7i-f Eufebij Gallic uni
bonutn fermonem glorificentpatrcrti yeftrum. Scd quid
air ? Vi'vrdentes vefira bona opera glorificeWt pattern vefirum qui in
c celts tfi. Nolite putare quomam veni folutre legem aut Propbetas :
non vent foluere, fed adunplere. Vencratemm DominOsnon
tantum ad folueudum & exponendum hoc quod lex&
Piophetxiubebant, verdm &adagendum. Venerat prx-
terca Dominus non ad hoc tantum,vtlegcm & Prophetas
folueiec&cxponeiet, fed vt ca qux minus habebanf atl-
implerer. Multiscnim modi* nifiipleven'itler, lex &pio-
pherae adimpleri non poterant. Pra’dixerant eius natiui-
tatem, paflionem, refurredionem, alcenfionem, & virtu-
res qilas in homineoperatuseft, qua: ncquaquam adimpleri
poflent,nifiipfe veniflet. Multum igitur minus hd-
bcbantlex&Prophet£B,Tpiiitualem videlicet intelligen-
tiam, quxnili per Chriftum adimpleri non poterant. Hoc
enim Ioannes ApoftoMs Sc Euangelifta teftatur: qui cum.
multum fleret, eo quod nemo imieniri poflec, qui librum
feptem figillis fignatum aperiret: dictum eft einefleret,
quia eccevfcitleo de tribu Iqda radix Dauid aperire libru,
Sc foluere feptem ftgnacula eius.
Amendico vobis, donee tranfeat ccelum & terra, iota vnum
aut vnus apex nonprateribit a lege, donee omnia fiant. Quomo-
do enim non fianr, qux ipfe Dominus ventura efle prxdi-
xerat ?- Alioqui mentirecur, quimentid non poteft. Iota
autem Sc apex quxin literis minima funt, quamlibet legis
& prophetarum paruiflimam fententiam fignificat.Se-
quitur :Qui folueritvntim de mandat is ijlis minimis, &docuerit
ficbomines, minimus vocabitur in regno codorum.. Qui autem fe-
eertt & docuent, btetnagnus vocabitur in regno ccelorum. Non veni,
inquit, legem foluere&exponerc, fed ea qux lexprx-
cecit agere veni & adimplete. Quare hoc? Vis audire qua-
re i Quia qui fcripturas folummodo foluir Sc exponit, Sc
nonfacit qux fcripturxprxcipiUnt, minimus vocabitur in
regno ccelorum. In quo regno ccelorum ? Dicitur enim
non iblum patria cceleftis, verum & Ecclefia regnum ccelorum.
Sed quomodoibi minimus vocabitur, quineque
magnus,ncque minimus eritibi? D'e Ecclefia igitur hoc
intelligatur, quae multis in locis regnum ccelorum voca-
tur. In qua fandi Apoftoli, martyres, & confeflores, ma-
gni valde venerantur & habentur, qui legis mandata Sc
recerunt Sc docuerunt. Cxteri verb qui minimi funt quid |
attinet dicere, cum Deque in memoria apud homines ha- I
beantur, nequein ccelis inter fandos connumerentur. Er
quidem multos tales in Ecclefia videmus, plerofque fuif-
fe non dubitamus, qui bene certe prxdicare feiun t , bene
autem facere neiciunt. Ifti igitur non immeritb minimi ]
voeantur&funt in regno ccelorum, quoniam etfiabalijs
magni videantur, abillistamendefpiciuntur, in quibus
ccelorum Dominus regnat & habitat. Sedvideamus quid
fignificer: Qui folueritvnum de mandatis ifiis minimis.
De quibus iftis ? nil! de his qu; in lege continentur, quam
fe non foluere, fed & facere prxdixerat. Quomodoautem
aliquod mandatum minimum efleintelligerepoflu-
mus, quod qui non facit vocatur minimus, & quifacit vo-
catur magnus ? Tale enim mandatum non minimum, fed
maximum efle videtur. Et ego quidem his verbis fignifi-
cari puto, quod omnia legis mandata non facientibus
minima funt, facientibus autem maxima: quoniam illos
minimos,iftos veromaximosfaciunt. Sunt prxterea minima
in minimis, & magnain magnis, & illi ea habent pro
minimo, & iftieahabent pro maximo. Poteft autem Sc
ficintelligi quod dicitur: Qui foluerit vnum de mandatis
iftis minimis,& docuerir fie homines,minimus vocabi-
tur in regno ccelorum. Ac fi diceret: Qui legis ac Prophetarum
mandata etiam qux minima efle putantur, fol-
uerit, & non cuftodierit, & vel fetmone, vel paruo exem-
plo idipfumfacere docuerit alios, minimus & vocabitur
Sc habebitur. Vndc non ait minimus erit, fed minimus
vocabitur in regno ccelorum: quiaquamuisibi non fit,ab
his tamen qux ibi funt minimus, &vocari& haberi poteft.
Quxfint autem legis Sc Prophetarum minima man-
data non facile patet quamuis caqux maxima funt, Domino
rcuelantc,feiamus. Sicenimipfeait: Diliges Domi-
num Deum tuum ex toto corde tuo, Sc ex tota me nee tua.
Hoc eft maximum &primum mandatum. Secundum autem
fimile efthuic : Diliges proximuftuum licutteipfu^'
Maxima igitui: hxc duo fiipt, & ilia decern qux diojt0
Da in cabulislapideisfcripta funr.Ad horumitaqüecom.
parationem, alia omnia vel minora, vel minimaintelliej
poflhnt. Qux qui feecrit & docuerit,hic maguus Voca-
bityïin regno ccelorum.
Lucerna corporis tuiefioculustuus. Sioculustuusfueritfimplex,
tbtum corpus tuum lucidum erit. Si autem oculiis turn nequam fue-
rit, to turn corpus tenebrofum erit. Si ergo lumen quod in te efi tene-
brafunt, ipfatenebraquantaerunt ? Hancaqtem fimilicudi-
oem ad quid attuleritDominus non clarcapparet,nifi fot-
taflequiadilcipulis loquebatur, quibus in huius fermo-
nis exordio dixerat : V os eftis lai teErx, vos eftis lux raun-
di. Vt per hoc videlicet intelligantquales in Ecclefix corpore
epifcbpfßc dodtores eflè debean t. Et tàle eft àc fi di-
cèret: Si oculus eft lucerna corporis, ita & vos eftis lucerna
Ecclefix : Qui fi fimplcx & fine macula fueric, totum
corpus fticidum erit: Si verb nequam & fine lumine fueric,
totum corpus tenebrofiim erit. f«Jamnequè manus
quoextendantur,nequepedes quoambuîent,neque c$-
jtera membracognofeent âd quam patternfedirigere de-
beanr. Si ergo lumen quod in teeft tenebrx finc,& illud in
felumine careat, neque feipfum illuminaré Valeat, fine
quo extera membra lumen non habent, confideramodb
'ipIre tenebrxquantxerunt? Tantxvtiquequanta&mé-
[ bra. Sicutenim vniuslumine omniailluminantur,ita v-
j nius tenebris omnia excoecantur, neceflè igitur eft vt Ec-
! clcfixoculus, neceflceftvdàcerdos&Epifcopus'fimplex
j fit, fine macula fit, fine errore fit, quatenusde eiusvita.de
j eius dodlrina, de eius moribus&Iandta conucrfiitibne o-
! mnia roembrailluminentur. Si verb,quod abfit,nèquam
j fuerit.fi hærericusfuerit, fi fornicator & adulter fuerit,totum
corpus tenebrofum erit. Non dixit totum corpus
[ nequam erit, fed totum corpusrenebroflim erit, quoniam
! non omnes eius nequitiam imitantur, quamuis eius tenebris
omnes inuoluantur. Omnes enim inuoluuntur te-
nebris, quando extindta eft in eislucernàluminis. Non e-
nim ex tenebris oritur lumen, neque ex mendacionafci-
tur veritas. Si ergo totius corporis lumen vertatur in te-
nebras, i p fæ tenebrx quantx erunt ? Hoc autem 5c de ani-1
ma intelligi po teft, cuius oculuseft intentio &inrelle<5fcus.
Qux intentio fi bona fuerit, omnis eius operatio lucida e-
rit. Vnde 8C quidam Sapiens ait : Non magnopere confî-
derandum eft quid aliquis agat, fed qua intencione hoc
faciat. Vnde 6c modo fuperiüs Dominus dixit : Cum ie-
iunatis nolite fieri ficuthypocritx trifles. Exterminant e-
nim facies fua$ vt appareant hominibus ieiunantes. Ifti
autem quiaftulta&vanàintentione hocfaciunt,dicitDo-
minus, quiareceperunt mercedem fluam.iSimiliter autem
& illi qui omnia opera fuafaciunt, vt videantur ab hominibus,
nullam aliam mercedem habebunt. At verb illis
qui bona intentione hoc agunt, præcepit Dominus v topera
fua coram hominibus faciant. Sicinquit: luceatlux
veftra coram hominibus, vt videant veftra bona opéra, &
glorificent Patrem veftrum quiin coelis eft. Solaigitur intentio
facit, vt opera noftra, vel bona, vel mala, Domino
appareant. Homovidetin faciem,Deus autem intuetur
corda. Vnde &ipfe ait : Nolite iudicare,& noniudicabi-
mini : nolite condemnare Sc non condemnabimiai. lu-
dicatis qux nefeitis, condemnatis multoties qux ignorâtes.
Aliter vobis, Sc aliter mihi videtur î cognofciteprius
intentionem, Sc fie iudicate. Poteftenim vnum fieri &fi-
mile opus, vt non viia intentione fiat. Palàm enimelee-
moiynas dare, bona& non bona intentione fieripoteft.
Si enim ideb das vt ab hominibus videaris ü non eft bona
intentio. Si veibideodas, vtbonum exemplum alijs'tri-
buas, Sc Deus inde glorificetur, bona intentio eft. Sicigi*
tut in omnibus fola intentio quxrenda eft,qux fi bo-
■ nafuerit totum corpus virtu'tum,totàque
mafia operation uni lucida
erit. i
I N NA-
. /» Natali Virginie vnius.
I N N A T A U V I R G I N I S V N I V S .
quo neque vermis moritur, neque ignis extinguitur. In
Vflecu verb & ftridore dennum nimietate Sc pasnatumin- .
1 toleramiam fignificat.
! lntellexiftis bac omnia; dscunt ti,etiam:dit Ulis, ideo omnis Scriba
Simifeefi regnum coilorumthefauro abfcondito in agro,quemqui
inuenithomo, abfcondit, & pragaudiotlliusvadit,&vehditvni-
uerfa qua babet,&emitagrum ilium. Iterumfim’deeft regnum coelorum
bomini negotiators, quarentibonas margarttas.lnuenta autem
vna pretiofa margarita,abijt& vendidttomnia qua habuit, &
emit earn, &c. Matth. 13, •
R
Egnum ccelorum hott in loco cceleftempatriamdi-
qux meritb tbefauro inagro abfcondito compä-
ratur, quoniam eiusdiuitix nondtun Omnibus manifcftè
apparent. Inuenitiir tarnen, eefi non ad plenum: quoniam
fandorum prxdicatione, qüalis quantufve fit, magna
ex parte deciaratur. Hunc autem thefaurum,ipfö Domino
prxdicante, fan d i ApoftoH inuenerunt, & ptx gau-
dioillius,venditispmnibus,etrmemerunt. S ivis,inquit
Dominus, perfedus efle, vade, rende vniuerfa qux habes
Sc da pauperibus Sc fequere ine, Sc lubebis thefautüm in
coelo. Sic igitur agerifte cumthefauro fuo perfedi(firne
diuiditur. Huncatuemthefaurumilleabfcondit,quico-
gnitoqualis fit, corde refiners mente diligit,eiùfque nullo
modo obliuifeirur.^llud enim abfcondimus,qùod carum
habemus, Sc atnittere timeftvüfc.
îterumfimile ejiïegnumcoelorum bornïni negotiators, quareriti
bonus margantas, inuénta autem vna pretiofa margarsta, abqt&
veniidstvmserfa qUahabüïty&emiteqm. Hxc autem fimili-
cudo ,cum ea qux fuperius dida'eft', penè idem fignificat.
Patet hoc quod regn um cxlorurn -, non coeleftis patria, fi-
i eue ibi,fed fanda'Ecclefia inteiligitür. Qgb.dverb ibi the-
faurùs dicitur, hic margarira vocatur. Sffrtiîè Igï'cur eft regnum
coelorum, id eft'fanda Ecclefia, homininegociato-
doäus in regno ccelorumfimilis eft hominipatrifamilias, qui pro- .
■ fert de tbefauro noua & vetera. Ac fi diceret : illis in parabo-
lis lôcucus fum,8c non intellexerunt,vobisautem parabolas
ri : quoniam ficut illè vnius margaiiræ defiderio oinnia
vendidic, &cmic eam : ità & iftaproàmiore coeleftis pafriç
& xternxfelïdtatis, non folùmeà qux habuit, vendidit,
vetùm Sc feipfam ïèruituti fubiugauits vt emere & poflîde-
revaleat. CalliduSenim negotiator eft,qùi exhis qux dïu
poifiderenon poteft, taie aliquidcmitvquodnunquam a-
mitteretimeat,&in quo vniuerfapoflideat. Pöflumusan-
temper hunc negotîatorem Dolbinurtl noftrum & falua-
torem intelUgere,quiimienta vnapretiofàmargarita, per
duamfandamEcclefiarh non habentem maculamautru-
gâintelligimussomniaquxhabait Vendidit, id eftfeipfum
vendis & oecidi permifit, & emir cam-. Sic enim Apofto-
Ius ait : Êmptienim éftis pretio magno vglörificace Sc pör-
cäte Deum in corpore veftro-.
Herum fimile efi regnum coelorum fagena rhifla in mare, & exo
mnigenerepifcium congregants. Quam, cum impleta effet,educen-
tes, fecuslittusfedentes, clegerunt bofsos in vdfa, malosautcm fo-
rasmtfentnt. Meritb enim regnum ctElorum,id eft, fanda
ipfasexpoflii.&inrellexiftis. Et illis quidem quia ve-
teres fufït, protuli vetera: vobis autem quianoui eftis,nouaSc
vetera. lllisPfophétaram confiietudine, vobis dô-
d oris& magiftri more locutus fùm. Sic igitur loqnimi-
ni,fic doccte, hanc loquendi regulam tenete. Alitere-
n'im in regno coelorum ', aliter in conuentuScribarum &
Pharifieorüm, aliter in Ecclefia s aliter in fynagoga loqui
oportet, netScriba dodus in regno ctelorum. OmnisEc,
clcfix dodôr&prxdicator ,fifapienseft, fi dodus eft , fi-
milis eft hoiniûi patrifamilias,qui profert dé the faut o fuo,
dediuitijs pedoris lui, noua Sc vetera. SynagogxScribx,
quia dodinon fûnt,proferuht vetera. EcclefiîevefbScri-
bx, quia dodifant &nouäproferunr,& vetera. Illi folam
literamsifti Sc lîteràm fequuntur Sc {piritürû. Iftis denique
datum eft nolle mÿfterium regni Dei, rllisàutemnon eft
datum: Vt videntes non videant,&audienteis nohintel-
.igant. Incraflatum eft enim cor populi huius aüribus
grauiter audiérunt, Sc oculos clauferunt , ne videant &
conuertantur, & fenem eos. Hxc ènim vetera funt, & de
libro EfaixProphetx aflumpta. Cxtera autem noua fûnt
qux in fimilitudittibùs locutus eft Dominus , abeölóco
ih quoiftaait. Sic igitur Ecclefix dodoresfecündùm tua-
giftrïconflietudinem proferre debent de thefaurofuo noua
Sc vetera, ideb enim binos difcipulos ante fe Dominas
mittebat, ideb & duo Chérubin feyi'ciflim relpiciebartt;
ideb abyflus inuocat abyfliim, id eft, nouum Vécus-, & Ve- ;
tus nouum inuocat teftamentum. Abyflus enïin vttuU- !
que teftamentum dicitur,propter alram fapienciç & feien-:
tixprofiindicatem. Indeeftetiam qùbdPfalmiftàÎEccle-
fix dodoribus loquitur dicens :Si dormiatïs inter medios
clefós,eritis pennxcolumbx deargentatx. Duo ham'que
cleri duo fùnt tcftamenta,columba vèrb Ecclefia eft. Qu;
ideb deargentatà dicitur, quia cundis virtutibus ôcprXti-
puè veritate decorata eft. Inter hos autem duos clerôs Ecclefix
dodóres Sc magiftri dormiùnt, fi in vtriufque tefta-
ménti feien tia& dodrina, quafiin fomno &quietedeie-
dantur, & nunc nouavetenbus, nunc vetera npnis confirmant.
H6c enim faciendb fiunt pennx columbx, qflia
tamfapienti&rationabili prxdicatione fandâ Ecçlefiam
volure docent ,&fecüm ad ctieleftiàtfansfcrUhr. Propter
hoc enim de fan dis dicitur,quia aflûmenc pehrias vtaqui-
lx , volabunt & noil deficient. Própter hoc & rabernà-
culöm maxima ex parte opere plumariofadiim eft s vc 6-
mnesalasfufcipiamus&volaredifeamus. Sequitur: Et
1 IB ........................... —J,----------------------. 1-------- . S ' . r .* p . ■ n -
Ecclefia',fagenxfirnilisdieitiir,,qnia&pi(catoiibuscöm- Ipofteriora dorfi eius fequantur vOS lnlpecieaun. 1 ilma
miflaèft , & in aquisbaptifmatis quoridie ihnumérabilcS-j rfamque Ecclefix pars Apoftoli fuenint', & quicunque
pi fees concludit Sc capita de quibus ipfe Dominus fuis di- eorum in tempore crediderunt. Pofteriores verb libs fu-
fcipulis a ir : Venire poft me i Sc faciam vos fieri pifeatores mus, Sc quicunque vfquead feculi comummarionern cre-
hominum. Hancautem fegenamtunfcirt mare Dominus diturifiiiit. Pofteriores itaquefequuntur primos&cosle
mifir, quando eifdemdifcipulisprxcepic, dicens : Ite,do- ftis fapientix fplendore nitentes , & eadem via poft eos,
cere omnes eentes,baptizantes eos in nomine Patris&Fi-1 eifdemqiie virtiltum alis adcöeleftiaeonuolabimr. Hoe
lii,&Spiritusfandi. Mareeniitt vóeatur muiidus ifte,de autem ideb fiet: quia fapientes Ecclefix Scribx, quied^
quoPfalmifta: Hoe mare magnunH inquit, Sc fpatiofum, docent&prxdicant, inter medioS cleros dormientes de
illicreptilia quorum non eft numerus. Congregailit au- thefauro luo prdferunt noua & vetera. Hoc ertim ipfe
tcmhxc fagehaex Omni generepifeium, quando fanda Dominus faciebat, hoc & difcipulos fuos racere docuif.
Ecclefia ad fidem vocauit, &infinufud collegit ex omni Etideb quidem omnis S crib ad o ^ s in re gn o ^ l^ u rt i’,
gfcnere hominum. Ibi enim fimulliidxi &Grxci , Latini
&Barbari, diuites&pauperesi fapientesinfipientes,
ftumentum Sc zizania jgranü & palea,iulti fimul & pecca-
tdres. Nondum autem impleta eftï adliüc pifees ingrè-
diuinur, adhuc homines baptizanturi implebitur verb
quando pleriitudo gentium ideaintróierit; Tuncigitur
earneducentes^ Sc fecuslittus federites i bdnos pifees eli-
gènti malos autem fouas proijcienh Littus namque mans,
finis eft feculi. Hoc autem ipfeDominds efcponenS'
ait: sic erit in confummatsone feculi; Exibunt Ahgeli, & fepara-
bunt malosde medio itifiorum, dr mittent eos in edminum ignis. Ibi
critfletus & (hidordentjum. Camimts ifte infern us eft; in
fimilis efle debet hómini patrifamilias, id eft Dofni-
Ï16 noftro lefu Ghrifto, qui profèrt de
thefauro fuo noua &
vetera.
Q<i<i