
S.Pràcl.ad Artóen.
1 eft,vt purus homo fit Chriftus,& quomodo eum yltra na-
turxmëritum coeleftia verierantur, 8c: ei qui minoreftge-
nu flcftent ? Quottiodo etiam prophet; cis attendimus
( qraculis clSmantibus, quoniara Deus nofterïh terrisvi-
| insi&cum hominibus conuerfatuseft? Vifionem namqj
dicic Prophetamanifeftationem quxincarnefablaeft,&
conuerfationamqua ternporalirer cum hominibu? com-
möratus eft, cöius fine inuidia boniras pietatis fuse decla-
rauit aduentum : Qmaficutomnipötfcns , & quod erat
manfit propter lê, & quod voluit fadlus eft propter nos.
Quodfi Fortë vnquam fcahdali caufam commorient in-
fantiaenldimènta, &inprxfepireclinatio, atqüe in tempore
fecündumvcarnem profedlus, nee non &quqddor-
plens, nullam tarnen circa m fcrip tio nem fiixDiéitatisacf-
mittens g per qiiam etiam faltitem omni humano generi
contulitcarnefuapafiioncsexterminans , ï)eitatem pro-II
priam impafiibilem feruans.Idcirco Gabriel authoritatem I
atquepötentiamnafcemisinfinuans , aieb.at ad Mariam-1|
ihquiens, faluuin faciët populum (hum a peccatis ebrum.
Populus au tem non poteft homihis eire,fcdDei,nee mun-
dum ab ini^liitatibus eruit qui hanc vitam pariter cuni ■ ■
corruptioneintrauitj inculpabile non habenSnatiuitatis
exordium,fed nccefiariéDéusfimul & homo non diüifus
In duos,’(cd permanens vnus,per id quod ex muliere nafei-
cur, hominem re demonftrans,per id autem quod finecó-
iUge& matrem feruatintadlam, Deum proriusinfinuans I
faluum fecit populum fuum.Qui?Iefus Chriftusquivenit
in terras, & cum hominibüs conuerfatuseft. Si autem ■ ■
Chriftus purus homo eft * 8c non ipiè eft Deus verbum,
quomodo in principio creauit omnia, cum tunc vt impij |
adferunt,non erät l Nam cum poftretnusin erfeaturishomo
mierit ift tiaui,qüod ex itinere fatigatus fit, quod poft ieiu-
niaefurierit , illaqueomniaquxlêcuhdum veritatemfa*
dlo homini cönrigerunt: nouerintquiiftareprehendunr,
quod humanum negertt in Chriftq naturamrnegaütesau-
; tem natür'am, difpofitioni miriime creduntnon credenr
tes vero difperifationi,falutis damna perfen tien t :erfi quod
ld conftitutióne mundj, quainhancvicam conftat homi-
nemefleproie&um /aliüdirër.quifquam, prater hoe car-
nis,ingrelTuseft, oftendant contentiofi , öctuncdemum
fuadeliramentacontexanr. Si vero ifta funt communis
naturxprirnordia : Deus autem verbum, lecundum veri-
tatem fa<ftus.eft homo : confitentes naturatri cur vitupe-
ranrpalfionëm.Alterum igitur eligant èduobus, auteru-
befcentesdecontumelijs,abiurent naturam,&Manichj5i
morbis adfedli cum impijsdeputentur,aucfi lucrum quod
eftexincarnatione,lufcipiüntfatehtesfubftanriam, non
confundanturdepalfionihus,quxfubftanriamcÖlcquun-.
tur. Admiror & eorum demeniiam qui nouadeceptionis
itinëragradiunruc: Egonamquévnum filium.ficutedo-
I dlus film pie cognofcens quem Dci verbi incarnatifub- I ftantiam eitè profiteor : Vno autem exiftehte eo qui pa(-
fiones pertulir acque miraculaoperatus eft,qua ratione di-
! uiniora rcriccnc, hu m il lorib us derogant ? V c emm fidem
jfacefët verbum mnnensqttod erat, radiuseftcaro, ideii
j infans & homo perfeftus i Tantofacramento nulla con-
I ueriioné violato,idem ipfc perficiebat miracula 8c iniurias
fufti nebat,per figna quidem diuina manfifle id , quod erat
infinuans, pér palfiones autem fadlum quod formauerat
mamfeftans. Vnum igitureundem filium pixdicamus 8c
Patri confempiternum , & innouiftimistemporibusin-
carnatum, nihil adultërtnUm diuina: naturx penitus infe-
renres: Nonenimpoteftefièaliquidin throno fuperfluü.
Sedillud mihi fxpenumero vulgatum fortallë fubiiciant,
nedlcn tes (yllogifmos infirmiores aranex telot-Si T rinitas
eft vnius eflentix , profedlo Trinitas impafiibilis perma-
net.QUpd fi Trinitas,& Deus verbum Trinirate confpici-
tur , impafiibilis permanet, &Deus verbum impafiibilis
adprobatur. QupdiiDeus verbum impafiibilis ell,inue- terpretatuseftdicens.Nobifcum Deus. Gür propter na{|
nieturqui crucihxuseft alteiTprxter impafiibilem Deum cent is inclinationem, gloriamparientisattenuant? Scd
verbum. Vete telatexuntarancx,quiiftadcpromunt: in hocfortaflïsopponuncdicentcs : Omnè quod nafcitur
aquisfcnbuntquipropolitionesineptifiimasmeditancur, j genërantifimilecömprobatur. Si igitur homo eft qucrai
fitjfi ChriftuS homo purus eft,conftatquod ea qu$an-l
te ie eranc, nequaquam crearepotuerit velur poftmódtim
faiftus. Et quomodo Paulus aiebat, Vnus Dominus Iëlusl
Chriftus per quem Omnia ? Si autem pèr Chriftumiadla
funt omnia, mamfeftum eft quod ChriftusDeiis eft verbu j
Euangelifta teftante: In priheipio erac verbum, & yerbum
erat apud Deum, 8c Deus erat verbum, hoc erat in princi-
pioapudDeum. Omniapet ipfum faélafunt. Etipfum
quoque Paulus interpretans aic : Vnus Dominüs Ie fu $H
Chriftus per quem omnia.^Quare dicitur,quoniam Chri-' «• C*^:
ftus eft DeüS verbum. Si autem illasproferunt voces diui- j H
nisliteris edicas quibus Chriftus homo eft appellatus.di-
cente Pecro: Iefum a Nazareth virum approbaturn a Deo I
m vobis.Et Paulo teftante fimiliter:In virö in quoprafitii- i.c^u
uit fidem pneftans omnibus. Et ipfo Domino dé fèclama-l
te: Quid me quxritisoccidere homincm ?Nouerint autem
per in curiam fe Scripturx fanclx intelligentia priuari, aut
certe per maliciam deferi, quia velint quxbene conlcripta
Tune,ad ptopriam refleftereprauitatem.Nam 8c homo fe-
cundum veritatëm dicicur Chriftus, fed hoc fatftus eft,
quodprius non erac, nifi tarnen modo Deus; ficutenim 4^
Deusincreatuseft,ficidemipfehomo perfeóluseft, hul- ” 1
lam fufpicionemphantafixprotfus admit, tens. - Etquem-
admqdum eft Patri féCundumDeitatemconfubftancialis, | ?
fic idem fah£ix Virgini fecündiim carnem -probatur eftè
confimilis, vbique vericatereluiipntemyfterij , omnique '
rem o ta péuitus fal fitate.Si au temDeum virgo non genuit, j
nee magno cenfèbatur intadla miraculo: Mulrx fiquidcin 1
& alix mulieres iuftos fieculo protiilerunc. NamJingux
Prbphetiex > incfFabiliratemhuius'iäcramenciprxciiien*
tes aiebant: Ecce virgo in vtero coneipiec,& pariet Filiuni'^ 7»,/]
ßcvocabirurnomcneius Emmanuel. Quod Gabriel inquicumledicerentfapientcs,
u genui t,néceflarie qui ex ea narus eft,homoeft, Quaftvcriltmiliratione
vos ifta depromitis. Sed tune parem iibi per
Omniaparcuriens edit quandoiuxca naturam contingic&
partus.Naturalis autem parruritionis exordium corrupcio
ftulti faélifunt 8c obfcura-
tum eft infipiens cor eorum lippus enim oculüs folis radios
pure non recipir, 8c infirmus animus alticudinem fi-
dci non yalet incueri.Quid igitur ad ifta nofdicimus?quo-
niam fecundumrationé Deiratis famfta Trinitas 8c vnius
eft eflehtix, & impafiibilis perfenerat: Nèçenim dicentes
Filiuthpafium,tacipne Deitatis eum pafium lêntimus:Di-
uinafiquidcm natura nullam prorfus recipit pafiionem:
Sed confitentes Deum verbum vnurtfex Trinirate incar-
natum , tribuimusintelligendimateriamijsquifideliter
fcUcitantur,curincarnaridignafuséft. Quiaenim decre-
uerat Deus verbum defttuere pafliones,quarum mors terminus
habebatur, fufeipere vero pafiionem inuiolabilis
natura non poterat f quia oitihispafiïo rebus compofitis
probaturinferre luftamen: in fpiritaliautem&fingulari
(ubftantiacompofitio nulla eft i nee illucpafiio pertinge-
bat,vbi compofitió non erat) volens,vt prxdixi,deftruere
pafliones qux rationale corpus oppreflerant, quarumin-
teritus erat fu prema munitio ( vt nouit Deus verbum ) in-
carnàtur ex Vifgine, & habitu inuenitur vt homo : quonia
fic exirianirc fe voluit formam quodammodo fecui fufeieft,
quia 8c Commixtionem prxeedit. Cum autem huius
iniurixnec fufpicioeft,fiipra humanumintélléâum confiât
eflè miraculum, vbiluprà naturam partus eft, ibi qui
nafcitur,Deus eft.Confitemur igitur eum 8t munjium Feci
fie de nihilo, 8c legem dedifiè, Prophetas quoque infpi-
rafie, 8c nouifiimisincarnatum efle temporibus, Apofto-
1 os etiam mififie ad fâlurem gentium acque popjiloruni.
Fugiamus itaque confilia fedueftionis , Hucnta hxrerico-
rum dico perniciofa, Deoq; inimica contagia, Arij v?l'a"
niam, qui Trinitatem infeparabilem fubftantijs diuidit:|
Eunomij audaciam,qui naturam incomprehenfibileni intra
feientiam humanitatis includit ; Manichxi rabiem.qiu
(equeftrat ab efièntia Deicatisfamftum Spiritum, &infc-
parabili ter proccdentcm. Nec non & hanc nuperriniamJ
nouamque blafphemiam qux Iudxorunrimpietacc (hull
cipliciter exupcrarc dignofcicur. llli namque Filmai ae|
gantes, tamumq|tuucurdradiceconuellcre. liverohuic
m .
De Fide.
qujefc 9 füpcrindüKMes, mtcjaerabilem fubllan. i quibuldara leripris & oppofitiotliBüs f.lfi hoftiiSflScn
t i i m t a n q u a . » i n f oe c u r a m d O T l i « m d i f a n l a r ç . c o n » n - r i s f i m p l i oe s & î n f a c a t a m t c â æ f i d e r p u i é h r i m d i n j c o n
dunt. Dicamtuttgo cum Paulo Ghnftiiscftpaanaftra, I ftantiamqdeperùcrtere. S ad cgovosfem m B.Pauliv e J
quifecit vtraque vnüm: ludteum namque & Gen tile per bis admonëo^videtene quis vos deciplat per pKilofoqux
Bapcifmum in nouum ho m i nem reform auit, coniungens
virtUtc quos Conuetfatio (cqueftraljat. Idcirco repertpres.
nouximpieratiSjdamnarionem quxfibiimminec contre-
mifcaht,quapdo;in vnam feparatam rediereconcordiam,
& qui. vniuit in duo quantum ad dips accinetderiuacur.
Sedomifla iam prolixitaté.-içrmonis àd compendium rç-
âidogmaris vertläni. Si quis vultnófle veraciterqüomodo
idemipfe (it vnus &non folum Filius Abrähxmanens,
& in nouifiimis fecundum carnem fapientia 8c ærate pro-
ficienS Triam Deitaseius femperid quod perfeólum eft
poflidét, interrogetPaulum, & iple piçtarisSacraimen-
rurri prorinus intonabir, oftendens quod etia'm cx Iudxis
orcus fecundum carnem Deus Jctnpiternus exiftat i lo-
quens enim de Hebrxis 8c rebellem narionem ingratam-
aue collaudans propter radicem videlicet Abraham, &
própter lernen Chriftum, ica pronunciat: quorum, inquit,
eïladoptröfiliorum. Clamar enimln Prophecis : Fiffus
meusprimogenitus Ifrael, & gloria. Infinitam namque
gloriamtisqui probati cuncerant moribus, diuina miracula
confère banc, 8c reftamenta per quxAbrafix multi-
plicatio fcminis eft promifla, fic legislario qux in monte
digito Dei conlcripta eft, 8c oblequium quo diuinocul-
cuHeruiebanty&promilfo quibus vel terraPalxftina vel
cerce benediiftio in fémine Abtahx Gentibuscollataeftv-
niuerfiS: quorum Patres qui in hac ignorantix nocle vel*
uc luminaria fidei probancur exorti,-& ex quibus Chri-
ftifs. Nec in ijs ftetit beatiffimus Paulus. Nec enim ex quo
partus de Maria ex eo eft verbi fine initio extanris efientia
Sed mox intulit fecundum carnem, vt manifeftationeir
fadaeftimearne, nonillam natiuitacem diuinamx-
ternamque fignificet. Qiais igitur efier hid Chriftus'^ qui
natuseftex virgine, quem Ipelunca cepic vt remnullius
preci|-, qui in prxlepi iacuit, qui fecundum carnem tepi-
potibus creuit, quique ad inferiora terrx defeendens, o-
iririia qux carnis funt mirabili dignatione fuftinui t,vt fide
laqeret quia vericirer homo fa<£lus eft,' nec alter efie prx-
cer eum qui defcendic, led idem qui defeendit ipfe eft qui
afeendit: non enim prius afeendit, leddefceridit: vtpote
qui ribn cx prorirotione Deus e ft, fed propter miu;ricor-
diimquaindigebamus, homo dignanter effeiftus eft: quis
eft, a me Vela quoliber alio non requirat, fed ab Apoftolo
cm Filiuniper reuela^onem dicitPatriSjCum dicic. Cum
autem placuit ei, qui me legregauit de vtero matris mex,
8c vocauit per gratiam fuam, vt reuelaret fiiium fuum in
me. Hie namque quis eft, Iefus Chriftus veraciter edo-
cebitiexclairians : Ex quibus Chriftus fecundum carnem
ppiam & inattem fallaciam fecundum tradiriqriemjiohii-
numvana confultantium,&riori lecuridum Chiiftu.Fun-
damentum autem aliud là n dix fidei nemo poteft ponere
Pr® tef ^ <l uo4 pofitUm eft, quod eft Chriftus Iefiis. Stà*
te igitur in vno Spiritu Vnanimes, collaborantes fidei Eu-
angelijj&in nullo rcrrèarainiabaduërf1lrijs:, cuftodienres
traditienes quas a'ceepiftis, fiue à fan<$tis& bëarifiî.mis Pa-
tribes, quiapud Nicxam, fidem promulgafiènofcumur.
feu a fanóbis & verterandis Bafilip,Gregorio,acreliquis ca-
dem fentientibusi Quorum nomina in libro vicx fcripra
funti Ömnem frarérfiiratem qux vobifeum iriChrifto eft.
ego & qui mecum funt plurimum lalutamus. '•
^ ata Conftantinopol. Corilùlatu'pijfliir»orumThco-
dofi j Auguft. ji 8c ValentiriianF^k
Couf. i.
%CoL).
Phit. h
P R Æ B À T i O
D I O N Y S 11
EXIGVII, IN PRICED
E N Ç EM E P I S T O L A M S. PRO-
C L I , A S E L A T I N E T R A N S -
• * . L A I A M.
“^DIONYSIVS EXIGVVS,
R O M A N V S , F E L IC IA N O
P a s t o r i .
ÈNEÉ.ATIONIS veßi<t iußione conimoni-
H tus,btAti Procli Conflantinopoliram vrhis Epi-
ftopi litem ad Armemos deßiqatas, Latino do-
quio veßris aurïbus exhibere curaui, nonpar um
prafentibus tßiimansprofuturds : quando earn
nunc Ecelefiii moueat qmßtonem tunc repulfd
tetHeritas,qußfub colorereligioném mltiur e*
uertere. TeniporïbusAntifittis memorati, Theodofio Imperatoren-
gerne Remp. per Syrtam at que Ameniatn, difcipuiiThçodori Mo--
pfueßenaciuitatisEpifcopi, prauam pdemy\comtfto fynibolo^ rudi-
bus populkexorfifunt tntimare,c_aüiduatefubtilißima,beaiam Tri-
nitatem fic vnm effentia pradtcantes , vt ChrifiumDomnum no*
flrum condttorem viiiuerfitatis, vnum exfrinitdte nu Hat en u< far e-
rentur :vndefequebatur hac ineptA'fita renier it a tù ab fur dit tu, vt
qui eftXuperomnia Dcuè beneft tblusin Içcula. Hxc Pau- ! quia Chrïfium confiât verum tffe &eum ac Dominum,quatuor Per-
l ' verba, quam fubreptionem calumnixeorümquiptaua fonas in tribut adfiruerentßuof^Deifiliosproculdubibpradicar ent.
dlligünchabëré'permitturitî Dixit ënim Chriftum, vro- lSedhuicimpietatimirèPontifexantefatutobfifiénsy docuitÇhriftii\
ftendar quoniam lecundum veritatem-Deus faâuS eft ho- Dominum noftrum &inpnncjpio Verbum apud Deuß,Deüm Ver-
mo : Dixit eum ex Iudxis lecundum càrnern » v't infinuec, bum vnum dejrinitate;ejfe ; per quem omnia fada■ funt,beat o Pau*
quianon ex illo temporëquô eft incarnatusl exiftat ; D i-, lo teftante: Vnus Dominus Telus Chriftus,per quem'omhiaj
rit cuiri qui eft, vt eum fine iriitiodeclaret:©ixiteurh fu- & profalutenoftra,eundem verum hominemfactum, vnum man-
per omnia,vt totius creàturx Dominum prædicet : Dixit JijfePilium j nec quartam in Trinitati-creuißeperfonam. Et quia
eum Dotriinum ne paflionibus habituque traduâi jnte- tiuncob aliquibus inieüum fcrupulum ,deverafide tredipatur-, v-
nieratameiusaudeamus negare fubftantiam : Dixit bene- numquemlibetexbeataTrinitate pronuittiarediffugtünt i&.nedif
u^airi, vradoremusi-eum taöquam omnipotentem fup* uifionemTrinitativideanturinferrepofiauthoritatem Apofiolicani
plicitcr, nec vt conférrium calumriijs appetamus: D ix it.idipfumexequentem,multipliât er venerâbilium Pair um tefiimoniis
eüm in fxcula, vt demonftret, vt is qui nos verboicreaiuit approbatum eft ob diftjmütôHïm perfonarum,(cùm ratiopopofcerityl
profuadiuinitate,iugiinbbis honore celebretur.Haben-
tK itaque Çhriftum & exiftentem, 8c Deum, & benedi-
•ftum in læculaBveneremur eum vt Dominum, dicentes
adfertorHausexterorum dogmatum; Si quis IpiritüCfhri*
ftinon habet, hic'nonefteius: nos autem lenfum Chrifti
h v^etnus : Idcitco& expeblamusaduentumgloriæ magni
Déi& Saluàtbris noftr|iefuChrifti,quipiè quidëm viijen-
tibus gloriæ reddet coronam : ijs aritem qui exacerbant
cum,audaciæeorum çondignarçftituet.Hxcveftræchari-
ta^^'rigimusproTibellis veftris,quos aej nos deftinare cu-
mitis adfeuerantes quofdam peftifëros homines verboru
vnum ex tribus fide liter poßepradicari: maxime contrftSabellium,
quifanäamTnmtatem vnius credit ejfeperfona, eann^iiontimlus
tantum fateretufeffe non rebus; quam nos vnius venerantesefferitia,
Perfonarum folummodb cogmtione difeerninm. TSefiorii quoquefe-
ttatoribus, hac fide falutifera,nihilominus obuianm\ quiChriftmri
Dominum vnum deTrinitate niinimeconfitentur, dum negantDei
Verbum exbeata Virgine fecundum carnemgenitum,cateraque pro
redemptione humanigèneris effe perpeffum. NonnuHorum etiam o pi-[
n'toncm authoritate paterna redarguit, qui Vnum ex Tribus adfi^
rentes j Vmm ex T'r innate dicerenulla ratione conféitïunt: qui vt-
cabulum Trinitatis non perfonaru ejfefigmficatiuum, fed'fubftantia
Hut défunt
ia
Grxcok
F