Luc. I* is-
P/u/.iiJli'
Mar. 14 36
Itrt. si-ï-
Pfui. 7+ 9-
loan. 4 -3.4-
Pfal. 35' 9'
Rotn.t4.i7
B
Matt.10. ç
Luc. 11.35-
ProNM.14
Af4f.2j.a;
EccLzo.3
Pfal. 71. 6.
Acetum, afperitàs corrupt* mentis. In pfalmo : Et infi-
timea potaueruntmeaceto. Item acetum, correptio doifto-
rum,ynde Salomon: Acetum in nitro, quicantatcarminacor-
de peftimo. Pix,: inquinamentum & nigredo delidborum.
In Salomone: Qut tangitpicem, inquinabitur abet. NSicera,
confeâio quædam mahti*'& nequiri*. In Euangelio:
Vtnuuf&ficeram non bibet. Calix,domini paflio. Jn Plalmo:
Calicemfalutar'isaccipiam. Et iplc Dominiis : Pater transfer
ealteem hune à me. Et i n malam par tern : Calix aureus Ba-
bjlonis. Merum,fynceritas iudicijautveritatis, vel caLor
hdei. InPlalmoi Vint meti plenus mixto. Fex vltimum iudicij.
In Pfalmo: Ver un tame ft fex cuts non eft exinamta. Item
illi qui fecure in peccatis quiefeunc. vndeprophefa: Re-
quiemt mfecibus fuis. Cibus, (ermovel voluntas Domini. In
Euangelio ; Meus cibus eft, vtfaciam voluntatem eius qui memiftt
patris. Potus, idem quod lupra,, In Plalmo : Et torrente voluntatis
tuapotabiseos, id eft fpiritu fandto. Et Piâlmifta : In
compungerfdo potum meum cum fietu temperabam. Item in
aliam partem : Non eft regnum Dei efca&potus. Proniptua-
ria, cordisireceptacula. In Cantico Deùteronomij,: In
promptuatijs -eorum timor. Pera, vidfcus folicitudo, &
impedimenta leculi. InÈuangelio: Nonperaminvia. Sac*
/-■ line rKp/isiirfrifinin flpfi.' în F.nanwlin : FaoitEvobtt
velamcnto fponfa.&Mofesproteguntur : duo montes anti, in Za-1 h
charia, dequorufrutetismyrttnis& obfeuraopacitate egre-
diuntur quadrigae cum equisrufis,higris>albis, &varijs. z f l 1
Sed has tarn mulrimodas fignificationesin fingulis prole- |ajjj
qui nominibus,non folum laboris immenfi,verum etiam
impoflibile arbitratifumus. Nunc ergoadeumintetpre-
tatiqnis modum atque ordinem, quem paulnlum pro ne-
celîî cate difputandi intenupimus , reuertamur.
Cophini.Apoftoli. In Eüangel. Èttuleruntreliquiaeduo-\
decim copbinos fragmentorum plenos. Item in aliam partem
ManUs eiusin copbinoferuieruntt id eft, in feruitute, vel tribulations
, quam Ægy p tij in t ulcrunt.
Mat.j^if
Pfal. 80.'
Cathedra, dodhina. In Pfalmö : Etin cathedra feniorum
Undent eum. Item in aliam partem: Et in cathedra peftilentia
nonfedit, ideltin dodhinahæreticorum. Scabellurft, hu-
miliatorum fubiedtio. In Pfalmo : Doneeponam itiimicosl
tuosfcabellumpedum tuorum. Item humanitas Chrifti, vt in
pfalmo : Adoratefcabellumpedum eius. Statera, æquitas, vel
diuinægubernationispotentia. In Eûti&: Et librauit in pondéré
Pfal.m.1
P fai 1.1.
pf*l-io%
Pf*ht4
ü f
mont es, & colles inflater a.
Cinis,human*fragilitatis inanitas. In Salomone:Quid\___
fuperbis terra&cinis? Olla,profapia. Inplalmo: Moabolla Pfal-w-u
cums, thefiiürizatio ip Deo. Iri Euangelio:Facile vobis fac-\ fpei mea, id eft quod de Ruth Moabitide Chrifti fecundum
culos quinonveterafeant. E f in aliam pat tem : Sacculum com- I carnem profapiadéfeenderit. Item in aliam partem, oila,
munempoßideatnus, id eftauaririam. Pecunia,verba diuina. tribulationis excodio,in propheta: Et vidi ollam Juccenfam
In Ecrangehik: Oportuitergotemitterepecuniam meam numu-\ a facie Aquilonis. Lampades, anim* iuftitia fulgentes.in
larqs. Et fapientia, vhdeSalomon: Sapientiaocculta& the- j Euangelio: Et parduerunt lampadesfuas. Item clariras mira-
faurus irtuifus, qua vtilitas in vtrifque. VelluS, populus. In Lculorum, vel verba pr*dicatorü, qu* ftuln contemnunt,
Pfalmo: Et defeendit tanquampluuta in veüus. Linum, fpiri- vt lob : Lampas contempta apud eogitationesflulti. Tencbr*
cansfórtitudo, vel candor, vel lubeilitas tcripturarum. In dele&ationes vel do<ftrin*prau*, vt in Piälmq: In tenebris
Pfal. h. s,
Pfal. 17,11;
Exodo: Porrofilijs Aaron tunicas Imeasparabis. Item in ma- j ambulant. Item occultaiudïciaDei,vtin Pfal.Pofuittenebras
lam partem: Non tnduesveflem ex Lena hnoquecontextam. V - 1 Utibuluin ft mm. Itèm, caftigatio vel aduerfitas, vtElaias:
eres, Vafahumani corporis. In Euangelio: Vinumnouumin. Ego Dominus for mans lucem, &creansteriebras. Lucerna, ec- ifa.4,7,
vtrcsnoüos mitti tfebet. Farina, opüs bqnum, vel feientia. In clcfia, vel apima. In Euangelio. Sintlumbiveßriaccinctt,&
Euangelio: Abfcondit muiter in farinafata'tria. Item inma-j lucerna ardentes. Äliquotieslucern*, opera bona-: Sicluceat
lam partem: vanas cogitationes, vt propheta, Tolle m o-1 lumen veftrum^vt videant opera veflra bona. Mod*us, corpus
1 w 1 1 /«. T t_ n— humanum, vel legislitera, vel populus. Iud*ofum. J['n Euangelio
: Nemo accenditlucernam,&ponit eamfub modio. Iüem
iüftum iudteium vel mentis libratio in Dei&proximi*-
qua libratione. Vnde Moyfes: Iußusßt tibimodius. Candelabrum,
ecclefia,vèrcorpüs Domini, aut fandia Icriptu-
ra. In Propheca: Et vidid dextrü alt arts candelabra duo arden-
Gen. 7'. h.
Vfal.is. 7.
D
Pfal. 6s CO.
Ó» il.’
Hebio.zp
Dan. 7.9.
lam & mole ferinam. Mola, vip*conuerIâtio. In Euangelio:
Dua molentestn mola. Polliinc & duo reftamenta lapides
mol* fignificare, per quoslabore diflèrentium tri-
cicum veteris inftrumenri m far in am euangelij concertât
ur.
H*c igitur nominacum in textulacrsledkionisoccur-
runt, ita vel maxime vt exprimuntur -------- --------r ___- r ____a_p_e_r_t_io_r_i_b_u_s_ a_c_c_i- tia. Menla.altare^velrefecftiolpiritalis.InPfaIhio;P4r<<- Pfal.»
piendatraduntur, licetni diuerfas plerunque fignificatio- fit in conjpeétu meo menfam. Clauis, adapertio feienti* Ipiri-
nespro perfona vel tempore vel loco exeant, atque infi-, ralis. In Luca: Vavobis legisperttis,quia tollitis clauem feientia:
guraslociscongruasprorationeallegoric* interpretatio- ipfinonintroiflis\&eosquiintroibant,probibuiflis. Iteniçlaues,
nis erumpant. Nam & abyfliis intçlligitur, ficut fiipra di- iuftiti*, rnilèficordi*, pietatisque virtutes. In Euangelio ;
ximus, profunditas feripturarum, & item abyflus aqu* Tibidaboclauesregniccelorum. Claui, tirnorDei, veinPfd-1
immenfitas; Et ruptifuntfontesabjflimagna. Item abyflus, - mó: Configetimorétuo carnes meat. Item claui,feienti*for-
ineffabiliaiudiciaDei. InPlalmo: luduiatuaabjffus multa. tis do&ores ,vtSalomon: Verbafapientumvtflimttli&claui
Item abyflus, infernus: Autquis defeendit inabjffuml id eft, in altum defixi. Ser*,repagulaaduerfusimpiosdiuinoium
Chriftum.de mortuis reuocat. Item abyflus,,corda, hominum pr*ceptorum./ In Plalmo : Quoniam confortauit feraspoyta-
facinoribus tenebrofa ; Abyffusdixit, non eft mecufk,id eft, fâ- rum tuarum. Afcia vel ddlabrum,prauorum perfecutio. In
pientia. Ignis, ficut fuperius memorauirnus. accipitur Pfalmo: Inbipenne&afciadeieceruntearn. Bipennis-, gemi-
fpiritusfanótus, vt Paulus: Deusnofterignisconfumenseft: &c nata afflidtio, in Plalmo :.vt fupra. Framea, animaidfti,
iterum, ignis charicas circumfeptaeius, circiimfeptaignis vt,abundent.ergo iufti & efFundeturframea. Item mor$ ;
flamm*eius. Ignis, tribulatio. ltiPfaltcrio : Ignenosexa-. vt in Plalmo : Erue dframea Deus animam meam. Gladius:
minajlt,ficutigneexaminaturargentum. Item : tranfiummper yerbum Dei. Apo&ol\is enim,gladiusjpiritus,quodeftverbum
ignem&aquam. Ignis, ira : Et confumatn eos in igne ir* Dei. Item Lingua falfi teftis, vt in plalmo : Dentes eorum ar-
me*,ait Dominus. Ignis, vol up tas; Omnes adukeran- ma &fagitta, & lingua eorum gladius acutus. Nauis, ecclefia.
t ur ficut clibanus corda eórum. Item ignis, mentis mali- InEuangelio: Nauicula mult is in medio mariiaftdbaturflufti-
tia,vt,T«wcignisaduerfariossonfumit. Itemvirttischaritatis, bus. Solet& homo nauiculadici.vcnatit* cogitationes
vt: CurrusDeiflammaignis,rotaeiusignisaccenfus. Vmbta,vt Hominumgnbernantesaduertantur. Retia,j>r*dicatio.
indieauimuSj fignificatur prote&io diuina. Item ymbra ! Ineuapgel. Et mitte retia in capturam. Trabes, peccatum
aliquando peccata: Sedentesin tenebris, & in vmbramortis, ' grauius. Ineuangel. Eijceprimum trabem deoculotuo. Peli\i'
Vmbraaliquando poena,inlob : Vmbra mortis, & nullus or- jea, peccatum lcuius. Ineuang. Ettuncyidebiseijcerefeftucdrn
do. Et quia vmbra non longe eftab ea re cuius eft vmbra de oculo fratris tut.
ita & mors non longe eftà poena quæihferc mortem. Vm- LaquCuS j dolus. In Plalmo : Laqtiéuni pardtierunt pedibraaliquandoeftdeledtatiopeccatorum,
Mat.i6.\i
\Pf. 11S.1«
Eccl.it. ii>
H
Tfal.» A
EphtfW
VfaLtf.Si
Mittthtà
p l i
s *
in lob dediabo- jbusnieis. Funes, fors , velhære'diras. Inplalmo : Fûnesce-A
lo : Sub vmbra dormit in fecreto calami in beis humenfibus. Et ciderunt mihi in praclarisy Item funes, peccata : Va qui tra
rurfusfpeciesaliquæfpccie vnares multa* tighificaoti hïtispeccata velut funtm ïongum. Et iterum : Funespeccato- fpfJJïsM
Duptefta-mentaj eôquodhic duoimiapides molatês rum circuinplexifunt me. Rota, otbis, aut vitahutnaria.
poffint fignificare, memorauimus. Étitem duo teftamien- In Pfalmp : VoxtonitrUitui inrôtà. i t e m Deus meüspo-
caduo Chérubin, in Exodo : dup animalia, in Abacuc: ne iHos vt rotams id cftj volubilesî vel inftabiles effice in IPf^t,!
du*petr*,in Exodo, Sc inCanticis cantiePrumfquarum malitiafiia. Item vrrumque teftamentum < tffçft âpudl
Formular um Sfiritcfliurh Liber.
TJn 3OE»:.SpoiHrf».,« c»a»ù«a »inSfdidceliltitMasllou<dfæcoornj»uimn.. IInn eeuu-- Sp.uiolà.VitioraT^neccbtisiiktata.ln'cuangdip.-I./-
1 ' ,.J. .......1 J.-.lfl... ,i.-. .-.iCti
Scala4 <aorum ptoWns. I n G e n o l i v c lm b u lM i o n jb u s H i d u c i t a d ym m Ineoiit
ComnuCcalmfiantemJupitrtcrram, & CMumnïUitu
o rdm « ..
" "V cura fcuerftitionis per vanam gloïian). In JW w m PiauaiaDeipracepllsdSuia.,InEfala.-It«raiK
J lïiA en i. 1,
Ulai 40.3.I
ft Merit. !.
/ BiiniBiiimlriu'vManm.fmii mimdaum & n - praua m im a i , & 4 * 4 mvmplanas. Plana,obcdienna
e0* - J c oe u i s malienantiuin.perviria& peèca- præceptorum exæquàta. InEfaia.vtfupra. Alpera.mo-
oropnera ; ï ï Ê Ê Ë È S Ê Ê Ë Ê É Ê M i i S faedfentiæ afperitarç horrida: v»fupra. A clextns, a parre
1 .• , 1 I ln eu- ; iuEitiïe., In cuangèlio: Statua qttlicm eues a dtxtrls.bocdoiau-
\ Mat. z i f j
Inael nmMnifl'“ - Afiniftris.dparteinmltlttæ. In Euangelio,
angpl. ™ ^ i !- •• | vt fupra, Fonéa.dulus.vcl lapfus m mortera. Inpfalnio:
m Tnnlas lienaculnrafidei.IneuangeL Erintetmlurnin loiamttmcfammmeimfmum. Pureus,dHbolus,.vehn-
im llcm de hoc inpfairao : Signtwm cftfuftr nos S S j(M |
Chlamys, laudisornatus. In Sa- ;inbonamparrem,inGenéfii^d/»itt«)»>8M>>i«ii.ideft,ad
Wfal.óS.tójf
I Gen. fô . /.j
ICani. 4-jjj
Unîone' l'irajûeJdcff,ve(iimencani,quo'd aquamfidei. Itemdnmu1nfidç.,vtinCanr.e.S: fombor-
,, Jucbus coloribus . tanquam de dnobus teftamentis U»ji»u:/on<aquanm mmmiim Fons, Chnftus , n in plal-
„nfeclnmfit1. Aurum>.fhtertorfcriptnraratnintelleauS. f P :
Î Î 1 Î2 . ' i m V ^eut'Çhrifti tt^péi.ytinpfaimOj'Ei Ucmw
Jilii.7..
fcafoafcLn.
dioihiiasj VtinCJnticisfpdnffidicitur': Capuatumum
Mimunt. 'Item fplend'ot. fupern* ciuitatis Hicmialem,
quam loannes fe vidiile teftattit I Ipfn n rl■ ctmtasraumm
mnium. Iternfapientia: vtSilomon,TheIautosdefide-
tabilis tequiefeit in ote fapietuis. Iccm lpieudor fandtlta-
tis, quem fubito commutatum Hietemiasdeplotat: Qm -
mdoobfcoratumcflaur'um, muutus tjl coloropttnw.
Argentum,eloquiadiuina, liucintellcctusliter*, vel
hiliori*. In pfalmo: EloquiaDomini, ebquiacafta, argentum
meexaminatum. Item in malam partem : Awum& argentum
fornace\dePomC argentum, tales fcrujit peccatqres, cum
eos gehenn*caminus acceperit. Lapides preciofi 5 apo-
ftoli, vel fantfti , hue operaipfa virtuTum. In apocalyph:
Eundamenta min i ciuitatis omnialapdeprecwfo brnata. ALs,ya-
riitas, vel inanitas fidei. In apoftofo: Fatlusfum velut as fo-
nans. Iteminaliampartem: Pofuiftivt ar.cum*reum bra-
chiamea. Hic*reumjfortetn,yelfirmum. Eerruni,tnbu.
latio, vel homo iple. In pfalmo: Ferrum pertranfijt ani-
, mameius. Plumbum,popdecapeccatorum. Jnprophe-
ta -. Et vidi iniquitatem fuper talentuip plumbi. Fittile,
fragilitas: carnis. In apoftolo:'Habenitu thefaiirum huipe tn
i vafis fiftihbuS' .".
hoc, aurum |argentum, lapidespreciofbs. id eft , bpera diucrfa-
- rum^virtutum. c
jp’
m -iz t.i
W*L\U-\
\ a \ •2. P«t.2.lJ
Vfal. i2 j. j.
raalam partem, peruerforum dogmatum doâores, & ini-
qui agentes,vt<Pettus : Ht funt fontes fine aqua. Torrens ten-
tarionum vis mentem impellens, vt in plàlmo : Terrentem
pmranftutt anima noftra. Item frigus péccatofum , à quo
Daùidliberaridefideransait: Conuerte Dominecaptiuitatem
noftram, ficut torrens in auftro. Sanitas, mentis integtiras. In
pfalrtio : Clamauiadte,& fanaftime. Langudr,vitiorû morbus.
In plalmo, Quifanat omnes languorestuos. Et ineuang.
IpfelangUores noftrostulit. Lepra, pecçatornm contamina-
tio. In euang. Et cenfeftim mundata eft lepra eius.
D E H IE R V S A L E M , V E L A t>-
f uerfis eius. X;
H I e r y s a l EM, ecclefiavel anima. In pfalmo: L^«-
da Hierufqletn. Et hotandum, quod qü*cunquc in
Pfal.izj.6.
ecclefia generaliter conuehiùnc , h*c ad animam referri
poflunr. Sion^ idem quod lupra. Inplalmo : Lauda Deum
tuum Sion.I FilijSion, filij ccclefi*. In pfalmo: Etfilij Sion
exultauerunt fuper regem fuum. Fili* Hienifale.m, idem vt
fupra: id eft, animæcèlefti vit* dédit*. ^Alils fili* funt
infern* animæ, vt in libroSapientiîç; F ilia tibifunt ,.ferua
corpus illarum. Tabernaculum, corpus Domini,vel eçclc-
fia. Ip pfaimôï Itifolepofuit tabernaculum fuum. Item çce-
léftis patria, vt in pfalmo ; Ingrediarin locum tabernacult.
1 Arca, caro dominica, vél corda fenôtbrum Deo plena.
Ih pfalçDO : Ta & arcafaniïtficationis tua. Item area, ecele-
fia, intraquamfaluanda clauduqrur. InGenefi : Reman-
fitautemfolusNoe,&quicumeoerantinarca.
Tabul* lapide* dû*, vtputo^ropterteftamentaduo,
vel propter duo pr*cepta dile&iopis, Dei,.&proximi. In
Exodo î Et dixirDominus ad Moy fen : EXcidetibi duos tabu-
las. Lex,pr*cepta diuina. In pfalmo : Lex Domini immaculata.
- ' . . .
Chirographum, confcriptio homjnis peccarons cum .
eorumarugmauit. Scoria, fpuma, velrubigo, quam in
d e v a r i i s v e r b o r v m s i g n i -
ficationibus?qu*perinfipitiuudicuntur. IX .
ÆD 1 f i c a r e , Bona operafacefe,^elbenedocere.
In apoftolo i Siquis atttem adificat fttprd fundanientum
DeftrU^re,mala opera exercerp,vel male dqcere. In Salomone:
Vnusadificansy&vnusdeftruens. ' Mundare, vitijs
expurgare. Ineuatigetio': Tetigiteum lefm,dtcens, Volomn-
dam &cphfejtimmuridata eft | ji|jg |
rUnlnïiioïotSMrewj!^. ÀmhhUre.adDeumtendere. j diabolo per manum inÿuitatis. In A p oM o : Cbitogn-
In Dialino - Et ambnùbam in Utitudine. Scdere, in Deo Ku- pbumpccdtt quoderatcomranum note. ,
mUiterauifcfcerë In euangelio■. VoiAUtcmftdltmmilAU. I Paaum.cônMeratlogratiædimnæcumhomine. In
eei B immit eam uaSmh inlotio. Currère, in operibus j firmatio volunrarisdimn*. In propheta : Et rnSmOtu-
bonisptoperate InapOftolo::Sit currite ncomprehtndttii. ]ftamntummmm juptrdomumlu<U. Stylus femus,toms fen-
Viedare, cuitodiam cotdis adhibctc ,.vel inDeüm re- tentiadiuini vprbi.
A ® v 1 . :_:i- ... ......u * "Cauo /ni ttnflrm. Er
furgere. In pfalmo : A vigilia matutiha vfque ad rnctern. bx j
Afoftolus : Euigilateiufte^& nolttepeccare. Item alibi: Vtgt-
laie,Jlate infide, vtriliteragité: Dorraire,p'oft tranlitum apud
Deum requiefcere. In pfalmo: Nunquid qui dormiti nonad-
ijcietvtrefurgat \ Et aliter,dbrmjfe, péccctorqmiopore tor-
pdeere. In apoftolo : Surge qui dormis. Erubelcere,in ma-
Icp.ptimum, in bqrib pçflimum, vndc dieit^t- EftconjuJio
adducenspeccatum,&confujioadducens glortam. . _
' Aicenfùs,profeitus iri Dcum. In pfalmo: Afcenfusincor-
deeius. Defcènlusdefedus àDeo- In cazp&l Hoino qut-
dain defeetidebat ab Hierufilem in Hiericho. yrà,Chriftus.^ n
euapg. Ego fumvia f veritas &vita. Etaliter: via, vitaho-
minis. Inpflilmo : viasmeàs enüntidui, & exaudifti me.- fpt
Salomon i Gomedpntfructumvïarumfuarumr . .rê-
Præputium, vitagentilis. în Apoftolo: Inpraputioali-
quisvocatus eft, noncircumeidatur, id eft, ètiam qui ex genti-
bus ad fidem Chrifti venir . corpore non eircumcidacur.
Circumcilîo, expoiiatio vitiorum. In Apoftolo: Circiimcifi
eftis circûmcifione non manu facta, in expoliatione corporis
umts. Corriu-, iorti'mdo, vel regnum, In Regnorum :
Et exaltauit cornu Chrifti fui.- Purpura,.martÿrijfpecies per
cruorem. In Exodo: Omnis qtriperetpit corde, adferet mina
Donfino, aurum, argentum, ar amentum,hjacinthum,pur pur am,
coccumnetum,&byflum, . • , r i
Fimbri*, verba fidei diligenter retinenda : vt mplalm.
Omnis gloria eius filïd regis^ab intus in fimbria. Cocéus,idem_
quod liipra: vel cjiàritatis ardor, ÿelcrucismentio. In E-
fiipra. Byflusjcaftitatisyvel cotinenti*candor.
----- 1— t ’ p ; ; 1 ~ ■' Iii Exodo,..
Pfal. 29. j.J
?f. 102. 5.
Ijai. 33.
Matth 8.3
Pf.i47.ti.
ibidem.
Pfâl. l'Xfi
G
Pfal.iS.6.
P/al. V-s - 1
P/àAlJi.8.
Gtn.j.
Pfai. i». S:j
Çoleff.zA
H
Heb. 8. s:
leb.ùà- 24!
iCor.7:i&
I Coïojf.2 il
\Ëxod.3s.i.
P f .4 4 - 14