A
Salomon's
(àpien-
cia.
j.Reg.t.
B
t
Templü
Salomonis.
V R*g- <*•
's.Reg.2.
\3Reg'9-
G
j.R e g .i r .
3.Rtg.T2.
Roboam.
Hieroboa-
ÿfiperat
X. uib.
D
296
Dominus vifus eft , petendi quae vellet tribuens optio-
rtem. Sedille non aliud fibi quam fapientiam dari popo-
fcit,reliqua omnia parui aeftimans. Ita fbrano excitatus,
cum ante facrarium Domini cöhftitiflct > indult* fibi a
Domino fkpienti* documentum dedit. Namque duae
mulieres vnain domo diuerfantes { ciim eodcm tempore
pueros edidiftènt, atque ex his alter poft diem tertium
node obijflèt, mater defun&i fomno älterius infidiata,
mortuum fuum fuppbfuic,viüentem abftulit. Inde inter
eas de puero altercatioipoftremo res ad regem deldtaMif-
ficilis iudicij abfolutio inter hegantes; vbi teftis deerat;
Turn Salomon diuih* fapienti* muhfcre perimi jmetum*
corpufque cius diuidi inter ambigenteS iubec. Cumq; v-
na earum iudicio acquièüiflèt, alia vero cederë potius
puero quam dilcerpieiim fr)allet,$alomon ex affeÊtu foe-
minashanc verè matrem eflè conie&ans ; ptfërum illi ad-
iudicauit,non fine circumftancium admiratiohe : liquidem
latenttfm veritatem prudentia protuliftèt. Itainad-
mirationem ingenij prudentiaeque eiuS reges yicinaium
gentium amicitiam ab eo,fcedu(que pëtière, paratiimpe-
rata fäcere.Queis opibusconfifus,teroplumDomino im-
menfi operis faceré aggrellüs jparatis per trienffium i rn-
pen dijs,quattó ferè imperij anh© primum fundamentum
iecit: a profebiiöne Hebraejyum ex j£gypto anno fere o-
&auo,&ó&ogefitriö & quingentefimo. Licet libro’ Re-
gnorum tertio rcccc. xl. fuilie referantur: quod nequa-
quam conuenit. Sit[uidem per ferienyfiiperius compre-
henlam facilius fuerit,vt minus fortaflis annorum, quam
ampltus^nnotatirm Sed non dubito * librariorutti potius
hegligentia* praiierrimtot iam feculisïntercëdentibus,
veritatem fuifle cörruptäm, 'qiiam vt Prophetd erraucrit,
ficut in hocipfo noftrci opulculo fottifum crcdimus. Vt-
dêlcribentium incuria,qu* non ihcuriosèa nobis funtdi-
gefta,^irienèür. - Igitur Salomon ccßptum templi opus
vicefimoanno eXplicuit. Celebrato deindeibidem f^cri-
ficio, dttftaque oratione i quapöpülum templurnque be-
nedixit, Dominus ad eum locutus eft, denuntians fore,fi
quando peccalfenti aeÖdmirtum reliqiiiflènt, tèmplum
illudfolo *qiiahdum. Quod iarapridem impletum vide-
mus,&niox connexum rerum ordinem exponemus. In-
terea Salomon Horens opibus$omniutn qui vnquam fue-
rant regum ditilfimüs r quique fempei: ordo rerum eft,ab
opibusjn luxum & vitia delapfuS,- cum aduerfum iriccr-
di&umDefèxalienigènisconiüjgiafiimpfiiret, etiam fe-
p ti ngentas vxöres & treceritas concubinas haberet, idola
eis ritugentium faarum,quibus litarent,conftituit. Qui-
bus rebus auerfus Dominus, grauiter increpito poenam
denunriauit, fore vtregnumex parte maioreademptum
filiOjferuo illiustraderetur. Idqueitaaccidit. Defttndto
Salomone anno imperij quadrage%fiö,cum Roboam fi-
liusanno aetatis fexto & decirffo régnum patriüm tenere
cospifict,parspopuliab eo offen Ik difcèdit. Etenim cum
laxari fitó ftipendium popofciflet^ quod Salomon grauif-
fimum ifiipofuerat, repudiatis prccibus fupplicum; fauo-
rem vniuerfe plebisauerterat.Itaque confènfiï omnium i
imperium ad Hieroboam defertur.- Is medip genere or-
tus, aliq'uandiu SalomOni feruitutcm pèpenaèrat. Sed
cum éi refponfb Achire Prophetae regnum Hebriorum
annuntiatum comperifletjnecare eum clam deftinauefät.'
Quoille metu in Agyptufn confijgit: ibi^ue vxbre äc-
cepta,ex-ftirpe regia, cognitä demum Salomonis mórte,
in folum patrium regreflus,voluiitate populi,vt fupra re-
tulimus, fumpfitimperium. Penes Roboam tarnen du*
■ tribus Iudfe & Beniamini refederant: ex nis ad trecenta
milfiaparauitexercitum. Cumqtfe acies promoueren-
tur.verbis Dei populus admonetur, pr*lio abftineret: ex
fuonutuHieroboam regnum accepifie. Ita fprefOregi's
imperio, exercitus difapfus: Hieroboam imperium in-
ualuerat. Sed cum Hierofblymam Roboam pb'tineret,-
vbi templódSalomone fafto populus facrificaré Domino
conlueuerat : veritus Hieroboam , ne abeopleberU -
religio auerteret, ftatuitanimoseiiisfupetftitione oócupare.
Itaque vaccam aurcam in BetheLalteram apud Dàn
conftitui t,quibus populus litaret : facerdotefqiic, omifta
«Leu»tribu,ex plebeihftituit. inuifum Dölninbflagifcium,
expoftulatio conlècutai Çrebra deinde inter regeS præ-
lia,dubio euent-u regnum obtinebant. Roboam féptiraö
& deçimo imperij anno exadtOjVita fun<5bus èft. In huiuS
locum Abiudfilius rcgnuhl Hierofolym* fcx annos te-
ntiit : quamuis f.n Ghronicis irienbio regnaffercferatur.
Huic Afab filiüs fuccclfit| à Dauid quintus ferè,qliippe
abneposeiuS: fuit rèligiofuS Domini tulcor. namque dc-
letis aris ludique idolörum jVeftigia paternae perfidü fu-
ftuliti^öedüs cumre^e.Synæfirmauitrciusauxilio Hiero-
boætègnumjquodtümkÆlio tenebatur,multa clade affeciti
ac fiepe v iâ is hoftibùs pr«edam exvióforia retulit;
Poft vnum & quadragéfimum annum, *ger pedibus de-
celiit.Huic triplex pèccatüm adfcribituri vnum, quqd fo-
cietate regis Syriç nimium cbnfifusfirialterum,quodPio-
phetam Domini,hocipfumincrepahtem,in vincula con-
iecit:tèrtium,quia in pedum dolbre rçmédium non a Domino,
fed à medicis fperauerit.Sedïnitio tegni huiùs.Hie-
roboam rex dccem èribuQm defundtuseftf regnùm Nadab
filio rcliquit.Is malis operibus, & tam fuis quàm ina-
ternis meritisinuifus Domino^non vitra bieoniumregno
potitiiseft; priuàtaque imperio indignaprogenies Bana-
ehiæ filiuntfuccefforem habuit, æquè à Domino alienif-
fimum.Ifqj fèxto & vicefimo imperij anno defundus eft t
regnum adHelam filium deuolutum,nec vitra bienniùm
retefttum. namque eum Z^mbri prinçeps eqüîrum epù-
latem mterfecit,regnittmqi occupauu \ vir perinde in Do-
minum atque homines impius.Ab hoc pars populi lecef-
fitjThamni cuidam rcgium nomen delatum. Sed Iambri
ante huncfeptemànnos,& curo.eodem duodecimregha-
uit. At in parte tribus Iud* Aiàb mortuo , Iofàphat filius
eius regnate coepit.vir rcligiofis virtutibus merito clatuS*
Is cum Iambri pacem habuit. ;Defundus eft autem,cùra
regnaftètannos y. & xx. Huiusimpe.rîj tempore Achab
Iambri filins,rex decem tribuum fuit, vitra omnes in Do-
minumimpius. Namque Iezabelfilia Balæ regis ex S.ido-
nein matrimonio accepta,Baàlidolo aram lucolque con-»
ftituit.&prophetas Domini interemit.C^ibtemporeHe- 1
lias Propheta oratione céelum conclufitî ne pluuiain ter-
ræ daret : idq-, régi denuntiauitj vt feimpiüs caufam rnali
efTe cognofceret. Igitiir fufpenfiâ Ccelo aqüis,cùm Ioça o-
mnia aduftà folis ardoribuS non vidum homifiibus, nofi
pabülum iûmentis darent, ip£è fe intra pcriculum fàmis
Prophëta cohcluferatÆa tem'peftate cùm éremum petif-l
fet jcoruiscibum miniftrantibus, vixit<. Aquain toiteris
proximrisjdonec aruit,dédit. Inde admonitüs â Domino,
Sarept* oppidum petijc:ad mulierem viduam diuertité
Cumq; abeaefurienscibumpeteret, ilia caufari,non
elle libi nili pufillum farris,& pufillum olei : quo abfum-
pto i vnà cum filiis mortem expedaret. Sed cùm Helias
verbisDcipôlîiceretur,nechydriâmfarre, nec vas öleö
efle minuendumjmulierpofcéntifidem non cüdata Prophet*,
credere, promiflbrum fidem confecuta eft. Sitjtii-
derfidiuirtisincrementistâtumaccrefceret, quàntü quo-
tidicdctrahebat... Eodem tempore,eiufdem viduæ filium
mqrtuum Helias in vitàm reduxit. Tumiüfi’uDômitii fé-
gem adijt,exprobratoqveifacrilegio»pQppfcit ad fe Om-
ncm populum congtegari. Qui cum properè ceiiehilfet,
accitis idolorum ac lucorum facerdôtibus cëcc. ferè & x.
inter eos inde orta eft altercatio ; Helià Dominum praedi-
cante,illi fuperftitiônes fuas alferèbant.poftremo,placuit
fieri periculum,' VÉfi cuius caefarti hoftiam mifTus coelo i-
gnis abfumeret,rafa effet religio, qute virtutcm edidiflet.
Ita SacefdoteS occifo vitülo,Baal idolum inuocare eoe'pè-
ruritffrtiftrâqfconfumptis inuocationibus, imbecillita-
terh domihi liïîtaçifèfatébantur. Turn forte Helias|mi
Ri
Iczabdd
Hcliai I
cdum I
cl audit.
!J' . G;|
M m
3.%i>
dens éos: Ne forte, inquit, dotmiat,clamate yehemeri-
tiùs,vt‘ fomno qucftenètur,euigiler. Eniitiuerôxnilèrifré-
pidahtes tfiufïitaré1, Sc tâmen quidnam Helias fadurus
f ,i- Reg.ô.v.iAn omnibus Hebr*û,Gr*cis&Latinu tximpïanbui cflèt,ëxpedare. At illc cæfum vitulurO impofuit^CÙm
<5. i p r i ù - f a é t a n i t m . a q u a o p p l e f l è t : i n u d c a t o q a f T D o m ii iO j rum ijratlde tenu Ægypti, qui numerus verijjmè & mcorrupte jttbjt- r . A x . l r . , , • e
P v ij.CMml.bXld.H'U,.N ,.Ju ..r S. expcflannbns cunctis, igm, ca^lodelapfus aqdam cdtn
---- - " ; ‘ ! • 1 hoftia
hoftiaabfumpfît.Tum vcrôpopulusfolo ftratusiDorai- ) difuir^pneçpeimifMiçotdia .depulfis 1
nura fateri, iaöla cxcccari: poltiemo, Heliæiuflù profani ! nura habersrftacum coepctunt. Ioachasdicmfunaus1 Io
Sacerdoces complchenfl, dcduaiqqcadtotrentem,ne- j ha:filio reliquitregnura. Is Amafi* Regiduarura tribuû.
cati fiinc. Rcdeuotem inde regemprophetaprofeçutus’ ci»Ue beUuminmlit.viftoriadipotirus, roulram pradam i
eft. Sed cùm eireiabel régis vxorvitæpenculum pararet, in regnum fuum conucrtit. ldm ob S u y B * ac
ad remotiora feccffie. Ibi eum Dommusallocurus eft.le- cidilfe traditur. SiquidéldiirMomm fines vidior ineref-
ptemmilliaïrrorumefleadhuepronuntians,quilç,idqlis fuspaolagentiseiusairumprerat. Hic nouera annos re '
nondediflenr. hbirumrdHelisfuit.quifqlumfeifaqri- j gnafterçtibitur.quantùminEbrisRegnoramreperi Sed
legip immunem eue çrediderat.Ea rcmpeftace Achab rex • inParalipomenis , atque eriam in Chçonicis nouèm &
Samari* vineam Naboth idhccentem fibi, concupiuit. viginti annos imperium tenuifle annofajum eft-eanimi
Quam cùm il^e et vendere noluiflet, dolis Iézabeliqter- { rum id perfuadente rarione, que in fiis Regnorura litris
feâuseft. Ita.Achÿvineapoticuseft. cùmeamen Na- i facilè pérfpici poreit. ïotam enim Rex dc*em tribuum
both mortemdoluiflc referatur. MoxperHeliamverbo oflauonnuoimperij Âmàiietràditurreoniirecoepiflir.T
Domini in£repims.agnitoque crimine cilici^indütus. e- nuthq;|c quadraginta ànnosf mperium cenuifli: regnan
giffe poeuiccnnara traditur. Quo Éufto.immiuentem poe- te deroùm Ozia A-maziæfilio, quarrpiraêerii eius anno
nam auertir. Namque rex Syrie magno cum exercitu, j defijmftuseft. Qua ratiohe yiginti&nouemannos Régi
Amafiæ effecir. flaque duobus&trigintaregibus in focietatem belli afcitis,fines nos hocipfom fecuti, quia-
Samariae ingi;eflus,cuii> rege vrbem obfidere coepit. Adtis
deinde oblellorum rebus,dat belli conditioncs,(i aurum
& argentum & feeminas tradidiflent , fore vti vitceeorum
‘parceret.Sed taminiuftis conditionibus extrema perpeti
fatius vifum. Ec cum iam omnium defperaca eflet lalus,
Propheta a DominQ milTus j regem adit, hortacur ,vt in
nem temporum perfequi placet* Chronicorpm audqri-
tati acceflimus. Igitur Amalia:, Ozias filius fucceflit,ham
in partedecem trib;uum Ioas diem fun (ftusjorkm filio io-
cumfecetat: poftq; huric Zacharias eiusiilius regnauit.
Horum nos regu,omniumqi qui in payte decem tribuum
^««»uu .u ou aiui vt. ai i Samariae pr*fuerunt,annoranda efle tempora non nutapraelium
exeat : cunétantem multis cqnfirmat. Ita etu- 1 uimiis.-quiabreuitatiftudentësfuperfluapmifimus & ad
ptione faâa,fufi hoftes.copiofaq; prædareperta.Sed poft cognitiohemtempbrum., eiuspbtiflimumpartis ahnos
annu reparatisvmbus,Syrus in Samariamregreflus,acce- credimusperfequendos f qua: in captiijitatem pofterius
ptam eladem vltümire cupiens , rurfum virfus eft. Eo abdu<fta,prolixiüs tempus in regno habuit. Igitur QziaS
praelio cxx. millia Syrorum interiere : Regi yenia data, rfegnumludæadeptus, p^cipuaincuraDomini c o g n o f™
regnum ei & priftinus ftatus concefliis. Turn Achab vec- cendi habuit, ZachariaProphera plurimùm vfus Efaias
bis Dei à propheta increpitus, cur abufusdiiiino mune- etiamfub hoc primum prophetalle traditur* quomeri to
re; hofti fibi tradito pepereiflet; Igitur Syrus poft trien- | profperiseuentibus aduerfus finitimos bella gelfit Ara- *
nium,bellum Hebræis xntulit. Aduerfum hunç Achab, j basetïam deuiqit. Iamq- Ægyprumterrore nominis fui
pfèudoprophetarum impulfu,in prælium delcendit,fpre- conculferat,elatufq; fecundis rebus •ïlliçitapræfumens
to Michaeapropheta,& in vincula Coniedo, qüôd ei ëxi- incenfum Deo obtulit : quod folis facerë Sâcerddtibul
tiabilemforepugriam denuntiaflct:-Itaeopraelio Achab fas erat. Iraq; cum pet Àzariam Sacerdotemincrepitos
interfedus, Ochoziæ filio imperium reliquit. ls æger i eo loco decedere cógererur, atq; in iramexarfifler lepra
corpore, cnm exminiftris, qui idölum pro falute eius ; o|>pletûs deteflie. Qüp morboaffediisyiçafundus eft
confidcrënt, mififlèt: Helias àDeomonicus,obuiâfti fe ! cùm regnaflet annos duos 6c quinguagirita Regnum in-
eis obtulit, increpitofque renuntiarë régi iubet, mortem j deloathæfilio datum: ifquc admodum fkndus fuilfe tra- t f t 1
cius confecututam. Tumrei comprehendi eum,ac de- ditur, prölpereó; impernim adminiftr^uit: gentem Am- I
duciadlè iubet: fed milfi, ccelefti igné àbfumpti, Rex, 1 ifionitaturti belloyictam,ftipendium præftarecoëgit: re- I
Vt propheta prædixerat, obijt. fuccclfit autem Ioram bi, gnanitautem annis x v î. Eidem^ Achaz filius fucceffiri
frater eius; ifque dtiodecini annis imperio pocijûs eft. Ac Celebris circa 'h*c tempora Ninmicarûm fides traditur* ii?ar’2%
in parte duarum tribuum Iofaphatregëdehindoiloraih IdoppidUra olimabAfliir, Seon filïö çbnditiim" capuè1 R, *
filius regnum tenuit annos duodeuigmti. Is Achab filiani. I regni Alfyribrum fuit; frequen? tüm iricolcririum multi- f ■
vxorem habuit, foCero quàm patri propior. Poft hurië tudine, alens Vftorum millia c.&xx.atque,vtirimaghd I
Ochozias filius imperium adepcus eft. Lloc regnante,He- 1 populo, abundahs vitijs. QjieisDeusmotus,Ionamffo- Unx-
lias translatus refertut. Eodem tempore Helifæus dïfci- phetam exludxa ire pr*cepTt,ac den un tiare vrbi excidiü
pulus eius,multis fignis potens extitit: qu* prnhia norio- , ficut olim Sqdofna & Gomórrha diuihis ignibus cönfla-
ra funt,quàm vt noftro ftylo egeânt. Ab eo eft viduæ filius ! graflçnt. Verùm PropHetä prædicationis iftiiis minifté-
refufeiutus. Syrus lepra purgatus. Famis tempore, pm- [ dum detre<5fens;non iX>ntijmacia,fed pr*fcientiä,qua vi-
nium return copiafugacis hoftibusinuedä;in vfum trium j debat Dotriinumpeenitentfä populi placändum/nauim;
exercituurnaquæpr*bitæ: de exigtto olei immodicis in- j. q u * longédiueffaregioneTHärfos petcbatjConfcenditf
crementis folututn mulieris debitum,& ipfi fufficiens vi- j Sed vbi in a^tum pfocéflum;hautæ fiditiâiriarisedmpdl^
uendifûbftantfadata.Huiustemporibus,Vt diximus,0 - fii quifnam eflet maïi caulk, forte explbraiiére. CùmTu-
chozias duarum tribuiith çrat rex: decem verb Ioram, vt per lonam fors decidiflèt,tàhquam piacûlum ténipeftàtis
fuprà rerulimus „ imperabati Inrerque eos foedus iiftum. in profuiidum proièduseft : ëxcepiufquei cetb,niàfinô H
Nam & aduerfus Syrqs iumStis viribus bellatum: & ad- j nlonftrq, kcdeubràtus, pbft triduumTeré Niniiiitàrum lonal i
uerfum lehu, qui per prophecani in regem decem tribuû littoribusèie6lus,iuiIaprædicac,vrbemfciiicetbb pecca-,
vnéfcus fuerat ', pariter in prælium egcèfli, eadem pugha | ta populi tridubperitiiràin. Igitür non diffimulàntèr vt
int^riere. Sed regnum ioram Ichu cenuir, pofitq Öcho- olim Sodömis, audita eft vox Prophet* : , ae ftatim iulfu
fcia in ludæarege.Qmyno anno regnauit: matereiu^GoV ! Regis, exemploque,pbDulus vniuerlus, quin&receris
tlioliaimperium occppauit,adempto nepoti imperio,e t - , nati,ciBo jjocuqueabftineire ipberituri iumëntâitidem SC
iam turn paruo pueua, cui Ioas pomen fuit. 5ed fiuic ab diuerfl generic ahiihàlia êômptilfkfahre àhfiti; lämentaii-
auia prxreptumimperiitmipoftoëtofëreatinos, per Sa- ciqmfpecièm cùm Hbmiriibuspræbebant. Ita immiriens
terdotem & populum depuifa auiaredditum.riicimtio | rriâlumaûerfiim, Ion* àpudDeum conquereriti, quôd
tegni obferuantiflim^.diuini cultus fuit, magnifq; fùm-, 1 fides diëfis non affuiflet :'refpohfum; pienitentibiM ve-
ptibus templumexot^auit, pàft adulationèprincipium j niam negari noh pblïe. Ac in Samaria Zachariam regem
deprauatus*ad,ofatufqueabeis,Dei.iram meruic. Nani- 1 adrhodum ibpium , quém fuperiùs regnaflè meftio-
que eiAzahel R exSyri*bellumidtulicrincliriatifquere- ràuimus, Sella quidam iRteremit, regnumerue óccupabus
fuis,'auroTempli,pacem redemir.Nec tarnen ea po- uit .* idem que Man* iufidijs , eXempjo faCiifuiperic;
ntus eftjfafti inuidiaàfuisinrerfe^ùs,anno imperij quà- 1 , - r •
dragofimo.Hûiç Amalias filius fuÇCelÉt. Atinparteder f ^ ‘eXr^t^vfHtvidét^ixempUribui S. Seuerus : nani Amiteru
tribuum defùnâo iehu,IoacHas filius eius regnauit, fi*™ *9l «ônotregnajfeidiferu babetUr txprtjfum, +.Rtg. 14. V. l.in La.
inuifüs Deo,malis óperibus ob quac regnfl ei us Syris pi*- I