S. cMaximi
f c - '
nii.iiïS ii^ B rS ^ iam .vb i iropia.vblïnhonefta, vniucrf». humilitatcper incma diftraâus ftnpore rmtabat.cmn per
que otnnia& faciunt, «doquantur, ôonaudienres ck- Chaldzos, prxcipuosvtique tyranmd.s foæ mimftros.no-
niantem qnoridie in Ecciefia beatum Daqid.&dicemem : „um «dererinfentuhim, velutnou. inapenjt «gern reg.«
rdühowimimvhut moiummâi,vtmidMMtkVMitMm,& munerdausbonoran? aut quo modonon ituperet, cum
quiriw »AdJaum? Graueartique eorum cor eft, arque turbatus infpiceret d mag« fmsadoran puerum , quem
Dsut.tS.
B
* Gai. *■
'Matth. 2
lean. 2.
Matth.'S.
omni impiecate deprefliim , ,quiper lacrilegos iocos diur-
nismomtis illudentes, vanadiligunt, & falfa fedbantur,.
& poll omnia ad offenfionis plenitudinem dies ipfos annum
nouum vocant. Quamquam non inconucnienter
ipfe nefeiret ? quo torquebatur languore, cum paritef e-
ius& cunas in terris delpiceret, & ftellam mirarctur in
ccelo? Vnigenitus autemaltiflimi fic humiliter ingreflus
eft mundum, vtindubitata diuinitatis fux deferret indicia,
natusenimdefeminà eft, fednatusex virgine. iacebat in
præfepi, fed in fidere rutilabat : vt hominem ilium,
Deum que elTé, & terrena mater j & figrtUm coelefte roon-
ftraret. Quibus veto radijs, quantoue lumine i llam Domini
fecundum fe nouum appellant annum -: quoniam per n.e-
fanda^feiias pro honcftate, falfa turpitudo & peruerfi-
tas innouatur. nouum vocant annum, quafi noili aliquid
aut coslum tunc oftcndat, aut terra, nouum annum la-
nubias appellant calendas, cum vetufto femper errore,&
horrore lordefcant. fiplpiaa etiam vaniflimi colligere fe
dicunt, aut ftatum vitae lux inanibus indiciis sftinjantes
pet incerta auium *fcrarumque iigna, imminentis anni
rntura rimantur; cum vtique apud Deum folum lit noti-
tia futurorum, legalisaUdboritasiftaprohibeat,dicens t
Ne aujpicemini, nefugunit intendatis. Sedmiferiacmiferandi
homines, raptierroribuspaganorum, & minus prouido
corde cscati, cum impiecate de domibus luis prodeunt, &
cum lacrilegio reuettuntur; Aut quo modo fe Ghtiftia-
num putatpofle vel dici, qui mtfii obferuariqfievidetfe
ferfidisefle confereem? Itavos, chariflimi, iamdudum
nec obferuare, nec. qusreae manifefta re latione cognoui.
ac reucra non fenca nobis-periitus inquirenda, qui o-
mnipotentiDeo crediraus, qui ptoqualitate meritorum,
aut fidei ptobatione cundbis mortilibus poteftate arbitrij
fei veUrofpera, vel aduerfadifpenfat: pricipuecumhu-
iufinoS homindl axguac, . & increpet Apoftolus, dicens:
Dies obferuatisg& menfes, & tempora, & Annas: timeo, ne forte
fine coups laborauerim in vobis. Videte chariffimi, in quo la-
boremergafeapoftolicum perdiderunt. Vosi autem, flout
hucufque pro Dei «more feciftis,rohorrett vana,refugi-
te falfa, impia declinare ; vt ad dorpum Dei confident
femper cortfe venire poflitis; &,in fide’veftra gentium ma-:
sifter, 8c iude x dottrinSe fe * frudtum Paulus inueniat.
In Epiphania Domini bomiliaprimA. o
IN Hac, dilediflimi, ceiebritate, licut relatu paterna* tra-
ditionis infttuimur, multiplici nobis eft feftiuitate Ix-
tandum. Ferunt enim, hodie Chriftum Dominum no-
ftrum velftelladuce a gentibus adoratum, vclinuitarum
ad nuptias aquas in vinaverrifle, vel fufeepto a Ioanne
baptifmatc c^)n(ecra*(Te iiuenta Iordanis, luUmque fimul
purificafle Baptiftam. Sed quid potiflimum prxfenti hoc
feftum fit die, nouerit ipfe, qui fecit: nos tamcn credere,
nec dubitare debemus, quidquid illud eft, faftumefle
pro nobis. Nam quod eum fulgenrioris ftellaeradiis inci-
tati adorauere ChaldxijDeum vemm gentibus lpesdata
eftadorandi. Quod aquae nouo lunt ordine invina mu-
tatae-, noui nobis poculi pr^libaAm eft facramentuiii.
Quod autem baptizatuseft agnus Dei ; regenerantisba-
Pfiflni felutate nobis munus eft dedicatum. Oportet ita-
quenos,fratres,adhonoremfeluatoris noftri. cuius nati-
uicatcmdebitanupejcumexultationetranfegimus, omni
cum dtuotione etiam hunc virtutu exq^ celebrare natalem.
Et quamrcdlenia hxc nobis vnoadta ip die myfteriaprae-
dfcanturjqui inefFabilistrinitatisarcanum vnoDei lub nomine
confitemur. Per haec ergo miracula Chriftus Domi-
nus, redemptor nofter, oculisie voluit reuelare morta-
lium, qyatenus inuifibilis eius diuinitas,quae latebat in ho-
mine, iit opeje nor^ateret, vt, dum tentator verbum pa-
tnsomnipotentisnondeprehenditincarne, omnes vbi-
que, qui in Dei filio verbum & carnem crederent, felua
rentur. Etquidem videbatdiabolus infantem pannisob
fitum •, fed ignorabat ipfum efle, qui, remotis initio tene-
bris, mundum luce veftiuit. Videbat eum mottalism#-
tris vbera fugentem; fed nefcicbacipfum efle, quielurien-
tem Hebrxum populum angelico fecit pane, velut coelefti
lade, pinguefeere. Videbat paruulum anguitis incuna-
b ulis quiclcentemj fed videre non poterat iplutn efle,quem
non capitmundus. Quanto igiturinimicusin hac.Chrifti
ftellam antiqua credimus tunc inter aftra fulfifle î
quantum in Iplehdbre prasceflit , qu* tantum ptaibat in
muriere, quæ^velut quidam totius oibis qculus, caligantis
mundi veterem nouauit afpedum ? Ecce^ fcatres, ad quae-
rendum regem regum vna Chaldasos ftella pcrtraxir.Iudai-
cum veto populum ad obedientiam Dei lui nec ignea quó-
dam potuit columna conuertere. Nec fene quemquam
moueat tanta haec perfidia Iudaeorum, ' quod,, Ghrifti illos
fidem fufeipere, nèque noui ftella fulgoris,nec parturiens
virgo cómpuleritj qui nec tunc quidem Déo credidere feo,
cum illos per arentia deferta, ipto cornitante Deo, coelum
‘ pafeeret, petra pot are t. Sed iain ad illud. praecipuum Chri-
fti mitacillum veniamus, quo pto documento Deitatis fuæ
aquas verrit in vinum. Inuitatus itaque, vt legitur, Do™!"
nus perrçxit ad nuptias -, fed vtdignaretur hoe vifginis fi-
lius, nöftraeerudirionis eft ratio; vt hoc doóti eXemplo legirimarum
ilium nuptiarumnonnegemusamftorem. Vadit
ergo ad nuptiasDèi filius,vt,quas dudum poteftate con<
ftituic,nuncprtéfentia: fuæ benediófciohe fanâificét. Vadit
ad nuptias,veteris infticuti, nouam fibi ^erpetuæ virginita-
tisfponfam, gentium de conuerfione faôturus. Vadit ad
nuptias, quem nuptiæ non crearünt.;Vaditad nuptias,non
vtique vt conuiuiis deleâetur,fed vt riitrabilius inriotefeat.
Vaditad nuptias,nonlümpturus pocula, feddaturüs.Ham
cum défeciflèt nuptiantibüs vinum^ ait illi beatiflima Maria
: Vinum nonhabent. Gui velüt indignans rëlpohdit Ielas'
Quid mih f& ùbi eft tfiuüef î nondum Venit horameo. Haec verba
indignantis eflè quis dubitet ? fed iccirco, vt reor, quia
tam terne re ei mater de defe&u carnalis poculi fe^érë*
bat,qui venerat totius orbis géntibus riouum felutisaster-
næ calicem propinâre.Quodenim ait, Nondum venit ho^
ra mea ;illam nimirum gïoriofiflîmam paffionijf fax boràm,
atque illud redemptionis noftræ vinum, quod yitae omni-
umproficeret,promittebat. Nam quodpetebatMaria,état
gratis temporalis : quod Ghriftus parabat,gaudii fempiterni.
Nec tamen piguitbënigniflimumDominüm.dum mar
gnaveniunt, parua praeftare. Et ideo venerabilis Maria;
vere vt mater Do'miniin Ipiritu iutura prænofcens, ac Dominicain
præuidens volüntatem, loi licite miniftfos admo-
riuitj dicens: Quodcumque dixerit vobisïfacile. Sciebatprq-
feôto materfanâa, obiurgationem illam Domini filiique
lui non irafeentisoftenlàm piàetendere>led miferantis por-
ixeefthy fterium. T une Dominus merepatæ mattisreleuans
pudorem,lùamq; iam aperiens maieftatem, expeâantibus
ait mini ft ris: Impiété hydrias aqua. Nec mota,obfequium
luum obediens minifter exhibuit : 8c ecce repente aqu* ill*
coepetunt mitabiliter fortitudinem fumer c , ducerecolor
rêm,odorein pr*bere,feporem conciperé, totamque fimul
mutare naturam. Qu* petmutatio aquarum à fua in aliam
creaturam, præfentis creàtoris eft teftata virtutem. Neque
Vero quilquam cônilertere aquas in vfus poflet alios, nifi il-
le,quieas fecit ex riihilo. Stupuit ergo minifter attqriittis,
qui aquas miferat, & vina fumebat, lætatusque nimium ilia
le fuis humeris fluenta portalle, per qu* Dei eflè t gloria re-
uelata. nemo enim quidquam locutus in tempore : bydriis
praeter aquamniladieiftum ; atsnullaeondudta eft: & tam
grande miracùlum inter pauida circumftantium filentia,
fpla tantum voluntas Domini tacentis effecit. Necdubi-
tandum, charilfimi, quia ipfe aquas traduxit in vinum, qui
eas ab initio concreùit in ih niues,durauit in glaciem, Ægy
ptiis verrit in languinem, 8c Hebræis fitientibus manarr
arida de rùpe præcep'r.qtie innumerabiliitm multitudinen
Ibidem.
îxod f
po
intth.z.
populorum ftillicidio noui fontis vice ma.ternorum vbe- :
rumnutriebat. Quidprimumftupeas, quid mireriS j vf- ^
hum de aqua, an aquam de petra ? Sed nulla te i quieumv
que inter ifta cun&aris, infidelitas tmbet i quqd. dubium
non eft ad nutum creàtoris creatùrarum elementapende-
re : aut curnoncredamus, virtute dominica vinum fieri
potuiflè de aqua; cum nobis, opérante Deo, fotheiitiS
imbrium terræ de geemio per minifteria vinearum aqua
fijrgac in vinum-? Hoc, inquit i'fecit Ielus initium figno-
rum in Cana Galilasx, & manifeftauit gloriam luam ^ôc^
crediderunt in eum difeipuli éius. Credideruiit difeipuli
non vtique hoc, quod fieri cernébant, fed illud, quod carnalis
videre non pqflit afpéâ:us. Crediderunt non quod
Chriftus Iefiis filiuseflètvirginis, quod lciebatur,fed qaod
idem vnigenitus eflèt alciflimi,quod in opère probabatm.
Vnde 8c nos fratres toto corde credamus-ijiuim eflè’Dei fi-
lium,quem filiiim hominis confitemur. credamus illqm
& noftræ confertem naturæ, & p’atern* fubftanti* coæ-
qualem : quoniam & nüprits interfuît , Vt hcmq,; & aquas
in vina mutauit, vt Deus : quatenus fidei, hüius meritorios
ériarn dominùs nofter fobrio illo giacia: fuæ vinô propitius
potare digne tut.
Homiliafecunda vnde fupra.
■ VdiftiSjfratres, leâiionem Euangelij fel^tarià præfentis
diei fecramenta recitantem. audiftis, quahter
Chriftus dominus, qui in hune mundum latenter adue-
nit, paulàtim dignatus eft fuam aperire mortâlibus roa-
ieftacem. quamquam, chariflimi, laterç intei-qbtcura iæ-
culi lumen coélefte non poterat. deniqùe cum vilitationem
fuam needum terra dïgnofcetèt, ccelum luagaudia, aejo-
rius mundi læticiam, Chaîdæis ftupenribus, tâçithm lïde
reloquèbatur. &'cum,quis;quanthsue éflet,needum ml
fidèlis poflit videre Iudæa ; iam tuncglonam eius îudicns
excita, decoeleftibus geririlitas fehtiebet. noua enim IteUa
nohumàduentalfe hominem reuelâbat,.& ira reuera no
uum. v t, crim Dei eflèt filius, ïnduèrêt carnem Une gc-
neratione carnali, & haberetfecundum horame^ tempus
nafeendi, qui fecündum Deuin nariuitatis ihit.ium non na-
bèbàt. Noüum nirnirum erat, vt vftigenito altiffimi, quem
noh capit ccelum , pariiiflimi tugurij.minimum præfepe
fufficëret. Nouum erat, qui in coeleftibüs cùnvDeo pâtre
regnabat, tetrena matrecontentus, vâgitus infentiæ daret
in pannis.Lætemur itaqùe; fratres, totisque gaudijsexul-
temus : quia nobis natuseft Chriftus exfcemina, nobis ia-
cuitin præfcpi, nobis vagiebat in cunis, nobis arridebat m
ftella. totnra enim hobis ptoficièbat, quidqiiid laiuator
hominibus agebat in homine. Ait itâque Eüangelicus
fermo: Eccè mâgi ab oriente adueneruncHierololymis,
dicentcs : Vbi eft, qui natus sfltrex ludaorum ? vidimus ftellam
eius in oriente y & venimus adordie eum. C^oüfque, ludæe
duriflime, obtufe au re ^cfeufis oc ulis, & per fidq corde perfiffis
? Ecce iampoft ilia patriar^iafum præconia, poftva-
ticihia Prophetarum, Chriftus & a gentibus prædicatur.
Si patribus this credere décédas, qui ab i«itio jæculi æ-
terni regisaduentum ifinumeris facratisquc vocibus ccci-
nerunt; crede vel his fendèto, qui êunt non adhuc polt
tempora nâfciturum,. fed iam & apud te , 8c tibi natum
eflè teftantur. Quætantaéftin pedorètuomort.feræob-
ftinatibnis aduèrfio, Vt folus nqnaudias quod omnes lo-
quimtur, folus refugias qaqd vpiuetfitas -ciedK, tolus cer-
tè videre contemnas C|Uod fplendet e coelo î Apud te vm
goconcepit, & virginis.mæpàrtumalienus agnofcit. tibi
feiutèm tuam
& ad Chriftum tuum vna CHaldæoS ftella perduxit : V bi
eft, inquiunt magi, qui natus eft rex.Iudæorum ? vidimus
ftellameiiis inbriente; & yenimùsadorareeum. In h« star.
pléturii eft illud, quod ptopheticq femione piædbtum ett:
Quibus non eft nunciatum déco, videbunt, &qut non au'dwunt,
intelligent. ËcCeeniraClfeldæus.cui a" DU^ Lat" ?
fie ëhrifolaeràt, neque audierât, & vicht fteMam Chrilti,
'& adelfeeum intellexit ih ftella. Adorant 1 taquernagi dominum,
& offerunc munera, vtimpleretur quod aie îlle
præcipuus Prophecarum Dauid Ajfirte Domino patru gen-* .... ^
tium: offerte Domino gloriam,& honorem. Domino, & dq-*, - iS‘
mino quod ait, dominum ilium eflè fecundum Deum, do--1
minura & fecùndum hominem myftico ferniotfié dçcla*
rat. quod enim Deus eft, creator eft mundi. quo modo
ergo non priuilegio vcriulqUe fubftanriæ dominus eft 0-
mnium-Chriftus, qui fibi vniuerla aut creàtione^iüt re-
demptione fubegit ? Ajferte, inquit, Dominogloriam y& honorem.
Honoris ergo eft, chariflimi, quod ofterunc gentiles
munera ; gloriæ, quod adorant, munera Chaldæi offeJ
runt, & adorant. Vnum ab illis defertur vtregi, alfbd ex-
hifietur vt Deo. Hi itaquë, adorato Chtifto, oblatisquc
muncribus, per aliam, vt leélumcft, viam réueffi
règiqnem iùam. Redtiflime per aliam viam rèdëunt, ne
cruentus Herodes, qui mortem p:Aabat infenti ; itinére
magorum peruenire poflit ad Chriftu ti). neque enim, qui
adorareDomihum vénérant, Domini eflè poterant pro-
ditoresi. Quam bene, fratres, per aliam viam rédiflè di-
cuntur.nam qui ftella duce vénérant in Iudkam,in patriam
fuam æterni folis illuminati radiis reuefterunr. 8c ideo
omni reuerentia celebremus hunc diem, magorum obiè-
quia noftra deuotione fupérantes : quoniam fi illï Chri-
ftum iacentem in cunabulitreperèrunt, nos eum régnantes
habemusincoelo. ' ? é)
Uomilta tertio *Vndefupra.
BVamuis diJedbflimi fratres, Chriftus, felutis noftr^
Dominus, omnipçtentis patris fifths coæternus,vela-i
mine carnis adopertus, & humilis, dignatu^fit #i fi tare
mortales : dédit tarnen multa ac maxima fuæ maieftatis indicia
, quibus mens humanafentiret & nouâm hominem
natum Deum aduentaflé de ccclo. nam cfim ipfe Dominus
nofter lege nariuitatis humaoæ paruulüs & infans |
: apud Iudæam vagiret in cunis, lateretin panoisr: qiagnifi-
j cënriam tarnen eius vniuerio .prbi mirabilis 3 b alto ftella
! prodébat, quis enim dubicetipiam fteflamlidorf luçe,;&
i : fulgentioribus radiis corufeafle. quæ coeli teiræqâ^'lumeri
I humanisoçulis ingerebat ? *èc ncceflè erat, vt ftellahæd !
d Eteris fideribus orbe clariore diftarèt, quæ annuncia-
batÇhriftum, cüius natiuitasabjniuerfis mortâlibus dif- j
ferebat. & nouoiquidem fidérettfnc micâbac coelum : jèd 1
magis noùo mundus lumine refulgebar. Quis hancinue- j
ftigare miraculorum g! oriam poflèt^, qaod prq remèdio i
felutis noftræ vno eodemqùe momento creatura liiçëbat
in coelo,& creator Iplendebadn tci ris J Née .mirum', cha- !
riflimi, coelorum Donjinum teftihionmm ciSlefte proie-1 1
quitur. aut cur nobis incredulum videatur , fi coi^ditorem T
fuum obfequënsTadura teftatur î JEc mirabatur .quidem
terra, quod nouam ftellam viderer in coelo : fed plus |ni- |
rabatur coelum, qut^ nouùro,) folem videbat in terris. |
Quam profundæ cegitationes domini, 8c inueftigabiles ;
viæcius: quæ, nepcrfidia'hominum pattum virginis im-* ]
pugnaret, dedit ab excelfo clarifliiriam fighum^ ; quod
nec gentilitasrefutarepoflèt, nec iudaæcelare. Veniunü
itaque, vt leÄum eft , ab oriente Cnalfiæi, fequUtitur præ-«
uiam ftellam, non magica arte recOghitam ; .led fei nbui-
tate mirabilem. Iccircoaucem magi aj)ud Ifrael ptæcipué
natum rëgem rëquiriyit-, quià Bàlaamille, ariolus^ là-,
cerdös quondam gentium,' cuitis afina’löcuta perhi betsr,
ftellam ex Iacob orîündam, & hominem ex Iftael prophe- |
taueiatëflè yénturumf ait enim inter ç*tera, fîcut leg^tui :
Örittur fiellaexIacob : & exnrgahomo ex ifrael. Nemo ergo
nunc mirètur , natiuicatem dominicam agnouifl©.\Chal- '
dams : quam vtiqhe fi réuelanre Det) geprilis pfenüttn
ciarepôtuic,potuit ge n tijis agnofeere. foie en im hoc,quan-1
tumæftimari fiatur, fepern*fiilpbfitionis ari>iiriuife; vt
inter làcratiflîmas Prophetarum vocqs etiam ab ihfide-
li hbipînè eius prædiceretur aduëntus, qui pro fide-
liiÿm infideliumquè erat redemprionë venmrus. Et
eanimirum ratio ne prophetat idoloriimlàcerdos, vt, fi i
Iudæis prædicatoribus de àduëfltu Chiifti cteâere fof-*
te gentilitas rénuiflet, fiiùrum làltèm teftimohîum feque^
retur ainftorum. Nec dubitemus, omnipotentem * aè be-*
r - . ' ... hisnifli