9 4 s Çlaudiàni Mainer ciPresbyteri Viennenfis,
Tnif Mb. I.
Çap.xn.
FAVSTI REGIENSIS
D E . C R E A T V R I S ,
Quod illis incorporei nihilin fit: ctii refpondct
C l a v d i a n vs* Martiercus,
Trillm defiant anima hbris , tefie Gennadio
Mafthenji. ■
p R a e c i p i s,Ytrfefj>bndeam qu* in rebus hu-
*'manis corporea,qu*ue ihcorporeafcntienda
finr. Nec hie aliquapro.fehfus mei pr*fum-
ptiottedeptomam , fed pro fan&orutn opi'
_ nione feniorUm:Pr«fertim cum h*canimum
Ixclere nonpoflin{,& nutrire ad fidem poflint. Etvlq;ad
id quo Patri filius icqualis apparcar, contra Arianas itrma-
ri atqj erigi valfeint prauitates. Ergo quando dc tra&atu
altiori collatiofeft, ad fubtiliorem incelledtum fenfus 5c a*
nimus pr*paranduseft. Nonnulli etudiciflimi Patrum
alia aflerunt efle,inuifibilia; alia veroincorporea, Quic-
quid creatum eft, materiam videti, Sc fadtori fuo compfe-
hcnfibile, Sc corporeum efle defitiiunr. Nam SC anima-
rum SCangelorum naturam aflerubtefle corpoream, pro
eo quod 5c initio circumfcribantur Sc Ipacio. Nam ,ficut
in quodam fancti Hieronymi Tra&aculegimus: Globosfi-
derum corporatosejfefpiritut arbitrantur.Et ire: Si jiwge/i,inquit)
cceleftta etiam corpora ad comparationem L>ei immunda ejfe dicun-
tur, quid pittas homo attimandus eft ? Sed inter haec ideo til a-
ninvim negaseflecorpoream, quiaiuxtaaliquotUmbpi*
nionem.ncc localis fit, nec qualitate autqnantirate lubfi-
ftat,quod de Tola Dei maieftate tredi debere maniFeftum
eft. Legimus enim in quodam receptiffimp Patrum Tta»
dfcatu:Ingredt,\tiqiiit,&implere omnia folitfipofiibile Trinitati,
jQua Jic vniuerfa intelleftualis nature, efficitur penetratrix, vt non
plum circumplefti earn atq3 ambire ,fed etiam illabt ei, & Velut incorporea
corporipofiitinfund*. Licet eiiimpronunciemusnonnullat
ejfeJpir stales naturas, vtƒtint Angels, Anhangeli,tatersfeVirtUtes\
ip fa quoefj anima nofir a, vel certeder ifiefubtslii, tamin incorporea
nullatemts exifi'manda funt. Habent liiim fecundumfe corpus
quofubfifiunt, licet multo & iitcomparabiliter tenuius, quod noftra
funt corpora fecundu m Apofioli fententiam ditent is i i t corpora coe-
lefi'ta&corporaterrefiria. Quibuspro martifefto colligitur,
nihil efle incorporeum nifi DeUin folum : 6C idcirco ipfl
tan t um modo [pet fe ] pene trabi! es omnes intelleiftuales
eflefubftantias* Qua:cum icaiint, opponisfic obijeismi-
hi,ideoanimam non efle corpoream, quia, vt didtum eft,
nec localis fit, tiec qualitate aut qu atitate fubfiftat. Quod
cuius periculi fit ita credere, in fubfequentibus demon-
ftrabicur. Nunc Verb in hoc TradfcatUS noftri ftatus,habi-
ta difcuflione.pendebir, vt fi nec localis fit, nec quantitati
fubiaceat, efle eam haud dubie in corpoream credas. Si
vero earn demonftrauerimus quantitate determinari , lp-
Coue concludi, confequenreream etiam cOrpbre conti-
neri,nccipfciam dubites. Quomodononlotalise:ft,qux
iuferta membris,5c illigata viiceribus, folis motibus vaga
conditione fiibftantis tehetur inclula ? Quod fi localem.
non efle animam ideo aflerendum putes, quod perdiuer-
ia (enfibus euagetur,5c cogirationibus dcferatur; priraum
intelligendum eftjquod aliud fit anitt-.je ftatusj aliud is qui
deanima nafeitur cogitationis affedtus. Qua mob re m
hoc'potius exiftimandum eft, qiiod fiquando fi'bi »liquid
imaginacur, magis cum fuisintralenvetipiam motibus oc-
Cuparur. Etfi quid aliiid eft,quod afpicereyidetiit,magis
irireebrdationis fpeculo deferibatur. Nam quando ab-
fentem carum-fitum cogitat, nunquidYelur ipfo Confpe-
&d defiderioj'fuib^latisrecit? Autcum,v^rbi gratia, Petri
aut Pauli fibi ipeciem intra mentis arcana deni'ngir, nun-
quid ftatim incimasparadifi iedeSj vbi eos efle tidUimus j
penetrauit? Aut cum fibi in corde diuitis illiuiS flammas
ex lectione propofiltt,nunquid iant ad tormentotum eius
bca,cuiuis inaccefllbilia inferi ptofurtda"defcendit? H*c
omnia proculdubio aut iecum intra pedtoris arcana per
varias fimilitudines fiugit.-aut certe,fi extfaapim^ iedeini
t a b i ii s c o g i t a t i o i u b r i c o m o m a g i t a t a d i f c u r r i t , h o c i p f u n i
l o c a l i r e r a g i t . E t f i u e v r b e m , f i u e q u a m - c u q ; r e g i o n e m c o -
g i t e t , i b i t a n t u m f c n f u c ó m e m o r a n t e d e f i g i t u r , q u o a n im i
i n t e n t i o n e r a p t a t u r . I m a g in a r i- f i b i a l i q u a p o t e ft j c o m p lc -
d t i f i m u l o m n i a n o n p o t e f t . C u m v e r o a n i m a A l e x a n d
r i a n ! v e l H i e r o f o l y m a m c o g i c a u i t , f i v e r e i l l i c r o t a lu i
p r ^ f e n t i a , v r a r b i t r a r i s ^ i n t e r f u i t , r e f e r a t n o b i s f i r u s l o c o -
r u m , v u l t u s h o m i n u m , r i t u s a d l u f q ; p o p u l o r u m . S e d h o c
i p f u m q u o d n u n c i n t è r n o s c o m m e r c i a f e r m o n u m m u t u a
l p i r i t u s a d l i o n e m i f c e m u s , l o q u i m e v o b i f c u m , f e d a p u d
c o n l c i e n t i a m l è n t i o ; a d v o s v e r o m e a c c e f l i f l e n ó n lc n -
t i o . N a r r f f i v e r e a n i m a c u m f u i s f e f e r r e f e n f i b u s c r e d i t u r ,
5 c h i s q u o r u m r e m i n i f e i m u r <, i p f a p e r l e f u i s c o g i t a t i o n i -
b u s p r æ f e n t a t t l r . E c c ê h i c p e r h æ c p r æ l e n t is t e m p o r i s m o m
e n t a v o s c o g i t o , 5c a n i m o r e m i h i f e e n t e v o s v id e o » , E t o -
m h i m o d i s q u i d g e r a t i s , 5 c v t r u m q u i e t i a n l e d t i o n i v e l o -
r a t i o n i v a c e t i s , i g n o r o . S e d h o c i d e o e u e n i t , q u i a a d v o s
c o r d i s a f l e d l u , n o n i p ^ f u b f t a n tiæ m e * v e r i t a r e p e r u e n io .
Neq; enim in fuis motibus,quos nuncoptimos,nunc pel-
fimoseiie(entimus,anim*noftr* natura confiftir. Namj
fi per cogitationes fiias conftare credenda eft,cur eis inter-[
dumeuanefcentibusatque percuntibus jpfainfui vigore
atqjalacrirateperdurât. Quant*ergoin nobis frequen-d
tilfimæcogitàtiones 5c cur* etiam faiubriter moriuntur.
5c vitammagis libertatis interioris operantur. Si ipfis a-
nima cohftaret,abfqj dubiopereuntibus ipfisfijperefle nol
poflet. Vhde hoc magis ipfa confcicntijs noftris ratio, lo-
quitûr, quod vnaqu*que anima, aut multiplicia cogitata
rerum Caufis intra fe condepta parturiar.aut qu*dam o f t i -
ciaacminifteria diuerfis hecclfitatibiis occupâta difper-
gat; iplaverô in conclaui corporis feme1 de eo cxiturare- J
quiefcar. Quamobrem localem efle ^m vt de vno fuf?
ficiens pr'oferamusexemplum. Non leariima Lazari raa-
bénte vita intra corpus fnitjrecedenreautem vita dehabi-
taculo corporis exulauit,5citerumintraexanimum relu fa
Corpus illuc vnde fe abfentauerat, euocata remeaiiit ?
Tunceam tanqttam 5c holpirij habitationedepofitam, 5c
rurfum intra holpitiutn Vnde fe abfentauerat reftitutam
vides -, Sc localem non efle contendis. Sed quid egôhæc
decorruptibilihomibeloquar ? cum ille cuius caro non
vidit cortuptionem, immaculatam quidem animamppf-
federitjfed localem, qüàth vtiqueintra fe habüit, quando
afitxus erat in patibulo,extra fe proculdubi.o emifir,quando
iacuir in fepülcro. Quomodo non eft localis-, quam
caro continet, vita coniungit, mors leparar? Quod fi ; vt
dicisfló&lemnecefiitatemanimarum natura non recipic,
non'clcfunc ergo 5c de iregione paradifi ill*q u * carcerc
clauduntur inferni. Die qtl*lb,fi locales non funt,quo*
n f t o peccatores a cceti bus- confort ij lq; iu ftoru m, va ft u m
illud chaos trifti interie<£tione diferiminar, vtneqi hincil-* |___
l o p o f l i n t , a c c e d e r e , n e q ; i n d e h u e t r a n f r a e a r e . I a m i l l u d v,i('
m à b ir è f t i f li m u m e f t , v t q u a n t i t a t e c i r c u m f e r i b a n r u r , q u *
f p a e ij s c o n c i n e n t u r . S i a g n o u i f t r a n i m a m l o c a l e m , c o n c e d
e c o r p o r e a m . D i ç m i h i f a n n è i p l à a n i m a g l o r i o f i r e d e m * ™ S 1
p t o r i s r e l i q u i t m u n d u m , q u a n d o c o n f c e n d i t a d c c é lu m ?
Ego autem ne angelos quidem^locales efle dubitauerim,
qübs eertum eft,nunc in cçleftibus eontineri,nuncper assis
vacua férri, nuncâd tètretta dimitti * qübs fermo diui-
nus afcendentesôc defeen dentés in Patriarch; viflone de-
fcribiti .Quivtiqjfi localeS non efleftt,6c vbiq; elfent*ad-
.elfe atq;dilcedereafeenlu delcenluq; non poflertt* Ipfeq;
beatiflimus Gabriel, qui fe ante Deiirrt ftare teftatur* cum iiwii*
ccelorüm Dominum Mari*infundendum Vifcerib. nun-
çiàtet,cumq;(ub dominie* perceptione ordinationiso-
culis genitricis alfiftcret.fine dubio ccclo deerat,maria.nó
fuperuolabat, vacua àrq; diffufe vafti aerisnon itnplebar,
fed ilium tantummbdo locum , in quo eràc, öccüpabat.
Qü* cum itâ finr.quicquidlocum occupât,corpus eft. Et
nelcio quomodo locali lege bob tertçatür> qui de loco ad
lociirn mittitur j & vélüti corpus mótu aCCefluVe transfer-
tür? moledefcendit, mobilitate difeurric, vadit, redit, ab*
fentatur, afêendit. Vel ille Credo loCaliseft, qui ex eo ib
ccclo non eft, éx quo efteieârusècoelo. Necfefolum localem
elfe prodidi't j'qiti fecuhi tertiam partem ftellarum
ex alto perturbatus abltraxic. Dicmihi, fi Corpus non]
' ... . - , ' Ï 7 .7 h a b e t i n
habet in illa deieétiqnc, quid d:ctidit?Quid illi negas cor- j vcluti qu*damrationum femina: qu* Itudiofusqimqiu.-,
poralem naruram,cuiusnegare non'audesruinam? Èr,fi, J finonotiofecapefläcvtegoarbitrot; Vnultaexindederi-
ns, ■ *»«!-a..~j .Li- ..L ;f 1 uarèpoteïit: qusetfi änguftis emanabtia venulis'; iémagnos
tarnen amnes longiore procurfu exuberabunt. Ego
vero&fraudatus temporis, & oeefipatus animi, fatisha-
bui, quantumad negotij pr*eminebtiam Ipe&at ,quam
fuccinéfcim atque yti digito vel denotarb vitanda, vel ofte*
dere fequenda. Satuio^ufculum illud fine audtorè pro-
diturt,6c vfquequaqüé próquiritatum >fcoto agmine fui in
acie edu6tum,&confertanobifeurb manu congrelfum vi-
cetitne, celferitüe $ tu pbtilïïme difertorüm ferto fenten-
tiam.Sëd vt quilque leóturus Praftacioncm, percipiat ftyli
nofti'i feriem:
Prirbus Über in fui primordio breuitcr afteuit, impafli-
bilem diuinitatem nulli prorfus affeétui fubiacerc. Poft,
de Anim*ftatu, varium cum aduerfaribludfcamenalter-
hati Abhincitidemaderüdiendum ineaqu*func obfeu*
I vt dicis,corpus no ardebic,vbi, nifi in corpore,fentiet igné
ilium,qui paratui eft diabolo & angelis eiusîlâm illud dici
fa pen filin' m puto,ilium in aeris iftiiis conuerfatio ne quan-
dam craflicudinem de elementorum concretione traxilfe.
|Dicmihi,ficorpus-nonhabet, vbinamin aere concretio,
| vbi tele hæciplVnelcio quaeql.ligere potuit cralficudo ?
jSi fecum^liqijid corpoialc deillâéoeleftiarea non detUlir,
j alicnum vt video, corpus ad cormenta portauit. Corpus
litaqueéfle etiam ex tua aller none cognofce. Corpus eft
quodinficitur, quodmaeulatur, quodquacunqueexac-
! çedenciadieétione Vitiatur, Hie ergo dudmb primogeni-
tusangelorum , nunc princepsfactus eft teiiebrarum, &
quafi corporeus.'pulcherante, nücdegenerjdudum c*le-
fti fplcndore conlpicuus;nunc tecro in pçnahspcccatihor-
rore feedat us. Corpus inquam eft quod habet aétione depeilitur,
quantitatecircumfcribitur ; qualitate mutatur, 1 riora,le£torem,quippiam ex Geometricis& Arithmeticis
dolore conficitur.Qu* cuin ita habeanty quin corporeum > atqué etiam ÓcDialeélicis, St nönnüllis prbut interfuit v-
dicuntânimu raj Videin quam profund ubi fe crimen im- j fui Philolbphómenonrégulis, modelte âc moderate ; &
merganr? Iam primunicumauélorvniuerfitatisDêüs om
ma tn numero, & pondéré fecijfe tefemtur. Ergo animad materia
vniuerlarcreaturatexccpta-elfe creditur : quættoneft
cörporea, nec localis eft, fi loco hpn contibetur, ergo vbi-
quedifrunditur., ortmia intrarei implere, Sc vbiquepr*-
Icnsplfedicirur > aefi creàtori fuo creatura fociaretur, Sc,
fragiliras auétori fuo non iam res Dei, fed pars Dei *ftimär,
da>iutigitur. Vide quo adfertores fuos ducat àlti perlapfos
'erroris. Equidem nobis ea quælupra nos funt, inuifibilia
Jfunt,fed omnia illa ficut comprehenfibilia, ita Sc corpörea
funt.Qui ex nihtlo fecjtPmnia , quæ ficut opère inftituit,
ita 5t; materia comparauic.,& rebus omnibus inter quas 5c
anima Cehfetur *• licut diftribuit pohaüs numerum » itaôc
póFilicqualitates., Inter hæcfi forte - vcdiótumcft, adfe-
rendüm aliquis purer, quod illa angelicælubtilitate natu-
t* qu*dam cptagio aeris huius admixtione colle<âa,flàm-
mis inueniaturobnoxia; ergo in aere folo, proutait, fi aere
û eft quod ardebic, non in illo, fed extra illu m p*nà de-
fæuiret : fed abfque dubio non aliud eft, qüâmfubftancia
CorporiSjVbi dominari poterit Vis xloloris* Vidcquo ten-
dat imp ru den s Ôcimperita perfuafio: qui in corporeum lo*
quitur,6ciam incomprehenfibilem confitetur, ac fie eon-
dicoadfcrib'itoperi, quodfoli competit Cortditoti, ac rebus
creatiscommunicatpritiilegiamâieftatis j 5C Indebi-
tam creatunepotentiam vlque ad fàâoris extehdit iniu-
riam. Sibenerequiramus ad qùos rerum exitus animum
referas,h*c vel maxime diabolum crudelitaseX Ilia bear*
fedis llâtione deüoluic, Ôc propter hoé Angeli perdidit dignitatem
j dum fe Dei præfumit habete bat U ram: Vnùs
crgo'Deus incorporeus, quiaincomprehenfibilis j 5c vbi-
queditfufus. Ex nullius enim faéturæ Corporel materiale
fumpfit exordium. Et ideo-cö*ternus.Filius Patri, qtiia ex
nulloopéréconditUS', nullifque initijs circumlcribitur;
Super omnia qu* faétori fuo cômptehenfibilia âtqüc eôr-
poreâ intra mundi cótpus operatus eft incorporel maieftate
diffunditur. Ex ingenito genitus.id eft,ex Pâtre , fed
femper cum Pâtre, hisquæexcitauitexnihilo ; indiferétà
fan £ti Ipiritus fo ci e täte do min a t u r i
PR ÆF Ë C T O R I O P A T R I C I Ç t
ÛOCTIS.SIMO, ÈX Qpfitio VlR.d> ,
Solli Sidonio Claudianus S:
quam potuit parcitcr pr*libauft ; habita identidem cum
aduerla parte congremohéîSicque adieétis noftris aliquot
fine aliendrüminterpolamënto,fincm.liber acccpit.
SeCundüs-poftprincipium, dë méfura,riümero Sc pondéré
no n otiofe, Ôc, Vt autumo, bon inftuéluofe diflèrtat:
vtificognitôradfîtintentus, fub adminicjalo pietatis per
differentium çreàtüràrüm gradus ; adufqüe nobnullam
creatricisqmniumTrinicàtiSjfi non iam feliçitatem coii-
templand*,certerobuftius credënd* perueniet firmica-
tem.Poft hinc cocus vfqiie âd metam fui liber teftibus vti-
tur.
Tertins aliquantulliib in lui primdrdià àrguniehtâtùr;
Poll faucios ex aduerfa aciepalantes infequitur. Demum
vero necafpernacur pacem, neç confluftiim metuitaduer»
fantis igrioti. En legifti ëriiditilfime virordm quod leéèita-
bis : tu iTiodofacfis,vci memineris*, ndn.aBfqùe cura tui
prôdi bporteré, quod publicari iubes ; Neqüeegbdcne-
gotij pondéré,fed de aétionis leuitate dubitauerim; Pros
inde confilium tuum alferito & dèfenfitato. quoniam fi iri
hisfecusaliquidegoconfcriptionispericlitabor ; tuedi-
tioms: Vale j Sc vige bonis viris, Veteris reparatôr elo-
quentiæ.
CL A VD I ANI
M AMER C I ,
DE S T À T V A NI M Æ
L I B E R P R I M V S .
i)Ê ÔpiNiomnÿè îMpeâitorvm et
peruicaci în defenfionibus pertinacia.
C A P V T î:
Agnum in gehere humano, Soil i Sidoni, fra-
teramantilîîme , multorum viciutn eftarro-
gansimperitia, ÔC perùicakindefendendis
pèrperam præfumpris opinionibus pertinacia.
Nàm plerique mortalium aut per fenlus
èorporis corporeàrum rertim Hauftisilnaginibus ; velùti
quibufdam rerum vmbris obtUtüm ,illuduntur,aut tenel-;
D^if iôN ÉÜ libelîoriim miki i quos p i a'n î m æ lisadhueinfànti* quondâril fusé përfüafionibus infehe-
JE / s t a t V condidi,retiçendicautus.ôc loquendi pen- âute puerafeunt. Siqùaillisdicéndi copia eft, negleélis
lus arbiter,impetàfthFas fuit memetdo<ftiflimiatq^amàn- ; rerum caufis j ratioms àhirham Ipcrnunt ; ôeverborum
tiflimi vel periti* cedere4yel credere amicifi*. Sedv-Vt tuce ■ -cotpora diligunt; Cumquë duplici ad Vctitatem venia-
egregic comperrum tenes , multi libc idem mihi , 5c idem tut via * Vt aut pr*iüdicata aùthoritate crèdulicafi fubda-
ipfi tecum magni admodum viri iiegotiiimdëdere, quod mur , aut ad Icientiam ratiocinatiohc tendamus, nihil
egomet haud réméré fufcëpiflem # nifi id fpetnétef ericu* -qtiod Vel audoritàs iùbeat j vel ratio fuadeat ,-potiiîîmüm
lofius.quamagerelaborioliùsiüdicaflcmiQüanquainpro ducentes,fprefepâücitatedoéloium, illuduntimperitoSj
virili parte meum qùoq; fuerit, yel non admortitüm i prd* ! qu* ttiaxima turba eft. Sed ôcipfi abëifdem quosfallunt.
utpoflè fubeft,aflerer everi cat e, ra ; S cnpfi igitutpauca n ; c , 1 reaproGaillufionefalliintur. Laudan tur nan que, falfo q.
Biblioth.Vet.Pat.Torn. 5; • ______ _________________________ ... , hi l l ,