Cap. X L I
De fom-
oPharfil.
2,..
crucc noftri faluatoris , vbi Ödeles funt à peccatóru m vin- i uendo Jaborauerintinfaeculopraîienti, quodreperiantin
_culisabfolùti,ibiipfiimpijIud$iatque ccterierhmci,quo- futuro, beatitudinem confequehturperpetuæ vitae. Qui
rum ipfe Pharaonis piftorfigurartvtettuir,funrcondemna-} autcminfidelesexiftunt,& pihilcogicanc de futuro,otio-
ti, qui in hurnilicare carnis pofitum domitium deipexe-* ! que in præfentifieculo'tôrpefcunt, fterilitatisfuæinfutu-
runt. Quodverovolucrescæli lacerauerunt carneseius, j ro reperienr finem. Sequitur,
huius rci præfàgium fuit, quod quadragdimo'fcçundo | Nunc ergo prouideat rex virumfapientem &induftrium,&puanno
poft Domini refurreófcionem Sc afcenlioneniin cx- ficiateum terra AEgypti, qui conßituat prapojitospcrfiugulasregio-
los.ex omni orbe terrarum populi venientescum ducibus nes,&qutntam partem fruftuumperfeptem annosfertilitaris, qui
RomanorumTitoSc Velpafiano, eosnonfolum vaftita- iam nuncfuturi funt, congreget in borrea, & omtiefrumentumfub
*e & fame craciauerunr,fed etiam mulra in eis ludibria ex- Pharaonis pot eftate condatur, ferueturque in vrbibus, &pareturfu-
ercuerunt, digni quippe erant talia petpeti, qui talia in turaftptem aqnorum fami, quaprejfura eftAEgyptum & non con-
Dei prophetis, &in ipfocxercuerunt Domino:& eos qui fumeturterra inopia. PlacuitPbaraoniconfilium & ctmciis rnini-
exeisfamem Sc gladiumeuaferunt,inroto mundodiuife- j ftriseius,locuttu^eftadeos: Nurn inuenirepotuerimus taler,i vi-
runt, atquc fibifuisque pofterisinfamulisiureperpecuo • rum, quiffiintu Deiplenusfiti] Ecceiam, nifi fallor, tertio]
rcliquerunt, vfque dum plenitudo gentium inrroear, Sc ; infiouatur nobis in hoclibro, fpiritum fanâum eflefpiri-
ficpoftmodum SC ipfi non proprio merito ,lcd Dei gratia turn Dei : primo, vbi diófcumeft; Spiritui Dei ferebatur fuper '[Gen. |
falui fiant.* qui in primo noftri faluatoris aduentujigno- aquas: fccundo, vbi dixit Deus: Non permanentjjnntus meus o«. <5.1
ranteS Dei iuf^itiam, Sc fuam qusrenres ftatuere, iuftitise in bomimbusftis,propter quod carnes funt. Sc tertio nunc,quod I
Dei non fuerunt (ubie&i : Sc impleatur illud quod beatus Pharao dicit de lofeph effe in illo fpiritum Dei. Nondutn.
Iacob patriarcha exeorum perfona, Efaufiliofuopraedi- ( tarnenlegimus fpiritum (an&um.. Sequitur,
xit: Viuesgladio,&fratri tuo feruies, tempus^ venietquando fol-\ Dixit Pharao ad lofeph : Quia oßendit tibiDeus omniaqualo- 1
uas&excutiasiugumdeceruictbustuis. Sequitur, \ 1 cutuses,numquidfapientiorem&fimilem tut inuenirepoteroi tu j
POST duosannosviditPharao[omnium. Putabatfeflare fu- erisfuperdomummeam,& ad tui oris imperium, cunäus obediat
ptrfluuium, de' quo afcendebant feptem boues pulchra & craft ni- populus : vno tantumregni folio te pracedam. ] Id ipfum ip fe -1
mis,&pafcebanturinlocispaluftribus. Alittquoque feptem enter- cundo plàlmoàpatrc dicitur Domino: Filius meus es tu, ego Wal 2,
gebaut defluminefxda confräaq^ made, & pafcebantur in ipfa am- bodiegenuite: Poftulaà me, & dabo tibi gent es hereditatemtuam, \
nisripa,inlocisvirentibus,deuoraueruntquc cas,quarum miraffie- & poffeßionem tuam termtnos terra. Et ipfe Dominus in Eu-
cies & habitudo corporis erat.] Quod putabat fcftare Pharao angeliodifcipulisait: Dataeftmihi emnü poteft as in calo & in M*tth.>\
fuperflumen, quemadmodum feruus Abraha: dixit: Ecce terra. Data quippe poteftasefthomini aflumpto,non veregoflofuperfonte
aqua: hæclocutio fi intclligatur,itaeft vt in
Piaimo fcriptum etl: Quifundauitfuper terram aquas. Sccunr
dum hancenim locutionem reóte intelligitur, quod al-,
tior fit terra,quam a^ua:.altius quippe ab aquis fuftollitur.
vbihabitabantterrenaanfmalia. Sequitur,.^
ExpergefaclusPharao, rurfumdormiuit, & viditalterumfom-
nium: SeptemJpicapuüulabant inculmovno plenaatqueformofa.
Alia quoque totidem jpica, tenues, & percufa vredine oriebantur,
deuorantes omnem priorum pulehritudmem. Euigilans poft quie-
tem, &faäo mane;pauoreperterritus, mißt ad conteäores AEgypti,
cunclosquefapientes : & acctrfitis , narrauitfomnium, necerat qui
interpretaretur. Tuncdemumreminifcenspinccrnarum magifter,
ait: Iratus rexferuis fuis, me& magiftrumpiftorum retrudi iußit
in carceremprincipumilitum,vbivna node vterqUe vidimus fomniumprafagtum
futurorum : erat%ibipuer Hebraus, eiufdem du-
tis militum famulus, oui narrantes fomnia, audmitnus quidquid
poftea rei pro bau it euentus. ego entm redditus fum officio meo,& il-
lefufpenfus eil in cruee. ] Somriium Pharaonis, legis&pro-
phetarumpræfignabatfiguras, in quibus deconuerfionc
omnium gentium, Öcantichrifti pcrfecutionibus, fanüo
fpiritu reueiante, locuti funt. Qui in feptem fpicis plenis,
ieu in feptem vaccis pinguibus oftendebàtur: quia (un t feptem
charifmatum fpiritalium dona, quibus \rberras fidei
diuinæ, in gratia noui teftamcnri larga pictate redundat.
Fertilirarisautem hebdomada, tempus accipiendum eil,
quo ab vniucrfisgentibus fides cófeiïioms nominis Chri-
fti, vel fcientia tri nitatis fufceptacft : de qua ait Prophera :
Repleta eft terra fctenria Domini ,ficut aquis maris operientis. in-
tantumenim prædicationisdiuin* verbum per totas or-
bis regionesin vniuerfisgentibus fecit proficere, Sc fufce-
ptafideifuæ gratia, per landam conuerfationcnvadper-
fcdipnem contendere,v j non folum cçlefti horreo fierent
apti, verum etiam Sc ejccmplofuoadimitandum cetcros
prouocarcnt. Ar contra, feptem fterilitatis anni famem
veritatis Sc iuftitise nouiffimis temporibus (ignificabant,
que fidelium confiimptura eft muhitudinem temporibus
antichrifti. Sequitur
bo Dei filio patri & (piritui coseterno, à quo ctcata funt o-
mnia. vno tantum præceditfilium pater, paterni videlicet
nominis vocabulo: vtinconfeffione feu in laudibus,
patris nomenfemper âoreponatur. nam dignitate&po-
teftate,natura atque virtute, æternitate vel origine, vnum
funt, vnius Deitatis arque fubftantiæ : nouunibus énim
tantummododiftinguuntur. Sequitur,
Dixitfyrurfum Pharao ad lofeph : Eece conftituitefuper vmuer-
fam terram AEgypti. Tulittfeanulumdemanufua,&dedifin ma-
nu eius, vefttuit^ftola byßma, & coüö torquem auream emumpo- !gypI0. 1
fuit, fecitque ajienderefuper currum futim, fecundo clamantepra- XXIVj
cone, vtomnes cor am eogenufleäeretit, &prapofitum effefeirent in
vrtiuerfa terra AEgypti. ] lofeph qui typum induit Chrifti,
currum meruit alcendefe: Sc p » clamauic ante eum;
'Sc conftiriiir illum Pharao fuper vniuerfem terram Ægy-
pti. Ita Sc Dominus nofter, poftquam cftdiftradusdlu-
da, vt lofephi fratribus, & de inferotum carccrefurrcxit,
afeenditcurrumrtgnicæleftis, dequo dt&umeft; Currus
Deidecemmillium: Sc accepit poteftatem prædicàndi, Sciu-
dicandi, ficut Paulus apoftolus air: Et dedit ei nemenquod
eft fuper omne nomen, vt in nomine lefuomne genufleftatuucale-
ftium,terreftrium,&inferuorum. Accepit quoque&anulum,
id eft,pontificatum fidei,quo crçdentium anima! feluato-.
rifignantur, ac frontibus&cordibus rioftris per fignum
crucis, figuraexprimitur «ternirégis. Induicurquc ftola
byflina,idcft, carnem fandani byflofplendidiorem, Sc
ftola immórtalitatis. Accepit qüoque torquem auream,
id eft, intelle&um bonum : prseco ante eum prsecedit, id
eft Ioannes baptifta, qui iter eius praecedens præconabat,
dicens : Parate viam Domini, didicimiis enim labores Chri^
fti in orbe gentium,quem fignificabat Ægyptus,per varias
pafliones martyrum: Sc nunc videmus honorem Chrift*
in eodem orbe terrarum; erogationefrumenti,ideft,verbi
diuini prardicatione, fibx omnia fubiugantem. Sequitur
, Dixitforex ad lofeph : Ego fum Pharao, dbfque tuo imperio non
mouebitquifquam manum autpedem in omni terra AEgypti, Ver-
Ecce a n n ifep tem r e n ie n t fe r t ilita t is m a g n a in v n iu e r fa t e r ra A E - ] t ï t% n om g n n lliu s , & v o c a u it e um lingfta AEgypttaca Saluatoretn
g y p t iq u o s fe q u en tu r fep tem a n n i alij ta n ta f t e r il i t a t i s , v tc u n t t a o b - m u n d t . ] ■
Quid manifeftius de Chrifto, quando fub figura
l iu io n it r a d a tù r retro a b u n d a n tia . con fump tura eft en im fam e s o - lofeph, (âluatotoftenditur, non tantum vnius terræÆgy-
m n em t e r r am ,& v b e n a t ism a g n it u d tn em p e r d it u r a e s lin o p 'um a - pti,fed etiamtotiusmundi? Sequitur,
g n i t u d o .] Eteftfenfus : Vbertatishuiusquamfuturamfi- | D e d itq ^ iü iv x e r em A fe n e z J ,fiü am P u t ip h a rfa c e rd o t isP le lio p o -
gnificauerunt bouesbonæ Sc fpicæ b o n s, obliuifeentur Üeos.] Quserifolet.,cuiusPutipharloîèphfiliamaccepent
homines in ea fame , quam fignificauerant boues & fpicæ vxorem,vtruin illius.cniasferùusfuit,an alrerius î Crc<lat
mais. Poteft& hebdomad.a duorum annorum ilgnifica- j quifque quod placet : nóeft tame qüæftio quis fuerit p ji?I
re tempus præfens öcfuturum. qui enim fideliter sic pic vi i enim vnus futur, liuc duo, quodlibet horum quifqueexiftim.
et,nôit
* J 7
llitnefi non eftfidei periculofum, iiec eônerarium vcritàti | Beniamin : Sc verum fadum eft, quod dixerat,; Noirexibi- i
feripeurarum Dei>dicuc eaim accdpjE lofeph exgentibus
Ad omnes ènim po-
vxorew, ha Sc Ghriftus, Ecclefiam; ek qua genuk duos fi-
ceratpertinere quoddidum eft. heque enim dignedice:
liosjid eft, duos populos, ex Iudæis Scgehtibuscongrega-
rentur redire ad pateem, quorum frarer vindus teneba
tos. Triginta autan èrât annorum, quandoftetit lofeph inconjpe-
turinÆgypro, çumquo & ipfi menteScanimofolliciti
ft# regis Pharaonis. Totidemque annorum legitur fuiflè
velut quibufdam càritatis vinculis tenebantur gftrid
Chriftüs , quando fub typo Pharaonis in confpedu mun-
nam qüû modo Sc ille venturuseffet, nifiadeumaddu-
diapparuit reuelatus. Venitfofertilitésfèptem annorum, & in
cendumaliquirediftenti Sedquod fequitur magis vrget
manipulas redaStafegetes congregaia funt inborrea AEgypti,omnit-
quæftionem, cum iterum iurauit,dicens : Mittite vnum è vo-
quefrugum abundantia tn fingulisvrbibus conditaeft, tantaçL fuit
bis, & adducite fratrem veftrum: vosautem eritis in vinculis, do-
multitude tritici, vt arena maris Coaquaretur, & copia menfuram
neeprobentur quadixiftis,vtramvera, un fàlfa fint : alioquih per
excederet. Pro eo didusuonerat numerus, quodnomèn
falutetnPharaonis,exploratoreseftis. Huic fentenriæ inrerpo-
numeri vfitati excederet ilia copia, Sc quo modo appelia-
fuit iurationem, quia, fi veranon dixilfenr, exploratoreS
recuri non inueniebacur. nam inde fieri poteft, vt cuilibet
eflènt : ideftjexploratorum poena digni eflènt; quos tarnen
magnæ Sc infinie® mulcitudini numerus non fir,quod Côn
vera dicere feiebat, tanquam fi di du m effet : E x plo-
gregàuiclofephper 7. annos omné frugùm abu ndantiam :
! id eft> frnmenra fi'dei fandorum horreis condens, per iHa
J fcilicecfeptem eharifmata,quali per feptem annos; vrcum
feptem anni inopiæeflè coeperinc, id eft,-eum iniquitas ôc-
I came (eptem capitalism cnminum fub antichrifto; quantishincnifiveniatftattŸveftertmnimùs.
ratores eftis, exploratorum posna digni eritis. Sequirutj
Tradiditeos in euftodiam tribus diebus, tertia autem die eduftif
eis de carcere, ait ; Fante quod dixi , & viuetis], Deuyn enim timeo. '
Si paciftci eftis,frater veftervnus ligetur in euftodia : vos autem abt-
te & fette frumenta, qua emiftis, in doitium veftram : & fratrem
do tâmes fidei fuerit faftiatoris , tune fandi paricer Scfidè- veftrum minimum adduciteadme , vtpoßim veftrosprobarefermo-
Ith.
i les habeant copiofem iuftitise trugem .- ne fides eórum in
I opera feemonum vei prædicationis attènuata,deficiat.Se-
quitur , ; : -
I.XLII a V DIEN S autem Iacob, quod alimenta venderentur inAEr‘
Ugë gypto,dtxitjiliisfuis : Qture negltgitis ï Audtui quod triticum ve-
Lmh- uundeturtnAEgypto. Defcendtte & emttenohismeefaria ,vtpof-
[x x y . fmusviuere, &non confumamurinopia. Defcendentes igiturfra-
tres lofeph decem, vt enterentfrumenta, ingrefti funt terram AEgypti,&
lofephprinceps erat terra AEgypti, atque ad illius nutuihfru-
1 mentapopulis vendebantur.' Cumc^adorafenteum fratres fui, &
j cognouijfeteos-, quafiad alienos durtus loquebatur, interrogans eos,
j Vndeveniftisî Qui rejponderunt: De terra Chanaan, vtemamus
j frumenta. Et taménfratresipfe cognofoens.noh eft agnitus ab eis. ]
I Igitur poft vbertatisanaos in vniueïfo orbe fames pr*ua-
luit, merito, quia non eratqui facerec bonitatem. Po'ft
hxcIofephàpenuriafiumenu faiuacÆgyptum , ScChri-
ftus àfameverbi Deilrberàtmundum. aperuitenim hor-
rea fua Ghriftus in omni orbe terrarum ; Sc erogatione
frumenri fui«, omnia fùbiugauir; nifi enim lofeph fiarres
fui vididiflèntinÆgypcum,defeccratÆgyptus : Scnifîlù-
dæi Ghriftum ccucifixiffènr, perierat mundus. lofeph in-
terpretatur Augmentatio , fiue Ampliatip ; ted in illo Io
fephampliationem non habuit, niff folaÆgyptus ; in no'
ftto aucem lofeph augmen tu m habere memitvniuerfiis
mundus. Illeerogauic triticum, noftererôgauit Dei verbum.
Dicit Iacob filijsfuis, Eft frïwientum in AEgypto : dicit
Sc Deus pater : Ex AEgypto voedui filium meurn. Delcen-
dunt igitur decem prouediores fratres : ideft,Iudæi,qùa"
fi fub decalogo legis Sc numero conftituri : quos ipfe co-
gnofcens.non eft agmtus ab eisi Gognôfeuhtur Hpbræi à
Chrifto,(ed ipfi non cognofcunt eum. Sequitur, ,
H f 1 Rècordaiusfomniorumquaaliquandovtderatyqit: Vtvideatis
■ jft'j tnfrmiora terra veniftis. Oui dxxtrünt : Non éjlita Domine : fed
Korda- j ftrui tui venerunt, vt enterent cibos. omnesjilij vnius viri fum us: nec
quidquamfamult tui machtnantur malt.Otubustüe ait: Aliter eft,,
mmunita terra huius confiderare venïjlis. Et iüi: Duodecim, in-
quiunt, ferüi tui fratres fumus, filij viri vnius in terra Chanaan :
minimus cum pâtre noftro eft, alita nohejlfupér. Hoc eft,ait, quod
locutus fum, exploratomes ejtis. law nunc éxperimentum vèftrt capta
m. Perfalutem Pharaonis non egredtemmi bine douce ventât
frater vtfter minimus. Mittiteèvobis vnum ,& adducateum: vos
autem eritis in vinculis, doneeprobintur qua dixiftts, vtrumfalfa,
an vera fint : alioquin per falutem Pharaonis exploratores eftis.]
Qtiid eft quod lofeph vir tam làpièns. atque ita no folü ab
hominibus.incér quos viuebat,led ipfa etiam poft feriptû
ra téftc laudatuSjiurar pcr falutem' Pharaonis non exiruros
de Ægyptù fratres flips, nifi frater eorum iunior venerit?
an etiam Bono Sc fideli vilis crac Pharaon is falus: quifi-
demprimitus domino fuo ferûabatin omnibus, quanto
niagis'ipfi Pharaoni, qui eu min tanco honore locaueràt,fi
illi ieruauic, quieum (eruü erapticium poffidebat ? Quod
fi non curab^t falutem Pharaonis, numquid Sc periunum
pio ctiiuslibéc hominisfalute vicàrenondebuit ? an non
cft pèriurium î'tenuit enim vnum ex eis, donee veniret
nes, &nonmoriamini. Feceruntvt dixerat , & locuti funt adinui-
cem, Merito hacpatimurïquidpetcauimus in fratrem noftrum.vi-
dentès anguftiam anima illius , dum deprecaretur nos, & non eum •
auditiïmus. Iccirco venit fuper nos Ißa tribulatto. E quibus vnus
Ruben, ait: Nunquid lion dixi vobis : Nolite peccare in puer um}
Etnonaudiftisme. En fanguis eius exquiritur, Nefciebant autem
quodintelligeret lofeph: eo quodper interprète,loqueretur eis.lQuid
eft quod cum inter fe pæoitentes filij Ifiael loquereriturde
fracrefuo lofeph, quodin illo male egerint,Sc hoc eis di-
uinoiitdicioredderetur, quodfepericlicarividerenr,ad-
iungit fcriptura, Sc dicit : Ipfi ignorabant quod intelligeret lofeph
interpret enim inter illos erat : hoc fcilicec intelligen-
dum eft, ideo eosputaffè quod ille non intelligent quæ
loquebantur : non ob aliud adhibitura putabant Interpretern,
nifi quod eorum linguam ille nefeiret; nec cura
erac inrerpretis ea dicere illi à quo pofitus fuerac, quænon
ad ilium, fedinter fe loquebantur. -Sequicur,
Auertitfa feparumper, &fieuit,&reuerfuslocutuseftad eos. ]
Ncc adiungi t quid illis dixerir. Vnde intelligitur hase Ladern
dixiflè, quse dixerat. Sequitur,
Tollens Simeon, & ligans illis prafentibus, iußit miniftris, vt im-
plerent faccos eorum tritico, &rtponer ent pétuniasftngulor um in
façculisfuis,datisfupraeiscibariis in via. Quia fecerunt ita. At illi
portantesfrumenta in afinisprofeâifunt : apcrtotfc vnusfacto,vt da-
ret iumento pabulum in diuerforto, contemplatus pecuniam inore
facculi, dixitffatribus fuit, Reddita eft mihi pétunia, en habetur in
facco. Et obftupefafti turbatife dix er um muttio, Quidnani eft,
quod fecit nobis Deusi] Si diligentiusconfideremus,inue-
niemus quia nunquam fereinfanâum quis locum dicitur'
defeendiflè , nifi vituperabilem confcendiffe memo recur.
Quz obferuationes oftendunt diuinamfcripcuram
non, vt plüfimià videturjinerudito atqueagrefti fermone
compoùtam, (ed feçundum difeiplinam diuînç erudicio-
nisapraram ,neque hiftoricisnarrationibus, quantum rc-
busôf fenfibuslroyfticis>(eruientém. Viideetim deren tus
fuiflèt Simeon in Ægypto, Sc fratres eius dimiffî reuèrté-.
renrur.ad patrem,nôneft fcriptum, quia afeendertint e i ' H
Ægypto: fedimponentes, inquic,frumentumfuper afinosfuosab-
ierunt. Cum autemrccepto fratreSccognicolofeph, fed
Sc Beniamin in oculis eius oblaco cumlætiti.areuerteren-
tur * tuncdicitür; Quia àfcenderuntex AEgypto, &veneruntin Q»n. +$.
%rram Chanaan ad Iacobpatrem fuum. Sequitur,
Et narrauerunt ei omnia qua actidiffent eis, dteenies : Locutus t)è co
eft nobis Dominus!erra dure, &putauit nosexploratoresprouütcia : 9“^
cuirejpondimus: Paciftci fumus, nec vUasmoltniurinftdias: dtiode- j^ah'iuc-
cim fratres vno pâtregenitifumus, Mus non eïl fuper, minimus tdmfihi
cum pâtre verfaiur in terra Chanaan. Qui ait nobis: fieprobabo ôm;&c/
quod pactficifttis : fratrem veftrum vnum dimittite apüd me, & ci- XX VII
baria domtbus veftris necejfaria fumite, &abite: frdtrentque veftrum
minimum adducite ad me, vt feiam quod non fitts explorâmes
, & iftum quitenetur in vinculis recipere poßitts, ac dein-
ceps emendi qua vultis habeatis licentiam. Hisdiâ'tscum frumenta
ejfunderentyfinguli rtpeferuntm orefaceorum ligataspecum.is.]
Dèdetunt quidé illipecuôiam,fed lofeph, id eft; Choftus
Domi