A
Ioa. xi. 41.
Stare.
Sedert»
B
'fa 6.1t.
!oa. 12. 39.
Exod-y.ió
c
7.
lfa.61.fi.
tyhj.23.
lfa.66.1.
D
BL f‘4 *4
Tria géne41
ra homU.'
bum fair
uaudorü.
R '- im î-
Corlapi-
'deunt.
jOarncum.
I dm ,im ; (j-dmbmptdescim,&duabuiioUbmt : &chmakM -tendit, « docile , Si qnod isfinuanm poflit recipetc
•• compuniâionem. r rp o M E NON.
I exercituum. r . . . . ,.
Kefp.ln hacvifioneloannes Euangelifta Dominum l e - Iwt t r Quid eft quödicribitur in Paralipomenohî QUtt
fum Chriftum ab Efaiavifum clfè teftatur,dicens;H<ef <fixif habttabatmHierufalem infecunda ? •
Efaias,quandoviditgloriameius,&locutus ottdeeo. Primumér- Refp. In iecundafcilicet parte. Ezechutsemmfecundum
i eo hic quæritur ,quomodo Séraphin circa Domini ,thro- Hierufalem murum fecit, hlmsq; ems Manafles certium.
I num ftantes pariter & volare dicunrur ? Bene hoc fermo- Habkabacergohæc, de qua feribitur in fecunda parte ek
ne myftico propheta depromit : quia Deo ftare idem eft ukatis.* '
quod volare , & in fublimeexaltarc : fedebitqur feftinat! Inf.-Arcam Dominion qua cram duæ tabulae teftamenobtutibus
apparefediuinis. Qüod verb Séraphin alis fuis ti^ubablatamefTecredenduroeft?
faciem openreindicantur.hocidcircoquia ncq*hopinü Refp. Legimusin Parahpomenon,Iofiamregem Iuda,
quisquä neq- vllacreaturadiuinæ maieftatis lumen con-1 cü Hieruialem faceret Paleha Domino,ad Leuitas ltalotemplari,
vt eft ,poteft. 'Facienf ergo 8c pedes volant, to
quod nobis & ante mundurn prakerita, & poft mundum
futuracelentur. Alae quoqj Seraplrin indicant diuinimi-
nifterij velocitatem. Quteideoh'ngulis fens iunr,quia ea
tantu in mufldo, qute fex diebus funt fabla, confpicimus.
Quod verb after ad altcrum clamant,Sc dicunr :San<ftus,
famftus, fan 6tus Dominus cxcreituum, vnam oftendunt
diuinitatem in myftcriotrinitatis.
Inf.Quid refpohdenduA efteis,qui dicunt nobis: quid
iecerunt Iudsi,fi credere non potu’ertmt?qilianecefle fuit
vt lermo Elaias prophets impleretur,dicentis: Excacauitoculoseorum,&
indurautt cor eoru1n>vt nonvideant oculis,dr intelligant
corde,& conuertantur,&fanem illos.
Refp. Prophetahocprsdixit,quia Deus hcfcfuturum el-
fc-pizfciuit. Neq;,.n. poteftadpcccatucompellere Deus,
cui non poteft placere peccatu. In his ergo no prsdeftina-
tio diuina intelligendaeft, fed praefeientia. De hocinEu-
angelio feribitur: Propterea nonpoterant credere,quia iteru dim
Efaias: Excacauit octiloseorum,&indurauit cor corum,&reltqua.
Non poterant credere,ita dicitur,ficut& nosfepealiqua
dicimus non pofle,quianolumus. EcdePharaonejcribi-
tur.-In hoc tpfum excitauite,vt oftendam in tevirtutem mea.Nc-
que .n.dixit,in hoc tefeci,vt talisefles': fcdinhocteelcgi
&fufcitaui,cum iafn te talem ipfe fecjflesfc £rgo 8c hie ex-
c'xcati eorum oculi, 8c induratu efle cor dicitur, quia iam
feipfi hac cscitate dignos effecerant.Escat autem &indu-
rat Dominus peccatorem deferendo & non adiuuando.
St cui autem lenfus hicprofundiilims qusftionis minus
feceritjContremifcatmecum,8c dicat: indicia Domininbyf-
fusmulta, quiaiudicia Dei femper iuftafunt, fed frequenter
occulta. | \
Inf.Quid eft illud quod fcribitur:5ic«ffponfoimpofuit mi-
hi mitram,&ficutfponfamornauitmeornamento ? Quomodo
idem fponfus & fponla ?
Refp. A capite ad corpus tranfitum (ccivCaput tnimCff/icufum
efle ; Ponite arcaminfinctuario templi,quodddtficauit
Salomonfilm Dauid rex lfrael. Hecjuaquam enim earn vltrapor-
tabitis. Hoclocoitajntclligere quidamvolunt, quodlo-
fiasprsuidenscaptiuitatem.arcamDominiin certum ta-
men locum curaritabfcondi.
Inf.Quid interholocauftum & hoftiam intereft?
Refp. Quod hoftis part6 lacerdote^ edebant: Holocau-
ftu verb era t hoftia integra atqj perfe<fta,quia tota in obla-
tionefacrificij igni dabatur. Hoftis quoq; pacifies appel-
labantur,qiubus vefei populus folebat.
^ IN P S A LM O R V M L IB R O .
lnt. Cum primus pfalmus primis illis verficulis impium
peccatorchsreticuq*,difcreuerit,quid fibi vultilla fubipfo
pfalmi fine coclufio,in quaaiv.ldeononrefurguntmpijin
iudicio. Eej^.Pfalmihuiusinitiude dilcretione meriti,&
finis de diferetioneiudieij. In quo oftendit, quod homo
absq; dnbio omnis refurgat,id eft,iuftus,vt iudicet,pecca-
tor vt iudicetur.impius vt puniatur. Neq; enim tunc iudi-
cabituriamiudicatus,fecundumquodferiptumeft: Qui
autem non credit, iam iudicatuseft........
Inf. Cum paffio in Deum non cadat, quid eft quod (spe
in feripturis ira Dei & furor dicitur ?
Refp. Scripturs confuetudo eft, vt ira proyltioneppna-
tur. Eft .n. ira fecunduhomine, vindidfca lecundu Deu,&
furorfecunduanimupatientis, nonfe’Cifnduiuftitiamiu-
dicantis. Hinc& illud eft,quod poniturin propheta : Do-
mihus crcans mala. Mala ergo funriuxta affebkum cius, qui
fuftiner, non iuxta squitatem eius.qui decernit.
Inf.Quid fibi vult illud, quod frequenter in pfalmorum
titulisinicribkur,In^nfj«,Pj4/w«f Dauid ?
Refp. Quod pfalmiin fine mundi bonorurepromiffio-
nereipiciant: velquodea qusludsiobtinere le pofle in
principio crediderunt,nosconfequamur in Ghrifto^ que
'venifleconfitemur in fine. lnt.Quomodointelligendu■
eftquod feribitur: Eloquia Domini,eloquiacajia,argentum igne
V
Hoftia.
Holocaa.
PfaLu.
FfalirS-C
& mullk
Amt»,emus lakfi* : fed «men vtmmqneefle conftacin ^ exmtmtum,pobammtart,fuigM[tttUflur :: K^.Caftadi-
Chcifto. Notanda veto & tenendaregulahsc.qua:in pro | cuntuteloquia Dominiideo, quodnnllo fin:adulteraea
phetis frequenter incumt, generansignorantibus oblcu- | mendacio, fit ad vieem argemi, quod examinaturignife-
ritatem.cum de capite ad corpus.aut de eorpore ad caput j ptdmplici.fpiritus igni mundenrur. lm.lS.naingrigtbo.m-
fepropheta:ordoconuertit. | 9«tr,ton«r»«t»Ue#r«»*/i^»iniks:cumvtiqidefanguine
Int.Calum mihithnimeH,ttrrtmmfcMnmfeium mu- j magis latinum I'onalTet.quam ob caufam fanguinib.corra
rum: quomodohbcinteUigipotcft, cum vriq;Deum in- regulalatinitatisfeibitur? ,E(yp.InGraco^»r«.lcgitur
corporeumeiTecredamus! I pluralinumero.fanguinemfignificans. Cuius proprieta-
Sifp.Secundum confuetudinemelocutionisnoftrtevi- | lisfideetiainlatintipluralinumero translator exprcliit.
Inf.Cüinpiàlmofcriptufic : Non dabisfernen tuumvidere
corruptionem: quomodo iteru in alio plalmo feribitur : Qua
vtilitas in fanguine meo, dum defeendo in corruptionem ?
Refp. Defcenderc fe in corruptionem laluator prophet
s voce pronunciat, dum clauorüconfigentium irruptio-
ne penetratur.Rurfus nqndedit Dominus fànâum iüum
videre eorruptionem.-quia corruptionem carnis Chriftus
celeri refurreâione prstftnit.
Inf .;Quid eft quod dicit propheta de inimicis fuis : Adtdeiurhabitumdefignarç
regnantis, vt intelligatur Deus
vel habitare coeleftia, vel fubieófca habere teruena.
IN E Z E C H IE L E .
Inf. Qua caufa feribitur : In die ilia magna tribulatio-
nis nemo liberabitur, nifi Noe,Daniel&U)b : cum vriqi quä-
do ifta Ezechiel propheta dicebat,folus forfitä Daniel in
eorpore fuerit, duobus alijs iam tunc in pace dormienti-
bus vel carnis nexibqs abf olutis ? - V. m -
X Refp. In his tribus fanbtis tria hominum genera figni- pent ft urn conclu feruntt
ficanvidentur, qushbe'randa in die ilia magna tribulati- ' Rc.Adepscôcludicurimpiorü,cumimpinguatiïènfu&
onisapeficulisprömktuntur. In Noe enim gubernaro- .incraflatiiniquitarerecedunt vclàiiiftitia,veiàpr^ceptis
res EcclefisprsfigurantUr, in Daniele fantfti continenti- Dei. 8l idcirco dick alio loco : Egredietur ex adipe iniquttas e-
amqi feâantes ,in lob coniugari Sctuftiriam diligentes» orum. Manna verb, i.e.coeleftis cibus tenuis eft, 8c eorûa*
Inf. Quid-fignificatillud quod dicitur in propheta: .4«- ptusalimonis,qui Ihbtilitate leniqum vigenr. Inf. QujA
feramcorlapideumdecarneveflra,&dabovobiscorcarncuml. ! fentiendfieftde hoc quod Ccnbimv.Deabfconditis tuisadm-
Refpt. Durum cor & inobediens Japidei teftificatione pletus ell venter eorum faturati funt porcina,&r eliquerunt quafu-
demonftrat : carnci verb j fignificatione cor molle O- perfueruntparuulisfuis. Refp: Suprapetiit, vtludsi a paucis
,.r BbI h diui-
Ffah9»
Pftl.t6.u
De J)u<eßionibm Veter.UTeßamenii. 761
fr \ ^juidergntur,id eft,à iuftis :quiamultivbcati,pductautem ele-
■,ïo.À fff Nuncautem hosipfosprius abfeonditis diuinaeù. legis
inftruâos,porcinafua.ideft,dogikatumpoftea immun-
ditia faturayos.dum negant ChnftUm, eandemimpieta-
tetn dicitetiam ad fuos pofteroS trahsmififle.
Inf.Quàliterinrelligèndumeft: Dies diet eritäat verbum.
& nox no tti indicatfeiennami
$tjp. Dies diei eru&at verbumj dum Apbftoli credcntitahturdiujnà
patiehtiavfqueàdfut'urain p'oenariîm àceiint.
SemelioiUimeHDeusJuohatixàudiui : quidhieihtei-
ligendumeftî
Reff. Scmel bichon àd humerum referendum éftjfed ad
firmitâteniv Qiis àutem funt ilia duo, qusDomino ad-
iaceht?&pofle,omnià,& yelle mifereri; Et aliter : Semel
locutuSéftDeüsddeft^nlege. NamiriEuangclio nonabusannunciant
Saluacorem.Noxnöóti indicatfcientiâ, '; lia prscepit:quianonveniilegemfolüerê,fedadimplerei ' Mat. ;. |
dum Iudas ludæis dobtrinam praui fenfus ihfundir. Aut Interrog. Quid eftquod Icïibimti Trànfmmus ptr ignem FfaUt.
certè dies diei erubtat verbum, & nox noàiindicatfcieh- & aquàm ,& indùxifi nos in refiigeriumi
tiam : dum omni vtique die 8c h&bte annunciatione fide-; R^Jgné&aquatnperfecutionéjndicatatq;martytiu. ^
hum verbum 8c feientia propagatur. . ' j Àliqui hicâqUam baptifmum intelligendum puranr, & ilnt.
Virgatua& baculusipfumconfoïaiàfunti ijiiâs hicin- gnem fanófcum fpiritum j qui iiifufuspeccata tan quami- i
telligenda difcreno eft ? j gnis exurat : 8c hinceft quod fcrîbicur : Dominus Deus vejler Dmt.4,.2.
Refp. InvirgacorrebUo deqlaràtürj in bàcülô cbnfola- . ignis vrensefti. . ...................
' inf. Quid dibit illud qüodlegkur:lffr/rf«fe ei, quiafeen- \ F
Inf. Cum animalianonabsqi fenfu fint, quèmbdbin ditfuperoccajum,Dominus nomen illiî > [Pfal.t7.s.
n Refp. Viam bonorum abluum prsparate illi, qui fupergtefluseftoccafum
pfalmo dicitur : Nolitefierificutequüs & mulusfn quibus non eft
intelleäus: Reff. Qjjiain animal)busienfuseft, in-hommi-
busintcllebtus. lnt. Cum de iumentis, fi eut de bobus curai
non ell Deo,quomodo pfalmusait: Homines&iutnenta falua- I H j . . ,
bis, Domine î RejJ. Homines appellat ratiöniscapaces,iu- t«nf in Miquishüiuslbci fenfus eft?
menta rationis expertes. Saluandos verb confirmât illos
perprsfentem conuerfationem,hosperfuturamconuer-
lionem. Inf. Qualiteraccipiehdum eft quod Icribitur:Rc-
morte deuibta. ^
Int. Pluuiam, in quit, voluntariam fegregabis Deus hoereditati 6_ ,
tua,&infirmataesi,tU verbperfecijlieàm-.animaita tuainhabita- ;
M}S.n. ffiittemihivtrefrigererpriusquam abeam , & amplius notier0 ?
ReJp. SciiCus hiede fuperioribusverfibus manifeftatur.
Supra enim dixerat : Quia aduenaegofum apudte, &peregrl
Miß.
^byflus.
'nl.ii. 8.
Pluiiiahicfecündüliteramahhàeft.'ieçündûàha- Pliiuia.
gogenmandatàihtelli^endafunt qUs.mandatayellex,
licet infirmaVideätur trahsgreflionibus Ihdsbrum,gratia
tarnen Euangelij oftenditur eile cothpleta. In qua nunca-
nimalia,id eft,genres habitant atq$ confiftunt.
Inf. Q us intelligenda eft in hoc quod legi mus: Sidor- ■Ffal.67.14
nusftcutomnespatres mei : Remette nnbivtrefrigererpriusquam miatis intermedioscleros,pennacolumbadeargentata>&poftehord
abeam,& amplius non ero, fubauditurillud,quod fuperius dorfieiusinfpecieauri.
dixit, peregrinus.Csterùm tnanifeftum eftquod erit, qui
fe fupra peregrinum appellanHo, patriam, in qua fututus
fit,habere déclarât.
Int. Quidindicatillud,quodiegitürinpfâlmo:I»wpi-
teübtifcnptumeü derheî . y .
Refp. Ex perfona hoc dicitur Saluatoris, dé qüo feribi-
ttir ; , inptincipio creauit Deus coelum & terram, id eft, in filio. j
Aut certè illud; In principio erât verbum, & verbum erat apud
Deum,&Deuseratverbum. Inf* Abjffusabyffuminuocàt,inquit,
in vocecataraftarum tuarum:quomodo îltud intelligendum
eft? Refp.H on immerito abyflusappeilaturdiuinarq feri-
pturarüprpfundüj&ideoinvoée catataârarumabyff’us a-
byfium inuocat,cum Yetus teftamentûnouum annunciat
vel nouum teftamentü vetùsin teftimonium vocat in vo-
cib.prophetaru. Infj'Quid intelligendum eft ex hoc quod
feribitur:Rr.opatribusttiisnati funt tibïfilijï Refp. Id eft,quod
j temporüm fuccdlione finc redditi pro patriarchis vel pro
I phetis Apoftolivel Euangelifts. lnt.Eraternonredimit,rt-
dimethomo : quid de hoc lêntiendum eft ?
Refp. Quod non rèdemerit,Moyfes, redimet Chriftus.
I«f..Qupoeodoaccipiendume(tillud^quOdDauidcla-
mat ad Dominum,dicens : Ttbifoli peccaui ?
RefprSoli peccatur Deo, quia vtiq; ipfe folus fit absque
peccato,& itaiuftificatus vincit etiafn,aum iudicatur, i. e.
vel Chriftus in paflione,vel lècundum illüd,quodin propheta
dicit: Et venite,iudicemur,dicit Dominus.
Int. Viri,inquit,fanguinum &doloftnondimidiabuntdiesfu-
os : quid hic Icndendtmieft : • ^
Rf/p. Nondimidiant dies fitos hi, qui imroatura morte
rapiuntur. Hacrationçetiamftludintelligere poflirmus:
N erapiasmein medio dierummeorunt.Et aliter: Non dimidiat
dies fuos,qui aft Dei fatisfadionem non conferunt yel vi-
tæfuæ partem. I»f. Quid interior fenfus eloquitur de hoc
quod feribitur : Rriusquam producantfpinayeftrarbamnum ?
Refp, Ideft,ptiusquam fe peçcatavéftraconfummenn
Int.luftus quomodo lauatmanusfuasin fanguine peccatoru î
ReJp.Cjim tribuitur vindibtade impijs, non hoc procurant!
b us fimbïis : &po,ftdçlidaarqueexi.rum peCcaçorü,
iuftorum clarius vitaatqueoperarelplendent.
lnt. Quomodo^acçipié ndum eft illud, quod in plàlmo
kgituriNonmiferearùomnibusquioperanturiniquitdtemï
ReJp.N on tam malediçe,ntis animo iftud dicitur, quam
corrçpcionem emendatioJiemque peccantium defide-
rantis : id eft, vt in pfæfenti potins vita coi'repti, non abu-
M}o.6.
p.m.2.
¥>?■
ffyl.e.
Pftl-73-S.
Bibliotb.Vet. Patr.Tvm.f.
Re.ln hocloco dé apoftoiis optât propneta,vt vfque ad
tranfitûperlèuerent credentes inteftamentis duobus. In
columba autc ipiritus fan«ftus,in pofteriorib.ofccultior in-
telleâus : in argent© fplendcns hiftoria feripturarum, in
aurointerior vel preciofior Icnfus bftenditur»
Int. Dixit Dominas exBafan : Conuertam, comer tarn in pro- pfai g7 ^
fundum maris, vt intingatur pes tuus in fanguine, lingua canum , G
tuorum ex inimicis ab ipfo: quid hic fequemur?
Re. Balàninlatinoconfufiofonat.ErgoDominusnbs- Baiàn.
met de confufione conuertit,quæ eft in crucc eius: in qua
cruce fànguinepedem fuum tinxit,clamantibus ludæis,vt
crucifigeretur inftinâu inimicorum,id eft,dçmonum. A b
ipfo autem Saluatore hoctotum venir : quia omma hæc
propria voluntate fuftinuic.
Int. Quos illos accipienwsprincipes Zabulon, vel principes pj-ai.67,
Neptalim i
Re»Petrum,Àpoftolum,vel Andream,qui exijsdem tri-
bubus funtvocatijficut &fupraBf»ww«« nomine apofto-
lum Paulum oporteeintelligi.
lut. Quid indicat quod legitur : Vofuerünt figna fua ftgna,
&non cognotterunt fiait in via fupra fummum i
Refp.Quod Babyloni) viâoriàihfolenteseffebH, itaex-
pofucrunt figna in Dei temploficUt conftituiintrophço
Îolentnipçrfornices intrpitusq;portarum.
Int. Quid eft quod CcnbhunDeusautem rex nofter antefe-
cula operatus eHfalutem in medio terra î
Refp. Iudæamdixir,in qua Chriftus libcrauitper crucem
mundum:quamaliqui vmbilicum terræappellandnm art
bitrancur. Et aliter : Operatus«ft falutem in medio terræ,
ideft,in vtero virginali.
Int. Quid eft hoc quod legimus : Quiacalix in manu Domini
vini merijflenusell wixto,&inclinauitex hoc in hoc : ventn-
tamen fex eius non ell exinanita î
Re/p.CalixDominimixtus,mifèricordia &iudicium:in-
clinaturexhocinillud, cumdemifericordiainiudicium
diuina feu,critate tranfi tur. F^x autem eius non exinani-
tur,quia adhucyltimum iudicij referuatur.
Iwf. Quæfignificantiaeft quod feribitur : Etreliqua cogi-
tatïonum diemfeflum agent tibi ?
Ffal-TS. n
Refp. Pulchrèhicoftenditur, quod Deus puritate mentis
vetut quadam feftiuitate lætacur.
f lm.Voxfinqu\t,tonitruituiinrota:qu\dh\c fentiendücftî
Refp. Rotam hic ipfum dixit orbem terræ,eb quod intra ■.
eiusdem orbis rotam circumfeiahttonitruamugitutti.
' " : Ü 5 bit. ■ I