I 262
Hic primus noftrisMartinum prodidit oris,
Ho c adieu ad reliquas perucnit gloria laudes.
Seruum '
ftrangula-
tumadvi-
tam rcoo-
cat.Sulpir.
Seuer. li.i.
c.ó.Fonu-
Üat.lib.i.
« P f -
•inv.cap.
verfuum
omnctas
sdditas c-
rat in fiae
CuiuPquc
libri.
Nee multumfarie poft hacc miracula tempus
Fluxerat,actulerarclarum noua gloria fadum.
Nam dum conriguum Lupicini practerit agrum
Non humilis paruique homims.fed poenèper orbem
Infignis virture viri, quo clarior inde
Gloria per tantum teftem firmara pateret.
Indodam illiciens tot per miracula plebem ,
Au dito clamore procui, mifèr ab ile, flen t u m
S ubftitir j inquirit caufam difcitque viciffim
Exciuicque pium miferatio iufta dolorem.
Vnus enim laqueo fauces ftringente miniftcr
Ruperat, cxrortx demens conhnia vitat.
Accurrie propere complexustrifte cadauer,
Eli fos oculos & ficcas languine fauces,
Lumina torna nimis vultumque in morte minacem
Ad dominuqi rurfus fletus, fufpiria furfum,
Et gemirus clamor, cordis vox magnatacencis,
Vnafidcs meritineedifpar gratia doni
Excipitur gratante choro, ftipante caterua,
Oftentans cundis Domini miracula Chrifti,
Acque hoftis fpolium credentis gloria plcbis.
F in ite in Chrijlo liber primus , habens
v e r Ju s lts -
B. Paulini, N qUm £pifcopi,
creacur.
Sulpit. Se-
uctus iib.
i.cap. 6. &
Fortuaat
lib.i. cwo.
D
Rtricium
inteliigit
vt confiât
ex Sulpit«
Scuer.&
Fortunat
vbi fupra.
Libri raV
tnine. Nâ
quidâ vulgaâ
voeät
Ruicttiü,
quidam
vetetes
Rufticiü.
P A V L I N I .D E
V IT A MARTINI ,
L I B E R I I .
P Anditur ecce nouum pelagus, flatufq; benigni
l Rimofàm in medios fludus traxere carinam
I Ac dum placad rapiunt me gaudia Ponti
[ Irrumpit vaftum temeraria cymba profim-
dum. ®
Vix vel vicinis bene radenslittora terris.
Nunquid ago, & dubiam trepidus quid dirigo proram ?
Flamina follicitant curfum, formido regreflum.
Pergamus, quia terra procul, quo traxerit vnda.
Tantum placatamMartinusEpifcopus auram
Difïundat, fludumqucleuem ficpræftet eunti
Vtputre fuftineatfoelicia flamina vélum.
Hadcnus vt mores monachi vel gefta referrem
Ripa fuit, nuncPontuserit dodrina cathedræ
ClarâSacerdotis magni nunegefta retexam.
Gallorum quondam valde florebat in oris
Vrbs Turonum diftenta agris populifque referta,
Sed pollere magis cupiens antimite tali
ArdebattotisMartinum adfcifcere votis.
Sed pênitus fan&o depellens corde tumorem
Mens humilis, predbus crebris immola manebat.
Donee compoutis verbis lachrymifquc coadis
Vicerunt nimium mendacia iufta rigorem.
Nam quidam tanto pietatis confcius, orar
Coniugis infirma: triftem miferetur erumnam, ,
Dignetur Sando pofeentem vilere vota.
Se fore vel caufam propere veniendo falutis
Vel morrisfi dura preces fententia tarder.
Iunguncurfadis fimul 6c fufpiria verbis.
Infequitur cogentc Deo, namqueipfêdplofura
froderct ingenium mage ni facienda probaret.
Excipit egreflum populorum turba, benignaip
Vim facicnSjftipatque viamnumerofa precantum
Seditio, motus placidi, fine felle tumultus,
Difponitque etiam vigilis euftodiapernox
Excubias, feruatque fuum feruanda magiftrum.
Exultant paribus concordia pedora nous,
Itur in occurfum, portis ruit obuia totis
Ambitio, & certans populi fauor, vna voluntas
Omnibus, & nulla in ftudijsdiuortiamentis.
Qupfdamliuor edax nigrantes felle veneni
Inficit, & ftimulis miferorum corda perurens
< Carnea in aduerfam retrahit fententia partem.
Quofdam etiam perhibent(nefàs eft quod credere^doda
Mente facerdotes fimilem traxifle furorem,
Ridentesgaudendafibi, quod nulla verendam
Gratia confiflet faciem, quoderine recifo
Proferret totum Domini frons libera fignum,
Lumina nec premeret tremularum nube comarum
Sordida quod veftis cordis teftata nitorem
Proderet orantis ftudium quia feope volutis
Ad terram membrispoftratocorpore preflùs
Hæferat horridulus fordenti in vellere puluis.
Redeigiturceffitpopulo tara prona voluntas,
Saniorôc proceres vicit fententia vulgi.
Namverenulli Licuit nelcire Vocantis
Indicium Chrifti per tôt documenta probàtutri
Nam reliquis quos fæua fibi fociarat inique
Fadio diuerfum cupiens, violentior vrtus
Antilles Defenforerat, quo nomine falfî
Defendenda fui molimina forte putabant
Confilij renu ente Deo, qui iufta probabac.
Nam folitum fan d o ccetu celebrabat honorem
Plebs pia, conuentu celebri myfteria vifens,
Dum mage condenfæ ftipant altaria turbæ,
Ac fua fautoris pendent in vota frequentes,
Nec prætenta poteft tranlire obftacula ledor.
Sed DiaconutS qui forte aderat vix codice rapto
Quem primum propere referati pagina pfalmi
Obtulerat fiibito feftinus tempore verfum
Arripit j hæc prifei decan tans verba prophetæ.
Ex ore infantum paruoque ex murmure laudem
Ladantum tenerasfecifti euoluere linguas.
Exofos propter peruerfum vt deftruat ifta
Prolata à paruis laudatio defen fore m.
Tollitur in coelbm clamor præfenlque probatur
Iudicium clamante Deo fententia Chrifti.
Obruit aduerfam verb or um fulmine partem
Namque idem verfuslaudantum verba probauit,
Atque o bfiften tu m li uen tia corda repreffit.
Nec minor inde labor monachi quia gloria creuijC
lure fàcerdotis fadisfacienda docentur. .
Exemplum mage fuadetopus quam gratia verbi.
Sic illiadtrito viliffima veftis amidu,
Sic humilis fàndo preciofa modeftia cordis,
Sic maheraffiduè roelix fententia vitæ.
Primum igitur coniunda facris altaribus illi
Cella fuit, m ox vt populos virare frequentes
Poftèt ab afliduis lècreta oratio turbis,. .
Millibusegreflus difceflitab vrbeduobus,
Nec nocuitcejlævicinia tanta remotæ
Secretum hofpicium monacho ,viaparua magiftro.
Dodori vicina domus, longinqua vaganti;
Hinc naturalis præeifi màrgine làxi
A mbierat modico rupes curuata recellu.
Hinc Liger inflexis paruo finuamine ripis
Sepferaringrefiamprætentagurgite terram
Vnus & anguftam patuit rupem inter & amnem
Ingreflus paulum ardatoqua limine diftans
Fluminis adlaplus tangit confinia m on tis.
Hic ftrue lignorum paruam contexere cellam
Malluit, agnofeens San d i myfteria ligni
Succedens humilitedo celfiifimus hofpes,
Vt colledorum fie doda modeftia fratrùm
Difceret éxiguo pompam contemnere fumptu
Progreflum exemphs certatim imitata magiftrum.
Aftaliis nec ligna placent, fèd monte cauato
Præbet defoflos rapes vicina rece(Tus.
Odoginta illuciufta admiratio fratres ^
Traxerat ad tantæ fpeculum virtu tis, vt inde
Sumeretinfpedusfoeliximitatiomores^ .
Nil cuiquatn fpecialefuit communia cundis
Omnia, de meoio fumpfit diledio cenfu,
Nulli vendendi quicquam conceflafacultas.
Ne deguftati famis improbacrefceret auri
Exercere artem pro hi be t, concedifur vnum
Scribendi ftudium, quod mentem, oculofq.ue, manumq;
, _______ Occupée
Ve v ita S. d fa r ï tm , L i l . 1 /.
■ A I Occupet»atquevno tencatfimul omnia pundo,
^Hpor s»*i pgûum vifûjcorfenfibus, ordinedextram.
■ pAtramen his rebus minor ætas fola tenetur
j Namiàm matune jfàtis eft oratio menti
^ K j 0C o- Vccuiusfênfumfenior.fenrentiafirmat, \
Ht. Mùndicics cordis ftudear, vigiletque remotum
Interius purgarcoculum,nenebulatentis
Peccatiobdudus priuetur luminc Chrifti»
NulliprogréfTusfacilis, fua quemque tenèbat
Ccllula ; tumfblum fociandi caufa dabatur
Agminis, adfciflèr cundos cum fuèta precandî
Orc&cordeDeoferéns fymphonia laudem»
Vel cum fbluentes fefïis ieiunia membris
n unis Communes certorepetebahttçmpore menfas*
P* Er fihemexadi doraitaiam carne diei,
Et fucccdentem vigilandainnode laborem
Diuiderent modicæ parciffima tempora cmnat.
In firmis tantum laxato iure licebat
Dcguftarc merum quo tabem corporis ægri
iis Ce- Suftentaretodorrefperfiin poculavini.
;mo- Mul tis veftis erat fçtis contexta cameli
^°ru* Quæleuibus ftimulis vigiles contingeret artus
® Excludens tenuem compunda carne foporem »
Mollia ne fluxum nu trirent vellera corpus»
Lafciuæ&tenui veftis fluitaret amidu»
Quàüa præteritaeconfùcrat copia v it* , j
Nam multos,illucprilco de fànguine claros
Traxerat ad talem prudens fententia vitam,
Quo mage mirandumeftpoftfèriafulchra, torofque
nm Hanc veftem & talem ingreffis placuifTe rigorem.
omul .Deniquemiràti tantoruminfignia morum,
pifeo- 'Confines populi, vicinaque mænia fan dos
Hinc fibi redores ftudio certante patebant,
Vt dodrina Dei tali de fontefluentes
Spargeret irrigues firientumih vifeerariuos.
Sed iam te m pus adeft tanta de môle potentum
Virtutum exiguam faltim contingerepârtem.
Etquanquara redæ titùlos virtu tis adornen t
Difcipuljs » & fadis id præmonftrare gerendam ; '
^ Attamenôc proprijs rangam pauciflïmageftis
m la« Oftendensbreuibusprasconia maximafignis;
ii faut Forte fuit iuxta tumulus quem fiepecolentum Sttyri Van a fupef ftitio falfo de cep ta faCrarat
*ecra~ Àlartyrio celebrem dependensTemper honorem -,
E JS7 Quin ÔC prægreffi venerandum altare dicaranc
■ s-ucr. Ante facerdotes magis vt fundata maneret
H i & Relligio.adiedo cultu firmata facrorum.
Sedpoftquam impofiras Marti nus fumpfit habenas y
Commiffie &plepismoderaminafandarecepit, ' .
Protinus inquirit nomentitulofque colendi
Martyris, & quoniam tam claræ ftemmata palmae
Tempore, vel quali fubiudtce promeruifïct.
Verum vbi nulla pater quæ poflît prodere verum
Hiftoria»atque omnis renuit hoc fcîre vetùftas »
Detredat dubijs tam grandiacrederé verbis.
Nec fan's eft fidei menaacis febula vulgi.
Ergb placer dubijs fine teftis pondéré reb'us
A domino confulra péri, cui fubdita femper
Tempora tranfcurfiadftanrpræfentia fæcli.
Ad tumulum properat paticis comiràtus,vt illis
Ad teftata fidem faciànt miraculâ mulcis. ,
Ergo vt contigui moles contada fcpulchiieft
Propter frigentes refoluta .carne-fauillas,
Ad coelunfredierepreces, veftigia carnis
Iunguntur tumulô,fed m*us & fÿdçra rranfit.
Turn Domino tota fideivirtute precatus,
i* Proderetvt meritum ignafis nomenque fepulti»
l_ Cum filbito ad læuam.forâentem refpicit vmbram
o Nigrantem moefto/peciem quæ proderet ote,
Etpunitotum triftiffima fatareorum
Præferret, trepido confufa& confcia vultu,
Vox quoque flebilibus meerentis reddita verbis
Talibus expreflît fufpiria crebra querelis.
De finat antiquus pj angendis Manibus error
m
Addere f ûpplicium, titulum reddendo alienum,
Necuipoenarum fatiseftde crimine folo,
Huiconus adiedo duplicacum crefcat honore-.
Atque veinam fandi quibus hoepro iure refcrtür
Obfcquium,noftras tenus refpergere guccas
Dignenruriuges miferorum incendia flammas»
Illi perpétua gaudenfes luce fruuntur.
Non chaosærèrna horrendum caligine fepfir.
Longe eft à mericis lucis confufio nodis.
Hæc vox multorum lacé peruenic ad aures;
Sed fpecies foli Martino elEprodita, cuius *
Mens leuior fragilistranfibat pondéra carnis»
Gorpoream molcm cranfmitcens lumine cordis-. '
Protinus amoco alrare depclficur omnis
Vana.fuperftitio ri tus men ci ta Sacrorum :
Translata ad veros migrant myfteria cultus»
Quid fimile his titulis tandemconferre valebit
Ars magicis infeda dolis » vel tinda venenis » t
Carmina compofiris texens mendacia verbis »
Excaque perfpedis.rimanspendenria venis,
Vtper tartarea quæfi ta file n tia nodis Wt
Mugiatinfannsfallaci murmure Dæmon »
Adlumens fidum tenui fiib imagine vultumî
Hi c cer te fi m plex anim us & fola precantis
Relligio infernæ difloluit vincula legis»
Et quamuis artus premerencur voccfepulchri*
Attamen adpræfensrempusconfeflio vixit.
Nec verô hic finis ticulis, nec tempore fàltim
Incercifa breui virtutum ftemmata ceflànt.
Namfèmper fàndo cornes indifereta cohære/
Gratia, nec certo cohibetur fine locorum
PrbgrefTum fequicur, manet indiuulfà manenti»
Si fie caufà viæ gàudens comitatur euntem.
Nam cum diftenti propere legit auia ruris
Qua diffufa patet lacis fera Gallia campis,
Dum fequicur mifèrum gerftilis turba cadauer,
Ecrremefadaleui morancur lintea vento
Porredoin longum per plana pare^tia viftx
Funeris obfcqumm cultum putat eflè nefandi
Dæmonis»& titus miferorum ferre facrorum
Submiflàidolicis bacchantum colla figuris.
Protinus ante culir faudum & vcnerabile fignum,
Er crucis obiedu propere veniencibus obftat,
Greflus inftabiles vexilli pondéré.fiftit.
Tum verô impofito miferos cor-pore téneri
Cernere erat neruifque artus riguiflê ligatis
Fruftrata innexis cbnamina plurima membris»
Tatdata immoto veftigiafÿdere greflu,
Concludilêptas mandat o limite turbas,
Nec trans ccdendi præren ta ob ftacula mûri
Partibus è cundis immenfiyn opponere clauftrum,
Dorfbc paulacim vifupropiore paceiet
Exequiis delatus honor, turn rurfus eodem
Vexillo, atque ipfo li berças reddita figno,
Sic crucis ifnperio fimul èc virtutc fidei
lus habuit v i n cire vagos, diflbluere vindos.
Hæcraptim contadalegens quia copia fùadet
Virtutum breuibus laudanda attingerc fïgnis,
Ne feftinanrestantaad miracula mentes
Tardetprolixis viliffima pagina verbis,
Excipior rurfus maiotrum pondéré rerutru
Sacrilegum quondam deiedo culmine remplum
Strauerat ad terram, perfradis idola rignîs
Comminuens, rôti (que premens fimulachra minis»
Huic pinus vicina loeo diftenta virentes
Pendebatramos annofa & brachialatè
Nexueranc viridcmfrondentiin vertice fyluam»
Arcebacque omnem foliorum crate cal ore m -
Arboris vnius denfum nemus vmbxa perennis
lugein temperiem mentito vere tegebar.
Han c etiam pinum rempli fbeiare minis
Adgreditur parili cupiens conuoluere bufto.
Qu; cq u id in errorem miferorum corda trahebat»
T um verô accenfi væcors irlfània vulgi
Erprohiberepio totum moliminc vocum.
Gentiles
turbas ver
' bo fiftit.
lülp.Se-
Fottunac.
Fana pro-
fana di-
t.fiilp.
Seuer. I.i
ca.iO.Foi-
tühatus i.i
cap./j.
Nil ratio