' Paraam
: paraa decent.
c
Homo
conditus.
Pytrha.
Prometheus.
Liberum
aibitriom.
Videepift.
j . adA-
mandum.
Surre&osq-, Deo fenfus actollere terra»
Mox oculis ccelo n oua lux orietur a per to,
lntrabitq, facer tacico per operca meatu
Spirit us, dclxto quatiet tua vifeeraflatu.
Eia age cende chelyn,foecundum conctstepe$us,
Magna mouens,abeat folitis impenfafacultäs
Garminibus, maior rerum tibi nafcicur ordo.
Non modó iudicium Paridis, necbellagigantum
Falfa canäs, fuerat puerili Indus in xub
Ifte tuus quondam, deeuerantludicraparuüm.
Nünc animis grauior.quantóiproueélior annis,
Afpernare leuesmaturocorde Camoenas,
Et qualem caftis iam congrua moribus stas,
Atque tui fpecimenvenerabile poftulat oris.
Sufcipe materiam, diuinos concipe fenfus»
Si decus è falfis aliquod nomen q; tulifti,
Devacuis magnum rebus cum n&ayetuftis
Carminibus caneres,velcum cerrenareferres
Gefta trium^hantum, laudansinfigniaregum.
(Non equiaem ex illis tu laudem fumerc di gnus,
Qyos magis ornabas opulcnti munere verbiß
Quanto maior ab his ccdet tibi gloria cueptis,
In quibus dc linguam exercensj, mentem quoq; fan aam
E r u dies, laudem que fimvl vitamque capcflcS i
Dumque leges catus,& feribes miracüla fummi
Vera Dei, propior difees & carioripfi
Elle Deo, quem dum credens miraris amare
Incipies, & amando Deum redamabere Chrifto.
Hactenus ilia tuxvanos tuba voeis in vlus
Perfona, diuinos modó celfius inconet a&us t
f Nolle moues caufas rerum & primordiamundi,
Ne vagus innumeros Epicuri iomnia roundos,
Quos atomis demens per inane parentibüs edit,
Irritus in vacuum Ipaciato pcótqre quxras.
Legifcrantiquovenerandus nomine Moles»
Compofitum primareferens ab originemundum,
Inftituen’te Deo euras tibi foluct inanes:
Formatumque honjjnem limo & Ipiramine (aero
Adflatum referens, cuius fis munere cun&is
Celfior in terra fpirantibus,ipfe docebit.
Nec te cettlapides Pyrrhx, argillamve Promethef
Contemnas, quem fumma manusvultuquc animoq;
Sublimem dcpropria dignat us imagine finxit*
Cognofces itidem ( ne pergas tradere fatis
Arbitrium noftri) qux nos fententialxto
Vinxerir,&cuius vitamfub lege trahamus,
Si mentem coelo iacisaltius, & fuper aftra
Scire cupisquidfit, vel quid fuerit prius *uo,
Et-mundo & feclisdocet vltcrioraloanneS.
Principio yerbum,inquir*erat, Deus obfide Verbo
Gaudebat, Verbumque Öei fimul,« Deus idem
Verbü erat,ho c Veibu eft,fine <*io nihil,omnia per quod
Fadfca vigen t, quod cundta regit,cüi fubdita parent
Omnia,& aeterno natura omnis famulatu
Strata Deo geniti nomen Gen itoris adorat.
Cun&aque per gentteis in maieftatepaterna
Regnantem Dominum iam lingua rateturlefum,
Nomine quo fundaia falus flat n o ftra, fidesqj
Nititur, astern* tendens in Ipcula vitae.
Huiusdiuino mortalesMunere fulti
Adfequimur fragtfem' caftis euincerc faótis
Naturam ; 6crigidxdisrampere vincula mortis,
Et non corporeis in corpore legibus vti,
Sedfantes diuinaDci veftigiaChrifli,
Mente animam corpusq; iacris mod'eran te fub armis,
Mens quoniam fubiedta Deo capit armafalutis,
Inque animam carnemq, luam regnum obtinctyßC fit
lure potens homo quifq; fui, qui dc di t us y ni
Aker num Domino proprios regnator in arms
Efticitur, vitijs inuiftus & olor iniqui,
Fortior aduerfis virt utibus ordine iufto
Veras homo,quia roente potens (in qua rationis
turnen habet) famulos mulocertaminefenfus
Temperat,& placidis fua pe&ora fle&it habenis:
Tu cui mensgenerola fuperni feminisigne
Ardetsfa ætherios animo éoöfcende tfetefTus,
Et grcmio Domini caput rnfère, mox iftnian ti
•Proflnaîadte facro largus 'dabit vbera Chriftus*
DiuiffOq; tuam pcrfunde’t lumine mencéftV,
V t videas pulfa caligine magna tremendi
lura Déi,quibusomnipàrens fapientia Chriflus,
Infcfe'iple manens femper nouât omnia rerumj
Atque vt vult operum Deus arbiter iplè fuorura
Continet,& mutât fpecies,& tempora vit*
Porrigit aut retrahit, ceelum»maFe,fideta>Ventos^
Qua fecit virtute regen s,d o ce t exitus ingens
Ægypti, meriufq; mari refluente tyrannuSi
Et prius ipfè graues eletOenta per omnia motus
Expertus : quem cunâra tremam,cüi cundta miniftrenti
Tempore namquevno tellus communis habebat :
ludæos, qu*lolaDeo tunclasra fuit gens :
Et tarnen ilia Dei gtauis hoftibus ira fuperbis
Permixros inter populosdifcrtta cucurric.
lam lcio, non dicis,quàd fors incerta procellis1
Et mate talus agat,mare cùm difeedere iuflum
Dif ceffifle legas,ficcamq> rigentibus vndis
Intet aquas patuillè viam1^ rurfiisque folutum
Æquor ad iftiperium fancH ylrgamq; propher*
In liquidos remeafle finus : in vtroque maris vis
Paruit, vt lanâisiter & vindidta daretur.
Quidprofqgus Tharfum vates,quem forcepericli
In mare deieâum fpaciofo bellua ridfu .
Cepit,& innocuum valla erudlauit ab aluo ?
Nonne dotet ditione Dei mare & alita moueri ?
NamqueDeumfruftrafugiens ( quem cundlatenehtem
Nemo fugit) mouit coeli limul&maris iras.
Omnipotentis enim Domini natura rebellera ,
Cognofcens cimùit per fe quafi conicia tu tum
Ferre reum, & venus fugiriuum vinxit & vndis.
Ifte Prophets Deo ledtus cerrere minaci
I^ccantes rao nitu populos, poftquam graue dixit
Exitium fregitque rcos ,auertir& iras
NuminiSiimpe nfo lauit lu a crimin a fie tu,
Extremumqj diem fugit bene verfa Nineue.
Num Rex ille habuit fatum, qui morte propinqua
Orauit Dominum, quem leges nouerat vnum
Fledtere poife fuas, confumptum vt tenderec *uum
Longius, & meruit tria ducere luftra fuperlles
Annisiplèfurs, & non lua viuere lecla.
Nunc tria miremur texentem fata Platónem
Aut Arati numéros, aut pidlaManetbonis ailra ?
Dicant qu*fo, vbi tune rapidasnafeentibus horas
Poneban t, & quæ quibus ioant fid era lignis,
Cùm pius Ezechias fidei virtute precatüs
Verreret aftrorum curfus cfeliqj meatus
Tutbarct,iuifi retroadlo lumine folis ?
Vel ducis imperio fandli cùm filieret idem
Dilata Sol nodle diem & vi.dtoria facri
Profligareturpopuliftetic orbe reeuflb
Libra poli,vt magnos caperet lux auâatriumphos î -
Quid iubolxs virtusque Dei & fapientia Chriftus,
Nonne fatis vanis curas erroribus aufert i
Nofque fimulmonitis 6c fadlisedocct,vnum
Cundla Deum regere,& nihil vc fine mente putemus
Principiselîè Dei ?.dicens non arbore frondem,
A ere non yolucrem fine iuflù decidere, & cùm
Omnipotèns verbo lierait mare -vel pede cal cat,
Et verb o morbos abigic vel dtemonas vrgec,
Aut reduces animas in corpora funéta remittit.
Iamquediuexanimos rumulis iubetirereclufis,-
Integratque putres vita remeantelèpultos:
Nonne poteftatem propriam lacisindicat audlor,
Quifolusnatutamomnem vitamque gubernat î
His,prccor, his potius ftudiumq; operamque legendis
Scribendifque voue, cane grandi accepta tonantis.
Scribe creacarum Verbo primordia rer um,
Et chaos ante diem primsque crepufcula lucis,
Quæque dehinevanjs elements pet omnia feclis
Dida vel aùta Deo,per fanâa Volumina difees,
Qu* docuit tabulis legalibus indita Moles : __
Aut.
Pharao.
I u d t i , ■
ß m
G
Niniaft1
E z c c h ijs .
IfaU \
Plats.
Araïui.
M a n cth o .
VidcSuijj
b o n e r a »
Aldum
Nepotea f
deqatfi- !
eisper C'
piftolan>
Ezechias.
Itfuiu-u- 1
H
I
I Bofoo-
Aut Euangellcrqu* lex noua T eftametiti
Signatopertapriusretegens rayfteria Chrilloi.
Tune te diuinum ve ii memorabo poetamj
Et qftiafi dulcis aqu* potuiti tua carmina ducann
Cum mihi nedareos fummis a fbntibus hauftus,
Prsbcbunt Domintmi retum recinentia Chrillum>
Atque tuam poliere Deo ceflantia mentem,
Vc limul oris opesa te mencisq» capeflam,
Ec quem cognato iundlummihiroedctclxtor
Gratuler,&umäa fub relligione propinquum»
Nec cum mortali foluendis corpore vinclis
Perpetuo fandtum com pledlar pignore fratrenn
Valefelix louiin Chrißo leju Domino noftro-.
S E Q V V N T V R C A R M I N A A V SON I I
adPontiumPaulinum.
Auforim Vontio Paulino, cùm ille mifijfetpoëmàtion
De Regibus exTrdnquillo.
COndiderat iam Solis equos Tarteffia Calpc,
Stridebatque freto Titan infignis Ibero.
Iam fuccedentes quatiebat Lunaiuuencas,
Vincerec vt tenebras radijs,' velue æmula fratr j»,
Iam volucrëSjhominumqi genus fuperabile curis
Mulcebanc placidi tranquilla obliuia fomni.
Tranfierantldus, médius fuprema December
Tempora,venture properabat iungere Iano :
Et Nonas décimas ab fe nox longa Kalendas
Iugitér acciri celebranda ad fèfla iubebat.
Nelcis puto, quid velim tot vcrfibuS dicere : mediusfi-
dius neqj ipfe benè intelligo, tarnenfiifpicor, iam prima
nox crac ante diem nonumdecimum Kalendarum Ianua-
rij, cùmredditælunt mihi liter* tu* oppido quàm litera-
tæ,his longé iucundiflîmum poëma fubdideras, quodde
tribus Suetonij libris,quos ille de Regibus dédit,in epi tomen
coëgifti, tanta elegantia,folus vt mihi videarealïecu-
tus,quod contra rerum naturam c il, breuitas vc obfcura
non effet: in his verfibus ego ifla cognoui*
Europamq; Afiamq; duo vel maxima terr*
Membra, quibusLibyam dubiæSalluflius addit
Europ* adiundlam,poffit cùm tertia dici:
Régna tas multis, quos fama oblitterat, ÔC quos
Barbara Roman* non rradunc nomina linguæ
lllibanumNumidamq; Auelim Parchumq; Vononem»
Et Carauum,Pelleadedicqui nomina regum f
Quiq; MagosdocuitmyfteriavanaNecepfis:
Et qui regnauitfine nomine mox Soroaflris.
Hæc tu quàmpcritè & concinnè, quàm modulate SC
dulciter,ita iuxta naturam Romanorum accentuum enü-
cialti ? vt tarnen veris ac^rimigenijs vocibus fuafaftigia
non périrent. Iam quid de eloquentia dicam, liquidé ad-
iuratepofium , nullum tibi ad poeticam facundiam R o man*
iuuentutis xquari. Ccrtè ita mihi vidëris j fi erro,
pater fum.fcr me,& noli cxigereiudicium obftante pieta-
te. Verùm cùm pie diligamylÿncerè ac lèucrè iudico. Affi-
ce me, oro,tali munere ftequenter, quo & oblcâor &ho-
noror. Acceflit tibi adateem poeticam meilea modula-
tio. Quid enîm aliud àgunti
Audaxlcario qui fecit nomina ponto,
** S - ^ a^ tcasModefatèenauitadlt Arftost
Nifi vt & tu vegetatn & (ùblimem aUcritatem tuam té*.
meritacem vbces ? Me verô & conlulcura & quem filius
oebeaMmitari, làlutari ptudentia ptæditum dicas î Qùod
equidem cfitrà ell:nam tu fumm^ fie appetis,vt non dcci-
das, iene&us mea làtis habet,fi confiftat. H*c ad te bre-
uKcr&1lic'aVerpetisilliuSfceut;0mane diâaui. Itaenim
ta ellariuïtuus,vtepiftolamreferret{inftabat. Namûmi-
J otium fuerit obleâabile, negocium erit ad te prolixiùs
c îrarej te vt elieiam,mihi vt làtisfaciam; Vale.
PAulino Aulbniüs: Mettuta ficlhafir,vt erfes
Tu prior, & nomen prxgrederere meum ;
Quanquam & faflorum titulo prior, & tua Romaé
Prxccflitnoftrum lêllacurulisebur.
Et qu* iamdudum tibi palma poëtica polletj
Lemnifco ornata eft, quo mea palma caret*
Longxu* tantum fuperamus hbriorë fene«5l*:
Quid refert ? eornix non idco ante cygnura*
Nee quia mille annosviuitgangeticus ales,
Vincit centum ocülos regia pauo tiios.
Cedimusingenio,quantum prxcedimus *uo,
AllurgitMul* noftraCamcenatu*.
Viue, vale, & totidem venturos confere Ianos, Lr’
Quot tuus aut nofler confer uere patres.
- Aufonias Paulinofuo falutem dicit.
Quanto me affecit beneficio, non delataqüidem,fed
t fufeepta querimonia mea,Paulin éfili? verit’ difplicuilTe
oleum,quod miferas,munusiterafli j addito etiam Barci-
nonenfis muri* condi men to cumulatius pr*ftitifti. Seis
autem,me id nomen murix, quodinvluvulgiell, neefo-
lere,necpofle dicere, cüm fcientiffimi veteram & grxca
vocabula fallidientes, Latinumin gariappellationenon
habeant. Sedquocunquenomiheloquar,liquor ille So
ciorumvocatur. Vale.
lam patinas implebo meat, vtparc'toY iüe
llaiorummnfisp apalar'tafuccusinundet.
Quid autem tam amabile tamq; holpitife, qudm quèd
tu vt me participes,delieias raas in iplaprimitiaram noui-
tate defraudas i O melle dulcior, o Gratiaram venullatc
felliuior,óabomnibuspatriollringende complexu. Sed
hxc atque alia huiusmodi documenta liberalis animi ali
quisfortalTe &aliquandoquamuisratus, ilfud deepifto-
larum tuarum eraaitione,de poematis iucunditve, de in-
uentionc &continuatione, iuróomnia nulli vnquam i-
mitabile futurum,etfifateatur iuiitandum. De quo opu-
Iculo, vt iubes, faciam. Exquifitiüsvniuerlaliraabo: &
quamuis per te manus fumma conrigerit, ccelumfiiper-
flu*expoliationis adhibebo, magisvctibipaream,quam
vt perfeélis aliquid adijciara. Interea tarnen ne fine corol-
lario pöetico tabellarius tuus rediret,paucis Iambicis prx-
ludendum putaui, dumillud, quod a me HeroiCo metro
defideras, imchoatur. Ifti tarnen fita te & HefperiUm lal-
uos habeam) f quos ad Ipacium lucubratiuncul* vnius
effuli (quanquam hocipfi de fe probabuntj nihil diligent
ti* vlterioris habucrunt. Vale,
Adfinius Paulino.
IAmbeParthis & Cyd |numfpiculis*
Iambe pinnis alitum velocior,
Padiruentis impetu torrentior,
Magnafonorxgrandinis videnfiör*
Flammis corufci fulminis vibratiorj
lam nuneperauras Perfcitalaribus,
Pc tafoq; ditis Atcados veólus vela;
Si vera fama efl Hippocrene,qiiam pedis
Pulfu citatam cornipes fudit fremens,
Tu fonte inipfo procreatus Pegafi,
Primus nouorarri metra iunxidi pedum',
Hic't'quoqueMufisconrinenritiuS nouem
Cxdem in Draconis concitafti Delium. ,
Ferhanc falutem pr*pes&volucfipés
Paulini vfque mcenia, Hebromanum loqubt»
Et protinus ( iam firefumptis virtbus
Alacrirefeéii corporis motuviget^)
Saluere iuflum mbX repofee mutuum.
Nihil moreris.iamq; dum loquor.redü
Imicatusillumflirpisaudorem tu*,
T riplici ifurehtem, qui Chimxram incendiö
Supcraolauittutus igne ptbximo.
Die dc valere, die auere te iubet
Amicus & vicinus & fautor tuus,
fcg. Sofio.
rum.
t Applaal
quod. .
«•qoodque.
Honolil