litran adco)icupifiendum,m(eihamidliUam. Q u * triagfcftti J
beams ApoftoluS pari modo extmguenda pranuhiiahs:
Mppiftc«tet\n<\\nipncrbbravcftrxquaftintfttptrttrt«m,forn\cA-
twncm,immun(litim,Midinem &c. Qur cttidoloruniferuiiut ]
Cernis itaque ad quantam labem rabies hxc petgradus
fingulos crefcat ;'J Vcitiam idolorum vel fimulacbcdrum
feruimsApoftolivocepronuntietur, eoquodfigutaDci
& imagine pr3elerhuda,quamdeudtefecuiens Deo itpttia.
culatam in femetipfodebuitcuftodire fhominnm figuras
impreflas auro.&diligeft pro Deoroaluit.Sc intuen.. Imli-
gnationebi] Ipfa eftquscinebriatmentem. Ntlite mraiiti]
Fdios’ enim Veritaas'non licet mentiri. Qui ramutmiA
am,none DeiJCum quis cognouerit cuius imago eft .A in
quantum pofeft nftitur fimulare. Vbinon eft im/oiI«*] Offa
apud Dcum non pr*dicaturfexus,Velgcrius,velpa,tna,vet|
conditioned folaconuerfatiomam caxrialis eft iftidi^rfi-
tas,fedomniain omnibus Chriftuseft: Qapdltaiet,ciim
omnis amor.omne defidetium.omne ftudium .omnis co-l
natusjomnis cogitatio noftra,omne qpod videmus.quod
. i r __ i l lomip vnirac.nno* .....■ . K S f t i * S H i Ô s S î ^ Â S Â S c 1
adamaacino.Etiam hzc ergo dcleta eft incruce, aum ain .it
fispcccacis etiam memotia eftabol.ta M g «
chirovraphum dicit , qnodaduerium genus humanum
dkbotosaltamamoriareconditarahabcbat.
truci~\ QuianosdelignotulimusrUudchuogtaphum,id-
co n o n ^m td e l= li,(nifiaf8g«ctarligno.vcdioi : T«/«
b u u t A m j t r a f u p c r l 'S n u m ' N i m “ “ u f q “ ‘ f c n p ? ' - P ' ctuce.iftum tfeulnm cbirographi deleuic. Expoham principal
«* ] DatmoneS.quia prxdam genens humanLab cis ra-
pueiac. Traiuxit-] Alligauit. B M im u f ] Mortem. F<-
Juiial Sinetimore. TaUm] Nonlatenter- Tmmpbaoiil-
l.iinfemiupfo} Deufeiipalam, & ctucifixuswqftffo»«™-
tempMtriuniphaait, nonoccidendo, fed moncndo ncc
viminferendo> fedfuftinendo, vt nobisconfaftaomm
fupeibiavincendi daret exemplum. NmavoJ i«d«ef j Nullum
enlmin hoc deb« effe indicium, quod cum vmbra
eflet, CcdauitcOfporc veniemc, quia S M l f bon elto-
B pus volitate praefenre. Orpmauim » W
tate luperbus
fbmmalitel fynceta puta atq-,ind.lTolubil. dtlig tchamate,
jjOmnia
J fànâorû
Chriftus
eft caput.
Mortifi-
Icare ffic-
bra.
angelusquemneevidit. Smfuutnitftei] Non fpmtua lita
intellieens. No» tenens caput] Chriftum non c redens, qui
omnium fan&otum caput eft.QmcUnqueigitur extra hoe
corpus eft, quantumlibet fe iia e r ,i l le non vtuer, quiacaput
nonhabet'Chriftum,qui eftvira. Crefteemaugmenmm
Dei] Inaugmentum corporisillius.quodeftecclefia. Ns
retira«»] lndâsdicit. Scqiuguftamrunl Immundos ci-
b o f fecundum legem in interirum ipfo vfu, d con on d c -
béhr pro magno haberi .quiainteriur & vadutin feceflum
venrns. Quefuntrationemquidemhabenna] Ho e eft ^ id en
rur habere aliquam rationem, ii myftice & non fecundum
ftdamlireramexponantur , & ' « nonadhonoremselad
faturitacem ventris hiftprialitet fiant«
C A P V T I I I .
SI ereó confarrexiftii eum Cbrijhj Confcquenterprimo
commormos, deinde confurrexifle nos d icir, ntc 10-
lum terra;, fed etiam ccrtó viuere nos hortatur : Nih il, in-
auir , te rrenumvosambiatis , neque mor tale quaratis.
Quafurfumfmtfapite-] Hoeelt.cmleftemfeOlaminlfapren-
tiam.fed n o s nunc celerius human® faptennç ftudium im-
pendimus. Mmifcate igiiur membra teftra quafunljuperter-
ram~\ Priusergo q uame s te raperferutemur, qu® tlta lin t
membraqu® mortificarepraceperit.indagcmusinequecnimbeams
Apoftolitsabfeiflronemmanuuinaut pedum,
præceptione compcllit, fed corpus peccati, quod vtique
confiât e r membris, quantocyusdeftrui delidérat, de quo
corpore alibi: vt defttuatur,inquit,corpus peccati: E t q ua
liteiusdeftru&ioconfequeptcrexponit: v t lam .m q u it,
non feruiamus peccato, à quo liberari etiam cum eiulatu
poftulatjdtcens: lnfelixegobtme,qteismeliberabitiecarporehu-
iwmortise Ho citaq; corpuspeccati multis vitiorummem
btis probaturextrudlUin , &adeiuspertinetportionem
q u ieq u id v e lfe ao ,v e l difto ,ve l cogirationepeccatur,cuius
membrareftiflime fupet terrameflidicuntur : none
0<j
8° in no.
0's «y
daett,
ent iemum mentemque ttansruw,iutili.v y
nos ille fyncera Sc pura atq; indifldlubili dtligit charitate
nos quoque ei perpétua, & inlèparabili dilç^ione iunga-j
Hiür.I hduitèergovoïficut élefti D«]Illa debonentès »bàeemdüitécaraeftiseleai.
iSMfcrewtMWwifmjExempIoChriftii
qui infirmitates noftrâsportauir ‘Quod eH vinculumperfccTio-
nis 1 Charitas enim tnulta mémbra inynum cqlligit^or-
pus.EfpàxChrißi] .QuiperomnibtismortuuseftV&iuos
dilexit inimicös. I» cordibus veftrü^} Non in facie tallacicet
arridehte.vel fermone dolofo.Gnitte/?ott] Beneficijs Chn-
ftidn-honnullis exemplaribus habetur i&ßratta eßote, hoc
eft,nöiite legi iîmulari.quæ ipqiçem reddit,féd grati^qu*
ignoicit etiam inimicis.In nomine Domini]Id eft,ad gloriam
nominis Domini noftri Ie(u Chrifti « M g Gmm\
rentes Deo ] Qijt fiHum fuum ad haïe dbcenda dèftinare
dienatùséft.iSjf oportuitinDomiho^ln hisquæDeo placent.
Nolite amart effe ad Mas] Vültceflànte voluntate nonçonJ
tumèlias & odium,fed diledtionem crefcere. Panes, nohtel
prouocare ad indignationemfilios vefiroi] Ne exafperati ltacunj
di fiant, quiexemplo veftro patienÉiamdilcere debuilientl
Tmentes Dominum 3 Qui vbiq; femper videt, & odit omneWj
quodfiâum eft. Scientesquod a Dominodccipietùretributionm
hareditatit]Etiafflfiingratos Dominoshabeatis, nolite pu-
tare infru^uofum elïe feruitium, quod propter Deum ex-1
hibitum, cceleftiremunerationepenfabitur. Qui enim nocctjecipiit
id quod iniquegeßit ] Siue feruus qui Dominü con-
tempferit, fiue Dominus qui çontraferuum iniqueegent.i
& non eßperfonarum accept* apud Deum] Hpcdicit, ytcon-
folationem haberent, feientes fuam iniuriam non eile a- —
pud Deuminultam.
' G A P V T IV .
Fiaoo
dicDca
jLibido
jquod Ü-
Jbeat.
Cócupif
ccncia.
tiatth.\n
Immundi-
D Ominipquodiußumeß&aquum,ferüUpraßare,ß}entesqM-\
niam & vos Dominum babetisin codo. Orationi inßatej
Nunc generalis exhortatiofubfequimr. Seme vefterftnm
nimpoffijnthi qmeorumminifterio vtumrveridicepro. j [Qfophis & „ cntibusæftimetur. rtfc'utùqmmeikcpcrteim
fiteri.uoftra autem conuerfatio in ccelts eft. Pnmoitaque j J a t p A . Aliter enim Paganis,aliter Iudms.ali-
fotnicanonem eredidit mfetendam, quae catnall perrai- , i,®teticis,& cæreris contradicentibus vetitati.
xtionepetficitur. Tertium peccati membrum lib.dmem « Sec„ rosjllos vulteflède fuaincoW
! ponit, quæin fecellibus antmx coalelcens, accedcre cupit m n c hac cfPcnt ctiftitia occapecLConcaprinns meet ] Si-
| etiam ,fed finepaflione corporis nonpoteft . libidinem e - , | junatts rm<! compatiebamrchafitatis affoftu: Clnfr
nim ab eo quoqhbeat didtam elle non dubium eft. „„tarnaba] FiliusfororisBarnabx.fi«iMV»6ii]Dese-
Concupifcmuammsfem] Quænonlolumadpræd'otarn nere_Hj(rtpil;j-jciuitate,inquàfepulmseftIoannes
iropudiciriaspaflionem , verum etiam ad omnesnoxias Hicdiaconusfmlfepcrhi-
I cupiditates generaliter refertipoteft , quae corrupt* tan-
I turamodovoluntariseftxgrimdo , de qua Dominus in
Euangelio : Quii>iiierir,inquir,muheremaieoncapifctndam,
mcetbatm sS ita-Fotnicationis autem genera (unttria.Pri-
mdm,perquodcommirtio y triufquefexus petficitur. Secundum
abfqde foemineo tadfcu, quo Her, filiusludæ Patriarch
® à Domino percuflus legitur , quod in feripturis
fanflis immunditia nuncopatur.Tertium, quod animo ac
menteconcipimr.de quo Dominus inquit :Qui viderit mtitto
genere.HieropoiiJ Climate,m qualcpuituscLuu.'—
gap tifta. Vide minßerium 3 Hic diaconus faine perhi-
betur.Mewjom eßote vinculorum meorum] Siue
orate vtreddarvobis,fiue‘imitamini
tolerantiam mearum
# paffionum.
Çolletfancorum in epifiolam Pauli ad Cohf-
’fen fisfin it.
fepolo
À â Tïïfiôthcum f n 6rè,m cdt.
I sEDV L I I SCO.
|ti Hib e r n ien s i s , in
E P I S T O L A M P A V L I A D T I 1
MÖTHEVM P R I OR EM, ,
Colledtaneum.
C A P Ÿ t î;
s. Âufai Apoflolus iefü Cbrifli * fecundum imperium
 j Dei3 Noniccundüm prætumpcioné mcam,
” EtSaluatorW] Vnum imperium patri & filio
elîè demonftrat. Qui eiiß es noflra 3-Id eft, in
quem fperamusi jimoibeo] Ifte Timotheus
Epifcopus fait in Èphefo,vt in Hbro hiftoria-
rumdicitur. Gratia dr mifericordut] Mifericordiam addit
proprereius honorem, nimiamq; eïiis dileâioncm. Aut
quia Timotheus ftomachi dolore laborabat.i ideo miteri-
cordiaindiguerat. Situtrogauïte] Addit infra hoc piæce-
ptüm, commendotibi fil'i Timothee,hoceft,ficut te vt re-
maheres Ephefi,fic & hoc præçeptutn iterurn commendo.
EJequeintenderentfabulu] Quas deuterofesappellant. Vni
i de in Euahgelio docentes doitrinas hominum conde-
jmnantur. Etgenealogiis] ld.eft',generationibuS antiquorum,
in quibüs lîbi lummam feienriam vindicant,fi omnes
Igenerationes énumérant. Emis autem pracepti] Hoc eft,
! adimpletio, quia in præcepto mendaçmmnoniniieriitur,
! &fineni habetin chanrare, non vt genealogiæ. Præcepti
autem dicitomniüm mandatorium, vteft: Omniconfum-
mationi vidi finem latum. GbaHtas igitur 3 Diledtio Dei &
proxiini. Emispracepti eß 3 in qua tota lex pendet& Prophet*.
Haec ii de corde puro fit, difficile delinquere pot-
jerimus. Decordepuro] Sineviiiis. Etconfcientia hona 3 V r
I confcientia tua teftimouiurnperhibeac charitati,£tƒ de non
fiftd] Nealiud corde, aliud ore proferamus. Bona-fitlex]
; Hoc dicit, ne quis putaret eum lpernere legem. Qutaiußo
lexnoneïlpofita] Nouam legem implentibus,lexvmdidia:
non eltpolira. Plagianis 3 Qui innocentibus plagas infe-
timt. Euangeliumgloria Dei] Per quo3 glorificatur Deus,
fiueinqiionarraturdegioriaDci. Qwdtgnoransfici] Le-
uius ergo elle peccatum ignoranti® demonftrat.S/yerntnn-
dauitgratiaJ Non (olum peccatadimifit, ftdbonadédit.
Eidelufermo] Quem omnes credunt,& omnium confciën-
ti* verum elle, cpgnofcunt. Et om ni acceptions digniu ] Id eft,
auribus & iotdeacceptibilis.Vtpeccatores faluosfacètetJV t;
No» venivocareiußos, fid peccatores, Quorum primus ego J"um 3
AntePaulumnonerantpcccatores^ ÇeitevelipleAdam
ante omnes, & plena peccatoribus deleta diluuio terra, &
deiriceps quam multi * Vndc ergo verum eft, ego piimus
fum ? Priniumfe dixit non pcccatorum ordine,lêd peccati
niagnitudine magmtudinem fui peeçati attendit, vnde
primumfe dixitpeccatorum , quomödo dicuntur inter
aduocatos, verbigratiaprimi: primus eft ifte , non quia
plures annos habcr.cx quo eau fas agit, lèd quo coepit cæ-
terosfup'erare. Primum ergo le dixit, quia nemo acerbior
inter perfecutores erat, qui primiriuam ecclefiam poft af-
ccnlum Domini perfecuti funr. Adinformationem3 Ad ex-
CT UIî ’ Vtncmo deIperet.Re^/»«fe»ifeculorüm IjonorJQui
nuhi tribuit veniam non merend.
Hocpraceptumcommendo ttbi] Huculq; de ftatil fuoquo-
mq ôdebeataduerlàrijs refpondere , hinedataurorira-
tem ordinandi, docendiq;. Secundumpracedentesprophetias]
ecundum quod etiam hoc officium ha b bat gratiani
piophetandi.Siue propheti® vocantur, qu® in baptifmo,.
e motdi.natione de eo propheticècantatafunt, id eft,
compléta funt : Siuepropheti®pr®dicàtionis
iite igu nt ii r. Habensfidem ] Pcoarmis. Et bpnam confeten
Vi • d -ns ‘î u odd o ce t.jQ«4W quidam repellent es] Male
’ CwAfidm] Qij<eeitqùafi'quædam:nauis» Quos
rfù :.,s* tan* ] Vt ex præfenti cotreptione dilcarttfüiu-
dand*1 lcium nonnegare. Tradicifanf autem ad einen-'
-^^^»o^nadpetdendum.
ë À V t it. PRimim érgîèiïnium'obficro fieri ohficrationes] His verdis
Apoftolus quadripartitam orationis fpeciem euiden
ter dfftinxit, (èd tamèn Vobisindagândum eft, quid ob^e
cratione, quid oratiorié, quid poftulatione, quid gratiaui
adioiielîgnetim Ô b feeratio n es i taq ue funt;, imploratio
tèu petitio prq peccatis ; qua vel prô præfedribus» velpne^
tetitis admilîîs vnufquifque compundlus Yeniam depre-
catur.Oi atio nés funt.quibusaliquidoffeiinnis,feu vouc-
mus Deo: Grxcëenim oratio j votum Latine fanât. Ora-
mus enim cum renu mian tes huic mundolpondemus nos
mortificatôs cuudis adtibus , & conuetfationimünda-
n*.Oramus,cum promittimus nos firmiffimani côrporjs
caftitatem , feu jiiimobilem patientiam exhibituros elïè
perpetuo, vel cum è cordértóftr» radices ir ® , fiuetriftiti*
vouemus fandituseriiendas; Poftuïatiônes 3 Quis proa-
Jiisquoque,dumfamusin ferüore (pititus c-jiiltruti, fo-
lemus emittere, vel pro chads faiHcet noftris, vei pro to*.
dus mundi parte pdfeentes : & vt ipfius Apoftoli verbes
eloquamur, cum pro omnibus homimbus1 pto tegibu$,&
pi o omnibus qui in fablunitate fant fuppliramiis. Gra-
datum aâiones, quas mens velçum pr®tciita Deo recolit
beneficia.vel cum pi èfentiaéontcmplatur, feu cum in futurum
quæ & quanta præparauerit Deus his qui diligu nt
iliumprolpicir, perinflebilesexceffiis Domino refert. In
ômnipietate & cafiitate] Ad ho.c vult nos eflê quietos,vt pie—
tari & caftitad,non dillènlioni arque luxunæ rranquillitas1
noftra proficiat. Hoc enim acçeptum ejl 3 Id èft, vr etiam pi o
talibusorerur. ^ Qui omnes hommes vultfaluosfient, & adagni-
tionem veritatis ventre 3 Si ipli iam vocanti Deo confen-
tire yoluerint, automnes homines , fcilicet pr®deftina-
toSî Siue omhes homines hoc eft , omnem f xutn,
gentem, conditionem, See. Vnus enim Deusyvnus&media
iôr Dei & hominum ] Aç fi diceret.ideo omnes vult faluare,
qûia vnus Deus omnes creauit, ôc vnus mediator recrea-
uit. Homo Chrtfius lefus 3 Quia de tradirione erat didurus,
ideo hominëm falutnmodo nomin^ait.Cuius tefiimonium]
V t eft:in h oc enim veni, vt teftimoniumperhibram veri-
tad. Veritatemdico] Quodinhocpofitusfam, vtdoeftor
Gentiumlim. Orate inomoiloto] Non v t Iu d * f, qui in
templo tantum Hicrulàlem adorandum dicebant. Non in
toriis crinibus ] Ne occafionem dent concupifcend*. Mulier
difiat] A vito fiio.Honorem Deo tribuimusî quando pro
collacisbonisdignasgradàs referimus:gloriam vero,cum '
noftris bonis operibus ipCc gloriûcatm.Docereautemmulieri
nonpermitto]lde&tpubliée non permicdtür:nâ filiü velfra-
trem debet doccrepriuadm. Sedejfeihjilentio ] Ne myfte-
riumfibi viurpandofuperbiat, taceat in Ecclefia.^ineniw 1
primus formants ejîjReddit caulàs cur eas velitefle fubieâas: I
fcilicet quia polletiorcs in fàé^ura funt,& priores in culpà. |
Et Adam non eftfeduttus , mulier autem fidufta in prauaricatione
fu it] ExlibrodeGcnefiadliceram vndecimo : Virquidetn :
non debet velare caput, cumfit imago&gloriaDei. Mulier autem
gloria vtrieft, non quo mens fixmin&eandem imaginem
capere non poffit, cumin i lia gratia dicat necmafculum
e lie, nec ioeminam, led quia fortaffis ilia hoc nondum per-
ceperat,quod ficinagnidone Dei,&viro regéteac difpen-
Tantc pàululum faerat peteeptura. Neque enim fruftra &
illud Apoftolus ait:Adam enim primus formants eft,deinde
Eua, & Adam non èft faduâus, mulier autem lèdudta
eft.Inprauaricationefatta eft] Vt per illametiam vir præuari-
carctur.Nam &ipfum dicit præuaricatorem, vbi ait: In f i - ,
militudinemprauaricationis Ada, qui e fiformafuturi, leduâum
tarnen negar.Nam Ôcinterrogatus uon air : Mulier quam de-
difii mibtfeduxit me>&mdnducaui, (èd; Ip(à mihi, inquir,dédira
lignp,& manducaiii. Ilia verb : Serpens, inquit fiduxit
me. Ita Salomon, vir tant® (apiehtiæ, nunquid namcie-
dendum eft, quod in fimulachroruTn cultu credidiceflè a-
liquid vtilitatis?fedmiilierû amori ad hoc malum trajienti
refifterenon valuic, faciens quod Iciebat non elle faciendum,
nefuas quibus depetierac,atque deflebat mortiferas
delitias contriftarctur. Ita & Adam, poftea quam de ligno
piohibito (eduôta mulier manducauit ,„ eique dédit, vt
fimul ederent , noluit earn contiiftare , quam cre-
debat
Orâtio;
q ix G
Mulicres
liiere iaÿ
templo.
C*n j. I
Salomo-
nis ldolo-
lacna.