Santfi Paulinï
A loan. 14.»
harenam;iatimus,vc domUmiundemus æternam,&de vi- ^
libUS attinganvus aftra coemenris, de qui b us non ilia con- Gw
iufibnis 6c luperbiæturrpip'deftrqendâïn opéré irrito ma-
chinamur:(edittipl6aiignlari lapidefnndamur., vt furga-
mus per ipfiim in jpfius plenitudinem-,qui'efth/m>/or»r«-
dinis ti facie mimic t. Hancip (è nos rurrem aed îhcarecorn pu-
tatisànnHunïptibusiubét, ne ioterrupta^dincatibne dé-
fecixtemeritat isimprourdæ nôtam 6cdjgnamirrifionem
frufttaaudacis ignaujæperferamus. Spiricusàurem-nofter
fides firma eft. Ergote lecundum vé»itatém'DèPeredens
qui fpes Scopes 6c viresfuas Dominum lelurn haber,eiüs Epfof^
omnis ædific.atio compadbacrelcin 6cfurgit in conlcenfio- f
nem in plenïtudinem Dei.ltaqneniïï dbtninusæ^ificauerit
nobis quamuis rerreftcium xdificatio tabiicarum,- fivoto j
& ftiidi©fpiritaliftruatur, beacacxieftium eft prxparatio 1
manfionu. Hxc etiam xdi ficantes in Domino ex a“ ^Ptu tl
fidei, $dificamur ipiiaDominopereiufdefidei profedu:
nam & Euangelic'ui ille Centuno exernplum nobis eft ad
ipcm certain mercedisaecernxvhuiusrpedalitcroperis gra
tiarecipiendx, qui ad promerepda filij fanitatem 8c iplum
Dominum Ieftun fidei ftix prxdicatorem habendum eO I
porifiimum mercre valuit,qubd pl*bs Dominifqux tufic.
j adhuein lu dreis cantu meratjfilli de fynagogK *diheat^.
I teftimonibfuftYagacacft.QUodigiturmilH^uunc quielci-1
I musolcirantes, 6c quafi non c o n d u d i mercenai lj ^
Matt.20.6^ muitu0f0 Huiusfieculi foro vacua manu ftamus ? vel fi co-
d udis nobis debere patremfamilias fuumdenarium cogt-;
temus,vt aliquid in vinca eids operemuriidipfum quail in-
1 debitum gratUmq', pr^ftantesjimpucarc etiam medicamur
I Dbm in o , tanquatn ilii potifif, quam nobis profutura ta-
'1 damns. O miien homines, largiri nos aliquid eredimus. i Ncgotiamut SC liberates habemur,qui auariflimiellecon-
' ® uincimur, 8c quide tanto auariofcs cupidiffimis terrxrce-
1 neratpnbus:qiiac6 anipliuseft cxlefiia de rcrrenis, & bea-;
Ltu l6 9% tade mifcriscgenisq^ rebusemere,quam terrenateurcnis, (
ExoJ. f-». & labentibus lapfura mercari,8c dominum.quam homine j.
Leui.15.16 fccnerari/ Daranaturin Legc,quipecunnimfiumi dcdentadv- .
Deu.23.1y ruy/i}}l^ mUyierxfuptrinnocentesacceperit: EcceEuangelijgra-,
PJa . 14•■>• [laofteifdic nobis quomodo eadem ciimina adinnocen-
tiam fanditaccmqfmutencur, riec poen*,'fedprx.i^jfecri--.
butio conlequatnryfi tancftra in prxcepta diuiria lalutaris
Prm.t9.17 cupiditatetufei cdnuerfantur. Da ad vlura pecunias fuas,
EccL 291. fed Chrifto,& lalutaris vfura eft. Item in feculo corruptx
ExoJ.23.8. mQner,bus reovum iudices condemnantur; fed quifquis
Dtu l6 z> homoprxuentus i n atiquo peGcato diffidens innocentix
ttiae adfers pretium lalucistux fidiCi noftro: ne verearis
quafi corrupcionis iniuriam iuftitix Dei facere. Accipit a
; re Chriftus libens lalutis tuxprctium, yiizmauultmiferi-
Mati.p ii cordiam,qtfamfacrificium. Sedfotfitan quxris,ybiillutainj
uenias,&quacorrurop%sviaqucm non vides? Surge[in-
Epbtf$. 14 quit j qui dormis, 8c erige te a mortuis,8c attinges Chriftum;
hoccft>difcute carnalisinertix.fomnum,8cdepreflamco-
^ (gicatione terrena mentem,a mortuis curis»hoc eft,conueriatione
carnalijerige atrollensScdirigens in Dominum a-
nimam tuamf 8c attihgej Chriftum. Operando prsEcepti?
Mutt.zs. ipfiusvi^ebis earn in cfmni paupere, & tagesbum inomni
dômum,vano çdificantes labbrë fiidabimus.Sçd né vel
perfccla 1 i cet tobpéran te Dp min o Ç dififatio ni relu pini fe-
curas'manusremitcamus >adijcit S-criptura diuina.quèd
eriam aedificatam domum nih Deus idem çuftodiaf, irrita
feruar.cium curavigilabit. Orcmùsérgo Dominum,vtdü
no'> illi fbris ædihcatnus dbmiciliaquç videnturdllè in no
b is-in tus ædtficét ilia quæ non viden^ur, dbmpm yidëlieét
illam(vtm agi (terait) non manufa&am,quam ingréffi in-
telligem’ in ooûiffimo,videntes(éilicët^be4rf/4ci«i»,g«orf
;»Æ«j^«i4re«M«tvjjmi«6cëxpartecognoreimus:lednunc
dum adhucintabei'rtaculo iftiuscorporisconffitutii quafi
füb illius anKiquitabçrnaculipellibus in défertoSc ténto-
rijs agimus.prçcedcnte nos periftius orbisatidâmDéi ver-
bo,vel in columna nubis, vtobumbret fiuper caput nqftrû
in diebelli?vel in columnam ignis^t çognofeamus in terra
Pftlui,. î
cæleftem eius viàm. Oremus vtpesluec nunc Ecclefiæ
tabërnacula ingrediamur viq> ad domum Dei, vbi & iple
dominus illp fummus 6cfa(ftusnbbisàDominoÔcexcirus
à monte ÔC idem auëfcus in montém lapis ex tat ,'qui eft mirabilis
egenq: recipies cum inomniivofpite." Quoniam fibi fieri
1 ipfe teftaturfquae in ciusndmine minimis eius fiant. Ecce
j nobisiamconftar.qoqmodo videas inuifibilem,6cinap-
prehenfibil€cbmprehendas.Erg0huncifticpauperemur, ^ 1 vt tunc lbilocupletemur.Nuncploremus.vctuncgaudea-
Matt.z*. mus. Nun<iefuriamus,vetugfatur^mur.'Qmni(inquit)tem-i
l,M«r.x+.7. porepaupmsyobifcubabttis.Videsquianullandbisoccalioeft
loan. 12-8. heneficenti^vnqua procraftinabd^cumfi^Glumas^noftra
noabiit j paupei in prompeu fit.* ComodcmuS ergo fecuri
nunc egeut),6C in paupenbus 1 uis Glin fto, vt ex^ius ab u n-
dantia in ijidem gloria partieipare polfimus. Propterea .n.
| Luc.it. p. • -Donun9 ipfe pnfinonetvdicf vobu.amwosfcmiquoMA*
niiiut. Vides quomodo ommpotens faciat de node luce ?
i}, * | Scdein^quitate iuftitiam? vtcum deFcceritis^inquit^re-
‘n ^ ia n 6yos.i,n'tabefnacialasfeter^ QUia'viciflimdinequa-
U dam co'piie vel inopis humatjum genus remperaturjquod
Luc 18 19. in illo interno diuite,8C luperno,paupere Euaugelicusler-
mo patcfccit,vc intelligamns conlilium cPmraunisatufto-
■ ris,quoddiuitempauperi.&pauperem diuitiprsparauit,
j vt abundans egenti fubftantia alimoniae fit, 6c opulento
| g M *inopsmateviaufftiti«,vtfia:t (licuc Apoftolus dixit)*qua-
‘ litas,6c in illo feculo repenfanda illis egeftate pnElenti o-
I pibuSiEternis redundet illoru abundantia adinopiam no-
! ftram, frrioftraiftic abundantia ad illorumindigentiam
. i.Crt’.ij.ii. commodatverit.Seminemus ergpillis carnalia>vt 6c meta-
j mus kb illisfpiritalia% Laboret nunc de terrenis manus, vt
tunc de caelcftibusanima reficiatur*. Spes praeiensaidificeir
rem fiitura. Faciamus hie tebtaquae nos illictegant.Paica-1
cur hicpauperivbi me diuiteeget,vc meillicpaicat,vbiniC
egentclaturabitur;Videttf.Gommerciumfpiritale>6cfipo;'
fteftis negate nosaUarps qui terram vendimus 6ctributum,
vtimmunitatem regni cumaeternickte coemamus. Fragile
inpculisrioftris. Ipfe fchunc ædificaciani noftræ 8c
fundamentopræftet ÔC culmini, quia ipfe eft initium Ôc finis.
40 M 2.6.11
Exo 201
E.Ï0:/.,3.li
{$* l
jpyiCiw.*
V ja l 66. i.
m w
PJal.mil
Dani.pi
ï f a l . u j . i ]
Sfiper eàndé petram(nam ipetra Chriftuseft,extraquâ
. Cw.f.]
.Car.ij.L
Àptt.I.i
MaitJH
i.Cor.5.1!
M l
ffaUn
> GI
:.Cir.)M
nemo poteft domum ftabilem fundarej non ftipulam àut
foenum ôc paleas ficutin Ægyptü feruiéntes j in cophino,
manus congerant ,ne luteis æ4ifici)s operum rordidprum
latcrem‘(vt aiünt) lauemiîs, 6c incufuationeribuslaporü
leruiliumdeaerramus dorfuui noftrü à Domino : quia vt
conùeriôsad ('ereficitluminc : ita aueiTos afificit cæcitate.
Videamus auceni ædificaritcs, quid denoftra fragili terre-
naqjfubftantiadignum diuinofundamentçfugerçdifica-
re poftimUS, vtab ipfo principali lapideviuificati » lapides
in fabricam templicaelpftis aptemur. Aurum fefifus noftri
ôc îèrmonis argënturn.conflemris in Çhrifto^vt nosin hu-
iusthundi fornace purgatos,aurum ignitum ÔC moaetai-
!S4p< 5. C
mamnis fuaïdignum, iple plàCftarumfibi animàrp diféuft
fôttfficiat. Nolq> iplosillide operibusJumimspretiofos
lapides afFctamüs, neque in cordibuj Kgni dùriti^ftoiidi,
•neque in operibus feenea: ficcitate anrîi, ncqùe in fide vel
caricate mobiles ôc infirmi leuium fragilitate palearü »fed
vcopus arbitrij noftri nôirfiuum pat ecu r,6cin concüflum
pacifica operationeconfiugat. O re m u s al 11 ilï ni û e ai n pa- Vfdca,
•eem ædificationis noftræ,qua paries illealiquandpi n tem- ■
plimurumfaduséft,vt malleus ôc fccuris ôc omne vas fer- ^
reiimnonaudiacurinea,nec(hciupofteain eiuldéTempü
re pa rat i o n e) i nimi caPerl'ar u m inuidia fabricant refurgen- q :
tero,hoftilis impediatôcincerrumpatincurfus :iic ehiiti in
Domum-orationis&pacis perficienuir, fi nulla nos Carna-,
liüm'cbgttàtionû cura çoncidafi nullus quietem nofttam
fæculitumttltusintcrftrepat. Mallcusenim nobis curia vi-
(ftusjôceu.rà.yeftitus elt | iecurisÔcferrumnobiscupiditas j
temporalium, ôc nocSturnus mortis timor ôc liuorinimi-.
cusvôc res huius leculi,in cuius aut male cura |aut benc||
mote.animàcoqditur, msfis compéditUr ôc paxbohæ v o -.
luntàtisjquae compofinsreligiqjlbiîlentiofenfibu's confir-1
matur,âtque orationism'teimo,quæ inoffenlà de libero ÔC
purq corde dirjgitur, carnaliutq qblanone cuiarum quafi
intcrftrepencè malleo vel fecuri fériente conuellitur.?Sed ^
quia maior eft qui in nqbis eft, quiquiin hoc m undo , po-
I tens dominus, contcrèt fathanam fub pedibus noftris, vt
impieatur ôc illa pro nobis prophetia : Centrum eft mullein
vmuerfxtma.Expeditautem nobis,vcetiamædtficatûcor- ^ 1|<ç
[dis noftri cemplum (gpè bominiislefus rcuilàt,veniensin 1
inflagellq^
EpiftoU ad Sett er um
ïnHagëlloi.timoris lu i, vt eijciat de nqbis menlas niimmu-
lariorum 6c venditores boum vel columbarum, ne quod
auaritite commerciUm animus noftetexerceat.neq} in no-
ftrisfenfibüs traditasbounvftabulet : quia ybi nó fiint boues
prtelepia mundalunt. Neque fimus innocentiæ noftrïe
vel diuinae gratiæ venditores, nefaciamus orationis domic jpe-
luncamlatromm. Expurgatisenim omni malitiaefermento
lènfibusnoftriSjînambulabitlibentcrDominùsnofterle-
fus Chriftus, Ôc velut in illis quin'que porticibus fpariabi-
turSapientia virtusDei , qutelanat omnes languores no-
ftros. Nam 6c in anima noftra mulei ficuti in ilia ad pifcina
olim medenté porticu iacent ægri Ôc débiles, quâ (1 adeat
Dei Verbum,ôcauaritiae lcpraro,6c inuidiaeFerruginem,&
intemperantiæ cæcitatem, ôc iracundiæ phreneli m, ôc lu-
xdri* paralyfim præcepto medente depellet, ôc nos non
folùmad fanitatem innocentiæ,fed etiam ad firmitaté pa-
tientiç refecios,iubebit ilico non {blùmexfurgere deinfir-
mitatis le&ulojfèd etiam ipfum ledû tollcre, vt portèmus
validi quo portabamur infirmi.-Quod profeâo etiam in
fpiritali vel egritudinis vel lanitatis noftrç genere comple-
cur,cum carnem noftram (cui vtletftulodeditiiacebamus
in vinculis vitibrum,ôcipfirmitate virtutum)poftea in vérr I
bo Dei per graciam Iefu Chriftiad bonam incorruptamq-,
men tem renouato in teriore homine fanati, quafi gvabatû |
illudtollimus,ÔCfpirirupræualenteportâmes, ferences i- !
plam fequentem quo volumus. In qua infirmabamur,ex- !
pédantes alienamopem,femperq-, præuenti celeritate pi- j
lcinam occupantium, quia non erat qui porrigeret manu, j
neque qui faiuos faecrct,doneeiplèlegatis ôc Angelis ma-
ior^quippe ôc Prophetarum ôc Angelorum dominus,)ad-
ueniret,ôcomneminfirmitatem noftram milèrando lu (ci- |
peret,a(Tumendo purgaret,Ôcanimam efurientem repleret
bonis, ôc iuberec nos abireindomü noftram, illâ (vt fuprà j
dixi)non manufadam, in qua vox lçticiæôc falutis, ôc ipfe
omnibus fuis Chriftushabitatio ôc regnum ôcrex erit,te-
ftance Apoftolo : quiafemper cum Domino trimus : oui honor
Ôc gloria Ôcpoteftas in lècula. Amen.
T E R T I Æ D E C I M Æ E P I S T O L Æ
ARGVMENTVM.
Expoftulat cum Seutro, quod toto biennio, quo fe venturum pro-
miferat, animumfuurh fujpenfum tenuijfet, hort ans cum vt data 0-
portunitatequdmprimùm ventât.
Seuero firatri Vnanimo, Paulinus.-
E T inuitando te ÔC expedando defefti fumus, neq; no-
bis aut votaiam aut verba luperfunc, quætotienspre-
cibus ac literis h ultra effuiis adijciamus. Quod vnum ami
ciciæcommunis^lpe prælèntiæinuicemnoitræampucaca)
reliquifti,verba verbis rependimus,Ôc his faite Iblacijs quç
fructum non habenc relouer! optamus : qu an quam in his
quoque pareus elle coeperis,iam occalîombus nos require
ns toto propè nos biennio fulpenfos,quotidiana con (pe
dus tuiexpedatione cruciafti. Nam ôc illam æftatem quæ
puerorum noftrorum ad teredicum confecutaeft.ita clau-
fimus,donechyem$intercluderet,vcotnnem diem adad-
■ uentum nobis tuum inlueefeere putaremus.Sed quoniam
1 nec indices tuæ dilationis aduenerant, ea repucacione nos
cpnfolabamur,vrteneminemidcirco mififte,quia iple vel
feroalruturuselles, confirmaremus. intereaôc hacæftate
labente,fpe tarnen ea nos vel opinionepalpante, Romam ad
venerabdé folennitatis Apoftolicæ diem profedi fumus,
concurfum nobis illic tuum débita quidem, fed tarnen fe-
ftiua meditatione promittentés, cum décoda præfumptx
ipei gratia (quiaipfe nonadesas) non camen omnino nulla
compofimur, lùmentesliteras tuas pcx hominem carif-
fimi nobis viri fratris noftri Sabini,quein quidc primé minime
mqnachali caliga ôc vefte mirari, cùm præterea facie
non minus quàm armilaufa ruberet, parumfpiricalibus
bucciSjtuncdemumeflè qon noftrum fciuimus,cùm per i-
pfum tabellarij dominum literasà nobisrepofcentem,he-
celutfidinevos proximacopulatos elle compcrimus. Vn-
de&ilium ante amicum cumulato nunc amorc coinple-
dimur ; referibendi camen ex Vrbe facultas non fuit, que
Biblioth. Vet. Patr. Ton*<. ~ ~
vix-decem dies vidimus, non videmes idipium temporis
ante meridiem invotis noftris,(quorucaufaveneramusj
per Apoftolorum 8c Martyrü lactas memorias confumen-
tes.; deinde vt adhqfpitium rcdillemus in n umeris frequé-
cacionibus occupati(quicum partim amicitia,partim religio
contrahebatjvix vtvefpera foluerer coecus, nolque la-
xarer.neceflariö diftulim9,officium inopia vacations; De - 1
inde regrelfis domum aliamnjoram accidua carnal iter x - 1
grim do obtulit: necpaucis diebus haud leuicer nosexa-
nimauir. Sed qui vita noftra 8crefurredio eft vifitauit in t»an.a.2j.
bono humilitaté noftram, 8c cüm caftigans Caftigaflèt nos Pfal.rt7.1i
morti non tradidit. Multaenimflagellapeccatoris, fedJperantes 'ïfWf1,10
tn dominum mtfericordia ciretendabit. At que ideo verberati fu- J
mus,vtpeccatoresliberati,vtlperatesm milèricordiaeius, I quifanatcontritoscorde, Scalligat contritioncseorum. Hxc Pfal.190.
dgitur iam in virtute 6c milèricordia Domini reualelcentes j
per carilfimum in Domino frarrem Amachiam domini 8c 1
patrisnoftriDelphiniSubdiaconum ( quiSipfiusoccalio /
p'rxftoera.tjlcripfimus.Simulquialènocilfimum tibi ellè j
alïèrebat, opportunilfimum credidiinus, cuiliteras ad te * F
noftrascrederemus. Salutamustetantumquamtumdili- ^
gimus in Domino, & ad hue defideramUs: nam reuellere ,
de animisnoftris fpem iftamneedumpoifumus, qua prx-
fumimus te videndum ampledendumq; nobis dono Domini
in fede alc finu domini mei ac communis patröni Fe-
licis, cui vocatuatotiensconteftatusfum,&promiflare-
citaui,quotiensdtemihicautareminifceris. Sifefcllimus
Märtyrern veritatis, nóopiner mefolumftatuendum huius
culpx rerum, qui Ipolpondi quod crcslidi. Tu quxfo
mi frater vnanimeöcdiledilfime düm tempus eft videas,
ne tanto confelfori tam. potentisgrarix apud Chriftu fand
o iflè videaris inficias. Caufari infirmitatem magis, qua
pigritiam, vel exceptif nem perlbnaru qui pofcis nefcio,
cumintra annum eadem opera ad nospotuerisperuenire
acrecurrere, qua Gallicanas peregrinationes quotannis
frequencas,& iteratis (xpeintra vnam xftatem*exeurfibüs
Turonos 8c remotioravilitasi I^on inuideo, prxdico magis
deuotionemtuam in Domino ,quam in lèruis fuisad-
miraris 6c honoras. Iuftè fateor 8c metiro Martinum fre-
quencari, led dico iniuftè pernitioleque Felicem ab eo-
dem,qui ilium honoret,promi(fis inanibus ludi, vel fccu -
ra promilfiiam vtabolitidilfirnulationeconremni. Qua
fide fperasChriftigratiam in honore Martini, eadé Chnfti
oftënlam timein oftenfione Felicisi Attibiforfitan mens
fortior 8c anima robuftior, aut pocens conlciéntiaperfe-
d x inChrifto diledionis tantamjminiftret fidutiam, vt
magnorum fidei 8c operationis tux merirorum c&mpen-
fatione delidum hoc quo dominum meum Felicé^quod
abfit)lxlétisdiluendum puces, quam tam de iplius etiam
tibi bonitate,qudm ifeipiq, (cuius Ipiritus eft) Deo Chri-
ftolargilfimam habet, veniamtibipollicecis, & fidelucr
facis. Verüm ego vel S&m timidtim mevitioinfirmitatis
mex, vel tam nimium amorit tui fateor, vt pro te etiam tuta
dmeam, 8c duin omni fandoabundare tibi gratiamChri-
fti cupio,nolim rein eopotilïïmüfn,in quo Dei caritas eft
infignts 8c eminens, lapidèm offenfionis incurrere. Scio
quidem lecundumdiuitias bonitatis Dei, 6cin Domino
meo Felice vifcerapietatis affluère; led tu quxlb hoe eum
magis diligas 8c timeas, quo melior eft Sc indulgentior.,
Magnam tibi talis formido mercedem pariet, vt hmc foli-
atior lis vnde poteS ellè lecurior ; ld eft vt tanto magis
chatilfimumDei metuas oftendere, quanto promptiusdi-
gnaturignofcefe. Quiamaiofe impietarelxdicur,quine-
icit oftendi,8c graums vindicarur a Domino, qui nó expe-
tit vindicari. Conijce,quxfo te,caufam iftam mutuxaffe-
du fidei, 8c vide fi debcas aut validus exculare, aut infit^ ifa, $2.6.
mus diffidere, Dominus enimnofterproxim'us vbique
nobis eft, qui dicit: In omni locodum Mar.9.22.
adhuc loqueris ecce adfum: 8c ait:
Omni a poßtbilta credent i.
P 3 QVAR