tsomme ntarij in Li bros Regum,
, |* JT ? ___________________________________ _
quentibus fubaudiri.quinimo fuperiora magis magisq;at-
tcftantur>ilium fpiritum Dei b on u m fuifTe & v e re prop he*
ticum. Dauidenimerat cum Samuele, &mific Saul nuncios
qui apprehcuderent Dauid. Quomodo aucem Samuel
erac lnrerprophctas & coccus prophctarum, qui illb
tevnporeprophetabanc,& nunçij qui milfi (tint, acccpto
ab eodeni fpiricu piophctaue,Eunc)milfilq;alijs.hoc conci-
git,& tertfjsmhilominus? Poftea cum éripfe Saulvenijfetfa-
lluseft&fuptreuinjpiritUiDei, &ambulabattngrediens &pro-
p he tab at. cum enim dicitur, faitus ejt & fuper ipfosjptritus Do-
thini?&prophetabant&ipfi. idem vtique fpiritùs crac, qui e-
rarin prophetis. inteiHjuos 6c Samuel inucnrus eft. & ex
hoc vciqueneceflècftincclligi ilium fpiritum bonum : arque
ideo quxftio diligenter difcutienda eft, quomodo 6c
illicun) miflietleucad tenendum hominem, &ad necem
ducendum, tali fpiricuafftcimeruerunt: &Sduliplè, qui
miferat venions 6c iple, & ianguinem innoccntcm qux-
renseftundere, accjpere meruit fpiritum ilium, & pro-
pherare.Hic^iimirujn illudoccurfit,quod apoftolus Pau-
lus cxponit, fup.eremjincntem viam demon ftrans.£i/iwg«#
bominum.mqmtjoquar & qngelorum,caritatemautem non ha-
beam,fafttis fum y eluteramentum fonans,aut cjmbalum tinnitus.
Etfibabuero prophetiam, &fciero omnia facramenta ,& omnem
fcienttam,&fi habuero omnem jidem,ita vt montes transferam,ca-
ritat cmautein non babeam,nihilJttm:&fidiftribuero omnem fub-
ftantiam meam,& ft tradidero corpus meum vt ardeam,caritatetn
autein non babeam, nihil mibiprodeft. Quo in loco piapifc-
itum eft, cum munera ilia com memorafle, quxlanch Ipi-
ritusdiuifionibus <Aantur,ficut fqperiusdicit:F'wicKigM«4W-
tem daturmanifeftatioJpiritus,ad vtilitatcnr. Alij autem daturper
jfimtm\Çermo fcientie, alijfermofapientie, fécundum eundemfpi-
ntum,alteri autem fidesin eodeni jfiritu, alij donatio curationum
tn.vno jpiritu, alij operatio vtrtutum, alij prophetta, alijdiiudic. tio
jpmtuum, alijgenera linguarum. Omnia autem bacoperatur v-
nus at que idem ftiirttus, dut idem propria vnicuique prout vult .Saris
huicfenrentix.quxNneuangcliofcriptafunc, multosJT
dturos in ilia die, Domine Doinine,in nomine tuomaducamtnus E
&bibimus:& in nomine tuo prophet auimus: in nomine tuo mult as 1
virtutes fecimus. Quibus tarnen dibturus eft , -Non noui V
vos, recedite ante operarij iniquitatis. non enim cos mcnticn-
tes putabimus ifta didturosin illo iudicio, vbi nullus ciit
fallendi locus; aut vllam voccm talium lcgimus , dicen-
tium, D! 1 eximus te. Poterunt ergo dicere, In nomine tuo
prophet auimus,aim (i nr improbi 6c reprobi.non autem po-
terunt dicere, dilebtiönem, quam mandafti, tenuimus.'
nam ft dice nr, tunceisrcfpondcbitur, Now noui vos. in hoc
enim ro^no/cftwr.inquit, quia difcipulimei eftisftvosinuicem di- j h
ligatjs. l^emplumitaque huiusSaulreftftit fuperbis non-1
nullis ha'teticis, qui vel aliquid boni de muneribusfan-
Cfcilpititusncgantpofledarieis,quiad(ortcm lan&orum
non pertinent, cum eis dicimus,habere pofle ill os baptif-
mi facramentum.quodycumad eccleftam catholicam vc-
niunc,non eft in eis vllo modo violandum,aut,quaft non)
habeant, tradendum. led tarnen eos non ideo iäluti de- i
bere conftdere , quia non improbamus quod illos acce-
pifle concedimus, fed oportere cognofcere vnitatis focie-
tatem vinculo caritatis ineundam,fine quaomnino quid-
quid habere potucrunt, quamuisperfefandtum atq; ve-
nerandum, ipfi tarnen nihil funt, canto indignioreseffe-
d i prxmio vitxxternx, quanto lllisdonis non benevft
funt, qux in hac vita, quae tranficura eft,acceperunt.Non
autem bene vtitur nifi caritas: 6c caritas omniatolerat,at-
que ideo non feinditvnitatem, cuius ipfa eft for till! mum
vinculum, non enim&feruusille non accepit talentum,
aut aliquid aliud intelligitur talentum, quam munus vtique
aliquod diuinum. Sedqui habet dabiturei,qui autem non
habet,& quod habet, auferetur abeo. Quod non habet, au-
ferri non poteft, fed aliud non habet, vt meritoauferatur
quod habet. Non habet caiitatem vtendi J vt auferatur
quidquidäliud habet, quod fine capitate non prodeft.
igitàrapparet inter dona fpiritusiànctieile prophetianr, ) Non igiturmirum.regemSaul&eo tempore,quo primum
quam tarnen ft quis habeat^caritatcm non habea.t, nihil
eft. Ex quo intelligitur, fieri pofle, Vt quidamcaamindi-
gni vi.raxterna regnoqv caelorum afpergantur quibufdam
ipiritus fandi mnueribus, non habentes caritatem, fine
qua ilia munera nonnihilluntifed illis nihil prqfunt. Pro-
phetia quippe finecaritate , ficutiamdemonftratumeft,
noh perdu cit ad regnum Dei. Caritas vero fine prophetia
vtique perchiciti cumenim lo.qiieris de membris Chrifti
ait, Nunqutdomnesqpofioh,»illiquid omnesprophet&inctubitan-
rer oftendit, etiam eum qui propheciam non habet, ppfte
iq membris Chrifti numerari,vbi'quem locum haberet fine
caritate, fine qua homo nihil eft, fi non habet ? Nu llo
modoautem ita.dicerer,qqando de membris agebat,quibus
corpus Chrifti impletur., nun quid omnes habentca-
ritat^m,quemadmodumdicit,www^Midomw^4/)o/?o/i, niihi-
quid omnes propheta, nunqqid omnes virtu tes, nunquid omnes dona
habent cur ationuni ?■ ,Et cetera huiuftnodi. Sed dicer ali-
quiSpoftequidcm fieri, vt prophetiam quifqV'non habeat.
Nihilefthomo jhabens prophetiam, fine caritate. Icafor-
tafle auemadmodum poftumus dicere, nihil efte liomi-
nem habeh.rein an imam fine mence.non quia poteft inuc-
niri homo,qui mentem non habeat, habens anirnam» fed
quia nihil efiec, fi inuenir; poflec: lie etiam dicipoteftcor-
puSjfi figuram habeat, colorem non habeat, videri nöpo-
teftjhonquia eft corpus, cu i defit color, led quia,fi deeftfer,
cerni non poftec. Itafortaftedictum eft, quodfiquifque
habeat prophetiam j & caritate non habeat, nihil eft: non
quia poteft in qupquam efle prophetia fine .caritate* led
quia,fieffer.prodelie,non poteft. Opus igitur eft ad fol-
uendumiftamquxftione'm , vcoftendamus aliquemre-
proburtf hoc dphumTiabuiffe propheeix. Quod fi neminem
inuehiremus,hocifte ipfeSaul fatis oftenclcrec. Sed
tame'h ixilleBalaam reprobus apparet. non enim eum racer
Icripturadiuino iudicio efle damnatum,& tarricn prophetiam
habebac; quiaeicarirasdeerat, inerac voluntas
malediceiiclj populoIfraelitrco^quam hoftisprerio coitir
parauerat,qüi eum ad maledicendum mercede conduxe-
rar.' Doriö tarnen ille pröphetizandi, quo alpcrgcbatur,
bettedicqfcafdnuitusf. nisc‘ilia verba parqtii adteftahtur
vmftuseft,accepifte fpiritum prophetandi , 6c poftea cum
eilet prompter inobedientiam reprobat us, recede n te abeo
fpiritu Dei, arreptum efle maligno fpiricu à Domino: qui
etiam iple fpjritus Domini appellatus eft propter minifte-
riurn,quia omnibus ÔC Ipiritibus malis bene vritur Domi-
nus, velad<laranationemquorundam, vel ad probatio-
nem: 6c quamuis non fie malignitas à Deo, non eft tarnen
poceftas nifi àDeo. Diâumeftètiam, Sopor Domini,
qui occùpauerar eiufdem Saul milites,cum Dauid haftam
6c (cyphum'abftulifl'et à capite dormientis: non quia tunc
fopor in Dominqerar,vcipfe dormirec,fed quia ille lopor
qui tunc homines adprehepderar, nutu Dei erat infufus,
ne Dauid 6c leriii eiusin eo loco prælèntia fenciretur. Ne-
queiilud mirumeft, rilrfuseundem Saul acecpifle ipiri-
cum prophetiæ cum pcrlèqueretür iuftum, &' eum eom-
prehenfurus 6c necacurus véniflètin locum vbi erat con-
gregacioprophccarum. ficenim faffs demonftratüm eft,
neminem de tali muncrelecurumefle debere , tanquam
fit acccptiffimus Deo, linon habeat caritatem quando-
quidem iftud donum, &Saulidari potuic, propter arcanum
quidemalicuius facramend, fed tarnen dari potuic
reprobato 6c inuido &ingrato &reddenti mala pro bonis,
&nepoftiplàmquidemacceptionem fpiritus corre-
6to in melius 6c mucaco. luit aucem Ionathas ad Dauid,
quern in perlècucionibus parris fui noniuftis dolebat fa-
tigari. Sivixero.faciesmihi mifericordiam Domini-.fiautem mor-
tumfuero, nonauferes mifericordiam tu am a donio mea vfqfin fern-
fitternüm, quando eradicauerit Dominus inimicos Dauid, vnum-
quemque de terra. jCum adiu ngcret leriptura, Pepigitergofot-
dus Ionathas citm do mo Dauid, continuo fnbinculicdkens, Et
reqiïifiuft Dominus de manu inimicorum Dauid. Ter andeipa-
riouem vtique fecit, prius hiltorix inrerlerendo, quod
mul to poft tempore fatftum eft , cum interfeäo'Saule*
regnum ad.domum Dauid translatumeft* & qui innocente
m' eum iniiifte perlequebahtur , iufte funt diuini-
tus vlrione mul6tari. tune çnim requifiuic Domitutsde
manu inimicorum Dauid, quarevitum lanélumafflixe-
,ri'nt: tunccögebanturrationem reddere odiörum qui'
bus contra ilium ta rt rb te mpore.lxn iera n t. ,'Quod & de
De feJ
& Iona-j
th*.XK
Abfalon,___
S.Eücherio Lujgkuncnfi Epfßopo faljo âfcrïptf f ib e r I. S iM
Âblaîôn,& deSeba fiho Éochd,&: de ceteris hoftibus Da- tæ initium fidei, inde incipit ecçlclia, 6c peruenic yfq-, âd c
uidxqucpôceftinrelligi. Aliter: iSifcireyis quid de ma-1 fipeciem, vtcumcreditea quænon videt, mereacur per- |
iiu inimicorum Dauid rcquifierir Dominus, pores ni fai- frui.cuni ea videre fade ad faciem ccepcrir. Quod ve-.J,-C^ j
lorà (iiperiore (èntenda, qua ditftumeft, quodfoedns pe- vero in illo quafi.furore/rf/i«^ decunebant fuper barbam eius, '
pigerulonathasïrcquifiuic cnim, quare non & ipfi füeaiis Àpoftolus bxc àperït dicens : ïudaifignapetunt, & Graçi
eiim co pacis inire voluerint* cum quo elfe Dominumvi- fapientiam quarunt , nos autem pradicamus ’Chrtftum cruciftderunt.
Iccircoaurcm fcriptiuahicfcncentiamhancpfæ-
occupando imerponeré videtur, Vt teftimonium Ionathx
quo dixerar, quando-eradicauerït Dominus inimicos Dauid v-
numquemquede terra, non ipfo Dauid feaduerfarijs vlcifcé-
te, fed iudicantc Domino pro illo. Benc autem fubiun-
gitur, . _
Et addidit Ionathas iurare Dauid, eo quod diligeret ilium, |
Sicut animamenimfuamitddïltgebateum: J vt ille nimirü qui
tam perfeâroiuxta legem Dci amorecompletftcbaturDa-
ujd,iperdidone inimicorum eius videreturimmunis,qui
etfifitita morte præreptus, vt regnum cumeo , vrfpera-
bat, haberenequiflètcomhiunej abfquevllatamcncon-
tradicdoqeregni cæleftis confortiunvcum eo , quempro
gloria vimmim tantopere dileXir*cum eflèt & ipfe vir vir-
tutum,acccpit. |
Surrexit ttaque Dauia iterum,vtfugeret in aie ilia afacie Sàul,
venitquead facerdotem Abimelecb,à quo.& gladium Golixfu-
ftulit, 6c panes propofitionisaccepir. Ex quare 6c facer-
dodmortem incube, &animaduerfibnem religiofxciui
tati. 3 fixciiaquegeftotum fideseft., Sed quantum âd
facramenrum prophetiæ perdnet,in Ghrifto Domino no-
ftrb impletumeft , qui poficusin carne, duminleétado-
nem dçclinaret Iudaicam ad Apoftolos tranfijc, cum qui-
bu^&defideratum fibi cibumfumpfit. Defidetioenim,in-
quit,defideraut hoc0 cha manducarevobifeum. ex quibusGo-
liæ,id.eft,diaboh arma luftuht, fords eiiim fpoliaipfe di-
ripuir. His ergo à quibus rceeptus eft Chriftus , tribula-
tiobesin.^uxitdiabolus, St-inoftem#. Omnes enim, vraie
Apoftolus ,quiin Ghrifto pie volunrviuere, perfecutionespàtiun-
tut, Et Dominus air , Simeperfecutifunt , &vosperfequentur.
Quod vero Dominus in Euangelio Abiathar principem
façerdotum Abimelech appellat, .nihil habet diflbnan-
tiæ. ambo etenbn fuerunt illic, cu m veniens Dauid panes
petijt 6caccepicAbimelech videlicet prin'ceps làcerdo-
tum, 6c Abiathar filius eius. Ouifo autem Abimelech a Saule
cum virus domus fuageneris facer.dotalls LXXXV fugit Abiathar
ad Dauid,& cornes factus totius exilij eius,poftea régnante eofummi
facerdoiij gradum & ipfe accepit, ac toto tempore regni illius inpon-
tftcattiperfeueransftmlto maioris excellentie,quam pater fuus ejfe-
Itiis eft,ideoque dignus fuit,cûius memoriam Dominus etiam viuen-
tepatre,quafifummifacerdotisfaceret. fi In Doeçh autem Idu-
' mæo qui facerdotes Domini prodidit, tudæ proditoris
perfona fignatur, per quem ifta operatus eft diabolus , yc
eiuSprodidone faefta in Çhrifto perfecutioné poftea Ecxum,
ludais quidem fedndalum ,genttbus autemftultitiam, ipfis
vero luàais vocatis & Greets Chriftum Deivirtutem, & Dei fapientiam
, quia quodftultum eft Dei , fapientius eft hominibus, &
quod infirmant eft Dei, fortius eft hominibus. Saliuæenim fi-
gnificant infirmicacem, fedquod infirmumtft Dei, fortius eft
hominibus i... noh tantum faliuæ attendantur, fed attende
quod fuper barbam decurrunr. quomodo enim in laliuis
infirmitas, fie in barba vircus oftenditur. Texirergo vir-
tutemfuamcorpore infirmirarisfuæ, 6c quodformfecus
infirmabatur tanquam in faliuaappatcbat, intus aucem
diuina virrus tanquam barba regebacur.
De hineineremo Engaddi cum perlèquendum Da-
uidSaul appetcrec, ingreflus eft Dauid in fpeluncam,& Quod
ibilateb.at. Sed^reximprouifisexceptusinfidijs, quod jfpcluüca
foueaiHjncidetin earn. ,myd«n
Dauid autem bona pro malis rétribuons inimicum abfcidic.
non occidic, fed pro teftimonio bram chlamydis regiæ XXV.
abftulic, cumfaciliuseffetexceptum infidijsaduerfadum
perdere magis quam fallere. Quid ergo eft quod ifte fu-
gieusafacie Saulin fpelunca latuir ?yQuareautem lacu-
i t ? nifi vt occultaretur, & non inueniretun Quid eft con-
tegiIjielunca, nifi cbntegi terra? qui enim fugic in fpelunca,
terra tegiturne^ideatur* Poriabatautem rerram
Iefus carnem quam acceperat de terra, 6c in ealè occul rabat,
ne à Iudæis in uenire t u r Deus.ƒ enim cognouiffent y nun-
quam Dominum glorie crucifiaiffent.
Quare ergo Do min um gl oriæ n on in ue n er u n t ? Qui a
in fpeluncale texerat, ideft, carnisinfirmitaremfolum
obijeiebat, 6c maieftarem diuinicatis corporis tegmine
camquam fpcluncx abdito conregcbat. Illi ergo non co-
gnofcencesperfecuti funt hominem, neemori potuicni-
u in homine, nec crucifigi potuic nifi in homine, quia nec
teneri potuic nifinn homine.
Oppofuic ergo male quxrentibus terram, feruauic bene
quxrentibus vitam. fugitergo fecundum carnem in
IpeluncamafacieSaul, quiapafluseft, vfque adep feoc-|
cultans Iudxis, vt moreretur. Sed quare vfque ad mortem
voluit elle patiens , vtfugeretàfacie Saul in fpelun-
cam?Etenim fpeluncainferiorpars téi;rxpoteft accipi.&
certe quod manireftum eft, 6c notum otnnib. cornus eius
in mopumento pofitum eft, quod erat cxcifum in petra.
Hoc ergo monumentum fpelunca erat, illuc fugic
nofter Dauid'à ^cie Saul, ramdiu enim perlècuti funt il-
Jcfia patetetur,, & oeddetentur multi difeiputi & facer- lum lud », quoadulque poneretur in fpelunca. Sed quid
dotes,& pro nomine eiusperfecutionis exitia pacerentur. j eft quod Saul perfecutor ad purgandum ventrem fpelun-
Quidam dieulie DpecH antichriftum Cgnificafle, fcuius I cam ingreditur, nifi quod lu d » in Chriftuni conceptam
membrnniliidas.extirittquiaficutiilefacerdotesLXXX. mentis malitiam, quafiodoreniftreidumenuferunt, &
peremit, fic &.ifte mattyres , qui fidem refutreäioijis re- epgitata noxia faiäis dereripritius, dum Chrittoro pen-
nenr fitocciiurus,^ Interai Dauid amifugeret SauI- Uuh vo- .tnunt, pftenderunt. fed rameij Dauid Sauiem occidere
luuMdmmauttnAimGethiimm Aihit: ftiiumgltriaam nöluir, &'cum cumin abditooccultacus,anuo haberer
perliuorem rex,ad quem fugerat,a- in poteftare, referpare poems quam occidere maluit: «a.
liquid in eummachinaretur,ji»»ri»faBMi»,>-q8a^«re« | & Chriftus dum efletlb fpelunca carnis perfecutotem
correptus,mutauit osfisum,defiuebantquefaliue in fyarbam eius,col-
labebaturquiin manibus eorum,&procid«bat adoftia porte. Et dixit
Achisrex ad feruosfuos: Quid hue mihiadduxiftis tftum ? Nuth-
quid deerant nobis furtofi} Ec lie cum dimific.] Achisintcrpretatur,
Quomodo eft,per quod fignificatur ignorantia,
& verbum nurantisi& non agnofceritis:quod in gente Iu-
.dxorum impletum eft-, qui dum viderunt Chriftum non
agrioüerunt, coram qüibusmutauit osluum, & abijt. e-
rant enim prxccpta legis cacrialiä, erat lacrificium lecup-
dum ordinem Aaro n, & pofteaipfe de corpore & lapgfii-
ncluoinfticuitlacrificium lecun'dum Mel^hiledefh. Mu-
tauitergoosfuuni i n fac tidotio,mutauit i n prxcepcis, dans a-
liud teftamentumeuacuata-oarnali operätlone: acqj inde
coÜapfuseftin manib. wf«w,qu?thdp euhi compfehepdentes
i ccücifixctiinv.&.procidebätad p/2i<tpsrri2,hpceft,hurhiliabat
i ie,hoceftprocid?r.e ad oftiü fidei noftrx. Oftiü enim pör-
I populum in poteftare hàbuir, 6c non oçcidic. Scriptum e-
' nim erat de nis per propheram,Ne oeexderu eos.
Tarnen denique Dauid fummfeatem chlaraydiseius
filerirer ablcidit, vrofterideretprophetia Chriftum Iu-
dxps noh occidiliè , fed ramen eius règni gloriamab-
ftuliflç, ficqneeos pcflecutione fua Vacuos lede, vel im-
perio reliquifle: chlamydis enim abfeifio, regni eft am-
ptitatro.
In eo autem qtiod tantum veneratus eft Saul iple l
Dauid , vt perepflb corde pxnitueric , quando in tene-
b^pfoloccultatus antro, qpoetiam Saul vrgenre intra-
iterac neceflitate naturx , exigiiamparticulam veftis eius
fetrorfum latphter abfcidic, vt haberec vndc monftra- |
ret qupnapdö ei pepercerit, ciith police occidere , ac-
qne jta fufpieiönerh dè ànirop èius , qua landfeum Dauid
putans inimicum luiim vènemen^tef perlèqueba- j
G c cc 4 v riT.aufèr