I
Auxilio ventura docer, quod languine fulb
Humana pro genre pius fuccumberet agnus.
Loth Sodorna: fugiente chaos, dum refpicit vxot
In ftatuam mur.ua felis, ftupefa<5ta remanlit,
Ad pècnam conucrfa fnamrquianemotettorfum
Noxia conrempti vitans difcrimina mufidi,
Refpiclens,faluanduscritinecdebet arator
Diguum opus exercensjvultum in fua terga referred
Ignibus innocuis flàgràns appahiic olim
Non ardensarderfcrubus,neciun«Shi calori
Maceries alimenta dabar, net törrida viuens
Senfitdamna frutex,fed amici fomitis æftu
Frondea blanditæ lambebanr roboraflammæ.
Mitisinimmitem virga eft ani mata draconcm,
Per fle&osfinuacàglôboS,linguifqiietrifulcis
Squamea colla rumens inimicos ore chelydros
S 01 buit, & proprij redit in virgulta rigoris.
Pcruia dial'll paruerunt cærula ponti,
In gc mintim retioluta latus, nudataquetellus
Cognatis (poliaturaquis.acturba pedellris
Intrat in ablènris pfclagi mare,perque profundum
Sicca peregririas ftupuerunt marmora plantas.
Mutauit natura f iam,mcdiumc[ue per æquor
Ingrediens populus,rüde iam baptifmâ gerebar.
Cui dux Chriftuserat : dariiat ham le6tio,mulras
Vox Domini fuperextatdquas, vox deniqueverbuni èft.
Verbum Chriftus adeft,geminæquod confonalegiâ. -
TeftamentagerenSjVeterempateiecitabyflum, .
Vtdotftrinaljjquens planis incenderetaruis,
Quidreferam,innumeras coeleftipane cateruas
Angelicos fumpfiflècibos, nïmbisquè foperni • m
Ne<ftaris,aerea populumdulcedine paftum w
Inpluuijshabuifle dapcs,& in imbribus ëfeas?
Rurfus in eXuftis litiens exercitus arufc,
Qua nimium loca fi cca did, qua terra negatis
Ægra iacebat a quis, qtiâ fpès ablata bibendi
Viuendiqüe fuit, fubitas arénte métallo
Haufit aquas,fteriliquelatex dérüpe Cucurrit,
Et iéiuna nouumvomuèruntitiarmôrapotum:
His igitùr iamfecra tribus dans muhera rebus,
Chriftus erar panis, Ghriftus petra^Chriftus in vndis;
. A ngelicis tremefaéta minis affaturalèlla
Seilbrem per verba fiium,linguaquerudenti '
Edidit humanas animal pecualeloqüèlas.
Sol lie tic ad Gabaon, medijque cacuminc coeli
Fixit anhelantem dilato velpere lucem,
InfoIirusfrènarediem:necluna cucurrit
Ordine pigra fiio^donec populantibusarmis
Feruidus ingentém glâdius confdmeret hoftem*
Confinante polo :iam tuncfâmulatavidebant
Sidéra ventUrum præmiflo nomine Iefom.
Eliamcorui quondam pauereininiftri-'
Præbehtesfinefnoredapesj alesquc rapiriis
Dedicu$,atqüeauidofeturans caùaguttùra toftrd 1
Tradidit illæfem ieiunis morfibus efearn;
Nnnc bonus flue* quiperfidusàhtéaNôë,
Abluit in terris,qiiicq'ùid deliquitih vndis.
Plends at, file Deopoftqùam miratula terris
Plura dédit, meritisque fuis fuccedere dignum
Hærcdem propriæ fecit virrütis àmicùmi-
Aurea ftammigcriseueétus ih aftra quadrigis,
Qualeui'sæthereos non exprimitorbita fulcos,
Sidereura penetrauititer,curruquecôfûfco
Dexteriora petens, fpacio maiore triùmphum
Duxit,& humanî metam non eontigit atuL
Quam bene fulminéi prælucens femita coeli
Conuenit Eliæ;*neritoque & noihine Fulgens
Æthere dignus erat : nam fi fcrmonis Achiui
Vna per accentum mutetur litrera, fol eft.'
Vkimalabéntis milèratus témporàlucfe,
Ter quinos quondam régi Deus addiditannos,
V fus iure fuo, parefaétaque lîmina claudçns
Mortis,ab occafu vitam conuertit in ortum.
Ionas puppe cadens,ceto forbenre voratus,
In pelago.nonfenfit aquas,vitale fepuldirum
Ne moreretur habens,tutufquein ventre ferino
Depofitum*non prædafuit, vaftumque per æquor
Venit ad ignoras inimico rcmige terras.
Cum IpiranteDep Babylonia fecra negarenc
Très vnacum mente viri,durumcjuë fubirent
Exitium læui Chaldæa lege tyranni,
Cuius Achæmeniam rabies accenderet iram,
Plus f orn ace fua medios truduntur in ignés
Nil ardente rogo, tan toque ardore calentes
Cordis, imagines vincunt incendia poenæ
Igné animi,ô quanta èft credentum gloria ! flammis
Arden tis fideireftinfta eft flam ma camini.
Digna fed immitem tnok perculit vltio regem :
Nam quodab humana vccors pietate receifit,
Agreftesconfor* pecudum fuitille per herbas,
Aulica depafto mutins conuiuiafoeno:
Pronus ab âmhe bibit, feptèhàqué tempbrâ luftrahs*
Omnibus nirfutus film's & montibus errât. ,
Nec minus & Darij furuertint iufla tyranni,
Ecce etenim fcelerifcelusaddiditira furentis.
Ebræumque defcus Daniel decernitùrinfons
Iei unis ç ibus eflè feris i (ed belluà iüftd
Mitisfada viro,làn6tos ne læderet artus,
Coepitamare famém, rabies mollitafurorem
Depofuir, fieuisquein faucibus ira quieüit,
Et didicere traces prædam ieruare leones.
t)ic vbi funt natura tuæ poft ralia leges ?
iQuis tpties tibi iura tulit, qui tartara iuflït .
Translatum nefeire virutn, fterilemqùe marito
Foecundauit anum, facram prscepit ad aram
Sponte venire pecus, muliebres tranftulit artus
In fimulacra falis, râmos incendia paflos
Non ardere dédit,virgultütn loluitin anguem,
Per pelagus ficcaùit itcr(tnirabile) nimbis
Mannapluitjfaxolaticesprôduxitabimmo,
Quadrupedem fari piano lèrmohe.coëgit,
Sufpenfis rapidas dementis diftulit horas,
Peryolueres hominem pafei dédit,atque èorufeis
In coelum tranfiiexit equis,iam morte grauato
Adiecit tria lu ft ta viro,prædoni$ in ore
Nauifragofundauit opem, flagrante camino.
Seruauit fiib r ore pi os, per pafeua regem
Pauit, & hirfutam pccudem^iélusque leonum
Inftimulante fame iuflït nefeirefurorem ?
Nempè creatori^ cuius quæcunque videntur,
Seu quæcunque latent, &rer&m machina (êruaefl)
Omne fiium famulatur opus,fequiturque iubentis
Imperium, quocpnquetrahitfe'ntentianutu.
, Heu miferi <^ui fanâ colunt,qui corde finiftro
Relligiôfa fibi fculpunt fimulacra, fuumque
Faéfcorem fugiünt,& qùæ feécré verénturl
Quis furôr éft, quæ tantaànimos dementia ludit,
Vtvolùcrém,turpemc[üebouem,tortumquedraconem,
Sémihominemquecanemfupplexhomoprpnusadorctï
A f t a l i j f o l e m , c æ c a t i s m e n t i b u s a d t i,
Affirmant rerumelïè patrem, quia rite videtür 1
Clara ferenatisinfundere luminaterris,
E t t o t u m l u f t r a r e p ô l u m : c t if h c o n f t e t a b i f t i s
M o t i b u S j i n f t a b i l e m r a p i d i s d i f e u r f i b u s i g n e m ,
O f f i c i u m , n o n e f l è D e u m : q ù i q u è o r d i n e c e t t o
N u n e o r i t u r , p u n c o c c i d u a s d e m i f l u s i n b r a s
P a r t i t u r c u m h p é l e v i c e s , n e c f e m p e r v b i q ù é t f t ;
N e C l u m e n f u i t i l l e m a n e n s i n b r i g i h e t n ù h d i ,
Cum geminum fine foie diem nouas offrishabéret.
Sic lunaè quoque votafèruht^ quam crelcère cernunt,
A c m i n n i , f t e l l i s q u e l i t a n t , q ù æ l u c e f u g a n t u r .
Hic laticéra colir,ille Larem : lèd iungere facris
Non audeht inimica fais, ne lite propinqua
Alit rogusexiguaS deficcet fortior vndas, i
Aut validis tenues morianturfontibusignes.
Arboreisaliusponit radicibus aras,
Inftituitque dapes,&ramos flebilisorat,
Vt natosjcharamque domum, dileétaque rura,
Coniugijque fidem,famulos, cenfuthqué gubernent.
Lignee ligna rogas.furdis clafnare vïderis,
Ope ris PafchaUs, Libe r I.
 n T u t i s r e i p o n l a p e n s , q u æ m i r a d o m p r ü n i
H a c r a t i o n e . r e g u l i t * fi c æ f a f f e C u r ib u s a d i s *
Ardua Rendent« fuftentent cdlmina te6ti,
AutfubiéAafbcis,dapibusfamUlcnturedendis;
Nonnulli venerantur olus, raollesquc per hortos
Num*na^ccar*8ant,^ct^ ue^äcärtc^*^*ncur
Tranfplantàtorum cultures eflè dèorum.
P l u r a r e f e r r e p u d e t , f a n f t o q u e i n c a r m i n é l o n g ù m ,
V e l d a m n â r e n e f a s , h e m o l l i a f e n t i b u s v r â m
L i l i a , p u r p ù r e j n e u p e r v i o l a r i a c a m p i
C a r d u u s , & f p in i s ï u r g a t p a l i u r u s a c u t is *
Iam fatis humanis èrroribus addita monftra
Rifimus,aùt taies potius defleuimus a6tus.
N u n c c c e p t a m i u u a t i r e v i a m , m o n t e m q u e p e r a l n i m
N i t e n t e s f i r m â t e g r a d u s , p r o p e r e m u s i n v r b e m
L i b e r t a t i s o p e m , r a d i a n s v b i r e g i a f u l u i s
E m i c a t a u l a t h o l i s , v b i d a n t u r d i g n a p e t e n t i j
Q u æ r e n t i f o e s c e r t a m à n e c , c l a u r t « s q u e r e m o t i s
P e r u i â p u l l a n t i r e f e r a n t u r l i m i n a e p r d i .
H i c e f t i l l e l a p i s , r e p r o b u s q u e m v e r t i c e g e f t a t
A n g u l u s , a t q u e . o c u l i s p r æ b e t r h i r a c u l a n o f t r i s *
C u f i l S o n u s l e u e e f f i c u i u s i u g a f e r r e f i i a u e e f t i
P e r d i g e f t a p r i u s v e t e r i s m i r a c u l a l e g i s
R e t c u l ï m u s , i a n c t i c o n i u n £ t o f p i r i t u s a £ t u i
Q u æ g e n i t o r f o c i a n a t i v i r t u t e p è r e g i t :
Per digefta radis nec non utfracula legis,
Dicerous fanfti coniundto fpiritUs a&u
Quæ riatus focia,Patris virtute peregitj
Semper vt vna manens Deitatis forma perennis ,■
Quod fimplex triplieet,quodque eft çriplicabile fim|)lex.
H æ c e f t v e r à f i d e s . h â n c f p r e u i t h a b e r e f a l u t e m *
A r r i u s i n f e l i x , q u i c u r u a p e r a u i a r e d t u m
F l e d e r e n i f u s i t e r , f o u e a m d e l a p l u s i n a t r a m
C o r r u i t , & t e t r i m e r f u s p e t i t i m a p r o f u n d i .
Tam vacuus fchfujiuttæ quam tempore pcenæ
Vifceribus fufis vacuus quoque ventre remanfiti
Deraensi perpetui qui non imitanda parentis
Iura, caducorumgradibus fimulauit honörum.
Namque homines inter,natum geni,tore minorem*
L e x c a r n a l i s h a b e t , q u o n i a 'm p a r e r i p f ç p a r e n t i s
F il iu s a n t e f u i t r m o x & q u i f i l i u s e f t n u n c , -
A d f o r e t e i ïè p a t e r .* f i e p e r g e n u s o m n e n e p o t u m
I n n o u a p r o g e n i e s , & a u i n u m e r a n t u r a u o r u m .
A t D o m i n u s , v e i : b u m , v i r t u s , f a p i c n t ia ,C h r i f t r u S i
E t t ö t u m c o m m u n e P a t r i s d e l u m i n e l u m e n ,
De folofoluSjChi nee minus eftPacre quidquam,
Nec quo crefcat habet genitus : non quippe creatusj
Ipfe eftprincipium,namficut clarus habetur
In genuore manens, genitor quoque clarus in ipfo
Permanet,&rerum eaput eft Deus vnus vbique.
N on quia qui fiu in m us Pater efti & Filius hic eft ;
Sed quia quod fummus Pater eft, & Filius hoc efti
Sicaitipfe do cens: egoriu Patte,Sc Pater in me eft*
Rurfus,ego atque Pater vnumfumus* Arrius vnum
Debet fcire,fumusque Sabellius eflèfatendum.
Ifte fidem trinam,alt hicnonamplediturvnara.
Amboerrore pares, quanquam diuerfa lèquantur,
Qualiter afliieti varias producere fcdas,
Impugnant fuà dida vin, qui brachia nudis
Oftendunt,exerta hu mens, nil tradere dodi,
Sed tancilm certarc cati: prudentia quorum
Stultaiacet, quia vana Deo eftfapientia mundi.
Hie loquitur nimisi ille taeet, hic ambulat,hic ftat î
Alter araatfletus, alter criipare cachinnumi
Diuerfisque modis par eft vefania cundis.
Interea dum rite viam fermone leuamus,
Spesque fidesque meum comitantur in ardua greflum,
Blandius ad fummam tandem peruenimus ar ccm :
£n figno facrata crucis vexiila coruicant,
Ln régis pia caftra micant, tuba clamat herilis,
Milicibus fua porta patec, qui militât intret,
Ian ua vos æterna vocat, quæ ianua Ghriftus j
Aiuca perpetual capietis præmia vitæ.
Arma quibus Domini tota virtute geruntur*
Ltfixumeftin frönte decus, de eus ar m aque porto,
Militiæque tuæ böne Rex,pars vltimä reftöT
Hic proptias fedcs, huius mihi moenibus vrbis
Exiguam concede domum, tuusiricblafandis
Vtmerearhàbitarelocis.albo^uc beati
Ordinis extremüs cbnfctibi in lècula ciuis.
Grandiapofco qüidëhi,fed tu dare grandia nofti;
Quem magisoffehdit'iquifquislperahdotcpefcit.
Chriftefàue votis,<jui mundum in mbrteiacentem
Viuificare vblens, quondam terrenapetifti
Crtlitus, humanamdignatlis fumerè formam.
Sic aliénagcrens,vt nec tualiriquerepoflesw
HocMatthæus agçnS hbrninfem geheraliter iiilplet,
Marcus vtaltafrcmit vox per delèi tâ léohis,
Iura facerdoiis Lucas tenet ore iuilchci,
More volans aquilæ verbo petit aftra Ioahnes«
Quatuor hi proceresvnate voce canentës,
Tempora ecu totidem, latum fpaiguntur in orbem.
Sic & apoftollci ièmper duodenus honoris *
Fulget apex numero,mehfcs ithitatus & horas,
Omnibus vt rebus totus tibi militet annus.
Hincigitur vetciis xccuitua wt» J™ u,orris
Ad vitam properabo noUam,lactymasque ierendo
Gaudialonga metanv ham qqi deflemus ih Adam.
Semina mittentes, mox exul tabimus o nines,
Portantes noftrosChrifto vcnicntemaniplos.
L I B E R S E C V N D V S .
Exphlerat prim ogeni tii m fieu iifimUs anguis
Florigera de led(0 irum,blandifque foporis
llleccbris lethum mifero portarat amarum.
Nec folus meritam præiiimptor feiilèrat iram
Mortali fob lege iacens: fed prorfus ab ipfo-
Humanum fim ul oiilne genus, heu noxia coniunÿ,
Noxia tu coniunx m agis,an draco perfidusille?
Perfidus ille draco, fed tu quoque noxia coniunx,
Proh dolor,æterni fucrâht d\ix>tcrefcexe^rjX^\i!iiii
Coepit,origoperit,clademqueàfenainefutnpfit.
Quid numcrdîàdies, quid tempore proderat illo
Cernere hohgentûs vitra féliciter annos,
Progeniemque ièrlum dccimam expeâare nepotümj
Iamque fuum nefeire genus?cum vi6ta fupremis
Curfibus, extremæ fot^||rcparabilis horæ,
Sera licet ventura foret nongumqUc per æuum
Vita breuis,nihil eflè diu cum fine,doceret,
Nec reducem fpes ferret opem,primique fepulcrura
Terrigehæ, cæcaforberet rauce Uepores.
Ni pius ille fetor culpas ignofeerepromptus
Fieddere difficilis,fua nefe&uraperireti
Qujtque Deo fimilis viuehs aftabat imago,
Difliihilis de morte foret, veniale mifei tus
Inftauraret opus, pomisque vetaret acerbis
Quæ manderepatres,nacorumhorrefeere dentes,
Donaretque fuis Ièmper placatus, vt vnde
'Culpa-dedit mortem, pietas daret inde falutem.
Et velutè Ipinis mollis rofefurgitacutis.
Nil quod lædathabens, matremque obfeurat honore t
Sic Eué de ftirpefecra veniente Maria,
Virginis antiquæ facinus noua virgo piaret.
Vtquottiam natura prior vitiata iacebat
Sub ditione necis, Chrifto nafeente renafei
Poflët homo,& veteris maculam deponere earnisi
Hæc ventura fones poftquàm dixere prophetæ,
Angélus incaétæ ceeinicproperara Mariæj
Et ditftum cpmitatafideSjVterumquepuellæ
Sidereum moX ihipletonus, rerumque creator
Nafcendi fob lege fuit: ftùpèc innuba tenfbs ;
Virgo finus, gaudecque fuum patitura parentem,
Iamque nouem lapfis decimi de lumine menfîs,
Fulgebat fecrata dies,cum virgine fæta
Promiflum compleuicopus;vetbum earofaétum,
In nobis habitare volens;tunc maximusinfans
Intemeratafuiconferuansvifccra rempli,
Illæfum vacuauit iter,pro virgine teftis
Partus adeft,elaufeingredicns,& claufe rclinquens.
... ..... ...„ ... , - _______ |_____ Quæ