\M8 ' Çtmfnentarÿin Libres Regum , ' %,
Quifquis fidelium diuinægrariæ illuftrationecompungi- ofculanseum, percuftiteum in latere,&mortuus eft.] Quid eft
tur j1& fan d o defiderio de .irais ad fnmma fupernscon- '1 quöd Ioab Amafæ rhCntum manü destra tenuit, & fini.
templatiohispennafeftinat,hçCgeftabeati Dauid,&âlio- ftramad gladium latenter mittens,eius vifcera effudit : ni-.
rum fan&orum præcedencium .parrura, vbi aliquid iniu- j fi hoc quod patenter datur intelligi ? dextera hamquc !
fte pcrpeflîlunt, ante mentis oculos ponar; atque-irieis j manutenere, eft quafi ex benignitate blandiri; fed (ini-:
-Cc imitation« exercendo proficiat j & quod in præfenti ti-
tillatex vitio, velprsterirbrum rrvalorum memoria réprimât,
vel donorum pnecedentium conlblatione reftin-
guat; vel etiam imitatione, vtdidumeft, patrum prsce-
dentium rctundat. quodnecefleeft, vt, hcut propofui-
mus, exemplis euidentioribus approbemus. Vtenim v-
nppidemultisloquar^quatenus ftudiofusledormultain
vno intelligat, quifquisveiborumcontumelijsprefluscu
virtute pacientiam leruare non (ufticit, Dauid radum ad
mcmoriam reducar. QuicumfaSeineitpt conuicijs vrge-
retur»& armati proceresyieifcicotenderent, ait: Quidmi-
bi&vobisfilijSaruid ? dimittiteeum vt maledicat. Dominas e-
mm pracepit et vt malediceret Dauid. Ecquù ejl qui audeatdicere
quart fic fecit ? Et paüiopoft: Dtmittite tutn.vt maledicatiuxta
praceptum Domini,fiforte rejpicidt Dominus afflictionem meant,&
I reddatmibi bonumpro maledittione bacbodierna. Quibus pro-
' fedo verbis indicit, quia pro perpetrate Berfabesfcelere,
cxurgentem contra 1c filium Fugiens, reduxit ad animum
malum quodperpetrauit, &contumeiiola verba non tarn
conujcia, quam adiutoria credidit, quibus le purgari fibi-
que mifereri poflè iudicauit. tunc enim illata conuicia bene
tolcramus, cuminlecreto mentis ad maleperpetrata
recuiLimus. leue quippe videbitur, quod iniuriapereuti-
mur,3unvin adioncconcipimus,quia peius eft quod me-
îemur. ficq* firvtpotius|contumelijsgratia,quairadcbea-
ir,quarum inrerueniuDe© iudice pcenagra'uiordeclina-
poflèconfiditur. lllud verb quidfigniticéc,quod parri-
cida filius Abfalon pattern mfequens,piano paterciusdc-
clinans fugit antefaciem eius, iecurus de Victoria : qui a-
Ipieiebat iropium perue, quern etiam fleuit n»agno ludu,
& dêpiorauit exitum parricidæ. leubuur emm fugifie Da-
uidàfacie bellantis adnerfum lefilij.& quoniam lcriptum
eft de populo Hierufalem ; Filmenutrtut,& eXaltam,ipJi aute
eontemnenterjpreueruntme: filius ipfius lignifieaturtropice,
id eftpopulusiudaicus.qui eum tradidit. Abfalon autem,
ficut quidam jnterpretantur,intclligitur-Patris pax.Quod
mirum videturin hiftoria,quemadmpdum patrispax pof-
fir intelligi, qui patrem bello perfccutuscft. Sed qui diligenter
ad allegoriam intendunt.infpiciunt Abfalon elle
ftram ad gladiùmmittit, qui latenter ex maliti^ percmit.
Sequitur Pfalmus X V 11. Et merito quæritur, cur folus !
ifte pfalmusin libris Regum reperiatur cbnfcriptujs. Nec
immérité Pfalmus ifte in Regum libris folus inuertitur,
quia regnum illud fignificat, vbi aduerlàrium non habe-
bimus. titulus eni m eius eft : I« dir qua eripuit eum Dominus
de manu inimicorum eius, & de manu Saul, quis enim figura-
turin Dauid, nifi ille qui venir ftcundum carnem exlêmi-
në Dauid? Quivtique in corpore fiio, quod eft Ecclefia,
adhuc patitur inimicos, vnde illi perfecurori, quem voce
proftrauit, & in fuum corpus rraijciens quodammodo
manducauir,infonuirdecxlo: Saule, Saule, quid me perfe-
queris î Quando autem merctur eripi hoc corpus de manu
inimicorum eius, nifi cum ilia noui Aimainimicadeftrue-
turmors, vt perueniatur ad regnum Dei ?
Diligam te Domine virtus mea. ] Diligam te Domine, per
quem fortis fum.
Dominefirmamentum meum, & refugium meum, & liberator
meus.~\ Domine qui me firraafti, quiarefugiadte: réfugi
ad te, quialibcraftime.
Deus meusadiutormeus, &Jptraboineum?] Deus meus qui
mihi àdiutorium prius vocationis tuæ præftitifti, vtfpera-
reîn te poffim.’
Vroteüormeus, & cornufalutis mea,&liberatormeus.] Prote-
dormeus, quia non de me praefumpfi, quafi erigens ad-
uerfum te cornu fuperbix i lè î te ipfum cornu, hoc cft, fir-
mam celfirudinemfalutis inueni, quod vtinueniremre-
demifti me.
Laudans inuocabo Dominum, & ab inimicis metsfaluus ero.]
Non mcam gloriara, fed Domini quærens,inuocabo Do-
mihum: & non erit vnde mihi noceant iniquitatis errorcs.
Gbcumdtderüntme dolores mortis.] Hoc eft dolores catnis.
Et torrentes iniquitatis conturbauerunt me. ] Turbae iniq^ae
ad tempus cornmotae velut fluminapluuialia cito deiitu-
ra, egerunt vt conturbarent me.
Dolores inferni circumdederunt me.] Inhisqui mecircum-
dederunt vt perderent.erant doloresinuidix,qui mortem
operantùr,perducuntque ad infernum peccati.
Prauenerunt me laquei mortis, f Prçuenerunt me vt priores
nocereVellent, quod eis poftearedderetur. Tales autem
homines capiufit in perdîtionem, quibus malapcrluale-
rint iadtar ione iuftitix, cuius non re led nomine aduerfus
oentes gloriantur. Et in prefliiramea inuocaui Dominum &
ad Deum meum clamaui. Etexaudiuitde templofanäofuovocem
mèam.] Et cxaudiuitdccorde meo, in quo habitat,vocem
meam. ' .
Hierufalem : quia etiam Scipfa,Paxinterpretatur, à cuius
facie Chriftus fugit, quando cam patiendo deferens In
gentibus perfidem fucce(lit. Alij Ablalon", Iudam tradi-
torem.accipiunt, quem tanta Sc tam mirandapatiencia
Chriftus pertulit tanquam bonum, cum eius cogiratioues
non ignbraretjCum adhibuit conuiuio,in quo corporis Sc
fanguinisfui figuram diibipulis commendauit & tradidir.
Quod dcnique& in ipfatraditioneafculumaccepit, bene ___Et clamor I .............— metuincotißieftueius.'] M------ „ Et clamor meus, quem
.
inrdligi Chriftum pacemexhibuifie traditorifuo, quam- I non inauribus'hominum,fed coram ipiointushabeo, iw-
uisillctamfcelerataecogitationismternobellovafiaietur. troiuitinatmeias. >
Ef ideo Abfalon Parris pax dicitur, qma pater habuic pa- ; Et commota eft, & contremuit terra?] Ita clarificato fiho
cem, quamille non habutr. Scdforcafleqmsdicat,hDa- Icommotifunt&contremuerunt peccatores.
uid imaginem Chriftigerebat, quo mudo multas vxores Ftfundamentamontiumconturbatafunt^ Etipesfuperbohabuiflè
& concubinasfcribitur, cum has res Chriftus & rum, quæ in hoç fùerunt ftcculo, conturbatæ funt.
horrefcat, Sc damner ? hoc enim in prophetia fie^aumul- Ft commota funt, quoniam iratusefteis Dominus. 3 V£ fc*fiy
txenim vxores Dauid, muitaram gentium Sc nationum cet iam fundamentiim non haberetincordibushominu
maginem indicabant, quae per'fidcm Chrifti conlortio ; (bestemporaliumbonorum.
iungerentur : concubins vero eius fignificant haeretico-
rum ecclefias, quæ fub Chrifti nominis titulo le manere
gloriantur. fird quia-propter carnalia lucra Chriftum fe-
âantur,nonconiuge5,fedconcubinxvocancur.Denique
nunc reges fi plures .habeanc vxores vel concubinas crime
eft , quia iam tranfieruntfiguræ, pro quibus vxorum vel
concubinarum venia concedébatur. at nunc quiafiguræ
cranfierunt, venia nulla datur. 9
PerculTo Abfalon cum redillct Dauid in Hierufalem,
dixit Amàfie, vt congregaret omnes viros Iuda in diem ter-
tium, Sc conftituereteum pcincipem pro Ioab. qui mora-
tusextra placitum, præcepit Dauid Ioab Sc Abifai,vt irent
Scapprehendercnt 5iba filium Bochri. curhque venillet
Afcenditfumus-in iraeiui.] Afcendit lacrymofa dcpreca-
tio pxnitentium, cum cognouiflcnt quidminetur Deus
impijs. . ■ . . , ® ; a
Ft ignis a facie eius exardefeit. ] Et nagrantia caruatis port
paenirentiam de notitiaeiusexardefcct. - ^ . 1
Carbonesfuccenfifuntab w-3QiL'a *aro morfu* crant defer- J
ti ab igne boni deliderij ac luce iuftitiae, & irigidi tenebro-1
liquercrnanlerant,rurfusaccenli&illuminati renixerunc.
Et inclinauitcdum & defcendit.] Ethumiliauitiuftumvc
defcenderecad hominuminfirmitatem.
Etcaligofubpedtbuseius.] Caligoeifub pedibuseft. qu*a
non eaclaritate ab inferioribus cernitur, quasin fupetiori' |
busdominltur. impijenim, quiterrenafapiunt, caligio*j
Ioab in Gabaon, Ioab tenait manu iextramentum Amafa, quafi ' malitiæ fuae non cognouerunt cum. teçra enim fub pedf
;v ! • 1-1 I ^ : ’ p I "■ : ; .. _ v. : ' bus eis,
-rr: J " $ EUtheYto LtigduncnfiEpifcdpofalfo afcripti, fib , l ï I.
tanquam lcabelTüm pèdum eius» Et afcenditfuper
cbtrubin & volauit. 3 Chérubin quippe Plenitüdo Icicntiç
dicitur. Preiiîdë fuper plcnitudinem feientiai afcendiire&
volafle pcrhibeturjqufa maieftatiseids celfuudinS feiehtia
nulla côprehendit. Volauit érgo qui longe in altü ab intel-
leûu noftio fe rapuit, vt nemo ad Deum pertienirct, nifi
percaritatem. plehitudo enim legis caritâSi Et cito fe iti-
comprehenfibilem monftrâuitdilc&oribus fuis, he ilium
corporfis imaginationibus comprchendi arbitrarentur.
SuperCherubin Domidus afeendit Sc volauit, quiafuper
plenitudïnem fdehti« quæ elle in hothinibus potuit, incar
nation is fuægloriam éxalràfe digftatUS eft S vt hoc eius vd-
lare, fit potettti^ fuæ myftcrilim ab intelledii humano
fubducere. quantalibec enim pleoltüdihe feientiæ vita
Ipiritaliumfulgeat, apprehendere non Valet,quo modp
fadum fit>vt qui extitit conciperttur.&artte fircula audor
hominum nafeeretut homo ihfine fæculorUm, Deus ca-
io, verbum infans ficret. Vnde Sc rede illic âdditur,
cutds adiUnxit : Memoriam Abundantia fUAuitatis tua etuftd- E
bunt,&iuftitia tua exultdbunt.
Et mtonuit de calo DomiHUs. ] Ëteüaflgelicatubâdecôrdê
iuftifonuit* N , .
Etaltißimüt dédit foamfuatn. j Vt haberemuseam, & ih
profuhdo rerum hutttanarum audiremus cæleftiâ»
Et emifit fagitlas & dißipauit ids.] EtemifiteUahgeliftaS penis
Volauit fuper pennas ventorutrt.] Quia videlicet tranfeen-
dir omnes intelledusanimarum. Vento quippe animam
figurari pro velbcitate fu it cogitationis, non inconuenieri-
teraecipimus. Ilia autem celeritas qua le incomptébenfi-
bilemelfemonftrauit, fuper virtutes animarumeft, qui-
büsfe velut pennis, æternis timoribus in auras libertatis
Et pofuït tenebrds latibulutn fuum.] Et poluit obfeuritatem
facramentorum, & occulcam fpem in Corde credentium,
vbilateret iple non cos deferens : qùia dura caligine no-
ftræ infirmitatis obfeuramur ,.per ignorantiam noftram
nobis abfeonditur, ne ï nobis modo in æterna Sc firma
claritatevideatur. In his etiam tenebrisvbi petfidem ad-
hucambulamusnon perfpeciem,quamdiuquod honvi*
demusfperamus,per patientiam expedamus. Quia vero
audor hofter nobis in hocexiliodéiedis,lucem fuævifio-
nis abftulit, fefe noftris oculis quafi ih tenebrarum latibu-
laabfcondit,quasnimirum cæcitatis noftrtfctenebras cum
ftudiole conlpicimus, merttem ad lamehta feuocamus.
flet enim coecitatem quam foris patitur, fi humilitetme-
minit, quo de ipteriori lumine prluàtUr» Cumque tene-
bras quibus cirbumdatuc refpicit, pet Iplendoris intima
ardenti le defiderio affligit, omniqité intéhtioriisvifd le -1
metipfam concutit, Sc fupernam lucem quam cotidita dc-
feruit, repulfa quærit» Vnde fit plerumqUe, Vt in ipfis pijs
fletibusillaintecni gaudij clâtitasërumpat,Ô£mens,quçin
corpore priuscæca iacuerat,ad infpedionemfulgoris inti-
mi luperius vegetata conualefcat»
Virturum reda itinerà ttâhfuoiantes, non fuis, fed dus
à quo milàfuftt,Vt alijs fcflfent odor VitÇ in vitam,alijs odor
mortis ih mortem»
Ft cortifcationes multiplieMti, & conlufbauit èos, & appaiuê-
runtfontesaquarum?] Etapparueruntquifadi crant in præ^
dicahtibus fontes aquarum,falientium ki vitam æternami
Et ftuelatafunt fundament a orbis terrdrum. ] Reuelati funt
Prophets, qui hon intêlligcbantur fuper quos ædificare-
tur orbis terrarum credens Dominbr
Ab increpatione tud Dominé.] Clamaûtis,Apprtyïiquabtt fu- tue. 10.
pet vot regnum Dei.
Ab Injpirationefpiritus ira tud.] Dicentis: tiifipanitentiame- ' ^ ^
geritis, omnesfimilttermor'temini. 1
Mijîtdefummo &accepit tae.] Vocado èxgentibus ih heré-1
ditutemglomfam eccleftani,non habentem maculam dut rugam-.
Ajfumpfitmedemultitudtne dquaruni.] Àflumpfit me de l
multitudine populotum.
Fruit me de inimicU mis fortißimis. ] ferdit me de inimicis
meis,qui præualuerünt ad affljgendam &adperuerten-
damiftam temporalem vitam mcam.
Etab bis qui oderunt me,quoniam confortait funt fuper me.] Ab
hisquioderuntme, quoniam confortât! fuht fuper me »
quamdiu fub ipfis fum ignorans Dedm.
Prauenerunt me in die affliftionis mea. ] Priores mihi nö-
cuerunt in tempore, quo mortale & laboriofum corpus
gerb* » , . .
Et faäus eft Dominusfirmamentum meum.] Et quoniam à-
matitudinc miferiarum firmamentum terrens voluptatis
contribulajum atque conuulfum eft , fadiis eft Doihiuus
firmamentum meum.
Eteduxitme in latitudiriem. ] Et quia carnales patiebar ah-
guftias,eduxit me in fpiritalcm fideilatitudinem;
Eruit me quoniam voluit me.] Quoniam Voluit me, ante- G
quam ilium ego veilem.
I Eruit the de inimicis meispoientiftmis. 3 QUi mihi inuident
iam volenti eum.
Et ab bis qui oderunt me.] Qdià void eum»
Et re tribu et mibiDominusfecundutri itißitiani bonavoluntatis.]
Qui prior prçbuit mifcricordiam,àntequam haberem bo*
lncircuitueius tabernaculumeius.] Conüêrlîtâmëüâdip- hamvoldntatem» *J~ .......* r
fumambiunt, quicreduntei,quiainmedidiplbrutn eft, Ftfecundumpuriiatemmdnuni mearuretribuèthubi. j Etle-
cum omnibus æquâliter fauet, in quibus taUqüam in ta- cundum puritatem fadorum meorum rctribuct mini,qui
bernaculo habitât in^hoc tempore. ! tribuit mihi vtbehéfacerèm;cduceftdô meinlatitudmcm
Tenebrofaaquainnubibusaerit.] Necproptereâqiilfquath fidei. . . -i i » j . . <
}hillaluce,quæ£uturaeft,cum exfîdcadfpeciemvcneri- QuidcUftodiuifiasDomini.] Vtlatitiidinêm boriorümomus
,iam elfe arbitretur, fi lcripturas rede intelligit» In ! petüm, quæ per fidem funt, longànimitasperfeuerahtisô
prophetisehim atque in omnibusdiuiniverbi prædicator conlequatur. . ’ / _ } ........-
ribus dodrina obfcura eft, quia ante aduentum Domini ÜècUtopiegeftia Deo meo,quoniam ontnid iudicideiuim cotijpédum
occultis facramentis grauidi in minifterijs menlàm aumeofuntfemper.Quoniam, omniaiudicia eius,id eft præ*
geftatent, intuentium oculi eorüm intelligentia caliga- miaiuftorum,&poenasimpiorum,&flagella corrigendo-
jJanf, . t rüm,Ôctentatiohcsprôbandorüm,petfeUctahri bonteth-
Prafulgortiticonfbettueius. 1 In compâratione fiilgoris* platiorie confidero» iâ - ■ j à ■ t
quicftinconfpedumanifcftationisekis. p - Ètiuftttiateiusnonfipuliame.] Quodfeaantdéficientes
Hubes ipfius tranfierunt. ] Prædicatores verbi eius nori fub faccina éarum, & reuertenreS ad vomitum luüm;
iam in ludæ* finibus continentur, fed tranfierunt ad gen- j Etero immdcuiatus coraeo, & euftodiâmme ab imquitaie med.
tes, & vniuerfa muhdi fpatia miraculorum claritate per- Etretribuet mihi Dominasfecurtdumiufttttdm mam.\iliaque no
currunt»
Grando&carbonesignit. ] Obiufgatibnes figurâfâs, quibus
velut grandine corda düta tunduntur, fi terra dura 84
miris, id eft piüs animus eXbepétit »• dUriciagrandinis in a-
quam, id eft terror fillgUratæ S6 quafi congelatæobiurga-
tionis,in dodrinam iàciantem reioluitürjigne âutém cairi-
tatisacCenlà corda tcüiuifcunt. Hæc omnia irt mibibus
ipfius ad gentes tranfierunt,- quia Videlicet fahdi Vifi Cot-
daaudientiuiUSC terrentes feriunt, Si blandietitesinfUn-
dunt. nàm,quemadmodum ftriant, Propheta teftâturdi -
Cens ;• virtutem HrrtbiUum fuofitm dicent, & magnitudinemtu-
amnarrabunt. Etquemadmodum blandientes rigent, lè-
EïbtiotbTvet. Pair. Torn,
folumpropterlatitudinem fidei, qüiper dilcdionemo-
peraturjfed etiam propter lohgitudinem perfeuerantiç re-
tribuet mihi Dominus fecundum iuftitiam meam»
E tfecundum puritatem manuum mtâruhi retribuét ttiihiin Cort-
jpeélu oculorùm eius.] Nô quod homines vident, fed in con-
fpeduoculorum eius, quotliam qü«e Videntùr tempofalià
(üht, quæ autem flou videhtùt ieterh4 fünt, quo pertinét
altitlido fpei. - ,
Cum ftnftofanftus «rit.-] Êft Ctiârtl bccultà ptohriiditas
qüa intelligais, cü iarido làndus cris, quia tu làndlificaS
Ét cum viro innocente iüHocertseris. 3 Quia nulli nocens.
ledfuniculis peccatorfifttorum vnùfquilq; confttingitur--