i+ z ____________ ■ - sa ne t i tauUni
Scripficjetiam Poem at a.
Ad Ionium Epijtola carmine jcripta.
Ad Aujoniqm EpiftoU 4. carmine [cripta.
Ad Cither turn de naufragio 1
De nafali C elji pueri /
Denatali S.FelicisNolani 10
De reditu Nicata in Daciam 1
Pfalmi tres Dauidismetricsdecantati.
Excanc praeterea lib rife x d evita S. Martini, carmine
conferipti, , '
TR'.buicur j nonnullis S.'Paulino Nolano vita S . Am-
brofij ,fed vita ilja Paulini eft , non haius Nolani,
vt non folum ftylus ipfe diuerfiflimus docet, fed eciam
quia ille Paulinas S. Ambrofio, vt ad minifter affifte bar, et-
iam ccmporg morris eius ; imo vt clericus fiib cura Cafti
diaconiamanuenfisfungebaturofficibV vtipfe indicat in
vita B. Ambrofii. S.autem Paulinus nunquam aftitit B.
Ambroiio, vt minifter, fed mulfo tempore ante mortem e-
ius presbyter erat, & a B. Am broilo in numero facerdo turn
ecclefia:habebarur, Vtipfeferibitin epiftolaad Alipium. •
Porro inter optra S. Paulini fertur ctiamcarmen Eu-
charitticum de vita fua: fed non eft eius; ille enim audtor
feribit res geftas fuas vfque ad annum vita; obtogefimum
tertium. AtS.Paulinusnonexceflit annum feptiiagefimum
odtauum, vt ex Card. Baronio conftat. Denique tribuit
Gennadius Paulino librum de pcenitentia &aliumde
IaudibusmartVrum, qui non extant.
DIVI PAVLINI
EPI SCOPI N O L A N I EP
IS T O L Æ X IV . A D S V L P I -
tiumSeuerum.
timoni.cft A R G V M E N T V M t P R I M Æ
epiftolæ.
Propofuerat Seuerus Sulpicim f i hinde, v t inuife-
ret Paulinum : verum frequentfa infirmitate irnpedi-
tu s, animifiipropofitumexequi nequtbat.Hunc Paulinus
laudatj quod in atateforent tore, dr in ipfo adhuc
mundi theatro diuerfans, honores J( diuttias, coniu-
gem, amicos y denique prafentisvita de lieias auerfa-
t us f it , atquepauper & nudus \G hrifum f eut us. h einde
hortatur, v t immutabilemad fe veniendi ani-
D *<APtem teneat, mittitqUepanem, ac buxeamfcutellam,
al.Atfoéxjcm.
Setter0fratri, Paulinus.
T texcufandumputafti, frater dilebtif-
firne, quod ad nos non ipfe venifles, fe-
cundumfponfionemtuam,expe<ftatio'
nemque noftram : tu vero potiore tui
parte quam manferi&: folocorpore dorn
i refidens: voluntarc ad nos üc fpiritu
& fermone. vemfti: quanquam ne corporaliter quidempe-
nitus abfueris , quändo in pueris tuis fandta in Domino
tibi ferüitute conncxis corporis ad nos tua membravene-
runc [ tuij; Quamobrem, frater vere fände , merito dL
Tim.
|lrefump
Mat. 12 4
Luc. 11.31,
z.Ctr. 5.3,
Hier ju#
trou.ii.(
Rom. i.2%.
Ephef.i.i)
le&iftime & in Chrifto nobis vnanime ; tibi repolira iam
in ccelis eft Sfcpna pietaris ; quam iuftus iudex redder in
ilia die tibi & omnibus iuxta te caritate perfeda proxi-
mum in Chrifto : vel Chriftum in proximo diiigénti-
bus. Spiritualia enim t carnalibus riituentes, facile
collgimuscxdileérione perfpiçua : quam frairi quem
vides, exhibes y cccleftem illam fidem arque petfedam :
qua Deum quem non vides, diligis • quod prqjbamus
obedientia fidei : fi fciücct inuicem dil'gendo probemus
no s; ficut tu probas ; Il'ius mag'ftricffedifüpulosqui
vfque ad finem dilexit fiios, & animam pro amicis fuis
ppfuit poteftate eadem qua &*f:fumpfit;r- Eigo tibi,
frater verefandilTime & meriro benedide , in regionc
viuorum fupra reginam Auftri locus & merecs eric. lila
enim peccatrix , vtpote adhuc inuifiratarum gentium
focia , iam tarnen viluandarumpræuia , non habenslegem
cam po
cita ell <k
iidcrarelj
auditum,
liter«, fed-habens fidem legis in tabulis cordis car-
nalibus,fpirituconlîlij & pietaris iheifam , vrilitatis fuæ
caufä& magni acfalutaris lucri ftudio , tantis ab inter-
uallis vltimi otbis excita , diuinam audire fapientiam
concupiuit ,vt quod non habebat, acciperet, &lucem
feien tiæ, qua care bat, haurirct. Iam cum fcilicet fpon-
fum fuum ventura de gentibus.regina defiderans in o-
dorem fpirantislateà propheta fuo Chiifti ; circumami-
äavanetatein veßitu deaurato , & populi & pater na; do-
mus oblieg, currebac, barbara narione non animo : &
in aperro peregrina : fed in occulto Iudæa}fàndorum He:
fi ciuisoptabat; Vndenon fblum ccelcfti pr'iemio re
furredionis bear* : fed etiam poteftate Apoftolorum
de Iudæi&adulterisiudicandiipfius ore iüdicis digna cen-
fetur: quia Chiiftum in Solomone mira ta verum regi-
næ cæleftis affeduro in imagine myft.ca Eccltfiæ proui-
den tis impleuei ac. Ergo ft illamin fucurcrdiuina rémunéra
tio manct f l cum tarnen & ipfa ifticillo quoque
tempore magna ex parte recepcrit mercedem fuam, f
compouradcfideratnmfapienriæ cæleftis auditum.) quæ
tandem præmia -rrpendentur tibi qui me pari gratia ôc
maiore'opera ( quia minore vtilitatis ad'præfêns tu* fpè,)
deftdetafti. | Quid efiim qu*fo in me deftderandum
habuifti ? Quid quod non haberes , àme fumendtim
Iperafti ? Quod bomimtibidecolloquicimperiti .? qpæ
vtilicas in aipedu peccaroris- foret î quid ab infîpisnte
fàpicnsjredusàprauo ; beatus àmifero ;ab inhrmo for'
tis, ab inopidiues in domino, caperepotuifti ? Vere cÀlpjW.2.J
non quæ tua funt quæris : fed quæ Chrifti : quia non me- '
ritum riecemolùmentumex me tuum 3 fed folam illam
quæplenitudo eftEuangelij charitatem: vel in tu* perç-
grinationis cogitatu; : vel in vexatione tuorum caufàm
habuifti. Beatus eis, quod non habeo vnde rétribuant
tibi : retri buetur autem tibi in refurre.dione iuftorum ab
eo,qui& in minimis fuis lediligi teftatur &recipi. Vride
&il!udait,pro quolibet nominis fui vel râlfo aut inutili
feruo verbis fuis debitorem fe faciens : qui recipit propbe-
tam in nomine propheta, mercedem propheta accipiet.
Mihi fcilfeetnondecefluraobhocfarcinamea : licet à
. iufto honorem iufti peccàtoraccipiam : dbiveroin re-
.munerarionem boni accepta ferenda ipfà opinionis tu*
iuft i tia, quia fando er rote , fed vero pietaris affedu bo-
numdominum honoraueris&in malo feruo. Quid i-
gitur miferi fàciemus hinc etiam rationem & pcenam
debituri, quod honores accipiamus^ immeritos : & qui
auditorcs tantufn legisfumus, à fadoribus prædicemur ?
Quo magis fcilicer exprobretur nobis condefnnandæ
torpor ignauiæ; ftenhum ieiunitasanimarum , & in o-
penbus bonis âtid* manus : c'flTnaudiendoperfcrmo-
nerh tuomfvéradignis fvttues ) CKïifti fcruis, atque
idco nobis falfapræconia quätum* dcbito tôftfing mur -/.iigna
agnofeimus: quandöiudicium ruum noftris adibus con- ycris-
ferentes,quæ de nobis sudimus non inueniamusihno- <*^<}uanI0
bi%-? Quid enim iimile gloriari poflumus l etfi in do-, 4e^110'
minogloriandumftt, quia nihil nilieiuS munere acceptü
habemus.-attamen mihiæras prouedior: & àpnmisiam
annis honorata perfona potuit inaturare grauitatem.
Præierea corpusinftrmius & decodior caro obterere ftu-
dia vöJuptatum; ad hoc vira ipfa mortalis in laboribus&
Lue J4 >f
Nhtt.iy
Mat.te.
t » ‘“?
rin''
t f l k i 'r
l l 1
Balllulam.
Mat. 4.22.
IÄir-i.20.
tfU-i-il-
Ir
ærümiiis éçqùefiter eierdta, odium return inquietan-
tiumparère: & de fpei necefficate ac dubiorum metu,
culcu religionis augere : poftea denique vt à calumniisôc
peregriostionibus requiem capcre-vifus fum : t nec rebus
pubÜcis occupatus : & à fori ftrepitu remotus , runs o-
tium & Ecclefiae culcum .placita in fecretis domefticis
tranquillitate celcbraui, vçpàuladip fubdudoàfeculari-
busturbis animo,' præcepnfque coeleftibus accômmq-
dato,proclaims ad^contemptum muntli» comitatumque
Chrifti iam quàfî de finitima huic propputo via t.dimica-
rier.m. Tu frater diledilftmc, ad Dominum miraculo
maiore conuerfus es : qui æcatë florerftior v feudibus a-
bundantiofr, oneribus patriroôt^j leuior ,.fùbftantia fa-
cultàtutn non egentiot, &in,ipfb adhuc mundi theatro,
id eft, fori cèlebritateduierfàns : & facundi nominis,
pal ma mtenens : repentino impetud<feufE|U fëtuile pec-
cati iugum , &letaliacarnis& fânguinis vincula rùpifti.
Neque tedtuitiaede matrimonio femili* cbnfulatis ad*
geft*: neque poft coniugiumpeccandi hcentia&caîlebs
iuùèntaabangufto falutisintroitu,&arduo itinere virtu-
tisin mbllem illam 3c fpaciofam'Vmiicor.urniviam reuo-
carë potüerunt. Beatusqut réfugiai de confilto impiorum, &
in Viapeccatorum perfifttre noltttftt, &federe m cathedra pefii-
lentia dedignatuses ; vthùmilitate pr*,celfâ pedibus cru-
cifixi accû'bareî; Tu ergo ver us fado r legis, & Euange-
lij non fürdttó auditor: qui corpus & mund^m conti-
gctls cruci : delicias iuuentutisi& vit* præfentis niala gau*
dis pro venënis & luctibus auerfatus es ; rclpucnspatri-
moniorum onera cell ftetcorum ; merito. fùcrumtàn-
dam omni liberaliorem parente in- matrem lbrcitus * -
tcrnam, quia ccèleftem pâtrem anteuerîferas terreqo parent!,
exemplo Apoftolörum j patré in nauicülàfladu-
ante, fcilicet in htfius vit* incerto cura retibus rerum fua-
rum & implicatione patrimonij detelido,, Chriftum
febutus: nec mïnoris domefticis opitbus ingenij facul-
tatis laudem atfhominibus non accipiens, & inanisglp-
ri* fublimiter négligeps , pifcatorüm prædicationcs
Tulliaiiis omnibus', & tuis Uteris pixtujifti : con-
fugifti adpietatis filentium; vt euaderes iniquitatistu-
multum: mutefeere vgluifti çnortalibus , vt orc puro
diuina loquereris : & pollutâm cttninafacundia linguam
Chrifti laudibus & commemoracibne ipfa pij nomi-
nis expiâtes. Ö verè Ifraeltta, qui Deum lacob tam
fida mente vidiftii & tânquamin ipfius Domini coni
ludatióne firmatus præualuifti adiaerfus prindpera hu-
ius mundi : 3c ïpiritualia ; nequiti* in coeleftibus de-
bellafti,fcutb fidei atmisque iufticiæ.‘ pr*pptans Chtifto
placere, quam horoinibus, hotoinibus ftuitus ëflè quaril
Deo : omni Facundi*,pmni4uefâpfenti*hüiufmundi
prætulifti f andalum etucis : vt quôd peteuntibus ftulti-
tia eft, tu ici partem fàlutis afeitus, ( vt omnibus laluis fu-
ttirlspatefelt) vittutem 3c fapientiam Dei effe cognofee-
res» 'yf - '
îèeàfus es frâtër; (jû'ti Üôti cm & fihguit reuelâuii tibi hac i
fedpater qüïincieiu tfi,per Doriitntimnofirum lé funt Cbrtjium ;
qui tohutrtitfapientiam eohum , & fu it am feat : & elegit infirma
acftultamundi , vt mundum iftüm hisipfisprôpter
quædominum dedigtiaturnoflb, confiindat: Memento
ctgo tu nqftti magis^qui locupletiôribus ttiericiS ade-
xorandi poten tiam hitéris; N os enim li^ t iam acçen-
fainlumineChriftl liicernaitamen adhücïab rtiodio pec-
catorüm ïàt jntés^yeftra, qui tam fidei'02 gracia, quam o-
periirn lucècbnfpicui perfeptena Dotnini candelabra
Fulgétis , dqduçi manu * vèftro^ue oleo ifejipinguaii ça-
put cùpiUiüà : vt hptf'fütnîgante lint> ( quod bec ipftim ta*
menmifèricorsDbminus extinguit )obfdiri ardeamus;
fed puro 3t çèterls etiam praëfefehdp.fidelis exempli lu-
mihë lüceamds'; qtianquàm Dbftiini gratia in teneb ris
reliicënte non oBfcuri ptr tiotiiinis ipfiusclaritatefn, etfi
rémoti » ytàudiftiS/agamus. Ih ctenaeulo tnim hqftri
fecreti’filemus, quia Bonum efi viro, ( Vt ptopheta ait ) ta-
vente &federefingülariter, &4acerè.
.Vnde etiam in Caufîs ybeffirrahdis filète h'osdotuit
ipfe Dominui», qui fiaitagnus coràth tohdentë non ape*
ruit os fiium, qui tamen dixit : Tacut, nunquid femptr ta
ceboî lpfîusergo voluntaterri & iudicium taciti fuftine- j 1
mus,quipofenseft&nuncin nobis tacere ,& aim voiuerit,
interpellate pro nobis, Verum interim in hoc *
nobis noftranocuiffe pèccaràperfenfitnus, quod nec me-
ruimustcviaere:&infuperhocad mala noftra cumula-
nim putamus, quod & tenrarionum tibi caufa fuerimus,
quibusgeminas, ( vtindicaftifægritudinespertulifti : to
ties verberatus^quqtiesadnos venireconarus eft. Scd !
quia farpe Dominus ipfe ( yrferiprum eft ) Deus nofter '
tentât nos, vrearitatem noftram probeb j ( qua nosini-
pfiiispace diligimusj detua potius fide , quam de noftra
fperamus, vtupræmifià tenratio probatjonem in te ope f
rata eft », non vitra valeatprobata adco. chatitatis vota
^fruftrari. Ità eriim tibi promprum ineffe fpirit'iim feimus,
vtnonvereamurne ad impedimentum communis defi
dcrij càro femperinfirma præualear, qùam fide roborans
animo fubiiiga bis: vtqbod ex^fe non poteft , in Chrifto .
->poffecogatur. Sidicasei,pugriesaduerfüsfpi^tum;e-
m B m
ftbconfentieftsaduerfariOtuOinvia, &-eric paxoffibus ‘
tuisr 8C cum exaltaùeritcormcum in Deum vnium: turn Wai37.4
etiam caromeatequiefeetinfpe. Teneergo,Fr.ter, quoi & i-fi s <'•'
terns,nccof6n^m‘taatn acdpiatalter. Cuiifimile eft, \Af0c.3. u. I
vc qubdÿol.ueras, velle non définis :& immutabilem-ad {
nds venierldiTementiam cerieas. R-Iigiofa conàminâ i I
pfe ad vôci fru&um peruehet,, ip cuius poteftate eft dc >fa|
udre^vt poffittlus profpere, quod pie volumus. Scimus Rom-t :i .J
enim,quia defideranti bonum, omnia procédant in bo- •
num; . VerqmQcnos,qiipdquidemnobisgfatiffimiini
fi ’numcdncordiæhominibus noftraefuit, infrmiratuni
tuariim indicesliteras ægrotantes accepimus^, probaui-
musque in nobisjfecundum Apofto'h didium 3c afte-
dium com p iri fibi vniüs corpofis membra.' Nam.& eo i- üéefcliJtë-.
pfbnos reredtos fenfimus, quod feualuïfïè re fcripferas :
vt in diuerfis licet tetris pofiti, opera mis in nobis fpiritris
vnicatem tacica in corporibus feparatis connexione pari-
btis autincommodis, autrèmedijs congruentes ?xperire
mur. Poné igitur 3c tu, frater vifahime , ( melior in "
Cfiriftorioftriportid|,fiquaroex^oftf*caftigariohis iu-.5 - r;
dido ttiftitiam p:a tbenre dux^ris : quia cafitgans cajhga- Wjfciii,
uit riot Dominus, & morti nomradtdit not.
Vifitatienim medicaomnipotentis hianu in ipèm fa-
niratis à præfenti ægritudine fouebamus : flagella indi*
cem noftra mutiiis confolationibus mollientes. Nam (o- j
latium nobis magnum & dulçe przbebac ipfa coniuridio !
paffionis,qiiodvtnon fine Dominif nomine , (cuiusv t a*-naçi1 •
iniufTu nec pdfieris c^fùsinterrànl eft ) çbnciifriuè ihhp- _
bisifta vnitasverberum videbatut- ; ,fi'c Sc comnlodicas
coeperat ambobus vnà procedere ; feu quod alter aiterms -
leuatmne tefpirabat ; fine quod Domipiis vnicatis operator
indiuiduo fpiricu «."“mnes fuos nedlens , nequidem
camalem ih nobis fubftantiam diferepare paterecur. •
Nod h*"c tameri tantiim caufà pueros noftios morata
eft.* nam Vigilantiusqnbque nofter in Campania i 3c an; '
tequàm ad nps periienirec v & pofteaquam peruenit -, yl
febrium laboranit : Sf-^gricudini noftr* (quia&ipfe fo-
fcialemembrura e.rat ■)^fociolabofecpmpaliùs elt * De- L
niqué ille cateehdhiitius^.^qui tiecdum noftri CorpoHà e-1
tàt membrura % vitlrtera noftra non fenfit,' & fatius fdif '
atque expèrs langiiorum noftrorum ; quia non fùæ-çom- ;
paginis ooforem carp adhuc aliena feritire non potetat; ■ *
P Ergo vt coepic Vigilant^ùs nofter progirecU po^c i dim |
deraura Cenfui feripta efle reddenda.1 Faceipureniro ani-
.bbsraultdantçpropèrlflè : fe4-,c.urn ante vitiumrecé-
ptioneratemerc Fertidaret, quinqrf poterat implo quarii,
valebar ^RnBoSf, quia non potefamus volentes contilioj,
rçtinuirausinuirds fîlëntio. Itaqiiè vt fupràfcfipfîrouSj j
poft ægrirudinem.corrimuni labore tolePacam brarioiii-. I
bus fanëforum arque eardrum , per te etiam » vt éredi- j
‘mpsf maXime.tup^rèfpicienteclerâërtrius Dbmirio j^re-
creaei f adhut tameri exhaüftis corporis viribusinfitmi.
lu quo qiiideiii nos gloriari Apoftolus doter,qneru poten- '
tem ( vt præaicat )fackbatwfir mitas, quia feihcet carofquæ
aduerfus fpiritum militat^cum adueffa vàletudineffangi. '
tut, pariter infraâis viribus fpiritnlem non valèacexpu-
~ . . gn-nv