T '
aïinSns^BmSEftiarümfcnf»icfidà^ck o » Çù<n
âMemfuaptèfpoDicfpem nobis aüquatoproponiçCquod
quidem dormicntibus euenit)fomniomm promiUionera
tanquam aliquo'd à Deo pignus accipimus. Ideo non-
nunqüam poftcaqqanvaliqijis animum ad maiora v a -
âanda 4 qua: fibi per fomnium oblatafuerant, compara-
' • 1 r . n ._;_ :____EgXS Ây i n f i rpi
gesindicabati Ac mihi qùidem vita omnisitt libris âc Ve-
natione poficaeft: nifi il quando legationem fufceperim,
qubd vtinam nunquam mihi contigifletiyt- rie tresin vita
execrabiles & deteftandos annos vidiflèm.Sed & rüc plu-
rima ab ea.maximaqi fum beneficia confêcutus;Namque
cùm præftigiatorum.animafqi ex inferis folIieitâcumMa-
gorum infidiasin mcirritâs fecit,mihieasindjcans, & ex
p camoifibiconrige.it,.
pjffit / S U earn tanquamvitfc f ia conue- | ge%«quamoptirneemitat.buafuccedf ç<;m,& ad Imiü^
ntemlôi^gèanteameÀicacaiujajgicatârnquêhabeat, peratoriscöHoquiuminevnumolumuniquivupuainex-
cùm ica de tiKreGc*cotumaudacÆraum^odux,t.Aborumqmde
Quamobremq ■■ ___ » tAGSI î alnmterdeoscuramfnfcipiunt.E S Ï Ï # « ( quöd ipfiiucundacor pecmul- Hxcaorernommtmsad'-
cens iuucnmn alcrbc coniun&a fit fpes , qua: maxime
mortaliumverfatilem animum gubernat) memo quilpiam
negatit de eaqux vigilantibiis accidit, fallaci atque
imia, quamnobis ipiise«ngimus.;; Sed ^ue tfiim hoc
cxiëüxpaftis mfömniorumptxconium ajPindaro com-
metaoratumeft. Ergo diuinadb perfbnmium, qus cum
arte datum aliquid, & mauifclUjm quxttt, Bmuorem
fpem prxbet,ira vtdeletionsgeneris mimme efle »ideat
e Scd Homcii Penelope dupUcesïbmmorum portas
propomt,dimïdiafq(Fallaces elTe ad.fimitiquèdfomnio-
turn ïmperita eifee qubd (i illórumartem calldiflet, om-
nesprofedo per eurncas foreseduxillet. Argumentó eft,
quïdconiunaas Sc in manifeftahxrens infcmaicirCaeam
veiqueviiioneminducatur, cuiperpcramhdcni abroga-
bat, , vr.:, *
Anferum er unt mihi turbaproci IouualesVIj/JJes
lpfeegófum.
Ac is fub eod$ru erat tedo,& eum eo per vifionem loque-
batur.Tin quo mihi perfpicuè dicentemHomemm audtvideor.
non elfc de fomnijs defperandum, neque vten-
tium imbecillitacemad naturam efle eorum qux vtden-
tur transferendam. Propteréa njique Agamemnon rede
fomniafallseia redarguir, perperam prxduftam illam Vl-
öoriam aeeipiens-
Ts ittbetiüecomainJ^nesarnarePeUfgat
Trtrfm: ita irumi Uu «fpida prmitrt pof it.
Progreditut ieaque quafi primo imperil vrbeminuafutus,
curn maiè prorfus illud, intellexiflet , quod ita demum
hit,11 ad vnum Grxcbs oitines atmaros educar. Atqut interim
Achilles, ScMyrmidonumPhalani, prxcipuum
cWrcirus tobur;a prxïio abflanebat. Sed de fomniorura
laude farfemulta, ttunefinem prxdicandi faciamus. Atcnimparumabfuitquiningrarianimi
crimen furciperem:
Namqubd ilia qüidefn diuinatio apcillimabt»vt &no-
bifcum nauigeci& domi maneat, & mereatam eat, & ex-
fcreitui limul praefit t de ornniacum omnibus ad exuum
perdueat. Hxc funt qua: paulo ante commemoraui,
qu£e verè funt ab eain mccolbta beneficia nondumm
alij inter deos curam fuftipiunt. Haêc autern omnibus acb
efhvnicuique benignâ (è deam èxhibens, & ad vigilâtiqm
curas femper aliquid folerter excogitat, Vique eoiàpiens
eftquiddam animavulgarium acforenliitmïènfuurn flü-
âibus vàcansjqui in earn aliénas rés varias,ac multipliées
introdqcùntl Nam qùas«habet rerumimagineS j deqùaï-
cunq; ab mente excipitjfolacumeftjijspræbet, qui àdin-
teridra conuerfi lune, Ôè quse à diuina parte manant , tra-
ducic. Cùm èa quibpe fiçafFeâa mundanus Deus côueri
fatur5p ro èo quod èxcodem fdnte vtriufq; natüraderiua-
ta fit.Quapropter generahæc infqmniorüdiuiniorarunt, ;
&vel penicus,vel maxima exparteclara atque perfpicua,
minimeq» artis indigentia:fèd hæcfolisijs côtingunt, qui
virruccm in vita fectanrur, fiue prudentia confitam, fiue
morib. infit^m. Quod fi cuiquam alteri vix illud quidem
accidie,fieri camen aliquandopotefi^omnino camennon
exiguæalicuius rei gratia inlomniumaliquod ex præftan-
tiffimisiUis generib.vulgari bqmini obijcïatur.Reliquum
aurem j& frequens,dc tràiatitium genus illud lanè fuerit,
quod inuolutum, de obfçure adumbratûeft,ad qdàd ars
eftaliquacomparandâ. Nam cûmdctumvt iràdicâm ab-
furdum de inufitatum fortiatùr tum quafi ex eiufinodi
pioueniens, obrcuiifiimum progreditur.Sic enim ea fefè
res habet: Quîecumq; in return naturafirnt,.omnium quæ
funt,fuerunt & futura funt(quando de hæcëxiftefadiquç-
dam ratio eft) fimulachra quædam ex îplorum lubfraana
prouëniunt. Nam cùm vnumquodqj éorumquæ ïeiifu
percipiuntur^formà fit cùm materia coniunâa, deprëhé^
la autem fit materiæ à nobis in compofito âuxio, ratio v-
tique ipla conuinçit fimulachrorum naturam derîuari,vt
vtraq-, expârte,abçius quodeodem modo Temper eft, di-
gnitate.quæ perpetuo oriun tur,degenerent. Horum omnium
Hue ncium fimulachrorum phantafiæ Ipjritus, cla-
riflimum eft fpeculum. Cùm enim réméré oberrantia, 8c
à fito ftatu dilapfa præ naturae fuæ inconftantîa, turn quod
à nulla re agnofcantur.in animales fpiri tus inciderin t,qu ç
fimulachra alioqüi funt, fëdin natüra fixant ac ftabilem
habcntlèdem, ijfdem adhærefcunt, de in ijs', rànquam in
certadomo co nquiefeunt; Cæterùm prætericdrum,vtpo-
tè quaeiam reipfâ$Àtitere, perfpicua fimulachra rnittuncommune
orobofui. Ouanquim mhileft quod comma- tur, doneclonginqmrate temporispaulatrm euanefeant.
M i cum hoiuinib. arqué ac plûlofopbari perficiar i mui- Prxfenrium ver o , tanquam adhuemanentiuffl , vitalia
raôue hue vigilanribus intelleau dificiha occuneoftt; magisatqueclarrora&ut : foturorum demummeeraora
âormieriti-bus1 pa.rtim--- o-.m nnairnriomapadendtjf,l bpalurtéi-m MBlkâlÉââi minufque diflindta•: (unt enim- ' progreffilei dqâuiiaieîdra' m non-
dum prsl'entium volutationes,nature imperfedtz germi-
na yelut exilientia, arque erumpentia reconditorum fe-
minum indicia; idcirco arte ad futurorum cognitionem
opus, quoniam adumbtata exijs fimulachraprodeunt,
neque manifeftejveluccxipfis,qu«e reipla lunt imagines;
naturanihilominus admirabili conftanr, itaque fele ha-
benr;quodexrcbusprodu<ftisortumhabuerunt. Verum-
enimueio tempus iam eft vt de arte ipia nonriihil dicadum
Vila aliquid f ttppeditar. Eiufmodi enim aliquid eon-
tingit vt nunc mcerroganciTimilis,riunc inuenireipfa, ac-
que excogitare videaturi mecum verb non raid lucubra-
tiones quafdam perfecit : S iq ü i^m He fententiamfspe
praiparauitÖc diaionem accommodauit * & h o c in d u ao
aliud eius Iqcofuppleuit^Interdum vniueriam verborum
ftruauramredundantem i Sc vocum nouitate turgentem
armulationerecentiseloquentiiabvetereÄtacorumuqr^^^^^^^^^^^^^^^^ WM
ßuadegenerantisjinteruentuDeicaftigauSjillapartimaW- j mus4 quanamratione comparctur. Equidem optimum
buidduientispfttira quid fit illud dicentis,partim tumu^ j fuerit ficdminum f'pintum prasparaflei vcmendsi atque
U vcluci quoldam protuberantes deijcere mönflraötis, | Dei contemplationedignus habeacur * nec vtvagorüm,
ad modeftiam me reuocauit * &tumorem omnem com- 1 atque errandumlKfimulachrorurareceptaculum.Opti-
preffit.Alias item curti Vcrtarionioperanvdareni * maehi| J.ifia verb educatioeft; quae Philofophia:beneficio habe-
häs mecum ad capieridas- feras excogitauit, qua: callide j tu^qua pertuibationesanimiiedat^actranquillac, dqui-
difcurtcteiatqi occultari fblem: defieienb yero, Sc iam re- bus iemel agitatis, f'piritus, quafi fedes occupatur, deinde
ditum tJarandveonftantiam imperauit tnibique fcfieem moderato, aefirugaii vidfu,qui minimi animali ftitnulos
fortunam ad eercum diciti; proraifit.vtdeinceps llbentius addat,minimeque iii extremum corpus compelkc. Alio-
fidem adhibences foris pernodaremus: mqxq} vbi.pr*- qui ad primum vfq} corpus agitatio ipfa peruleliar, qubd
ftftuca dies adueneraciaderac:& cum ea fpreuna, quse mihi tarnen patatum, & quiecum die opbrteat. ^adroquo^
ferarum recibus implicacarum Sc iaculis peremptatu gre- niam op tare idqdidemgfflhbet% eft .jefjicere
omnium difficillimum, nos autem id volumus, ne cui fir
inutilis fomnus, age, finem aliquem infinitisin rebus, ac
tçrminum inueftigemus, hoc eft, artem aliquam fimulachrorum
confiderandorum inftituamus. Sic äutem fefc
habet. Non fècus quàm qui marc nauigant, fi force prius
aliquando fccpulus aliquis occurrerit, indeque præter-
uerdciuitatcm hominum viderint, quoties eundem fco-
pulumintucntur.eandem quoque ciuitatemobferuant.
Aut velutin ducibus contingit,quostametfi nondum vi-
deamus,expraecurfbribustamen venturos cognofcimus,
quoniam cum ijdemapparuiflènr,fèmperanteafiintcon-
fecutfiita fimulachris iaentidem futurorum aäionem an-
notamus: præcurrunt enim ijfHem eadem, & fimilia fimi-
libus. Vtiergogubernatoris vicium eft, eodem apparence
fcopulo,non agnofccre, neque pofiè dicere, quamuam
propè terrain nauigium in fblo verfetur : & eiufmodi te-
merènauigat: fie cui eadem fiepiusoblacavifio eft, fi non
id obfêruauerir cuiusfùerit cafus, aur fortunar, aut adtio-
nis prænuncia, inconfîderatè, vtnauigiogubernator, fic
file vitaytitur*Etnosetiam infiimmaaèns tranquillitate
tempeftates praedicimus, cùm circaLunam aream videri-
mus, qubd fàepe,ea confpeâa, tempeftas fiecuta fic.
Vna tibi ventos prMunciat^atqueferenum :
Interrupta quidem ventosjonfumptaferenum :
Afthiememgeminus Lunam dum ctreulus ambi%:
Maioremtfe triplex hiememferetarea : quaque
Ntgrior ejt, & rupta in agis, bacftuior infiat.
Ita in omnibus & Ariftoteles, & ratio ipfà definit : Sen-
fum quidem memoriam, banc experientiam, expeiien-
tiam demum artem procreaflè; ijf'dem & nos velbgijs ad
fomniocum cognitionem gradiamur. Atque huius quidem
obfiei uauonis infiniti libri à quibufdam coaceruati
fiint. Ego verb ea omnia derideo parumqj prodefiè arbi-
tror. Neque enim, velut infimum corpus,qubd nihil a-
liud eft,quàm e«rum,quae vulgb elemenca dicuntur,con-
curfus,generalem quandam artem,acrationem adnurcir,
quæ naturae fiue coasquecurquod vtplurimum ab ijfdem
rebus eadem patiatur, cùm leue admodum infic in con-
generibus corporibusinterfediferimen, idque quod in
ijs praeter naturam ièfè habet,maleque aftedtum elt,latere ■
non poflic,necillud tanquam nonnam adhibeamus: non
ita inquam in phantafiæ contingit fpiri tu, fed fecundum
primam ipfàm aaturam,aliud ab alio diffère : alius quippe
alteri fphæræ conuenit, prout ampliori mole, ac velut
mafia confiât.
Félites nimium,reliquis & forte priores
Sunt anima,ad ter ram qua fum mo ex atberefiifa :
Hajquoquefehces, &inenarralulc prorfus
Stamen habent,à te qua Rex,Jplendente, vel ipfir
Ab loueproueniuntyfilo cogent efubatta.
Et hoc ipfum eft quod Timæus innuebat, vnicuique ani-
mæcontubernalefidusattribuensiac ilia: à natufa dégénérantes,
plus minufque, prout quæque infelkitate qua-
d am gtauiore,aut leuiore momeu to deprimitur, fpiritum
inqumant.ita porro affedbe in corporibus habitant; vita-
que omnis eat urn per peccata, Sc fpiritus ægritudinem
traducicur; qubd huic quidem ob inficam nobilitatem
præter naturaoveuenit,animali verb fecundum naturam,
quod abea fic affedta eft animatum: nifi forte naturam il-
lius,ordinem ilium,ac fèriem elle dixerimus,in quo à fc-
ipfo, vti vicio,ac virr ute vfus fuerit, collocatur.Nihil enim
cam varium eft,ac verfatile quàm fpititus. Quo modo igi-
cur in rebus adeo natura,Sc lege & affedtionc diffimilibus
eadem ab ijfHem rcpræfëntenturïNon ita lane,neque fieri
iftudvnquampoteft. Qui enim accidere vnquampof-
fit.vt turbida aqua,& pellucens, ac confiftens, item Sc a-
gitata, ab eademforma fimiliter afiiciantur. Iam verb fi
perturbatio ifta alio modo in alio contingat,pco color urn
diuerfirate, Sc agitationes vario modofigurentur, vÄum
eritvtique genereipfoab e x a â a , accuraraque fpecic ab-
errare. Quod fi diferimen reperiatur fiue Phemonoe ali-
qua, fiue cuipiamMelampus,aucalius quilibet de eiufmodi
rebus in vniuerfumpronunciarcacconftituercve-
llit, rogemus ipfum, fieripe natura poffic vt reâum ac
Bibliotb.Vet.patr* Tom.<,
diftortum fpeculum idque quod ex diffimili materia
confiât,fimilem eius quod oftenditur effigiem repræfên-
tet. yerùm illiopinordifputationemdefpiritu neattige-
re quidem: illud autem quodei affine eft quocumque fe
habeac modo,omnium canonem atque normam efle vo-
luerunt. Neque ergo illud penicustollo,efle aliquam in
omnibus ijs quæ inter Ce differ unt ccnuenientiara ,ac fi-
militudinem,fedobfcurumfidiftrahatur, obfeurius eua-
dit. Adde quod,vt ante di<5fcum eft, fiituræ rei præfilientis
quodammodo fimulachrum per fefe cognicu diffi eile fit.
Præterea longe operoflùs eft in vniufcuiufque moribus
communialiquodfimile vifui deferibere : Ob hæc minime
fane fperandum eft, pofli communes omnibus leges
definiri, fed pro artis materia feipfum vnufquifque ha-
beat. InfcribaC memoriæ,quafnam res,& quando fit ex-
pertus,quibufqueantegreffisvifionibus,facilè circa hæc
quæ cumvfii atque vtilitate exercentur habitus compa-
ratur. Exercicationem enim vcilicas in mnmoriam redigit,
præfèrtim cùm materiam fubinde nadfca fuerit. Quid
Gütern fomnijs elle poteft abundantius? aut quidâd pelli-
ciendum efficacius, qux etiam ftultosinuitantvt de ipfis
aliquid cogitent. Ideo turpe eft eos, qui quintum & vice-
fimumætatisannumatrigete alteroadhucvate opus habere,
nec à fe pleraque artis huius præcepta collegifle. Et
verb confultum quidem fuerit quæ vigilantibus, ac dormientibus
vifacontingunt perferibere,nifi ad inuenti huius
nouicatemrufticè æque inurbane fe duitasgerati A-
lioqui libetnobisadeaquædiuroaaiStadicuntur additis
no<5fcurnis,vt quidem appellamus,a<ftis,habere vcriufque
vitæmonimenta.Vitamenim phantafiæ qllandam oratio
modonoftradefiniebachUncmediocti melioiem, nunc
deceriorem pro fanicace fpiritus, aut ægritudine. Sic jgi-
tur fi in obferuationem mam qua nouis in dies incremen-
tisaugefeitars, incurrftjamus ierio, nulla re nobis è memoria
effluente,fuerit hæc honefta alioqui&clegans qb-
leâatio,fèmetipfiim tam vigilantem,quàm darmiencem
hiftoriæcommendare: Præcereaq&i procurandæ linguæ
defiderio tenentur,nefciô an aiftid argumentum inuenire
poffinc, qubd multiplicem æquè eloquenciæ facultàtis
exerdtationem recipiar. Nam fi diurna ada.hoc eft E-
phemecidas, præclacas efle magiftrasLemniusSophifla
doceat, de qualibetre appofirè, beneque dicendi, qubd
ne minima quidem afpernentur,fèdneceflario fe ad om-
niatam grauia, quàmleuiàdemittant, quomodo ad dicendi
exerdtationem & argumentum nocturna quæque
acta non magno in prerio habeantur ? Hoc aucem,quàm
fpiflumopus,aclaboriofum fit, facileintelligatqui cura
vifionibus orâtionem adæquarecontende[ic,à quibus 8c
quæ natura funt eoniunCta fëparantur, & quæ natura fè-
paraca,coniunguntur.f:fHciendumqueeft, vc quæ alicui
vifa obieda nonfùerint, eadem illi beneficio orationis
obijciancur. Neque fà d u leue, auc contemnendu m eft,
peregrinarü in àpima,& mufiracam mo tionem in alterum
pofle transfundere: Cùm autem per phantafiam,& quæ !
funt,à natura fua depelluntur, & quæ nullomodo neque
funt, neque eflè poflùnt natüra, in naturamintroducun-
tur,quænara tandem vis, ac fàcultas naturam appellatio-
necarencemijsqui nijiil apud fè fimile cogitarint, repfe-
fèntarepoflic? Phantafia verb nonea tanquam varias i-
magines,nec fimul omnia,nec cum rempote exhibet.Réfère
autem ea,veut fefe habent,&abinfomnio miniftran-
tur. videre enim nos putamus , quicquid ei collibuerit.
t^uorum omnium in deferiptione nonturpiter, fed per-
pecub cum décoré verfàri, abfôlutiffinam demum vin^
oratoris rcquirit. Siquidem illaiuueniliquadam lice n tu
in animos eciam noftros & afledus inuadit, plus aliquid
opinionefolafùggerens. Neque enim ergaeaquævide-
mus affedü caremus, fed partim vehementer allèrtrimur
8c ^Ihærefcimus, partira non minus aucrfàmur, crebtæ-
que circa hæc incantationes, acpræftigixin dormientes
erumpunt. Voluptas verb tum longe blandiffima obre-
pit,adeoveinvigiliametiam amores odiaque homintum
animis imprimancur. Quare fi quisnon mortuum&in-l
animum fonare quidpiam velit,(ed cuius gratia orationis I
visquæritur, præftareftudeat, vtcofdem afledus ,eaf-j
H z _____ demqtie
/