toheùrfus,tiincEarbaroi:umiqüivc- fortunanequicquamaderaht t hadenusenim quafîex-
Hr Arrinariaiuiiienta , quæin ipfo exitu tem- tràretia conftituti mirumfibi jpfc m modumgratulabantur:
pus anieucitcrar rclinquebant ipfi autera mox egteflu
Uutaliquantumijuuprogreffi.nam, vc fins quamcml-
* j— , illinc vero
poftea vero vt vrbem iplam denuô inuaderent, vel tnnri
partem aliquam difijci etiam atque etiam optalïênt. Vl-
queadeô immenlà ôc admiranda Dei fapientia eft ; necar-
raa vllafortia,necanimus quifquam folersaut induftrius
eft,quæ Dei auxilio fuerint deftituta -, [ cum in nonnüllo-
rum pernicicm fuum ipfum conhlium, arque imperatoria
calliditasfæpe cefferit. vt fnihi præclarèid didlum videaturi
homines Dei ludibçium eflè, euhdemque rebus hur
manis,perinde aealea lulîtarcjidque cum primus ex Græ- ,
eft Homerus animaduertilïet in Patrocli exequijs ludos
inftitutos vaciaque cuiufcumque certaminis præmia pro-
poiîtafinxillè.in quibusde quorum visoria maioromni-
umerat expe&atio, eorum Temper inferior eft conditio*
Teucer ab ignobili fagittatore fuperatur,Et
Optimus extremo bijugos agit or dine cur m .
Iuucnis veto à ie'ne pedum pernicitaee vinchur Aiaxque
in graui armorum certamine reprehenfione non caretjat-
quieundemipfeeorum omnium qui ad Troianamexpe-.
ditionem profe&i fiint vn o excepto Achille, longé fortif-
fimumfuille prædicat : verùm arte (inquit) ex vdtario-
ne,æcate,ingenioque præftare fi cum diuino numine cort-
feras,autnulliusautexigui momenti eft. Sed vtad Ægy-
ptios redeamus , limul atque ij portas manifeftè tcnue-
runt,murofque inter Te atque holies medios habuerunt,
in eos qui reli&iétant , partito agmine , omnem impe-
tum conuertere,vnà quamplurimos cædere, iaculari, cæ-
fim, pun&imque ferire, ad munitioralocaconfugientes
cumiplîstemplis, ipfîs facerdocibus, tanquam velpasin-
ccndere,nequicquam quiritan te ,"ac vociférante Typho-
ne , quando is Scy t h arum religion! addiâus erat, ad eol-
que legatos de pace rtiittendosellè cenlebat, ac poliremô
luos om nés conatuseo referebat, vrBarbarorum copiæ
rurfusin ciuitatem irrumperent, quafinon atrociffimum
P ei quoddam antea malum infliâum eflet. At veró plebs
fpontc lua nulloque ducepallimferebatur, præcerquam
quod dijs ipfis iuuantibus fibi quifque ducis , ac miliris,
mànipulidùaroris, aemanipujatis inftar erat. Quid au-,
tem volente Deo, ôc animos hominum ad tuendam,ôc o-
mni ope Conlèruandam làlutem fubito impetu, ôcàcerri-
mis ftimulis concitante fieri nequeat ? Ne que iam ergo
vrbisportasTyphonisarbitriqpermitcebant, & iplàde-
mum tyrannis quafiexanimis marcefcebat, cum id vnde
ptimum iliaconfiataerat Ytbeeffet eiedtum ; prima vti-
queconcioneapudlummum facerdotem coaèta, facer i-
gnisaceenfusfupplicationefquepartnnob ea, quæ gcfta
elîèn t jgratulatoriæ, pattim eorum quæ m ox agenda erant
imperatoriæ, dijs habitç funt. Deinde Ofiridem,quo nulla
antea certiorrerum Talus, quamprimumdari fibi poftur
labant,qucm quidem dijsfauentibus, Saceidospollicitus
eft, vnaque cum eo fi que m fiius in Ôficidem fauor in exilium
relegaflèt. Typhonem porrô vifum eftperaliquod
tempus tolerance decipi oportere,is autem quod nô fub-
fime fuppetias irenc, geadum referebant
jbpnli cutba frequens ..quoramhic cafuaoccumbit, îl-
c Scythamobtmncat, & hune culftmScyçhaalms, ac
vtriroâue tempes autabalio fternebatus abqms , aut
alium interimebas : popalus ettim , quicquidmma-
nus -veniflèt, eo, tanquam tumultuarijs armis, vtebatur: ,
Sed& vel caeforum corpora fpolianti, vel viuis en^ien-
ti.eladiorum copia fiebat, multitudine verb longe erat
barbaris fupçrior , quoniam alijquam longiffime a ct-
uitate caftra pofuerant t quo minus fibi timons ab eo
aemine, effet ,'qüodfpeeie tenus Deus in eos cotnmo-
uïtat, vtj quam in foapoteftate ciuitatem habetent, nui-
fam face rent, teliqui yetà numéro ciuibus inferiotes rota
vrBe impedimenta cutabant , ne quid in ea rehn-
qnetetur; Plûtes igitut cum paucioribus pro re mata
congiedieba&tut.tamiisfcilicet.quiadpottaspetuenetan
t, quàm qui ex vrbe perpejuô ad egreflbm con-
fluebant, damotque iam inctebteteebatpdi dcotum po-
teftas tum dariffime innotuit. Nampoftquaminvmuerfam
ciuitatem, quantaquanta état, Sc in batbatotum
exeteitum tumultnationis fama ptopagataeft , vtrmuc
iamptidem aliotum impreffionem metuentes, ctuipm
quidem vnufquifque ftatam , lolemnemqive Ægypto
hanceite diemarbittati, in qua batban pudotem ora-
nem-ex compaflo deponetent , ptluf^uam oppete-
terik , ftrenuiealiquid patrare , virtutemque ftpuitura
locohâbete apudfcftatuebant , quando falutis tuf n-
dx ne Deus ipte quidem fatis idoneas fponfot cfle vide
hatut. Etgo vbi maior tumultus etat.eo le violentée pro-
trudebant, idque in lucto ponebunt, fi telidis adhuc te-
ftibus bclli difctimeû fubitent t Batban autem taptim
fcipfos fiibduxerant, St deptehenfos te effe ra ti, ipte-
tisijsquos invtbe intftçeptos reliquerânt, (qnanquam
quintahaefetmepats exptckus cratj ipfi fib.jpfis mctu-
entes, ne ab hoiübus inuaderentut, infogamfecon-
ijeiunt, longequeàciuitate caftta conftituunt, gratum
id in ptimis ducentcs , quod cum de toto exerdtu pe-
riditatuti effent , maxima patte incoluraes eua-
fiflent. Eorum verè qui invtbe relidti erant , nonnul-
E in dniam adhuc aedibns verfantes , quodiamdndum
diuinitus pcrculfi Scythas ab Ægyptijs gtane quid-
piarn petneffutos fufpicatentut, in eos qui eruperant,
tanquam m fugitiuos , incurfionem fatham , ftatim-
que diripienda effe caftti petfuafium habebant -, fibi
haque fuo loco manentes probe confultutoS putabant,
fi pofitis atmis fupplices confidettnt , hocenitia pacto
fidemfadutosfelc telosideo refiianfillè, quodnullum
Ægyptijs maium inruliflent, illos vero dignam fuotum
icclctom meteedem vetitos vrbe decelGffe. Qjtamob-
tem foli ij qui ad portas occurrebant, , circa quos fum-
maditeriminiserat, teivetitatempetfpeaam habebant,
— __ inde pro luis virtutibus ornât us elTet (æquum autem erat
nuUas Ægyptijs confertas vires, neque inftrudas elle co- j vt qui Ægyptios potilfimuimin Scy tharum feruitutem renias,
nonarmatos, non arma, noniaculatpres, nonia- ; degerat, is tanquam belli expiandi vidtima madtàretur)
GuU}iidemquepro temporis occafione confilium capi- quodinquameius vlcifcenditempusiuftitiaprorogalfet,
unt/vtv ifi polfent, occupais ciirftatis portis palantes, prudentilfima quidem ilia, âc difpenfandæ occalîonis pc-
ac temerè interrorem aâ:os reuocarent ; ltaenimvni- ritilfima,dijsfeleimpuftèprorfusillufurü%erabat,cumq;
uerfam,nidi inftar ciuitatem.nullo negotio direptum, ac tyrannidis adhuc habitum luftineret,pecunias niulto tur-
fiubmetfium iri : Grauiflimo ergo circa eas commifib prae- | piùs, atque exadiùs cogebat, adeoque vt iterum yel à fer-
iio -Ægyptij viâoriam reportarunt : cuius nomine Paea^, j uis corrogaret, nunc quidem ingçns quoddam malum
naceiebrantibus nouus tamijs quiintra, quàm qui extra j quoad pollet infli&urum fe éffe minions , nunchumilis
ciuitatem erant, Êarbaris terroraddebatur, confe&am e- ; rurfum & lugubti oratione ad iriifericordiam cômoUens:
nim Ægyptijs rem omnem illiaduerfus hos, hi aduerfus | Ne (inquit) tyrannide excidam .* tanta proféré amenda.
/i* - i.’l___f ï f l A,, m C a l a in h irpm ! n nrrsli1» & n<o lin ir3r<>rn it,3(irh n ii^ P iim in im i rnnarUi. _-
illos die credebant \ mutnoque tele inuiccm iuctuptoic
quebantur i Interim vix lingulis portis ianuas fingnlas ob-
2ete viftot occupatat.[eli autem non leqe iftudThebis
negotium quarc centum pottse Gracorum carmmibus
cciebranfnd cum vuusex ijs qui certaininici, quod ad
pottas eommiffum erat,interfucrat, fcquc medijs ex at-
mis,vthoc ipfumrcnunciaret,eripuerat, cettioteseadc
dt ftuliditate foit,adeoque eum animi fitperbia excccatat,
vtadularione,& pccunijsfucufcfacetdotif'adurumfpc-
taretj verum nefasiliieratpattijs legibus opes aediuitias
anteferre, quiuctiamBarbatosmotis cattriseffusedomfi
ptoficiteentes proculque a Thcbis rfmotos, nuntijs, füp-
plicationibus Bc munetibus teduüit,necquicquamaliud
lotV t tine . p r facla' e>< i■u s cojn fii. iaqau, e( omnia*, qx ua m Barbatis ,t uttem jpa*r vo
Scyrhas facie, vrbemquc in foam ditionem reda^turos pinandas elle Ægyptioriim res apertilfimè prædicabânt,
pollicetur: atque ij eodem tempore laudata,damnataque eratque perfpieuum illüd am ici film omm Scythaium
____________ _______________________________________________ priefidio
præftdio frecum,lccurura,& ab omnitimore vacuum cl-
fc,autfimmu5illud,&libenterijfdem vti, ne eo viuente
Ofiris ab eXilioreuocatusrerumdenuà potirecur:quoeir-
ca Barbaris manifeftè non ad immutandam, quod prius
lulceperant, le# ad euertendam funditus rempublicam,
Scythicoq; moreadminiftrandam,exercitum admouen-
tibus,cum fytvno verbo dicam) inftruóta ciuium multi-
cudoea quæ veroquemalo, bello inquam ac lèditione,
difficillimafuntexperiretur.’ exfeditione quidem dome-
fticamdeditionemacproditionem , quæ in bello minus
reperirilblent.Exbelloautem quod commune id omni-
buseflètpericuium, quoniam leditionesipfæ publics a-
lioqui laluti côfulentes principatum duntaxat ab his qui
eum polfident, in alios cranferre conântur, tune autem
quæ vtdnque détériora funt in vnum coaluerant. Ægy-
ptiorum fané nemo fuit, çui non tyrannus indigna moli-
ri, 6c patrare videretur ,idq; vel nequilfimi homines iudi-
cabanc^quos communis me eus in ofticio côtinebat, quod
iplum dij expe ctandum ftatueranc, vc ne v 11 uni contrariæ
faôüonisfomentum claminRepubl.aleretur, quod etfi
iufta,ac verifimili laltem mali exeufatione non carerec.
T andem itaque deorum,fcnumque concilium inTypho-
nemcoa^umeftydeteâaque ea,quorum iampridem fi-
gillatim rumor in vulgus fpargebacur,foeminæ Icilicet v-
triufque linguæ péritilfimæ,quæ fua inuicem côfiliaigno- «
rantibus aperiebant, hinc Ægyptia Barbaræf illinc altera
alteriuslènfum,atque intellectum enarrantes,mollclque
infuper 6c vtrumque fcxum ementiti,ac delatores,omnes
ex eorum numéro, quos aduerfus Olîridem Typho cum
vxore filbornarat,quorum nuperad tentanda grauifiïma
feeleris argumenta opera interpolita fucrat, opporcuno-
rumq-, locorum occupationem dedente illo,6c iplam tan-
tùmnonobfidionem admouence, vc difticillimis Vndiq;
malis facra ciuitas circumueniteturjfummoqi præterea id
ftudiocentatum,vtinaliamfluminis ripam Scythæ traij-
cerencur,ne dimidia tantum parce Ægyptiæ res pelfimè le
habçrent,lèd vt omnibus vndiq; expugnatis.nullumquç-
rendiOfiridis otiumfiiperefiet,hæc cum manifeftis indicés
deprehenfa elTentjVno ille hominum conlènfu carce-
re damnat us eft,ftatutumq;vt quid eum poenarum luere
aut pendere oporteat, alio mdicio dccideretut. Dij veró
ijs qui aderant adfelfbribus laudatis, quod dignaineum
animaduettifiènt,ipfiTyphonemfimulacque vità excef-
ferit cruciatibus ttadendum, atq; in Cocytum deturban-
dum>demumqj ditis poenarum-vind icibus, ac Taitareorü
dæmonum generi poilTitanas, 6c Gigantas adfcribendü
communi fulFragio fcifcunt,vt Elyfios campos ne per fo-
mnium quidem viderepolfit ,fed ægrè tandem aliquan-
do emergens làcrum lumen inipiciac piarum mentium,
6c fdslicilfimôrum deorum Ipeâaculum. Atqj hæc de Ty-
phone haâenus,profana quippe omnia,ôc eiufmodi quæ
tutoefterri polfint. Quid enim in hac terreftri natura fa-
crum aut arcanum inueniri queat ? At Ofiridis hiftoria là-
cris fermonibus,myftcrijfq; Celebris eft,ira vc periculolum
fitvllisearn monimencis, 6c narrationibus commendari.
Nam quod ad ortum illius,educacionem, primarudimë-
ta, difciplinaSjÔc lànâiones magiftratusattinet, quoque
modo in deorum acdiuinorumhominûcomicijs ad fum-
mum imperij faftigium eueètus fit, Ôc idipfum fit a/Iècu- |
tus,vtq; connataineum coniuratio eft, quandiuillaper-
lèuerauerit,necommnoeuiceric, hæc inquam ôc memo-
ratu haud indigna funt,ôc funt d nobis antea tradica.Qui- ;
bus 6c hocaddamus, viroplançfoelicfnon inutile fuillè
iftud exilium,toto namqj iïlo tempore auguftilfimis coe-
leftium numinum facris initiatus elt, ôc eadem inlpexit,6c
abdicataReipublic.curaanimum ad contemplacionem
appulit. Dicamus ôc làcrum iiliusreditum,coronacamq-, |
plebem,vt vnà cum dijs exulem reducerec,folemniq^ pô- |
papræcederet,vniuerlàm continentem in occUrfum per- j
agrantem,pernoâationemq;, ôcfacularum geftatioüem,
öcmagiftratuumdiftribucioncm, ôcanni ab eodenomi-
nationem,ôcinimicilfimofratricôdonatumcrimen, que
ab infenfilfima plèbe deprecatus eft, deolq; vtillum ifer-
uarentrogauit,benigniorem lelè multo, quàmiuftiorem
præbens. Haâenus Ofiridis mèntionem fcciflè audea- '
___ ______________
mus.Deinceps vero linguis fauendum nefeio qûis ait, qui
de facrisreb. cautè ac cîtcüfpeâè loquitur. Quæpoftmo-
dulèquuncur,ôc mctis,Ôclinguæfueritaudacioris enarra-
re,quæ per me arcana,ac moriimentis intaâ:a fileStur, Ne
--— Ad quafoinonefty luminafleet at,
Tamenimisquiprodiderit, quàm qui vident, numinis
indignationemincurrit. AcBwïotios fama eft,eum qui in-
fubidè infiliens Bacchi Orgia'inlpexerit, protinus dilcer-
pere: ignoratio liquidem làcrisaddit authoricatem, pro-
ptereaq; noèli myfteria coromittuntur, Ôc inacceffæ fpe-
luncæ fodiuntur, temporalocaqueexploranturabditis,
Ôclècretiotib. lacris occultandisaccommodatiora:£orfi-
tan tamenillud tantum fas dixilTe fuerit; ôc ita dicimus,*vt
quæ pcofàna non flint, quoad fieri poterit obducantur,
Olîridem nimirum fenem, quàm iuuenem plusgloriæac
fplendoris obeinuille,idq; à dijs prçmium conlècutum,vt
reipubl.maionbus aulpicijs,ôc fignis præeflèt,prçftantior-
que ôc diuinior videretur, qui vr eum homjpes vllis incô-
modis afficere poflènt,atque ita quam foelicitàcem Ægyptijs
ab le côllatam Typhonisimperio exoletam atq; eua-
nidam offendit non modo reftauratam.fed ÔC luculentlo-
ribus inereflieritiscum priori incomparabilem reddidit,
adeo vt ilia futuræ duntaxat initium videretur, folaque
eius reprom ilfio, quo d à Græcis vatibus læpius decanca-
• tum fuit,fuillè olim tempus,cùm virgo ea,quç nunc fidus
eft,quàm vt opinor,Iuftitiam appellant,
------- Terreßribüs effet in or if
Canjpeftufy hominum fugiens, non ilia virile,
Non muliebregenus veterum fugtebatauorton,
Scdpaßimfedes,quanquam immortalisa babetott i
Hominumquecontubernio vtebatur:
Tempore non illo quifquam anxia iurgia norat,
Infejtafvefori lites,nec tnfita bella :
Vtuebant porker: longAunc abfuït aquor
N ecproculinfida viâuth aduexere canna:
Sed iuga,coniunâique boues,fimulalmaviroruni t
lußitia,atque aquiplenè dédit omnia*virtus.
Hoc er at,tn terris,donee fuit aurfu proies.
Quandiu(inquitjnullum cum mari commercium hàbtie-
runt,aureifuere homines,deorumqjCÔlbrtiopotitifudfc :
Simul verô nauigia inueèta funt, operofiufque in eorum
j vfum vita hominum incubuit ,adeolèiuftitiaexhorainû
focietatefubduxir,vt vix, acné vix quidcmlereha noifte
petuideri polfit: Et fi quando perfpiciatur,lpicam non te^
i monemprætcndatjvel nunc forte kpfura prælenfqi cum
hominibus congrelfura, fi defita nauigatione ngricolatio-
ni ftrenuam operam nauemus : Sànè quæ de ea à Poè'tis
canuutur,non alio tempore, quàm fut gloriofilfimo illo
Ofiridisimperio contigerunt.-Etfi verô dij haud ita fubi-
tôab exilioreuocante^cunèta in illius poteftatem rede-
gerunt, nihil tarnen proptereafaciamus. Neque enim vt j
in melius, i ta in peius lubitam mutationem capcre R e-
rumpublicarumnaturafyoteft: Namquodadnequitiam
attinet perle ilia, açnullodocentefacilè addifcicur, vir^ j
tus npn nifi cum labore comparatur; idcirco præire opor-
tuit,quirempubl.repurgarent, deumquepedetentim at-
j que ordinc quodam progredi : Olîridem verô priulquam
i quiete otioquefrueretur,ôc multa viderej & audire q»I- ' I placima,quoniampleraqueregijsauribus celantuf. Vc-
J rum cauendum iam eft, ne quia minime peruulgandiitn
i enuntiemus , ôc nohis quidem edrum quæ antea dièta
; funt,caùlàlàcrapropitialint,quæauteminfratre,ôc acci-
j tliflèolim ôcaccidere impræfcntiarum dididmus, admi-
ratione prorfus, ôc conlîderatione dfgpa élîc videntur*
quid demumcaulæfitcurcum fingulari quilpiam natura
alicubiedituseft, quæque non mediocri,fedlongillî-
mointcruallômeliorfic autdeterior cuiufmodi eft , aut I lincera fine vitiovirtus,aut vitiû riulla virtutis admixtio-
I ne tempetatum, in eius Temper confiniomcrura id, ôcab
omnipermixtionefecrerumadnafeatur, quod contrariu >
eft,itavtexeademdomoduajtantdpereàfeirtuicem diffitæ
res ptodeanc , vnaque ambo hæc germiha radice ni-
tantur. Scifcitemur vnque à philofophia quæ lie huius
tam admirables euentus ocealio: illaverônonnihilforcé
1 àpoëcis mucuaca,relponfucaeft.Nimirum,ô homines:
G 4 J9olia