1H -ScAftcrti
Jtortc eft I«
igcndurti, 1
Sedulti Hyber. in Ej>tß.
réuertiflè. Pr&mitte^] Vt fii hile
dchr. Præci'pit Tito , vt quoniam' de .Gieta.ad .Græciànv
namgaturi étant,-vc noft cosfaciat|" iicharehis indigcre,
TeÜ habereea quæad viàticu m neceftariaèrant. Difcàftt |||
teme^noftribonisoperibttspraejfe'] Noftros fubsvbcat,qui in
Ghriiiocrcdiderant.quiquiaGhriftietarjtTtSlePauli&Titt
appellari merebantnr.Ha!fc>e$,inquir,in dilcipulosptotefta
tem, doce eos non eflèinfruduolbs; fed Euangeiiftis, &
Apoftolicis vins ,qni bonis opcribus feruiant, miniftirarei
Vt non fini infruRuofi]] Omnisenim dïbpr, quæ non ïa-
citfru&um bonum, excindetur,& in ignera mittetur;
Cotteftaneorum w Ep'tftolam Pauli ad
■ Titurnfinis.
Ta> « 3 « - ,
raÂïlcgi-
tunnGrç
D
Maiü
nunquam
occaiioné
i ptæftac
■î fortuits
aliçui.
SF.DVI.il SCOTI
HSBERNIENSIS.1N
E P I S T O L Ä M P A V L I A D .
Philemonem., ColleóUneum.
C A P V T I . I
___ Aulus vinftw] In car cere vel in catena. Cbri-
] Id eft, pro cohfeffibne nominis Chnl
| | j l B BK {ti. Pbiletnonidileclo | In Gneco non nabes di-
lc«fto, fed diltgibili. Inter diledum autera
ócdiligibileinhociméreftj, quoddileótus ap
|>ella~ripofëftériamiilè}quidile'<ftionem'non
ift.Pbt'eram igitur eo vti vt meo, fed voluntati tuas telin-
quo, vt mercedem habeasignofcenclo.'
TeJrudrinDomino} Ideft,fn yolunrate Domini. Vifeera
mea } Onenmüm , quem Paulus in vjneulis Chrifti ge..
nuit. Simul &pard mihi hoßitiümji Qnod amp 1 irudine lur
nult or urn aud ien tiu m p 0 Uir efte capax, vtin ipfoPaulus
doceret pi u rim os: /
' Salutat teFpdphrds*oncaptiuusmeus] VindüsRoms cum
Paulo. Itfährifioiefu]Nonalicuiüscriminiscaufa^,fedfi.
dei focietate. Alner fimul Epaphras, in Gefchalis oppi.
d ö lu d ü cum parentibuS Pauli a Romanis captus, & ini
Tharfum Giliei«franslarus. 'Gratia Domini noflriltfu<6br'h\
fit cum 'fyiritu veßro} In to'to quidem homine, Sc in ömni i
parte iandorum gratia eft Domini noftrilcfu Chrifti , fed!
-a meliori raaioriparte jid eft, (piritu, de toto horninc
dicitiir. CumJpiritu veßro} Güm a litem in fpiritii gratia fue-
rit, tötum facit hominemipiritualehS, vt carofpirituilet-
uiat, Sc anima non iungatura cärne.
' Coüeäaneorum in Epißolam Pauli ad
merètur. Diligibilisverö is tantum, quimeritödiligitur.
EtArchippocommilitomnoftró~]Hic Diaconus erat.de quo
adGolIoflenfesa:it: Dicite Arcbippó: Vide minjßerium quodac-
cepißt in Domino, vtiüüdimpleas. Etin omnesfanftos] Qui di-
ligitcaput ,diligit & membra. Quia vifeera] Non;tantum
Corpora, fed vifeera fandfcorum, id eft, quos hofpitio recipient
per te refecifti. v
Quódadrem attiiiet] Scilicet Chriftian*pietatis. Propter
charitatem magis obfecro ] Gum nobis fiduciam caufa ipiius
dederit imperandi, tarnen charitate facietite obiecrare
maluimusquam iubere. Cum^f<ttó] Moribustalis,qua-
lesilliquiinfeneduteetiampro Chrifto vincula nbnre-
Culant. Namtu fenex is vt ego, nunc autem vinäus lefuChrifti ]
Etß ämb ó ïènes fumus,tarnen te in aliquo quod nutte vin-
dus fern Ghriftf, fopero. flo e addic ad cumulandum verba,
vt non negètur pètitio.
■ Quémegógenui] Qjua eumcredentem ei incarcereba-
ptizauit. Nunc autem &mibi vttfiQPoftquam credidic inihi.
Et tibi] Ac fi'dicerer,quia tua^ice mihi miniftrauic. Vt pro
te mihi miniftret'] Ex hoc cognofce qualis fit; qui ita mihi
placuic, vtjfoflim èum credere tu a vic,e mihiminiftrare. .
lnvinculisEudngelij] Quxpatior propter didionem Eu-
angelij. Sedfirtecoftfiltoiuo]ln hoc exemplum dat nobis,
nullius (Crtiuiraüdäre. Forfitan enim idea difeeßitad hóram a
f t } Hoc eft, fortafle hoc Dei prouidentia procurauit, vp-
de nohnunquam malum occaßo bonorum fir, vt fuit Io-
feph fratribus fois, he mine ifte fi non fugiflèfï Deum non
inuènilïét j fi Paulum in vinculisnon Vidiflet ,fidem non
recepifleti
Yt in dternum ilium recipiasidmnon vtferuum ^ Id eft, rfa-
trërii in Chrifto reciperes, non fecundam conditionem
fefuitutis qu* temporalis eft. SeÜ pro feruofratreni } Quia
feruus receflit, frater autem in Chriftq reucrticur. Si rfM
tem nocuitaliquidtibi, aut M ff J Fugam furto cumulans
quaedam dómefticarapuita.Domino. Hocmibi imputaj Id
eft ^qiiod Onefimus furto rapuit, ego ipondeo réddithrum,
huiuslponlionis epiftolahxc, St manus propria te-
ftis eft; Vtnon dicam tibi, quod&teipfum mihi debts ] Hxg au-
temdico quaiiadextraneumloquens. Cxtcrum fi adius
meum rèdeara, propter lèrrnónem Chrifti, quem euan-
gelizauij'&Chriftianus effedus es, te Wihiipfum debes ,
quod fi tu rawus es, & fua omhja mea lunt. Si aütém tüa
omnia mea;lunt, Onefirhus quoqne,.qui ruüs éft, meus
' Philemonem Finis.
SEDVLII SCOTI
HYBERNl ENS IS, IN
E P I S 1 O I .A .M P A V L I A D H E -
braE.ps,Collé<5tanéum.
<Ç À P V T I.
Vltifarie multisque modis olim Deüs lqquens patri-\
bus in própheiüy Quo nia m apudHébrèprum
ecclefiasdeftrudorlegis falfa fufpieipneha-
bebatür, voluit tacito nomine de figinis le-l
gis, &yeritate Chrifti redderefatiohem , ne
odio nominis fronte prælati vdlitatem exclüderetleftiohiSiTotaintentio
beatiÀpoftoli fuit in hac epiftola, He-
bfæos i ideft., gentem fuâm ad Ghfifti cohuoCare fidero,
emihéritiamque gratiae, quæ perfidemdataeft, àlegali-
bus difeernere f vmbris , quæ nngclicis roiniftrationibus
fuèruht. Idcirco primo pofuit Prophetasdiuerfis,modis
patribus locutos elle * dirons : Multifarie multisquemodiso-\
ImDeusioijßßnspätribiis hoßris in Prophetis. Proihde non fe-
eun d u mhoefoi u m eminentia noui teftamenti declarator,
quia patribu? quidem prophetæ mifli hint, nobis aü-
tem ftlius, féd quod etiàm prophetarum vel patriareba-
rum nemonifiinfimilitüdinibusyiditDeüm jfiliumyerol
vnigenitum incarnatum e’flè, arque inea^carnc vifumcoQ'
ftat i qua idem homo a verbo Dei fufcèptus,Vnigenïtùs eft
filius Dei. Ideo moxaddidir : Nottißimisautem diebus locu-
tus eßin nobis'] Multifarie, id eft, muleis Sc varijslocutioni-
bus, vtdecem verbalegis, &aliapene innumerabiliate-
ftimonijsvarijscommendata. Multisfcmodis-] Oftenfiöni-
bus,id eft,multisformisin quibus loquebatur. Nuneautem
in hominis & hofpitis forma, vt Abrâhæ.-Nunc in forma
milifis,vt Iefu: Nuncin ignë,vtMofiinr'nbo': Nunc
in nube^&alijs fignis; Atiquarido per l^ftiet'ipfum loquitu
r ,vt eft: Audiam quid loquatur in me Dominus I Aliquan-
dö pér angëlumloquitur, aliquando per fiibiedam créa-
turam, vt in mibe : Htc ett films meus dilectus. Aliquando lu-
cidis, vt: Siaudiretisme,bonatèrraeotneditis. Aliquando ob-
IcutiSyVtïGladiusvosdïuórabit. Olim Deuslocdtuseftduo-
bus modis, locutioque diüina diftipguitur, cüm aut per
femetipfum loquitur, aut perangelicam creaturarti adnosl
verba prömunmr. Gum autem per fèmetipfum loqiiitut)
de verDo eiu»finéverbis Sc fyllabis cpr docetur. Cum ve-
ro per Angelu m > aliquando verbis fine imagihibus , ali'
quandpimägihibus & rebus fine verbis-.
Patribusnoßrisi } Abraham, iiaac,- & Iacob, &Loth, &
Mófi.Et habebis fibilum quàndo dicis ihPrpphétis,id eft,
à nominatiuo prophetia.- Aliter parribus,quicomminus|
fueruritin tempore Prophetarum^ id eft, tori plcËi lfraCI»
Sc tuhcdicisin Prophetis finefibilo.No«ÿ?iw;tjdift<«]N0'
ui fcilicct
Quibotj
mod«D:
us(itlo‘;,
CUlBSpf*
tribus.'
m
■ W *
t^ fd Romanos Colle ft.
JïfaliceTceftamenci, vt; Melioreflfinisorationisqukm princi- j angelörümtniniftràntitimveteréfii-Iegé.Néfirte'efßuamus)11
«Hffi.vt Salomon ait: quia firmius eft quod non audimus, | NeàfàImedifcçdend<>percam0 ?EtfioMnisprauaricatto&î
f quqdilliplim audierunt. Infilio fnó JHoc dicitiir fe- J inobediBitia accepit in flam nicnedisretribitrmiem) Id eft,per le- |
cundu m afin mptionem carnis,vc:jÔgiproprioßlio fuo nonpe- \ gem acce jjräm.Inobedienfia vero legem non-fulcepit.^aie .
percit. Suo^ld eft,proprio.Multi eniin hlij gratia,hic autem ' cùminitiumaccepiffet)^t:ÈxihdecapitlefusfAcere&docere. In
naturaeft. Quempropofuit ) Securidum cainem ^ quia fe- nobis) In omnibus ÇHriftianisfidélibus. Nam feccmiungit
. v, .. . cumfeliquisfidélibüs.ContefianteDeofignisiPrpzfentib. Et
portentis)Dc fuiiitis often fa. Ef vàrüs.vittùtibus)Sznitzti\sus,
vtipamoneseijcitejeßdfos niundatejnortttosfufcitaie. Secundum
fudm volmtawn) Secundum voluhtatern Del., nonfeeun-
durn merirum,Vel facuIratein nóftram. fîoenimangelisfub-
iccit oeusorbetn tefrd)S.cd Chrifto fubiecit Deus qrbem rer-
ræhtttïrum,id eft,ecclefiampbftpefa€tum iudiciurh multiforme
m. De quo toquimur ) Dicend o : O m nia fubieçifti fub
ped i bus eins. Veflatus eft autem in quodam toco ) Spiritus lani^ ppH.%.
élus per Prophetam. Ouidefi Imno,quod memor es eiuslautfi-
liushominis)A. 1 iud èft homo^& aliud eft films hominis. A-
da men iiri n o n-gen i tus,n e que' ex homihefaJtus, Çhriftus
vero ex homine fufeepir carnë.$edquod ai i:Qüidefi bomt
dignitaris fignifieat-ione incerrogat?. Qupniam vifitas eum)
Scilicetinp'âfGôhé,velféfurfëéïionè.M/«Àr^ie«p<i«Iô'wji-
nus ab 4»V«/if);Aflüméhdo carnem,patieridó ccuéem.quod
vt r u n q; angel iseu e n i renp n pote.ft, Et conftttuifii eum fuper
Optra manmm f«rfr«m)Omnis creätura homini feruic, ve eft:
EidominetürpifcibusmariSy&iVolatilib.coejii. Sed quamuisfiæc
Adam conuéniunt, & vnicuiq; homirii, hic tarnen fecuh-'
dum leiïfum Pauli tantumSaluatori cömpètiriErgq Cqn-
ftituiftieqm fuper opera manuutii tuarura,vt: Data eß mihi
om nis po te fias in coelo, & in terra-1» eo enini, quod omnidfitöfubr
tint'^ibd'dim^mnlßdneä^d^V^^i^^y qui fibi filbie-
cir ömnia. Nunc autem needumvidetitus omniafubieiïaéfyQuiu
hohfimul implethrprdphetia ,.licecenim eifiibijduncur
multi^alij tarnen nod,in iuaicioverd bmn'ia eilubijcien-
im.Vtgratia Dei) Gratia Dei fi.Üus Dei dicitur, quiaperfiia
gratiamgratis peecata dimifit, nullis præcedentibus ho-
m i du rif tnefi t is.Pw omnibusgußaret mortem) Géleritas mortis
itl guftu fignificàrutjvt:Ef cumguftajfet,noluttbibere. Dece- Goftare.
bat enim eum propter quem pmnia)Kc(kaurataCuntfi\i(!incair Man. zr.
lis,fine in itrn$:Et per quem ow«w)Gonfiftunt,fiite dlum per G
ipium faéla liint. Aliter : Per quemomnid,ided*creata finit. I
Pr6pterqüc'omni?,idëft,propterglp,ri^ipfiusfaéiafunt
omüia.Perpaßiondcortfummari) De humilitatemortàlis Garnis
inglona reiuireétiónis eXaliari , in cxetnplum eorum
quds adducetingloriam. Aliter cofummare,ip<atnvide-
lice tfalu té perfi ce re .Qui enimfanitifieat) Ghriftus.Ef^«!fan-
ctificatur)Homô iuititicatusper fidem.Ex omnes)ld eft,
Dèopacrë,fîUeexAdam.Hicautcoftendicurfecundu car-
nem ex voa eadcqvhvaftà&Chrifturri eftè quifànâificar,
Ôè nos'qui l'an érihèamur ab eo.Nonconfunditur)Çhriûds.
Fratres eos voca/e ) Diira fcilicet vnum ha b en t pâtre Deum.
jundum diuinitatem non conftitutusYlédconftitircor.di
citur. Haredem omnium l'Aliffilifpoft patrem h»cedesfunti
'hicautem viuentëpatrehsreseft; Ofnniüm ) Viübilium
&inuifibilium, coeleftium &.terreftrium, ytipfeai!.J Üdtd
eft mihi atmispoteflos in ceelo & in terrd. Per quem) Secu n du m
diuinitatem. Eeiamfeeti&feculd) Tempot a,aur creaturas,
vt:Inprincipiq-fecitDeus ccelum Sc terrarn; 'Qufeftjpleri-
dorgloria) Patris {plehdqr: quiaficut fpléndoi- adoieiiön
fèparatur., ficipie fplendor paternaglori^ab ipfö pArre
infeparabilis eft. Et imagofubftantiaeins expjtcjfa ) Eiufdem
naturae&fubftanci« fórmain fïgnatam Sc cxpreilam fia-
bet. Portansquocfeomnia) iKibérnans,qui4nifiabeopor-
tarehtur.laberentur. Verbovirtutisfua ) Seiplo,qui & ver-:
j burti eft,Sc \inus.'Purgationetyfeccatoruttt perficit ) Sacer-
j dotês enim in veteri lege non per femeripfos y léd per ho-
i ftiashomihum peecata auférebant i! hic autem facerdós
j extiritj&hóftila, purgauirq; pedcataper fangulnerh Öégra-
ti a m bapriiïh i w Sedet ad dexterammaieftatis inexcelfis) Hive- |
j ufqaebreuicer Patilus dixit de diuinicate & hunianitacë
} Chrifti, vt de his primitus indicéret Iudaëis, deinde per e-
! ptftolamdé'h^rèdderet rationém.^Eantöhielior'dngeliseffe-
Rus. )Quare non eüin meliorèm prophetis dixit, id eft, le-'
gemmmiftranribus, dumChriftumptiüsprophetis pr«-
tulitï Ideo, qiïia vctuslèx per angelosmin'iftrafa èft, n oua
autem perChriftum.ErgohöcdicitjVtprjecelIenriamno-1
ui ceftamenti oftenderec, dum Chriftus angelos prjecellit.
Filiusmeuseséu) Secundum diuiffitatem. Egohodiegenuite)
Quiainarèrnitatefempernatuseft. AliterrEgohodiegtnui
te, (ècundum incarnatam humanitatem intelligendum
eft. Ego eroilli in patrem ) Hoe in libris Regum Sc Patali-
p,omenon legttur. Cum introducitprimogenitum inorbernterra
) Id eft, Marite. V el cum ducat de eius ïncarnatione in
terra. Etadorenteum omndmngeli Dei) ‘Nam licetïncarna-
tu$ adoratus eft abangclis, quanto magjs fecundum diui-
j nitatem ? Quifacitangelosfuosjpiritus ) ;Duplexangelorum
: officium eft, autenimfpirirum confolarionis j autignem
vindiébe hominibiis miniftranr, vt Hieronymus dicir. A-
liter hic hyperbaton eft, Sc eft ordo: qui fielt (piritus fuqs
angel os,id e ft, v t fint angeli.h beeft,n u n t i j (u pqrnsev olu n -
tacis.Nam angelus qfficij eftnomen,non'nacur3e. Nam o-
I mnès virtutes cceleftes naturaliter fpiritus appellahtur,
| Thronustuus Deus ïnfeculum feculi) Significat autem princi-
I parum Chrifti fuper angelos. Virga aquitatis) Virgam ,
fceptrum regni Sc poteftatis intelligimus, qua Deus alios
rémunérât,alios condèmnat,reddcnS vniçuiqftècundum | ^Sarrabonomen tuufratrib.meis^Apoftolisj&offlöibJlinéiis.
operafua. VnxitteDeus ) O Dcüs.OkÓlatitid) Spiritiilan- \ïnmedioecdefta]lii couentu,&incordib.^orum.L^Mifrftö
Sto.Pra con for tibiis tuis') Rcgibus,(arefdotibifs, prophetis. j Faciarn tefandos \znda.xc.EtitetU'.Egoero]Voyi Chrifti.Ft-'
Ettuinprtticipio) Infiliq. TerramfundafiipStabilctneam fe- , densineum]P&trc.Ecçeego érpuerimeijhlacin Elaiahabetur.
cifti fuper ftabilitatem (iianl. Et opera nununm tuarurti funt t Pueri ?wri} Apoft6li omnesq;in Chriftü credentès: Nóau-
r*/iJSpiritus fanéH;qui etiam digitus diqitur.Notandüm, I tem fécundû ætatem , fed {ècundû mnbcenriampueri di-1
quod hic prius dicitterram, deinde lubiniVi't, (untcoeli. f cUntpriCd/nunicauiruntcatnt&fangutnf\OenticsçQïn\iniKE
Sermoenim diirinus aliquando de tctreftribn's àd coele- | carné habnerunt& langiiinem. Particepseorunde j Paerarâ
ftia mentem eleuat, aliquandodè coeleftibfiS'ad terre.ftriaj j;affqm.èndq çarneiii'&içùgdin&Vt per morte deflrueieteum]
defcendit,vteurrusHçliædëcteloem>Iïas,6cincceliim i-jytfqisàrmisdiabplusvinceretur, quibus alpsinfültabat.
terum cum gloriaeleuatus eû.Ipftpefjbunt) Quia figuraeo- | Morririmperi«}Mircere in morie,pcenamq;perpetuam.O^
rum in melius transformabiturîixqh aïuein fubftantialitor ttbxijrr^rferwirMrijy el Yeteris legiSjfiue peccati. Nufquame-
interibunt.T«4HfeiH idemipfees)N on di Ci t,eras,vel eris,(èd | ntm Angelos dpprehendit] Nôn.n.in.Angelicafori'navenitin.
cs.Etannitui non deficient] 'ld eft,æterhiças tua. Seded dextris j mundum quia non adredemprionéAngclorunr venifilèd|
mets) Ideo à dexcris;dieit» quia nihil êft in ccéleftib.us fini-, j idéo carné appréhéndit,vt per quam peccatum admilèra-
ftrum.Doneeponaminimicostuos ) Doneceos fuperatos& J mus,ip(afedimeremur.Sed/èweBiltrrffeieJHöceftjaftum.en-
1 fubicélosin vindiéla fob te habeas in f ucuto; Scabeüum pe- j do.carnem de généré Abràhæ : pró toto autem gener.e le-
dumtuorum) Pedes Aominieiasincatamo intélligitùCjfi-j men Àbvàhxdicizpt.iVndedebuitper omnia jratribusfimilart]
ueapoftoli&fandu a jVerumëorpushbmiiiiSjanimamqTuuîendo.Fii/f/bpoBri-
. , c ^ p y t T J; ) fe^Hoc eft,ycrus Sc pqtens, & idoneus implere fuum of-
TyRoptereaabundantiusoportetobferuarenoseaquaaudiuimus) tscidm.lneôeninf]Côppotc,Ce\i}Uxe.,Potenseileisquçtentan-
*■ Dum m iniftri fp i ritus no b islèr u i un r , & hæteditat.ém
falutis câpimus.vel coniunge h;b.c àd qualitate m qm riiurn
fi|,pràdiétorum. Abundantius autemdixir,ideft, diligen-
* fois,dum maior e ft autoritas no (feæ legis, quàm aucoticas
Pueri propter
inno-
centiam.
! H
Ofee IJ.
turauxiliari)N on vtpôntificés legis.
.G A P V T I I I .
T 7 Ndefratresfànttivocaiïoniscoeleftisparticipes]Vx:Ve V admeomfics qujonerarieftis,&egorefieia vos.
: Venice
;.ye l;
'Venice