S.Euchcrij Lugàuttenfis fyifcopi,778 J Oratio parxn. adv alertannm.
euro titillatur, a cceloin terram deuoluitur. Ibi 1 tibi Sc
hxc memorabuntur : Cmmhic niali interdum bona ca-
piant, boni malis afflidentur; qui farumm Dei iudi-
ciu'm non credutu , iniquura ( quod abGt ) D e v m
iu'dicant. Illic , tibi fuggCrerur: Eciam in fecretis tuis,
quodvelis homines nclcire , ne feceris: quod D e vm,
ne cogitaueris. Ibi, tibi contra ©mnetn fraudem dicc-
tur: Infelicius eft decipere , quam decipi. Illic, & ad-
uerfus iadantiam conliimmantia tibi ha:c pracipientur:
Vanitatem canto magis fuge , quanto melior efiicieris.
Cetera enim vicia crefcunt vitijs , vanitas yirtutibus?
Et ifta quidem paucadcftudijs,carptim ac bremterprx-
libaita funt.
Quod ft ad fonces ipfos facri eloqui fcrucator aecef-
j feris , ibi tu non exteriora magis , quam interiora mi-
rabere. Ita feriptura , dum inttinfecus radiat, ycluc
Ipreciofiflima quaeque gemma, in profundum fulgorem
j confideranti^m demittit oculos. Hoc tu cajigantem
mentis aciem , ncquaquam refugus infuefee ; hoc in-
terno ac falubri cibo, difee anima: famem pafeere. Per
opus miferantis Domini, id fore non diffidimus;vtno-;
ftrorum appetens, & diflimilator tuorum , inania fa-
Sftidias, Sc folida concupifcas.Imprudentiflimum eft,
j cum pro nobis fere ram multa D e v s fecerit, nihil
Jnofmetipfos fecifle pro nobis : cumque ille in operi-
bus fuis ad commoda humana refpexerit , hominem
nolle Gbi confulere. Gonfulimus vero , fi nos in D ei
cultum affedumque reddimus. Vera quippe beatitudo
e ft, fteculi beatitudinem Ipernere , negledifquc terre-
nis ip diuina flagrare. P.roinde , iam nunc omnia dida
fadaque tua ad D e v m , vel propter D e v m dirige.
Obtine , vt tibi comes femper fit ilia, & tibi cuftos e-
rit. Iam fida eft innocentia. Magnum eft virtutem fe-
q u i, nofque ei aljquid pro virili portione conferre. Nec
pauendura e ft, ne le ab h is, quae vfu inoleuerunt, a-
D
ni mus per tneliorem vitam nonvaleac abfoluere, Idem ' I
illc , cui fànandos nos cuendolque ofFerimus,vites prà.*-
ftat affedui. Vnde autem , vt vel aeftimatione conipre-
hendece valeat quifquam , futurorum remunerationem
bonorum ? Ecce hic diuina , vtcernimus, rounjficcn-
tia , cundis promifcuum vfum chariflimæ lucis indul-
Gr. Dacuc pio & impio , communem fpedare folem;
omnibus creatura famulatum fuum benignis fèruat offices
; bonorum malorumque tonus mundi, indifcreta
poflèrtio eft.
Cum hic igitur tam praeclara Deus iuftis pariter Sc !
iniuftis tribuar, qualia funt putanda , quæ iuftis lefer-
uat? ConGderemus ., qui tanta dédit, quanta reftituet:
qui tam magnus eft in aonis, quant magnus eritin præ-
mijs. Si tam inæftimabilis eft munerantis benignitas,
quæ ilia remunerantis 2 Ineffabilia funt, quæ præpara-
uic D e v s his , qui diligunt eum , rede , plane atque
manifefte : quia vere immenfum eft, quam magna re- !
pendet bonis, qui tam magna largitur ingratis. CircumJ
fer oculos, Sc de pelago negociorum tuorum , yelutin
quendam profeflîonis noftræ portum prolpice, ptoram-
que conuerte. Vnus hic portus eft, in quem nos ab o-
mni fluduantis fæculi iadatione referamur , quem inter
irruences mundi turbines fefli petamus : Hue cundis
confugiendum eft , qui frementis fæculi tempeftate
vexantur. Hic ftatio fidiftîma, Sc quies cerca. Hic late
receftus, excluGs fludibus filet. Hic blanda tranquilli-
tas, ferenum tenidet. Hue cum fueris delatus, tuto na-
uis tua poft inanes labores; hic adcrucis anchoramfun- Çruxan
data, retinebitur. Sed iam prolixior feriptorum pa- c 10Uginamodum
pofcit.Vim coeleftium præcepto-
rum,arçt:e breuiterque colledaminfum-
mam,accipe ad Dei honorera. Hæc
funt mandata omnia,ignofce}
mequeagnofee.
F I N I S .
COMME NC
O M M E N T A B . I I IN GENESIM,
S. E V CH ER IO L V G D V N E N S I
E F Ï S C O P O F A L S O A S G R. I P T Ik
' Liber Irimuï .
Ërêtes multiplicia congeré-
re, ne ftomachus légentium
iàturatus non lolum oblata
tenüacded St ingefta reijciatj
priufqüamdemundi princi-r
pio Gtloquendum, dicédum
êft côntraeos.’qüi ore fâcrile-
go'de Deo difputâre nitun-
tur , dicentes, Quare fecit
Deus cçlum,5ctcrram|Quid
faciebat Deusantequam cæ-
lum,& terrain racerecîCur noua voluntas in Deo, vt con-
deret mundum, exorta eft? Se.d refpondendum eft illis:
Noua voluntas in Déoexortanon eft : quia etGinre mun-
dus nonerat,inæterna camen voluntate fempererat. ergo
fruftradicitur, cur, per tanta retro tempora Deo vacante,
nouamundumfaciendi ortafuiffeccogitatio^quando in
fuoæterno femper maiiet confilio mundi conftrudio. nec
tempusanteprincipium, fedæternitasfuit, tempusenim
àfubftitutione creaturæ,non creatura coepità tempore.
Inprincipiofecit Deus.] Hic fènfus duobus modis G ne of-
fenGoneaccipitur<id eft,autprimüm omniumfecit : âutin
pnncipio,quodejfHàpientia,id eft, in verbo iuo fecit, ipfe
eftenim Glius,per quem fadafuntomniajipfeprincipium,
in quo faâa funt omnia-.
€tdum&terrain.2 Si primo Omnium fadum eft cælum
8c terra', angeli poftmodum fad i funt : G angeli ante fadi-
funt,non primo omnium fecit Deus cælum Sc terram.Cæ-
li nomine quidam cæleftem, id eft, angelicam crcaturam.
ereatam æftimant, ad cuius comparationem,cælum hoc
corporcum terra nuncupatur. Terræ autem nomine ma-
teriamillaminformeminGnuat ,.ex quahocviGbilecælft
Sc terra,Sc vniueria moles huius mundi formata eft^de qua
fetibitur, Quifeàjii mundum deinformi materia. Sed materia
fada eft ex nihilo, mundi autem fpecies de informi mate--
ria, quæ cæli & terræ nomine appellataeft 5 non quia iam
hocerat ; fed quia iam hoc inde eflè poteran Primoigitur
voluit cæliim & terra m velüt quandam fpiritalem corpo-
ralemq;materiamdicere, & Gc,.quemadmodum Ggilla-
tim fada funt,ordinem téx.ere. Creatura cæli & terræ quo
modo hiftorialirer ab exordio principij condita Gt, legi-
imis:ièd quali ter in EccleGafpiritaliter à dodoribus acci-
piatur, intelligamus. In principio fecit Dens cælum & terrain.
Principium Chriftus eftjGcucipfe aitin EuâgeliofE^oprin-
cipïum>qui& lQquorvobis. In hoc igitur principio fecit Deus
cælum,id eft,fpiritales,qui cæleftia medi tantur,& quærüt.
In ipio fecit Sc carnales, qui terrenum hominem needum
depofuerunt.
Terraautemeratinanis&vacuaideft, adhucinformis
erat ipfa materia : quia needum ex’ ea cælum &te:rra, needum
omniaformataerant,quæfotmarireftabant. hæce-
nim materia, ex nihilo fad a , præceftît tamen rçs ex G: fadas
; nonquidem æternitate, vel tempore ,'Gçutpræcedic
lignum area; fed folaorigine, Gcutpræcedit vox verbum*
vel (onus cantum. nam qui viuit in aternum , creauit om-
niaftmul, Terra carnis noftræ inaniserat & vacua, prius
quam dodrinæacciperctformam. Ettenebra erantfuperfa-
cïemabyfii. 3 Hæc tenebro(a abyftus ipfam adhucinformis
m atenæ obfcuritatem deGgnat, quia nondumylla fpecies
videri aut tradaripoterat* Abyftus namq; immenlâ aqua-
rum profunditas appellatur , quia delidorum cæcitas 8c
ignorantia,profundaobfcuritas cordanoftrategebat. Et
Jpiritus Deiferebaturfup traquas.2 Etiaaqu aru m nomirie ipfam
illam informé materiam demôftrat,quæfübiaccbat advo-
luntatl creatoris ad conformanda infuisgenerib.omhia.
nam Ghe teram inane dicas,Gue abyflîim tenebrofam,Gue
aquam,diuerfaquidc nomina, (edvha eademq;materia.
idcirco terra inatils & Vâcua, quîànohdu erat VniuerGrate
creaturaru completa.Pro eo abyftus tenebrofa,quia fpecié
luminisnondü habebat.Pro eo aquaVocata, quia Gue ca-
rô,Gueomnià,quægignuntur,humidafunt, ôeexhumore
concreca funt. Nam & hoc cælum corporeu, quod Grma-
mentüvocatur^ fecundadiepoftconditionélucisfadum
eft;& hæc terra tune aceepit formé,quando abyftus diftin-
daeft.Ipfæ quoq} aquætuncfpeciemfumpferunt,quando
invnumfubGrmamentocolledæ fiintiac per hocndillud
cælum hoc corporeu cælum ; fed fpiritalis int«lligendaeft Ë
creatioangelorümecilla terra vel abyftus,hçcviGbiliaele-
méta ; fed illud intelligédû eft, informis Sc obfcura m undi;
materia.Ef tenebra erantfuperfaciem <tb/i.Quidam dicerefo-
lent,V nde eranttçnebræ antequâ Geret luxfQuis eas fece--
rat?Autft nemofecerat,æternçfuntiQmbus refpondetur,
Non quia ali quid funt tenebræ, fediplai u çis ab fen tia hoc
nomen accepit: Gcut enim GlentiG nihil eft,(ed vbi vox oô,
eft,Glentmdicitur:GctenebrænihilGiht,(ed vbiluxnô eftj
tenebræ dicuntur.ErJpiritus Deiferebatur fuperaqüas. S piritus-
fandus, Deus eft, qui non loco continetur, aut diftendi-
tur,nec temporü mutationibus fubiacet, fed eft vbiq; præ-
fensac totus. Superferriaût Domini fpiritusaqitis dicitur:
non peiuagatione,fed poteftatemo localiter,fèd potentia-
liter: no per fpatia locoru Gcut terræ fol fupfertur, fed per
potentiam fublimitatis fuæ. DeUs enim non ex indigentia
fecit opera fua,fèdex bcneGcentia atq; omnipotentia: qui
nihil indigens omnia créât,& mifericorseundaviuiGcat,
Sc in pleriitudine fanda permanet.-non no (tris àmpliandus
laudibusjfedfuisinnotcfccnduscollaudatur Operibus.ne-
que enim horum indiget quæfaeit.indiguus quippe atque.
egenus amor,fubijcitur rebus quas diligit.quamobrem nô
indiguusamorfuperferturrebus'.quasdiligit. Ideo didum 'G
eftjfuperferri creaturæ fpiritiim fandum.quianon ex indi-
gentiaoperatùs eft ipfam creatura. Pro eo aut quod inno-
Itris codicibusferiptumz^ferebatur : inHebræo habetur,
ri2niT2,quod nosappellarepoftiimüs, incubabat, Gue con-
fouebat, in ftmilitudincra volucris, ouacalore animantis» J
Ex quo intclligimus,non dé fpiritu mundi dici, v t nônu lli
arbitrantur,fèddefpintufando , qui&ipfèviuiGcatoro- |
mnium-à prindpio dicitur.Sic autem viuiHcator, quaG creditor
&Deus. Emitteeriivn (ai.tfcrip.tura) Jfiritum tuume& ! ..
creabuntur. Notaiidum quod in ipfo exordio cæli^Sc terræ, *
totatrinitasinGnuatur creatoris. nam pater,in Deiintelli-
gitur nominecGliuS) in principii : fpiricus vero fandus, qm
fuperferébatur aquis. Spiritus autem Dei fùper cor.noftru
tenebrofuin Sc fluidüm, quaG fuperaquasiâm fuperfere-
batùr,in quo fubGftétesrcquiefceremüS, cuiufq;viuiGca-
remurftatu,'&cuiusvndaablueremur. Dixit Deus, Fiat lüxi p j -co
Etfaiïaeji/«x.]Siin die dixit,temporaliterdixitditéporali- 1
ter dixit,per aliquam Creaturam dixit, ergo non eft primà 1
creaturalux.-quia iam erat,per quam dicctez,fiat lux. Vere
enim nec in die dixit, nec .temporaliter dixit : quia ante
omnem creaturam verbum fuum gcnuitiDidio itaq; Dei,
verbum Dei eft: fed diuina feriptura paruulis congruens;
'Sc quodam modo eôsladans, vt proGciànt ; Sc cibum fpiritalem
captant j voluitfemperperomnemçreaturæ fot-
mationemdidipnemDeinuncuparé. v t , vcrbicauftà.G
requiras,quo modo fada eftluxîaudias,In vcrboDeierati
• Vt Geret. Quo modo fadum eft cæl wn?In verbo Dei eratj
vt Geret.Et cetera per ordinem,G requiras quo modo fada
, funt?In verbo Dei erant,vt Gerét.Hocenim eft: Dixit Deus,
fiat lux, dixit, pro fecit, pofu it feripror : vt^eleritatem, vel
"facilitatem operisDeioftendecet. nequeenim corporati-
bus modisloquiturftiuinanaturamec quoties dixit, roties
Verba formauit.- vnum enim verbum genuit cpæter.
Uum , & confubftantiuum Gbi , in„quo Omnia inefiabi.
liter Sc intemporalitcr dixit, talis enim Dei locutio ;