K^ftl 'Lèftorem.
& B ed « tribuend? videri defymL. Hfoeriammy-
ftidam membrorum D-e i figntficapionem repe-
r iä s , aliorumq; quas ad hurhanam formam perti-
nencia D eo mSctiptunsfiac'f'is mbuuntur.qu« le-
.guntur eciafn ift lfbello De effenti* Trmitatis (q u i
B .A u gu ft in dT om b qiäärro fa lib mfcribftur -)■ vt
obferuarunt Conradus Brunus ta p . 1V . & lq an .-
Molanus Lib. 11. cap. I I I . vrerque D e W g im -
t»us diflerendo. N o s idcircoS.Scripture: lo c a paf-
fim verfibus. fingulis.laiidata toco opere adferibe-
da curaüimus, vc facem veluti in tenebris praffer-
re mus. Jgu afl tones ve t er is tic nout Tefl ament i feri-
pfic & B . Auguftinus libris cribus,ali jq; etiäm. Grq-
ci Patres. V e rum Auguftini non efle legitim um
foctum ilium docet Alfonfus ä Caftro,lib. de H « -
refibus Julian us qüoque T oleranus Pnadul avtikh-.
fjS/imv nofiiine inferiptas, eidemque B . Ildephonfi
catalogo vindicatas , qiuecemporum iniuria pa-
trem ciere quia non poterant, fine auttoris titulo
inGern^aniamfepeexiefunc. Aure a v e ro e ft ac
mellita omnino Epiftola ilia ad V alerianum pro-
! pinquum, De contempt u mündige $ relinquendaflu-
I dioprofane PhUofophU, vc G ennadius laudac cap.
I L X I I L I t e m a d Vranium acSalonium Epifco-
pos obfeura <\\xx(\vitfinftarum Capitula Scnptura-
rum mifit.
En tibi G laudiani Mamerci Epifcopi Vienrten-
feßib.Deßatu Anima, zzVämoiisvim.Haudquaquam,
inquit, EvCElfcRivM praterierim, mihi nuneviutnte
do ft r in a, &pr&fentaneis coram diflutationibus cogrn-
tum, quifcilicet v iridis aui, matures animi, terra de-
Jpuens-,calt appetens)humilis (piritu, ardens merito, ac
I perinde ingenij fubtiltfimus , fcientiaplenus, eloquij
I proflu us, magnorumfuifaculiponttficum longe maxi-
| mus, edit is in rem Fidei multijugts variorumoperum
I voluminibus,adpopulumquofefuper animaftatu mul-
! ta nobihter concionatuscfl. Ha&enus ille.Proferam
| &acrishuiustempeftacis Cenfor isd e Eucherij E-
loqiicntiapropefingulariteftimonium: Nihil, in-
quit, video p ro f e ft urn anoflrareltgionis hominibus,
! qui eloquent ia quo qr gloriafloruerint, quod cum huius
' phraßfit confer endum. Vt nufquam non praß at egre-
j gium artifeemfluefpeftes ordmemßue tranfit usfub-
i inde nouosßue non vulgarem ingrejfum, v e lu ti Urnen
argument at ionis. Nullamfuajorj generis partem non j
t ra ft at. JSfufquam deßdet in lociscommunibus.Magis
vrgety & in f l at argument is , mirepungit epiphonema-;
tis: deleft at iu x ta ac mouetfententijs. jßuodfo magis
et tarn mir an dum efl ß c lfocratisfchematibus modula-
! ta ß ru fta ,pifturata^ eft oratio, v t nufquamfrigeat
aut ineptiat. Sic arguta,vt interim neruofaßc clabo-1
rata, v t tarnen dtlucida, fic noua, fed v t tadiocareat
affeftationisßc f f liu a , v t n ihiloficiusgrauis ac f r ia-,
fic rhetoricayv t ywi<nu>g tarnen Chrißiana. Denifcfic a- 1
cris ac vehement,vt fui tarnen vbi<fcßmilis,pari inten-
tione ad extremum v f y calcem proper ans,fani v id e licet
vegetify ingenij argumentum.
Exltarec vcinam, quam in cacalogis Ecclefiafti*
corum Scriptorum nominari video, ex Ioan.Caf-
fiano EvcHERii Epicoma. Lucem emm aliquam
obfeuris in locis, deprauatisque opem haud dubie
adferrec.Adhuc qu«exftant,qu«q;interciderunCj'
recenfui.
V en io iiuncad ea,quie E v c h e r io falfo tribui
exiftimem. Exieruncenim typis An d,Cracandri&
Io.ErdbenijBafileEepridemfub Ev ch e r ii nomine
),L ib r ttr e s in Qencflm\&in IV.ltbros Regum Coînjffl
J tarius, quem nimium, quanciïm auxic, veluti « a
foecnvçy ^»^é,/ow/V*f,Lexouienfis,Benediâ:inæ foda
! J is familibivrqjeius elle Ev c h e r ii promptius crc-
'dereniu*s,additus abaudacibus fciolis citulifs
YKVLAmvM&SAi.omvMfiatres Epifcopes: nimirüi
ad q u o s’Sc alia opufculaEycHERivs reculerac : ad
hune quïâcm,^uaflione s vtrtuffc Teflamenti, atq
HebraicorUmnominum interpretationem-, ad illü veto
Formulas [pint aies. Apage fis, & fuenm decrafta
làrüa decegamus. Beaci enim E v ch e r ii neutrum
effe hune partum hæc argumenco fuerinc. Primfi
quia réfutât ætas.Obijt namq; E v c H e r i v s,tefte
Gennadio, irhperantibus Valentiniano çjr Marciano
Auguflis^à annum orbisàChrifto redépticcccxl.
tefiaturqj adeo ipfe Epiftola ilia aurea ad Valeria-
nü, fe flóruifle anno anted quinto: qui eftpoft Ro-
mam conditam cD x x x c v kChrifti v e ro 43j. Fuitq;
Pecronij Bononienfium Antiftitis azqualis, qui ad
annurfï eius fæculi feptimum ac vicefimü claruit.
A tq ; Commcniarj illius in libros Regum auftorxquif-
quis éftGrëgörium I.Pönt. Max. (qui duobüipro-
pefæculis inferior éft)identidem citât, ad verbüqj
ttanfcribic omnibus pasne pagihis, non tam in libros
R e gum G regorij Commentarium , quam
Moralium libros in lob ve re aureos.En tibi extre-
m o lib ro primo E xp lan a t io n s ad Moralium libros
G re g o r ifL e& o r ablegatur. Deinde fi conie-
ctando inueftigare fas e ft, non Gallus h om o , fed
Britannus eft. Nam in tertio C om mentario in libros
Regum c a p .X X I l.Rotadnofaitybaflbusfuppo-
fita adportandum lut er cm t empli â terrajuflollebant,
cum noftrisnuper tempor thus B .Papa Gregorius Euan-
gelicis foboratus eloquijs Romanam r ex it Eccleflam.
Rota eadem curribus Deifubnixa longe portab ant, cu
Reuerendiflimi Patres AuguflinuSyPaulinuscateri
focij eorumfjdem Euangelicis roborati eloquijs,iuben-
te Ulo venere in Britanniam, (jr verbum Dei incredu-
lis dudumcommiferegentibus. Quaecumita fint,cf-
ficicur hunc fcriptorem B. G regorio, cuius opera
Britannia primum Chrifti eft Euangelij lumine il-1
luftrâta,£wy%^ovflv fu ifle ,& A riglu, n on E vgherivm:
hominemGallum, qui cum P aulino, Aufonij dif-
cipulo,patriam habueric communem.Sedquidni
Bedam. venerabilem,inquies,au<ftorem aflerimus?
idq; eenfore Sixco Senenfi, dodliftimo Dominica-
norum fodali,libro IV.Bibliochecæfacræ, quodq;
magna eius Commencarij pars in Quæftionibus
Bédæfupra libros R e gum legatunquem & g en ii-
nos fere in façros libros Cordmentarios euulgaffe
obferuare liceac. In promptu eft quodrefpondea;
«tatem Bedae o b fta fe , quiintegro propemodunt
fæculo B . G regorio pofterior vixerit.Acq; hicfuis
temporibus ad C h r is t i fidem conuerfamBrican-
niæinfulamproficetur. Sed de hisdo ftiores arbi-
tren tu r; equidem meosconacusinEvcHERiolc-
gicimq illuftrando,in manusqjtradendoRo-
manæ Ecclefiæ, Fidei p a re n t i, libens
yolensq; fubmicco, de-
dicoque.
O R N A -
S. Eucherij P r a f afio.
ORNATIS SIMO VIRO
D. IA N O A S V O L tÀ , feQ V lT l ÀC IVrccortfulto,
loan nés AleicanderBrafficanus,
S. D. P.
C v i A t v s ipîètninitêftisès,amiciftîmelanè,
quantum mihi laboris exhaüriendum y imo , vt
verjus dicaïn,quantum tædi) exforbendum fue-
êfe&æ® nt in reltitucndisà'c tepurgandis Spiritahbus
illis Formulü. Nam exemplüm rècenseditum non tantum
mutilum, VetumetiàiU eximife tnendofutta fuit. Cuius
rei culpam tantum àbeft, vtilliimputêfh > qui ptîmum
nobis hoc dédit, vt etiam benignïtatem hominiséruditi
ac candorem laüdibùs vehéndum exiftimem -, qui ftudio-
fisexhibere maluit, id qüôd côrtimodùm acquifietat, quâ
vt pateretur hocinterddetè» Nos àuterfi exemplo & in-
tegro & egregie fincero vfî, qùod nbbis cùm plerSfq; alijs
æque bonis^utoribus,Reuerehduspàter,Dbininus loan-
nesHartmannus , abbas fan £taî CrûcisinÀuftria, vir&
ftudiorum & ftudioforum VnicuS patron us,meum àutem
pntcipuum décos & ptaèfidium s, libentèr & ex àttitîio co-
municauit:prîmum id quod defetat adiecimüsj & quæ de-
prauatafuerant, rellgioie Caftigauim'us. quod Vt ftudiofi
planius cognofcant, fubijèlâm duo tantum exempla, ex
quibusreliquafacile» tanquàrti lèoûem ex vnguibüs, ae-
ftimarepoffint.Primumcaplitde diüîniShominib. quod
torum dêfiderabatur, iam eX vfcteri, neque minus fincero
exemplo repbfitum eft. Iam enim cûnlulta opera praeter-
mittOy quantâfiiéla fit in omhibüs càpitibus acccflio. In
præfatione Eucherij fic Iegitur C* Âtquifecundum allegoriam
Baptifmusfecandumanagogenangeli: cum fit legendum:Aqua
fecundum allegoriam baptifmus , fecunâum atiagbgen angeli, vnde
eftiüud: Et aquæ quæ lu pet coelos funt laudent nornen do-
estera. Non equidem inuideô, fi quis vèteres feti-
ptorës in lucem proférât»mirôtautem magis» fi quisinijs
caftigatèdepromehdis » onmetti ôperam l’uam collocet:
fe<dhæcha«àenus. Cæterum qùodapud Latinos fecit Eu-
iherius » hoç apud Græcosexâctiflime præftitit Tbcodoretus
ille Cyrenfis Epifcopus, ex Cuiüs infigni opere quod apud
nos eft in antiquis mèmbrânis deferi p tü, liber hic aliquot
egregie erudita loca adlcribere» ex quibus vniüerfi illius
operis dignitas 8c vtilitas elucefcét, c'i,os ttS i -n^ed* > •
an m ô a x & e l «»s wa xtgpt-ffgnvs, hoc cil,
vimmdmnampunamfignificat. Sic Dauid , quiapoculumin
manu Domini vint meri, plénum mixto. Item <* rpi^ç 1.Us
iiKçeinos aiftpàXn. ,negjsî y) cwo9-i)^> fe I t g lfitw . rlu/
dxylltj ■nlruu £mii ’é%ay xfAtv'a tbs rS é tS k a r i f f y i f m ç * X Hr , t~
Sïirviïç.Taraitêtoerintf r,fi£f Si^da-K«IIt»ïA«ç. xeAfü ÇH>-
<n> oiwiruvçûffÿit.Çüài Ùk czi ijm'. "m’‘ ; ƒ* ôamt gmnvhtçyalcuçtf{
gtV79tt£(pitgaia'ta, hoceft. PllimottalltdtÙ fÿmbolum
funt-.mortatenimeumfint, nullum dolonsfenfum admittunt. Ai-
monetigitur&imperat eosveramagere vitam, qui Dei nuniflerio
fefeaddixerunt, nibilq3 habere mortalê &foetidum. quod etiam nos
docet diuinut ille Paulus,cutu Chrifio, inquit,crucifixus [umflitioqj
nonamplius ipfe,fed viuitin me Chriftus:quafi dicer et, quodfe fu r is
offitijsjiuinisq, aüionibus addixijfet, 8c cætera. Habentautem
eiufmodi Formulæ quiddam commune cumHebracprum
Cabala» quam Græciquondam pàrum ànimaduertentes
fecretislênfibuseruendiscfie valdequàm appofitam, *9-
^<e»<«paucisliterisimmutatis,hoc eft» impofturas appella-
bant. Itaenim ScholiaftesGiegorijTheplogi fetibit. &
quoniam deeaje noftri etiam homines,nimirumîoannes
Picus Mirandulanus, Paulas RitiuS» &Ioannes Capnion
viricum omniantiquitatecertantes aburtde feripferunt,
fiihilIjicdicamprolixius, fedftudiumtânturn meum&
exproinptam omniareâa ftudia promouendi vOluntatë,
tibi comitlendo. Cæternm quotiefcuncj*, te nomino,volo
lëmel ac vnico verbo omncS illos qui ingenio,vittute, bonis
moribuS, acabfoluraerüditiorieprærtàntjfignifiçafte»
Vale bene vir nobilils-. âc itiibi modis omnibus a-
,mande. ViennæAuftriæexcollegiqtegio,
Ànnb à’riato Iefu» M» D» XXX;
menlc Dc.cembri;
E V C H E R I I EPI
S C O P I LVGDVNEISISIS
IN L I B R V M F O R M V L Â R V M 3 P IR I-
talis in telligen tiæ præfatio ad
Veraniurh;
O R m v l À s fpiricalls in telligen tiæ latino-
rum nominum componendas,tibiq; mitten-
daspro ftudio paternæ erga te Ic-licitudipis
exiftimaui, quibus perceptis»in omnia feripta
diuina facilimé ac intelleétum reliquorum
fenfus intenderetur.- Nam cum litera occidat/piritus au-
tem viùificety necelïeeftadilla fpiritalium interiora fer-
monülpirituviuificàntepenetrari. Vniuerfam porrolcrir
pturam tam Veteris ihftrumenti quàm noui, ad intelle^u intc/iigCn-
allegoricum efl^fum€dum,admonet nos vclillud, quod Ida.
i n veteri teftamento legimus. Aperiam inpdrabblis os meum, Pf 77-âs
loquarinanigmateantiqua. Velilludqqodireminnouote- ^
ftamento Icribiturj; Hac omnia locutus eft ïefus in par abolis ad
turbos,& fine par abolis non loquebatur eis. Nec mirandû, qüod
lèrmo diuinus,prôphetarum»apoftolorumque ore prola-
tus, ab vfitato illo hominib. feribendi modo multum re-
ceftèrit, faciliain promptu habens,, magnain interioribus
fuis continénsrquia & reuera fuit congruum, vr facra Deo
didaàcæterisfcripcuris, ficutmerito,ita&fpecie difeer-
nercntur,neillacOEleftiumarcanorum dignitas palfimaF- \M^ t - ^
que indiferete cundis patefcerer,fan6fcumque canibus,& Num. +.
margaritasporcisexponeret:&confecrata vafatempli in- 15.20
uoluta promifcuus populusferret nec videret, & vt verë ad il- H rfy. 14^
lius columba deargentata modum, cuius pofteriora in fpecië
aurifplendentisirradiant, fcripturædiuinæprimaquæq;
argento fulgerent, & auro occultiota rntilarent. R e â é
itaqjprccuratumeft., vteloquiorumiliacaftitasàpromi-
Icuiscunëtorumoculis abdito fuo quafi quodam velami-
nepudicitiæcontegeretur: aediuinaoptime dilpenlàtio-
ne prouilum eft,vt feripta iplàitaçontegerentur, ccelcfti-
busobumbratamyfterijs» ficutfecreto ipla fiio diuiniras
operiebatur. Igitur cum in libris fan (ft is oculi Domini, os Domini,
vterus Domini,manus, pedes Domini, arma etiam Domini
ièriptareperiantur, longcqjabfitàcatholica ecclefiarum
fide Deum corpore determioari,qui fit inuifibilis, incom-r
prehenfibilis, incommutabili|& infinitus, requirendüm
eftqualiteriftaperfpiritum fanoium figurali expolîtione
referentur. Hic eni.m inueniuntur ilia dominici interiora te- ;
pti, hic ilia lanâra fanftotum myftetiaænigmatib. reteâis. Trip|ex
Cotpus ergo feripturæ facræ,fient traditur, iri litera fine foi- fcnpiurz
ftoriacA : anima in mprali fenfü, quiTropitttidicitùr: fpirL fcnfiis. ,
tusin fuperioreintelle&ü,qUirfWrfgo^appellatqr; Quam L ’ ,
triplicem feripturarum regulam coniienienter oblfcruat
eonfelfio fanâæ trinitatis janclificans hosperomnia, vtiriie- f
gerjpirttus no fier,& anima, & corpusfine querelain aduehtumûo-
mimnofirilefu Cfor<fti,iudiciumq-, feruetur. Sapienua autem
mundi huiusphilofophiafuaipintrespartesdiui(it./)fc^/j-
cant,ethicdm, logicam, id eft,haturaIem,moralem, rationale.
Sed natutalem illam pertinenterii ad caüfas haturæ, quæ
vniüerlàcontihetimôralem, qua: refpiciatadmqreS: rà-
tionalem Veto quæ de lublimioribus dilputâns} Deiim o-
mnium patrem elle confirmer. Quam tripartirâm doétri-
næ dilpurationern non adeô abhorrer ilia noftrorum in
difputatiohe diftin<ftio,quadoâi quiqj hanccoeleftélcti-
ptürarum philofophiam fecundum hiftoHam, fecundum
tropoiogidmfcoinèûariagogen difleVendam putarunt.QUa-
proptctfoi/ïoi’iii veritarem nobis factor uni » ac fidem reia-
tionisiticulcat. Tropologid ad vitæ emendationem mÿfti-
cos irirelleëtùs refert. Andgogead lacratiôta ccéleftium fi-
gurarum fecretà perducit.Sunt etiam qui Aüegoridm in hoc
Icicntiæ généré quarto in loco adijcicndàm putent» quam
geftorum narrationem » futürOfum vmbràm prætulilîé
cohfirmcut. Hæc verb ipla vt fubieftis plenius maiiifefic-
turexemplis; Cotlum r/îlècundum hiftoriam hoc quod in-
tuemur,fecundum trbpblogiam vita coeleftis: dqua lècuii-
duniallegbriàm bàptifmds, feçuUdüm ànagogen angeli,
Hiftoria
Tropolo -
&An* agog..e.
AUcgona