, exhibertcum nobis regulamiufti-
ti£e,quam fequamur.oftéditslàndorumq*, nobis exempla,
qui in igne tnbulationum inuincibiles perdurarun t, in o-
ninibus fequenda præmonftranr, fi vafa in domoDomini
eledaefleacpretiola concupilcimus. Æsq; igneliquefa-
ftum argill* formas ingreditur, quo vaspoffitaptum mi-
nifterijs cæleftibuseffici: cum ipfi falubriter humiliati, &
flamroa fiue diuin* caritatis, fiueetiam human* aduetfi-
tatis em olliti, viam patrum bene ope^âdo intramus, vt ad
prsmiapatrumbene currendo perueniamus. neq; enim
lemper nos regulis neceflc eft bonç opefationis aptarijfed
compléta operatione bona, pal m a eft beat*retributionis
fperanda: quianec lemper vala in forma argill* cenebatur
inclulà.’ledvbi ad perfedioné fui peruenerant,fradisfor-
marum clauftris perdqcebantur in iueem, & in teplo Domini
pro fuis quxq; locis diiponcban tur. Hoc autem dici-
mus, non quod opera landorum vnquam fint interitura;
fcdquia vbicoronamiuftiti*, quam bene operandome-
ruere, acccperint, laboriol* opérationis iàm cüda ceflènt
oflicia.quis enim in ilia vita pro fideChrifti martyrium pa-
tiatur , vbiéxpulfisaduériàrijs omnes eledi in prsfentia
Chrifti.l*tantur?Quisibimortuufepeliat,vbi folaviuen-
rium terra eft i Quislugentemconioletur,vbiabfterget
Deusomnc laaymam aboculisfandorumi Quisibi do-
müperegrino 8c hofpiti paret, vbi omnes fimul eledi ha-
bitationem ex De.o habent domum non maniîfadam, *-
ternam in cælis?Quis illicpanem efurienti,potumueaffe-
rat fitjérijvbi Dominus paîcif me,ôc nihil mihi deerit? Di-
ruptis ergo-fonnis vaforum quödam neceflarijs, vafa ipfa
in domo Domini Iplendida iam refulgent: quia ceflantib.
nç Domino deferuiunt,vc caro adhuc corum concupifcar
aduerfus Ipiritum ,8c fpiritus aduerfus carnem : foleant q$
dicere, quia mente ferüimus legi Dei,cafne autélegi pec*
cati. quicum incentiuacarnisedomare,fluxaluxuri*te-
ftringere,frequentib.ieiunijs & orationibus,vigilijs&ele-
emofynis, ceterifqj früdibus fpiritus ad tranquillitaté ca-
ftimoni* Deo digne afeendere contendunt : quid nifi vi-
dimamillifu*deuotionisimmolant, implentes illad a-
poftoli,quoobfecrat nospermiferïcordta Dft, vtexbibeamus cor-
pora noftra hoftiam viuentemfanctam, Deo placentem : qui quo-
niam feruore flagrantIpiritalisamoris, led nondum eminent
triiimpho vidxconcupifcétis carnalisialtare holo-
caûfti igne’m quidem de cslis lândiunrhabet, lèd Ipcciem
*ris&nonaùripr*tcndit. Verüquiapliiresfuntin fanda
ecclcfia carnales,quam (piritalesplures quivitiorum ille-
cebras refrenando cohibent, quam qui fuperato ac lopito
vitioru certamine adepta virtutû fccuritatelxtancur, me-
ritoaltare holocaufti maius efle multo, quamaltare rhy-
miamatisaflerebatur. Scriptünâq;eftdeeoinlibroPara-
lipomenon: Fecitquo^altareantüXX. euhitorum longitudinis>
& XX.cubitorm latitudinis,&X.cubitorum altltudtnis.Equuié
altare thymiamatis Moyles fecit in cremo * habens cubi-
tum longitudinis& latitudinis,& Il.dubicos in âltitudine.
Quant*autemmagnitudinis hocSalomon fecerit, non
dicit feriptura,fed tâtum quiaaltare aureum fecerit, dicit.
Conftat autem quia tantum facere nonpotuit, quantum
fecit holocaufti, quia fi X X . cubicorum in longitudine &
latitudine fadura eflèç, totam templi latitudinem imple-
reriQuantumigiturexterius erat pofitum altare holocau-
fti quam inccnli,& quantum genere oblationis ac vilitàte
mctalli ignobiliusfuit,tantum quantitate menfur* 8c ho-
; ftiarum frequcntiapr*ftabat : quia nimirum plures funt
multo, quibus dicatur: Si vis ad vitamingredi,ferua mandata:
quam quos audire deledat:Si vis perfect us ejfe,vade,vede, qua
/)<*&«,& reliqua.Neccamen huius menluraaltaris, ratione
Matth, tf
Ibidem.
iiî fine l*éuli,nonflolum perfecutionibus quas propter iu-
ftitiampatiuntur, verumetiamlaboriofis iuftitiæoperib. j myfticacztctnutncti.habetenimXX.citbitoslongitudïnis, <jr
quibus Iponte pro sterna bëatitüdineinludant eledi, in j totidem cubitoslatitudinis,&X.cubitosaltitudinis.- De quo qui-
folavifipncfui conditoris percepta immortalitatis clari-dcm numéro fupra in expofitione templi ôc veftibuli eius
tate Istabuntur. Fecitife Salomon omnia vafa in domo Domini, j diximus,fed 8c nunc diCëndü breuicer.'Quod fi altare ho-
& altarea/ureumf\Altute aureum cordafignificat perfede-
rumiuftôrum intern* caritatis & caftitatis luce corufca:
quorum lublimitati fignificàndæ etiam locus eonuenite-
iufdem altaris. ftabat enim ante oftium landilandorum,
y t in fadura tabernaculi manifefte legimus.-in quo videlicet
altari»non hoftiarû languis,ncq}libamina,fed thymià-
mata tantum incendcbantùr, quorum fumusad fuperiora
afeendens operiebàt arcam atq ;oracuIü,& odore fuauita-
tisimplebat.'In quofiguramexprimebatlàndorum ,qui
dumnegledis teniporaliumrerumcupiditatib.totainté-
tionecsleftiaquærunc, velueintusin viciniaoraçuh funt
pofiti: nec longe funt remoti à velo, quo templü & lânda
fandorum dirimuntur:quia corporc tantum terfam incp-
lunt,ceterum fecundum interiprepî hominé,totam hâbét
conuerfationem in cælis. Afcenditq-,ab huiufmpdialtari
lumus.ineenlprumin làndafandorum vbiarcaeft recô-
dita> cum orationeslàndorumflavnma caritatis excitât*
adcælumvlq;perueniunt,vbiChriftuseftaddexterâ Dei
ledens. Non enim in hocaltarifanguishoftiar^ lèdthy-
miamata tantum incenduntur: quia taies viri non habent
operacarnis 8c fanguinis,qu* in ara fui cordis immolâtes,
Domino madent; fed ranrummodo lacrymal fi & oratio-
nisvota,ei pro defiderio regni cælcftis oflerunt. Verû quia
nemo repente fit fummus, lëdperoblationemcarnalium
voluptatum follicitc ad defiderium cælefte afcenditurmô
prætermific feriptura in myfticadomus Domini fadura,&
dloiumponerefiguram, qui carnales adhucin le concu-
pifcentias,qu* militanta4uerfus animam,flammaluper-
ni timorisincenderelaborant^uatenushis de corde fiue
corpor.eextirpatis, confequenterad maiora polîintafcfi-
dere, acDeofpiritalium thymiamata orationum ôc com-
pundionis offerre.Fadum namq*, eft aliudaltare ad offe-
rendas vidimas multo guidera maius, lcd quantû magni-
tudine prçftans, tantum fitu iQciôcfpecie mctalli inferiusf
nam & de ærefadum,& ante foreserat pofitüm templi:in
quo illi nimirùm figuralirer lune expj:eliï,qui tali deuotio-
Bibliotb.Fet. Patr.Tpm.y.
loçauftiillpruminecclefiacypum tenet, quifuum corpus
&animamDcoconlêcrarcper ignem amoris illius qux^
runt,perleueranciahoruminbona operatione perlongi-
tudinem altaris: amplitudo in cantate Dei & proximiper
latitudinem : Ipes in expedationè diuinævifionis per alti-
tudinemfiguratur. Qupdautemlôgitudo&latitudoaU
taris vicenorum erat çubitorum.magnam vtiqjperfedio-
nemdefignateiufdem indefefl* longanimicatis acfinccrç
dilèdionis,quæper vtriufq; teftamenti nobis obleruantiâ
trîbuitur.Qua|cr quini viceparium numerum copient, V.
enim libri Mofaic*legis,lV.euangelic*libettatis.‘cum ad
intelligentiainatq; euftodiam legis fpiritalis illuûrâceeu-
angeljj gratia peruenimus, Vicenatiumprofedo numeru
pefficimus.Fitqi idem numerus viçenarius inlongitudine
& latitudine altarisjCumcordaeledorum docente vtroqj
teftamento, 8c adiuuanteipfo vno vtriufqi teftamenti au-
d o re ,& perlèuerantiambonioperisetiam inperlêcutio-
nibus feruanr, ÔC hilaritatcm diledionis in eos, qui perfe-
quuntur exhibent. Dejnario autem numero Ipes caelcftiû
prçmiorum defignari lolet,Domino alfirmantcJcum eos,
qui in vinea magni parrisfamilias laborabant, denariore-
munerandosefleteftatür. EtmeritoperhunC numerum
mere es sterna figutàtur,in qua noftra natura in sternü di-
ùin* vifioni coniungitur, quia inipfo numero myftice diuina
fimul& humaua natura defignatur.Deus quippe tri-
nitaseft, hpmo aüt numéro feptenario comprehenditur,
quaterno videlicct-proptcr corpus, quodex quatuor éle-
metis conftatitiernario vero propter interioris hominis tri-
plicc differentiam, quam lèriptura nobis fanda oftenditi
cum diligere nos iubet Dominum ex toto corde,tota anima,
cota virtute. Vnde & in decalogo legis triafunt mâda-
ta,qu* nos ad cultum diuini amoris excitant, feptem qu*
diledionem comendancproximi. Qui ergo deçalogü legis
in Dei &,pro\imi diledionc euftodiunt,'iure mercedc
huius cuftddi* in Dei fimul & proximi vifione percipiunt:
quiqpn hac vira 8c proximum quem vident,& Deum qué
' F f f f l ~ non viB