m é
cUuàiani MaiMrù Presbyterif'knntnßsy . , ; ; ;_________
--------:----- '• • r • poterit Et itctn ,qni fen tirai iudeft^ & per quod foititur
eft aliud. Quippe fi ammaduertis.tuomet ventatem pro;
ioquio doCcbei;c, Nempedixifti, Si ex hbccpncretb acre
diabolhs corpttstraxir,ergoalicnum corpus ad conn cm a
•portanir: Tanquam egometiftnd vnquamvfpiamue di-
xerim.Sed non inficias eb, deb i rum, quod-hoc.'ugumcn-
to yt^briam nobis nonfpbnfetribuifti. Nempe cum di-
cis,quod diabolus nbn alicnum corpusad tormemapor-
tauit,fateris (cilicet, quod auoairreicroarcuainiutumiiiHiiuuj^i.iiw**•.**• , ------ ------u , portanir ("uum. Mea veto n. on
id em q u e f o rm a w m ; Q u id & fo rm a t urn pari ter rete.it , fu um n c ah en um u e co rp u s h a b e a r ; fed h a b acne
Quantum dtflet'materia informis | nihiloyveliant
•formata abinfornii.
C A * . Vl>
A è e nuttc pro acumine cXceHènuYinge wj , proque
I x caufarura rcrumque notitie indaga, diftitjguevpro-
nuncia, qüö diffère materia infbrmisà nihilo,quid fit in
’ x . ' . 1:— 1_ c o rp u s i d refert m ea. T u ite ro d ta b o lu n i n o n ta n tum h ab
e re corp u s,T ed p ro p rium h a b e re , n e e fateris f o lo m , fed
erian i arg urrien taris. H id q u ip p e fe n tem ia rita’eft. S i ex
h o c ‘c o n c re to aere d ia b o lu s co rp u s t r a x t t , e rg o a lie n um
co rp u s à d tb rm e n rà p o rta n ir. Ç e r te q u i p o rtâ t e ll ali*
q u id , & q u o d p o rta tu r e ft a liq u id . È tc u in d ic im r,p o rta t
fu um ,altu d q u i p ô r t à t i& ilm d E g n ific â t à r e fle q u o d p o rtae.
E x d u p lic i ig itu r d ia E o lu s ac d iu e rla fu b ftanH a e ft,
q u ia cum co rp u s fu u m p o r t â t , n o n e ft ipi'e q u o d p o rtât,
A liu d q u ip p e e ft o n u s , & p b r fito r a liu d . Q u o e ir c a n on
v itra o b lu b fa b e re n o b is.fi cred as tib i.q u o n iam c o rp u s &
-qui h a b e t c o rp u s,fu b fta n tia lite r d u o fu n r, 6c haec d u o d i-
u e rfa fu m .A tq iie v t d iu erfa fin t.v n um e rit in co rpO reum ,
a liu d q u e c b rp o re um .Ig ttu rd ia b b lu se x d U p iic id iu e rfa q }
fub ftantia 6c eprporeus eft& incorporeuS.
Seanimawm; (^ id fic locus jSc tempus-, Qualirer lp.
calis motus fubdâwreriam temporal! , cumtcmporalis
tantum hbn fubiacesrt ctîam ïoeàh, Quidfit ftabilis mows;
quidue fitaerernitas^ Qvfitl fit nufquam elfe, 8c nuf-
quäm non eflevQuid fit mniquàm efle, & nunquath hon
efle, & de om nibus his ràtiohis abditurn qü£ritö,quibuf-
que fubftantia omnisihcluditur. Aliquid délige quid
Angelos effe décernas.Nihilum certenonfunr.quianon
nihil eft quicquideft aliquid. Infotmisrnaterià non funr,
qu ia in ter aliquid & nihil eft informis materia. EcCei ni-
htlo vix difeeflimus. lamque deinanimo formato vnde
tibi Angelos placet eflè traâemus. Animaduerte nunc
quod fiçut informis materia » qua: fofmabilis eft præftar
nihiio ; ira quod iam format'tim eft,melius fllo eft, quod
& fifotmari poteft, formatumhon eft. Itemque ficuti id
quod formatufti eft,àntetc illud quod formawm non eft;
ita inanimum quodcunqueformatum, ceditilliquod Be
formatum eft pariter Sc animatum, quia ficutiformatUtn
proximatformas, ficanimawmproximar vitæ. Acficut
rriaiunt, informis materia , formatum exanime, rerum forma;
fic itidem tria ftitit, viuifiCatum,viuificans,vita. A liud eft
vita Corporum.al iud vita vkarum .Corpus eft viuehs,ahi-
ma viua, Deuseft vita.ita (cilicet.vranima, quaeinfe viua
eft, corpori vita ficjvtfic corpus firteipfa non viuat,ficuti
pfa fine Deo.Intellige nunc Angelis fan&is corpora tri-
buere,vitam negare. Ac per hoc cum quodlibet antma-
tum duplicis conftet efle fubttantiæ,& lolum eflecorptfs
Angelis fentias.melior ergo vetrbiculus Angelo,quia & fi
habet Angelus corporis form^m,non habet vel ficut.ver-
miculus vicam. Nullumporro corpus ipfùm fibi vita eft.
A liud namqüe eft corpus, aliud vita corporis. Aut igitur.
in Angelo eft viuificans (pititüs,-arât Angélusôm'ni^ft vii
uetitc deterior : àut cum Omni creitco viUente fit potior,
non quæcunque^rta,fed bëaliflimaiHi vita eft.
Angtlosbonosfm malostantttmjpiritusejfe,
non (orf ora.
V C A P. V II.
E$ t igitur ih Gabrielb^c iricorporeum , quo inborn;
mutabiliter Deùni yideat | & corpus quod vel Maria
Spirit a im non corporaliter intelligendum,cum Lazarus in l
vidfcrir,vel perquodMaria videretur.quodquefubdicum
fpiritUi localicergeterefvqnod gerendum inipfa veritare
,ilIocaliterfpiriiüscogpoùiflet.Satisvtârbitror,pâretbea;
fos ahgelos vtriufque'fiibftantiae& incorporeosefle inea
parce, iub quaipfis vifibilis Deus-eft, & in eaitidem parte
corpOreos qua hbminibus funr vifibiles, quoniäm hec
DeUsabangelbper'cOrnus, nec Angelusabhomincfîné h .......
corporevideripoteft. .;-Qüæeümitalint,negari nequir, ce:hicanimaemanum, cuiusdigitiminimumainbufti di-
diabolum quoque exinebrporeo corporeoque fadiim, I uitis linguam refi'igeramrus Lazarus aquse immetgac, o-
vtpote fanftis Angeliscönaeawm, duplicis efle fubftan- ! ftende hicdeillo roemetquafi côrporeoAbrahægremio,
tiæ : qui poftquam hydropc fuperbiæ rutnuil, & inuidix j corporale aliquid doce; Vt 8c pro modo humant corpo*
fcbre tabuit,fponteillocafiterfanaitare prolapfus,eaque ! ris Utanguftum, & capax poflîtefle multorum; & chaos
1 ocalitercçeloftbh fpbntcdeieÂus , cum non Angelus, illudveUamexiguum, vtmutuaquosdirimitverbatnii-
fed bonus efle céfl'auerit, innocentiam perdidit, non na- cere queanr, vel ram immenfurn, vt tranfîneari nèquear,
.wcam.Proindê.ficucAngelorummultitudô,qüoepérfîftic Illudautem velmaximum quzrosDiuesillequipenesin-
in y troqué fiubeatifiçabit'ur ; ita qu* deftitic ib fui vtçoq; r feros gehénrtæ incendiis aeftuat, qui cohgrèdi Abraham
puhietur. lgitûr haudqftaquam re<îe duas in diabolo •" fecmqne quiueric,fi locale beatitudinis non acceiTniquid
fubftantias inficiabere^ Quia eriam migpet fprèto,.necef-1 porro Abraham cum dibitc fermocinatur, fi inférna non
fariurri profe«ftoerîr,vt tute cédas tibi,& partem ptoiccu-, j adiit ? Animas nempe SânélorUm in ih timis paradifi fe-
tionuth warum parte iupplodas, falfumque vero dtthqs. j dibus non vlquequaque improbabili (èntentia dicis ha-
Habet ergo diabolus, ipie tarnen incorpÆteos , ColpriS“ bitare. Proinde cnm Abraham in paradift>,& diues in in-
fiium.quia'Sdèntir^fine corpore corporeiftormencà hon" ferno lie îmmenfo quo^am intranfmcabili ab inuicém
diiparati
Jim Abraba & diuesin tnfernoxhaos
interpoftto inuieem lo- - * ' "
' querentur.
C A P . V I I I . ;
S'Ed fi fuperhisredhibuimus velaliqua ex parte ratiq-
nem. Illud chaos, quod inter fontes inhoxiasquC ani-
masficutargumcntaris ,inrerfitum locismerita fccernit,
fub ipfius capituli cui difciifliohe videamus,' Sic namque:
diflerrasrSi localesnonfunt a^imai, quomodo pebcatores
dccetibus.confortijfq; iuftortitn Vachumillud chaosHfti
•incerieiftiohedifcriminaCjVtncquehincillO'poflinracce-
dere,neque indc huctranlmeare.lftud EuangeltceJe&io-
nisexemplum aderoptum Dominidfimplicit fte fermo-
nis.proaftruendavidelicetamnvrum localitampotuifti.
Sedora^ulidiiiinifincerutn in fni verirate prolaruhi op-
pidopatefaciet ;quid }ftic fertrio wus variauerit, vitiaue-
rit,texerit. Dicit in EUangelio Dominus : MortuuseHpauper,&
fublatus eHab Angelis tnfintim Abraha: morttuu eft & dt~
Ues,&fepultus eBinuifernum. Cumqueejfetin tortnentis vidu A-
brabama longe ,&Lazarum in fimt eius, & dtcit Pater Abra*
bam, mitte Lazarum vt intingat minimum digitifui inaquam,
& rtfrigertiiirtgu'am meant, quiacruciorin haefiamma. Et re-
Jpondit Abraiwn-Mementojilt quia recepijhbona in vitutuafimi-
ltter& Lazarus mala: & ideo nunc hie confilatur, tu veto crucia-
ris,& in his omnibiu inter nos & vos chaos magnum firmatum eH,
vt nequehtnead nos qutfquampofit ire, nequeinde huciranfmea-
re. Iftud nun c mi hi iecundum 1 oca & corpora djflcre, iftic
finealcernamehco reciproci aerft, 8c organOpedtoris, &
tibia gutturis,Sc oris‘cauo, Sc lihguaspledlro per quamli-
bec corporalem; vc aurumas.animam verba vocib us efq-*
—• ' ■■ . Tie f t at u anima L ib . III. | ' '■ ' 97 J
itidem mumo tinquani n i© intei lït.nön ViftisTmmi pet corpus, jjffi hommi^cUu^qtteiom m.u-
«lÄ^ftimandafontValteratrumfaKricogeris.'aut A- l-atum.vapöratbcércbti,antetiore veDtr]£ul9 , iimtfil>iM-
hraham&tdiuireinnec rtrmatinatosinuiccni.nccabin- bus yifcemmdammiSjmque radios poro q, pcoi anans,
I cmfn lrictnmrecurfurapidislmeatummeanbusrccipjt.
cfleparadrmm, . : : XtaqaehociiiudcftquodvocatarVil'us.iicminpmroh-
,c<dor«m&rifumtm mm* btqdffliraimus-
'10(1 muilltlti UljLCt HHH VlJtVItçil. rnaa-Mr.» v . .y .» ....- •• -■■■■
I cum A mm* viftoinpeileftwfit. Q u fd fi per fevidijfetcor-
tik'-^uu^îihtdftviditrer^.àr~ ; nilnaueatitmus.notaabignotis,, albaab arriseotpoia le-
pdralia, interna vifeerafua primum
• ; ' vidtjfit.'r
C A P . IX.
C Ed quóniam nec authoricati diuinæ peruicacirer obfi-
^ftipoceftjnecmiferis'be^titudomifcerijproloquiiq^hu
iufce’perplexum, quia cum
raiiuminEroinipicerehequiuinHis.femptispaululumlo;
iill ' /'-..-k-J...«ri-, i wUi'iM rAmicjnfpf
DrOQuiCiumiu). * y, ---------
quoqueàhitnus-notaabjghôtis, albaab arriscof^oia fecernit,
huednetenus eftiautnani vifus atiimi.Quod igitur
infta ab iniuftis, | falfis vera dnudicar. Anforfanvecordes
oCulari corpQraliter iudicio credentur cæcos ättteire fa-
pieHtesîi Sed vel Appium de RomànoSenatu , yçl Her
mophilum de Græcô gymhafio, vcl Tobiam de Prophe
^arum-numeroifiiperarobiguopialènri teftés.hdbçain.us|
quorum,vel Appius els qui éitenus' claiërcnt oculis , &
inceriu« cæcu'jrîtéht, eqnlîlu ht,men pr«buit';Jyel tïèrmôj
U S inEroïhteiccfëhequiuimtKïiem'pti&paülülumdq^ ;pphliiill'ùûff TheopompUth ; Gébmetricani fine radio doctiir
ramfeEnr'oniîpoinrdilècommercium , aiiimadùérùiads pdrpülentum ah^rMdau^epIûraEpmaatpeÈ|pca diiten,
non ldcotumdiftanriam , fed diiferentiam merMrùm,
mmAiK^Tor.fe nj r m ó e s j . ' i t ®
elle iniuitus potcit, v,»r ***• .**— ~~~ 7 -—
quoadufqüe iniuftus eft, non poteft.Vndc quia pqft mor-
I rem néepcenitere cuiquam, nec peccare poflîbilé éft, in-,
ter iâluatos&perditosin tranfrneabiledicitui; chaos-, in-1
demucabilisftatus. Tuà igiEin- aduetfustefetpurorano.
Nempfc tdftimonium quod à nobis dilparafeere arbitra-:
bâtis. -Anjmadnërtis nobifcum profedtu difputatiqnis*
I vnefc.cre,ii bique tenuiffimos luitra m i tes ad.i n fi li i ta i 11 ô- J
calinih çegiphum fpaciaduceptes obuerfo pofté claude-
I re. Quja corporete amplicudinis anguftum incprpqra-
■ lium (ubtilitatuminimenfauoncapiens ,n e c diftàntiafn
fine loco,nec verbüm fine fttepicu,nec gremium fine fpa-1
cio épmpledH poteft. Porro autem corporea non fqnt
quæçunqhe ita finir. Animaeveto Abrahæ)Làzari& diüi-
tîs itafùnc : côrporeæigitur non funr.; Sed qua poft bine
hifcè fimilia fequuntur , minus profeiftp in.çônfutacip-
nem fui penesèôfrlii vîgidqshabérelaboris debent. Qor- '
daxqaippe iudexrite vidfcumçenfet, quod profuiimjje-
ciilitate par vidHs cft.Vnde non fine pudorç ftnpeo,quod I
prb comprobandaanimacorporalitate fubiungis.; Ecce j
anima fi A lexandriam vèl Hieiofblymam cpgitat,&fi per
cogirationem tbtâ fdi prafençiatllic interfuie, référât no-
bis fituslocowm , vulws hominum, motus a<ft,ufquc.ppr I
pulorum.Nunc dilpudetaucl’or huius fententiç exeroptç I
anima corporalitatis capefl'ere indicium, yndéinçprpo-
ràlicacisvideridebuit argumentis, Haifteniis, quidetp de l
animiincorpoieaatqueillocali vifiope diflewi ,acliqùi-
do paruiteundem-nullamediance fùbftacia, aterna fiipul
atqne immutabiliacontueri.lgitur cum rationalis anima
per (Vincorporeum arque illocale co,nfpicit,0Cveritarem>
' qua Deits eft , a falfitacelongé inçorporea vihone difcer-
nat, êt ni fiper corpus localia corporeaque npn videat,
quahorué ratioeft , illiseandein Credi fimilem adt|tia1
cbhfpiciendaincevpret&cQtpote vtitur, & illiy qu^^Vfej
contemplacuriudicaridtflimilem. Anima yifîp,(ycfxpe
diârum eft, nec icerare piger ) iutellcVftus eft. Enimùero
corporea intelligi nëqueiiht ; fentiri iab anima per çprp.qç
quéunc. Anima yeioficut per corpus fencit, ita per fe :m-
telligit, eorùm qua fentiuntur atqueintelligunrur, fiib-
ftahtià lônge diuerfaéft. Quo fic vt anima, quia non eft
corpus,quæque corporea nilrpct corpus (entire non pol-
fic | videre autem perjÉ qutè intçlli^enda funt pqlfir. Tu.
veronimis repugnanre fententiaeprporea yolesiotç||igi,^
&;incorporea videri.. Sed,ne tibi animus hftm^nus,quem
coEporeumcredis,aucnihil,aucnon,nifi^qrppreaautin-,
O K U B B r a W ,fça. Scd illud adhitc j roprer tel,I4l 1£>CürJ^
corporea force fola per fefe,fient: nacurç eiuseft pcoprinm
videre poflèvideatur, crigeminum quaftiqnjshuius,qpp-
ad ftriétun poflîimus, v.éncilemus obfçuifi. Erga[igftûrJ
videat ne pcï (ëlë humanus animus nec ne vii.ieamus.Sed
quoniam pêne fnmmum iftiufce negotij.iftuc inlpco ycrr
titdr.i v ip i 1 a ce m v i ai lan t e mb u e fimul quaro ledorenr.
anim um oc p cric ipu «p , ç ^ ■ — - r
rea. Scd illud adhucppprer tepidi iecoris homunculos
difeatifupereft, verumnam corporea per (e poiht humanus
animas videre fine corpoVe.nunc igitur adefto rotus,
& ‘qùam potis es præftns fito.-Nem'pe vcaftriiis, humanus
animus &ipfç cor poreus, 6c fépto corpons extjribjsmr,
clüfus,li quid per fe videre eprporeura pote,ft,nihil ilh fcH
licet videre promptius eft , quam corporis interna quisj
clauditur. Age.quxfo intende in vifeera tua; & in oqines
admodurn corpoium partes, iftum ou cm diôlitasanimi
cprporalem vifiim, 6C de remetipfo rennneiato tibi,' no-
bifque dicitô; quibus modisjquoue firu trifbrmitas cçrc-
bricoeaç, iecorismaiïa iacear, regulalienis hærear, fto-
maehi libra pendeat,çordis ple&rum feriac, qui venaru m
tramites,quæue textura, quæ neruorum origines, guaeue
compages,quaî o flium cbiuOjquxue compiétiq,qua; puiraonumeaua,
quæcortuofebatülorüm.enodtbiis, que
ligaturîs expliéicæ inflexipnes ac rçflftXiônçç*- :Ecce quid
negasafbitrorfuperhis relp ó n fai e d h i be re. Cur igitur
negas.quia videlicet animus per lëîe cmporea ncqpaquâ
vider. Sed cur videre cprporea nequaquam poflit j-quem
nôntfine vifueflè iamcnhttiric. Nemoqtficqüam corpo-
reumvidet, qui cprporalem yifpm hon haber. Animus
autem quihabet vifum,& corporale nihil vider,incorpo-
ralitcrvidet, &incorporalitcr videre pôfle, incOrpqralis
eft vifusy& iijcorporeum vifuTn mû incôipbrcusnon habét,&
iricorporaliter humanus àhimuyyidenincPFppr^ns
igitur eft liumahus animus:’ Non ergo hifce fnuülis folli-
q te ri s amphus.vt reare animumnon efle illicvbi cogitar.
Quia cônrtmpl.iri pernaturam nèquitfituslocoium.vul-
tus'h'omiîVûm,rnbCpsa<ftufque populowm: hæcnumqhe
corporea funt. Potto autem animus incorporeus quod
contra'naturam fiifëft videre lioti poteft-. Earenus tàtnen
adeftvbicogitât,, vc loca.qux cogitar cbrpprali vifibne
non cernât; ficuîadcftvBmuifica^1 vt ipfàquse'Vidih'cac
fui coiporis interna non yidfeat. Acfi vfquequàquc.-patet
animurn& covporea non polTc videre finecorpore,6cin-
cPrporeacum cot|ove v?de.re non poftè ^non dmmrs ad
Alë^ndnamp^egin^n^ir ,r fed ab Aegypto redeuntçs
B S | errprum mari', & eihénfa-igôorainna;. erelpor
vematiS phtirain atq; Vti terram reprowimoms intremuS
n pfi otiofrnequê mettes , ne que vei ô.crcpidàntes.
V c (i quidfâlfiloquæ vartitatis vicio piogeni-
turn autlareretenlîs obftxepu eri’t, auc :
' obuiuid (cfededetif, |efu
uio Scadihtbrcfé- ’