Wöo ■ Eujebij G uitkam
Nullum enim animal in hoc mundo Deus creauic, quod
plüris amoris&dile&ionis , 6c pluris pretij ik honoris fir
apud Deum, quarahomo. Si igiiureaquarpropccr hominem
fa&alunt, & quxad ipiius comparationem a-ut
parua auc nulla font, finelabofeöc fo'lieirudinc omnipo-
ccns Deuspafcit, quantb magis cos non (Jerelinquet, qui
ad eiusimaginem fa&i»eiiis gracixfuntreconciliaci > Quis
autem vcftrum cogitans.poceftadijccre ad (tacuram foam
cubitumvnum? Hocaucem tale eft, acfi diceret: Quod
vos quidcm nec fahcitudinc, ncc cogiratione, ncc arce,
n'ecingenio, nec labore facere po,teftis,vt videlicet ad fta-
curamvcftram vnum cubitum adijciacis, hoc fine veftra
cogitatione Sc folicitudine Deus in vobis opcratur, quos
de matris vtero tamparuos egredientes ad integiammé-
foram perfe&ihominis prouexir. Ergonc pafcerenpn potent,
qui create, viuificare,& hxcincremcncadare pocuir?
Etde veftimento quid foliciti cftis ? Confideme Itlta agn
quomodo creftuntmon laborant, nequenent.Dico autem vobis,quo-
niam nec Salomon in omnigloria fuacoopertus eft ficut >vnum ex i-
ftis. Putatis finquir jquod vos line labore & Idlicitudine'
veftirc non poilit, qui agros veftitfloribus, 6c iilia dittin-
guit color ib us? Quomodoenim crefcunt lilia ? quomo-
do ram pulchrisoperimentisinduuntur ? Nam neque laborers
nec filatenoueruc: inlcnfibiliaenim fopt: verunta-
men fatis excellentius ipfo quoq; Salomoneind.il ta font,
qui&diuitijs& fapientia cxccrisillius gentis regibus eX-
cellenriorfnic. Nemo enim vel arte vel iapicntia, Dei o-
perationis pulc^ricudinem imitari poteft. Si autem foe-
numagri , quod hodie eft Sc eras in clibanu^ mitcitqr,,
Deus lie vefth^uanto magis vos minima: fidei ? Si de his
qu* infra vos font hanccuretn habet.quam curain de vo-
•bis eum habere putatis iNolitefoliciti ejfe,dicintes: Quid man-
ducabimusl autquid bibemus? autquo openemuri Qponiam ille
nihilp indiget,qui vobis,fi tidern habeatis,foihcienter o-
mhia minilhabit. Hxc enim omnia genres inquirunt;. Vos
auté hxcquxrerc non eft nccefle.Qu«rere{inquam)cum
labore & iolicitudine, Ideoque Dominus non ait, oolite
quxrere.fed nolitc foliciti efle. Sett enim Pater vefter quia hit
omnibus indigetis. Vnde Apoftolus Petrusin epiftolis fois
loquitur, dicens. Omneinfolicitudinem vcftraraproij-
cienres in eum,quoniam ipfi cura eft de vobis. Quariteergo
primum regnum Dei & iuftitiam eiiu,& hac omnia adijetentur vobis.
Quecice^inquiQprimumrcgnum Dei.quattice vitam
xrernam,quzrite vt Ecclcfiacrelcar, orate vt regnum Dei
euentat, fuamque nobis iuftitiam tribuat, vt qui omnium
indices fadiellis , omnes iniuftitia&xquicaceiudicare
polluis, 6c hxcomhia adijeientur vobis. Hoc eft enim
DOMINIC A" XV11. POST PENtecoftcn.
ckm intrajfet lefts in domum cu'tufdam principle Phahfmum
Sabbato manducarepanem, & ipfiobferuabant eum. Etreliqua.
\ Luc.14. • ; ’
I N eoenimquèdadpapemmanducandum in domum
Aprincipis Pharilæorum Dominum inttafle Euartgclifta
fcribic, cum falisnecellarijsconrentum, & non delitiofis
cibis inhiaftè oftendic. Przfercim quum ncquein ipfius
principis do mo aliud manducaftè dicat ur. In pah'6 rame n,
qui in Omnibus principacum cibis tenet, omnia ciborum
genera intellige re polliimus. Vnde & de Eccletia dicitur,
quia panero otiofa noncomedit. Et1pfi(inquir)obfiruabant
eu m,id eft,i n fid îab an t ur ci, v t vel in verbis eiusaliquid au-
dirent, vel in eius atftionibus aliquid vidèrent, vnde cum
reprehenderr&accufare potuiflent. Quorum iniqiiam
voluntatem Dominus cognofcens,eifdem iplis mareriam
dabat, inquafoæ intentionis iniquitatem declararenr.
Hoc enim fequentia manifeftant. Et eccequidam hj/droptcus
erat ante ilium. HxceO: enim materia, quaOc Chriftivirtus
6c Pharifoorum perfidia manifeftatur. Et rejpondehs lefus
dixit ad legijperitos,&ad Phariftos. Silicet Sabbato curare? Atil-
litacuerunt. lpfeverbapprehenfumfanauiteum, aedtmifit. Re-
Ipondit vtiq-, lefus,led cogitationibus refpondir. Cogita-
bantenim Pharifæi,&jncrafe dicebanc. Ecce hydropicus
1 adeft,& Sabbatum eft,videamus quid ifte agar. His enim
1 cogitationibus refpondens Dominus,air:Si licet Sabbato
■ curare? At illi vtrobique timentes tacuerunt. Si enim diquod
alibi dicit,Centuplum accipietis, & vitam «remain ' xiflent quia licet, iam non eratin quo eum teptehendere
poftidebitis. Nolite foliciti elle in craftinum* Craftinum j pollen:.Si veràdixiflènrquia non licet,timebant libi.quia
enim profuturopofuit. Non enim vult Dominus defu- ôc ipfi multa in Sabbato operabantur. Tacuerunt igitur.
turonoseftè folkitos, qui neq; de praefenri ccrti 6c fecuri Ipfe vero fanauiteum, acdimilic. Et quia iam infultare,
fomiis. Erin eo quidem quod nos in craftinum folicicos I &eumreprehenderecogitabant,vcpore qui contra legem
efteprohibet, præièntium quodammodofolicicudinem .feciftèc& Sabbatura violate non timuiflèt,prsoccupauit
concederevidetur. V'nde& beatus Paulus,quafi de pr«- cos, & refpondens dixie. Cuius veftrumafinus autbos inpu-
fenti tblicitus, manibusfois lab.ora.bat, quod eiad yicium | teum cadet,&c.Et nonpoterant ad hacrejpondere tilt. Quid enim
quotidianimi (uilicere poftet. Hac enim folicitudine o- ** 1
tiolitas tollitur.uectamendiuitjjsforuitur. Gur autem de
I craftino foliciti efte non debeamus, adiunxit: Crafiinuse-
nmdiesfilicitmeritfibiipfi. Ac fi dicat. Sicuthodiernam fo-
licitudiiiem''noninterdico,itarneq'> craftinam, poftquàm
craftinusdiesaduenerit. Sitigitur hodiernus dies defo
j folicitus,& non de alioifimiliter ôteraftinus, & cartcri per
^ordinem. Sufocitenimdiei maliciaiua. Suificittibi fi bu*
ins prxfen tis diei mail tiarn tran lire valeas. Cur ergo ma-
litiam malirix, laborem labori, anguftiam angulbjs.fati-
gatmnem fatigacioni foperaddere velis ? Non enim pro
malo, hocinloco.maliriaponitnr, (edprofatigatione&
laborei Sic enim dicere(blemu9. Multa mdla hodie pad!
fumus,quandoaliqup magno laborefacigamur. Hocau-
temalicuiincomicniensefie videcui,nifi forte de. folis A-
poftolis& fimilibusintelligamus. Ad.quidenimoues,&
boues,&r çtera animalia,quæ hodie neceflkria habuimus,
complcto die teneamus & cuftodiamus.fi omnino de craftino
folicitudinemnonhabcamusî Adquidpraîtereàa-
gros & vincas colimus , eorumque frudtus in cellaria recondimus^
Patent & alia mulra , quxfimili rnodo con-i
trahaecdicere poft'umus. De illis igitur hxc intelligan-
rur, quibusprsetercorporisneceilaria.nihilin-hocmundo
poftidece placet. Tales enim Prophet* & Apoftoli
fuerunt, tales & multos alios foifie legimus. Si enim 0.
mnes homines tales ellc yellent, non deellet Deo vnde I
eospafeeret. _ Ȥ
D O M IN IC A XVI. POST PEN-
tecóften.
lb at lefus in ciuitatem qu<{VocaturNaim,&c. Luc.7.
Require in Fcria Quinta póft Quartam Dominicain qua-
dragefims.
relpondcrent, quifetarneuidenti lyllogifmo conelufos
efle videbant ? Sed videamus quid hydtopieus ifte figni-
ficetifignificat enim aliquid. Hydropilis enim ab aqua di-j
citurin-firmitas. Hydropicus autem quamuis aqua ple-
nusfit, lémper tarnen fiiiens bibendo fatiarinon poteft.
Vnde & non immeriro auaros deli gnat: quia quantô plus
habent, canto plus habere defiderant. Neq; veróhaben-
do làtiacur,quia in iatiabilis amor habendi auaritii.defini-'
cur. Hos tamen.fi ad Chrifti conuiuiura ventant,& ibi ab-
ftinensiam difeant, 6c quid appctere&: quid abijcerede-
beant iintelligant, fanatlefus. Dicebatautem &adinuitatos
parabolam pintendens quomodoprimos accubitus eligerent,dicenstd
illos. Cuminuitatusfuerisadnuptias,&c. Hxcauremlubinfe-
rensexponic, dicens. Quia omnis qui feexaltat humdiabitur,u
quifehumiliatexaltabitur.\nnit^ti\senimDominusa.àcoàuiuium,
conlidcrans 6c intendens quomodo digniores &
primos accubitus oiunes eligerent, 6c quomodo finguli
i'ecæcerisanrcfenc fis-exaltare d e li d e rar en c, li a n e cis p->ld
bolam dixit, quæadliteramquoqjintelleéla cunwuh0
neftatemdiligcntibusvalde vtilis &c oecellaria eft- D*1
ii enirod
-^^Srnoïnoribosgratiifo^màiàrihûsrcuetentiam.Sçd
cnlin raboladicitnr, àlfoùïé àjfoci prêterliteram'figoifi-
! ^atur if, Vi4çamV»u c “ “ «- s îgitür ö --------quai 1------- füftHIUè nüptiaé,1 •* qui fùnt . & ii
.
Iftq
I ^hcDomi'nus^4c.lesahifoâàftbiçpûiuhgit, alijsadbap-
I tIÜ: aliicbihicôd iâieleftia resrnamifilcan^
... E S B â â M W t p  I f t d l hupciæquötidicin 1
■ -lt'fia ßunliguotWie OóDIttat ttûf>çià» facit, quia qno- !
KImHBBB »... .'.CJ.Lo »uintAllîKi ’rnhlnhair . îiiiîsàd naof
y c n i e n t i b u s , àlijshihicàd cüleftia régna migran-
cl, us Ad lias eniui nuptias oihlies nos inuicaci fumus,
11 licunqj Chriftifidem6t flghàédlufofufeepimus. .Hic
Tu mc nia nobis apponitur, de ^uadicituriParafti in con-
fpcStu tneo menfam adlierlüS fcôis qui kribulànt me. Hic
oanisptopofitionis; hicVkülüMagifiâtuS i hicagrtusqüi
[ HÎçLecata mundi i hi c pàhiS üiuüs qui de Ccélo defeen-
dit hieçalixnouiteftameh'ria^Oiiifcütnobis. HicEuan-
elia&Apôftolôrùfo'Êpiftôlâi î hic Moyfi 6c Propheta-
rumÜbri,quafiqu^dàforcr£ulà delltijsPmnibus referta
apponunturnohis; Quj<i igitütârtipliusquærimüs? quid
primos açcübitus eligiMus ? Vbitunqué cfiim fedemus,
0mnibusabundannis & n 1 ni 1 ó indigcmus. Vehintameii
hicfiàccùbicos quâeris, vade ôcreçùmbe innouiflîmo lo-,
cp^ori te fupetbiàéleùct, non Iciehrià iiilier-, non nobili-
I tasextollat: fed quanto mâiôrésydn ômhibustt humilia, -
I & coram Dco inücliies grâtüm : vtfob tempore tibi disarm:
Amice afeende fupeliliSi ô£ tûftdcrictibi glôriaco-
I ramfimuldifcumbèhdpüs; lit nôuiilhno quidem loco,
j quantumaàfèirççumhebatMoyles:quem quumDomf-
nusadlocùm foperiorem ihuitallèc,& ad filios Ifrael mic-
! tere vQlùifleç ,reipondit; Ôbfeèrü Domine mitre quem
milTurùses. Non enim fum elôqüensi heqùetanti^acfi
I dicat) ofticij dignus. Saulquoq1, quüm humiliseflècin or
culisfois, texà Domino conftitutuséft. Sic&Hicremias
in printum locitm à(cenderé timëns,dicebac,A aaDomi-
nePeds.ecce nèlciolôqui, i^uia puer ego fom. Similiter
auccinik: Apoftôliis,qùidicebàri Ëgô fom minimus Apo-
ftoiörum.quinónfom digriüs vocari Apoftolus,quoniam
perfecücus fum Écclefiàm Dei; PrimüS igitur acCubitüSj
primus in Ecclefia locus, non àmbitiSne > fedhümilitâte i
nonhummis,fêdvirtutibüSqüîèrehdiisêft., Adhuncigi-
tur&puerij&loqùihéfcièniesiad luincindüdtij&ihdip
ciplinati âfcehdcretimcâiît; në fortedicàcürèisi Dahuic
I locuni i & nine turn rubôtëtëhekë ftreipiànc nouiffimum
! locum. Ömhisêniiii qui fe exaltât hiimiliabitiir, & qui fc
; humiliât exaltabitùr;
D O M IN IC A X V I I Î . P O S T P EN -
tecbfteri;
! Àccejferunt a i le fum Phari/ai, & interrogàuit eum vnus ex his
î legudoüor tent ans eum: Magifttr,quodefi mandatum magnum in
; iegelEtreliquà. Matih.aa.
PHarilæi autem aud ich tes quod fiientiiim impofuificc
Sàdduc*is,cohueneruntinvnum. Recedentib.Phâ-
mum eft: NohhabebîsDeosaliehoscûrâmme. Priinüfo;
igirurdicitiirhocmandatum.non quódinordine fcrïptü-
raé primum fit.1, fed qivód in virtute lignificationispiinci-
pale & maximum fin Huic autem lècundum 6c fimile eft.
Diligbsprokimum tüiirti ficut teipfom ; quoniam fecun-
das 6c fimiles vires hàbet póft ipfum. Vnde ïoannes Apo-
ftolusait. Qui enim non diligic fratreth foum qïTem vi-
dcc,Deum quem non videt quomodo poreftdiligere ? Et
höc mandatum habemüs à Deo, vt qui diligic Deuni,dili-
gat 6c fratrem foum. Qüienün Deum non diligic,hcque
leipfom héq;fratrem diligic. 'PrifoUm bft igitur vt Deum
diligat, deinde feipfom poftmodum vet o fratrem luum
tanquàm feipfom.Qui enim feipfom,odir,fi fratrem foum
diligat ficut leipfom, 6c fratrem fuumodit. Omnisenim
qui diligic iniquitatem,odicanimam foam : óditigirur&
animam fracris fu i, fi fratrem foum diligatficudcipfum.
Nulliigicuralij dicitur vcdiligat fratrem foum ficut fei-
pfum, nifi illi qui diligit feipfom. Nemo autem feipfom
diligic,nifi ille quiDeùm diligic. Sicigicurpriptam mandatum
j rifaéisveriiuntSadducæi. IterumrecedëntibusSadducieis
; VeriiuntPhàtifæi. Nuhclftiihdficillieüm tentant.-Ôcquia
i rarionibus ciim capere & tenërenbn pofluric j ftequeriti
î fohgrefliiëum môuerë 6c fatigàre coriàntur., Ipfe tamen
j o m n i b u s relpondens, alijslacisfacit, alioS lapiehtifiîmë
condudit. Et interrogàuit eum vnus èx iïslegisdoüor, tentant
eum. Magißer,qüodefi mandatum mdgtiumlh /ege? Omnes eüm
mitant, öfnriês éiim iriagiftriim Vocarit; non tarnen quàfi
à magiftro ycrirateht afeeö vóluHt diicêrëj (èdpotiüs^fifi-
jçnpfolfic jeumqüafiihcàufümiri ali<^tiö iermohécapere
j delideraUti Sëd qiiid eis prodeft ? niliil eniui fapicntià i-
i|jiidràt. Quid aiiccrn réfpdndérit Dömirius.aUdiamus;
I piliges ïiömitium Deum tuuni éx totö tobde lüo ; & tic iota anima
i i«i, & ex totd mentetud. Hotéfl maximum &primum mahdd-
I luni. Secundum dutemfimilé eft huit. DiiipSprbxiniuhi tuuni fic-
j dtieipfum. in Insduobus mdndatüvhuiiffàlexptndét, & Próphe-
; ia. H«c eftigitür cäula qtxai’e h*e diio mandataprithadi-
caiitiirôèniàxithài quiatafotifo poftunt Haic d iJo; quah-
him 6c caetera ömhia. Alitet ertirii fisc mandata fieq; pri-
hianéque fecundafonti qiïoniariiirt tafeuliSläpideisIcri-
pta non font. Decenl enini funt verba legi$,qüorüm pri-
^___ • ■ Bibiiotir. Veti Patf. toni. j.
eftdiligereDeum,deinde verb proximnm proprer
Deum. Modus autem diledkionis hiceftyvc ex toto cotde,
tota anima , rota mente, &Cun£kis viribus Deumdiliga-
mus:proximum autem canquam nofipfos.Plus eft enim fi’
ex toto corde aliqueni diligas, qiiàm vt ficut teipfom eum
diligas,quia poteft fieri vt teipfom nort diligas, qiieni ex
coco corde & coca anima diligis. Si vis igitiir teipfom dili-
gere, prius dilige Deum ex toto cordè. Deinde vero quia
iam diligis teipfom, dilige proximum tu tim ficut teiplum:
Toto enim corde, fota mente, 6c cundkis viribus ianóti A-
poftolibc martyres Deum dilexetunt ,quiöccidi quidem
potuetunc , ab eius tarnen amore & d ilectione lêpàrari
nullomodopotuerunt. Et ifti quidcm bené dilcxerunt
(eipfos,quia vitam æternam,gioriam 6c hqndrem, önine-
qucfoelicitatem adeptifont fibiipfis. Dilexerunc aiiréni
Scproximosfoosficutfeipfos , quoniam hanc eandcrrt
gloriam 6c beaticudinem dcfidcraiicrunt illis tanqüani fibiipfis.
In his enim duobus mandatis vniuerfa lex pendec
dc prophet*. Omnis enim qui peccar,autin Deum, auc iü
(eipfomi auc in proximum peccac. Qui verb prædufto di-
leâionis modo Deum 6c proximum diligit quomodd ebs
öfFendetquostantoperediligir? Nam3cinfoipfopecca;
ré timet,ne in hoc quoque Deum offendar.Si igitur in his
duobus mandacis charitas adim plecur, 6c omnia pcccatd
toiluntur,raanifeftura eft quod in eis vniuerfii lex pender,
&prophct*. Quid enim aliud lex & prophet« præcipi-
upr, nifivtDeum&proximumdiligamus , & à vitijs 6c
peccàtis, cundlifq; dftenfionibus nosabftineamiis? Con-
gregacisaiitem Pharifieis interrogàuit eos lefus, diceris:
Quid vobis videtur deCbriftol cuius ftliusefti Dicaniei, Dautd. Ait
His, Quomodo ergo Dauid inßiiritu voedt eu ni Dominum, dicens,
I Dixit Dominus Domino meoifedeà dextrismeir. donee ponàmthi-
mïcostuosfcabellum pedum tuorüm ? Si igitur Dauid vocal eu ni
I Dominum,quomodoeiusfiliuiejh Idem enim iple & films eft,
ôcDôminusDauid: filiusquidem lecüridùm hiimanifa-
tem,Dominusautémiècündumdiuiniratem. Deftirpé
namqj DauidfecunduracarnemriatuseftChriftus; Hoc
aiiteiii Pharifiëi non intelligebanrvIèd ficut exterdsi liôr
minem tarttùm & non Dcüm ^ Chriftuni quem ipfi Met
fiam vocarit, forecredebant: Hac igiturIricéijrogatiÖrië
feipfom&Dcum &hômihem;omninmqne créâturàruni
regem6c principeni elle oftendir. Quiâèniiti filius eft Da-
j uid.homo eft:Deus verb,qriiàeirisDoitiirius eft,&ddpà-
tris dexrrâm fedec. In co autem quodomnës inimicilllitiÜ
j pedibus funt lubiedti; omnium Dominus elle oftetidiriir:
1 Dauideriimirifoiritufanéto vidensChriftumDoriiinimi
noftrum pbft refurreélibnem fuanl ad patreiri lèuerteri-
: ccm, iliaquæibiagebantiir fëcretaintelligéris, ait: Dixit
1 Dominus paierDomirid îrieo filid fiio.Iedc ddextris mèisi
' vtficutin vnalèdefedemus, itàxqualesab omnibus elle
) crcdamur.Sede, iriqiiam,doneeadiudicium reuërtariSi
( omnefqj tui inimici tuis pedibus fubijciahtur. Et hoc qni-
Iidem quiaPHarifiéi non intellexeriirit j nemo illbpum éi ' pöterat refpohderé verbum i neque aüfos fuit qüifi
quärri ex ilia die eum ariipliiis interrogate;
Nriri 5 DÔMI